Bilgi nedir - DersBak.Com
advertisement
1. Bilim felsefesinin konusu nedir? Belirtiniz. (10 p) 2. “Cehalet bilgiden daha fazla güven telkin eder: şu ya da bu sorunun bilim tarafından asla çözülemeyeceğini kendinden öylesi emin bir ifadeyle öne sürenler, çok bilenler değil az bilenlerdir.” (Charles Darwin) sözünü yorumlayınız. (20 p) 3. Aşağıdaki ifadelerdeki boşluklara uygun isimleri ya da kavramları yazınız. (15 p) a. Alman filozof …………………………....………. insan zihninde, herkesi aynı hükme vardıran birtakım ilkeler bulunduğu kanısındadır. Bunlara “kategori” adını verir. Bu kategoriler on iki tanedir. Geneldir, zorunludur, kişilere göre değişmezler, sabittirler. İçleri boş olan bu kategoriler, ancak duyu organlarından gelen birtakım verilerle dolarlar ve böylece bilgi oluşur. b. “Hayat ve olaylar değiştiğine göre, insanın ihtiyaçları da değişir; bu durum hakikatlerin de değişmesini doğurur. Çünkü, hakikat insanın işine yarama ya da fayda demektir” görüşü ……………………………………………………… aittir. c. “Bir “at”ı ele aldığımızda “at” tan duyularla algıladığımız tek tek koşum ya da koşu atını değil, düşünsel olarak kavradığımız bir at özünü anlarız” görüşü kime ya da hangi yaklaşıma aittir? …………………………………………………… 4. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan) a. “Dışarıda bir gerçeklik vardır, dışarıdadır, ama, bununla birlikte zihnimize doğrudan doğruya verilmiştir. Bu gerçeklik hareketliliktir. Ortada yapılmış şeyler yoktur, yalnız yapılmakta, oluşmakta olan şeyler vardır, ortada öylece durup duran durumlar yoktur, değişmekte olan durumlar vardır.” Henri Bergson’un bu görüşleri bağlamında bilgi anlayışı hakkında bilgi veriniz. b. Protagoras’ın “Her bir şey bana nasıl görünürse benim için böyledir; sana nasıl görünürse senin için de öyle.” Sözünü bilgi kuramı açısından değerlendiriniz. 5. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan) a. Klasik bilim anlayışına eleştirel yaklaşan Karl Popper'a göre ileri sürülen bilimsel yargılar niçin hiçbir zaman kesin olarak doğrulanamaz? Açıklayınız. b. Thomas Kuhn’a göre paradigma nedir? Bir paradigmadan başka bir paradigmaya geçiş niçin ve nasıl olmaktadır? Açıklayınız. 6. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan) a. Bilimin özelliklerinden ‘seçici olma’ ne demektir? Açıklayınız. b. Bilimin özelliklerinden evrensel olma ne demektir? Açıklayınız. Test Soruları (Cevapları daire içine alınız. Doğru cevaplar 5’er puandır) 7.Locke matematiğin ve mantığın ilkelerinin doğuştan ilkeler olduğuna karşı çıkar.Ona göre bu ilkeleri çocuklar, okumamışlar ve budalalar bilmezler.Doğuştan olsalardı,onların da bilmesi gerekirdi.Çocuk acıyı tatlıdan, kırmızıyı yeşilden ayırmayı çelişmezlik ilkesini öğrenmeden çok önce öğrenir. Paragrafa göre Locke’un bilgi yaklaşımı için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A)Bilginin kaynağını akıl ve mantık ilkeleri oluşturur. B)Bilginin kaynağı duyum ve gözlemlerdir. C)Bilginin kaynağı sezgisel yaklaşımdır. D)Bilginin kaynağını inanç oluşturur E)Bilginin kaynağı akıl ve duyumdur. 8. İlk bilim adamı bir nesneye "acaba bu bana yiyecek, giyecek, barınak, araç, oyuncak veya silah sağlar mı ?" diye değil, sadece öğrenme, bilme merakını doyurma amacı ile yaklaşmıştır. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz ? A) Bilimin başlangıcında manevi çıkar maddi çıkardan önce gelmiştir. B) Bilimde esas olan bilim adamlarının araştırma meraklarıdır. C) Bilimsel araştırmaların temelinde merak ve öğrenme ihtiyacı vardır. D) Bilim ad***** değil onun uğraştığı projelere destek verilmelidir. E) Bilim adamının düşünce yapısının merakla oluşmadığı düşünülemez. 1. Yapılan bir eylemin sorumluluğu ile özgürlük kavramı arasındaki ilişkiyi örnekle açıklayınız. (10 p) 2. Bilim ele aldığı olgular üzerinde iyi, kötü, doğru, yanlış, haklı, haksız vb gibi değer yargılarında bulunmaz. Bu durum bilimin hangi özelliğini gösterir?(10p) 3. J. P. Sartre’ın “varoluş özden önce gelir” sözünü açıklayınız.(15 p) 4. Aristoteles’e göre bir varlığın ortaya çıkışında hangi nedenler söz konusudur? Bir örnek üzerinde belirtiniz.(10 p) 5. Kant’ın ödev ahlakının ilkesi “öyle hareket et ki, hareketlerinin ilkesi (yasası) aynı zamanda başka insanlar için de bir ilke (yasa) olsun” şeklindedir. Bu görüşü örnekle açıklayınız.(15 p) 6. Aşağıdaki cümleleri uygun şekilde tamamlayınız.(15 puan)• Felsefe varlıkları incelerken varlığı………………………..………………...inceler. • Fenomenolojide varlığı anmada kullanılan yöntem ………………………………........ …………………….…………dır. • Bilimi anlamaya yönelik iki yaklaşım vardır.Bunlar………………………….…….ve …………………………..……dir. • Varlığı insan zihninden bağımsız olarak var kabul eden ve maddi cinsten olduğunu savunan görüşe ………………………………………………; varlığın ilk ve en önemli ögesinin idea (düşünce ) olduğunu öne süren öğretiye felsefede ……………………………………………… denilmektedir. • Dış dünyadaki varlıkları gözlemleyen ……………………………………, onların en az iki ögeden meydana gelmek durumunda olduğu sonucuna varır. Bu ögeler madde ve formdur. • Bergson’a göre insan neyin iyi neyin kötü olacağını ancak …………………………………. ile kavrayabilir. 7. Bu bölümdeki ifadeleri Doğru/Yanlış D/Y olarak işaretleyiniz.(10 puan) • Felsefe bilimlerden ayrı bir alana sahiptir. Bu nedenle bilimlerle hiçbir ilişkisi yoktur(……) • Metafizik bilgiler olgulara dayanarak açıklanamaz (……..) • İyiyi ve kötüyü birbirinden ayırabilme gücüne yani bireyin kendi tutum ve eylemlerini değerlendirebilme yetisine erdem denir. (…….) • Thomas Hobbes’a göre insanı yönlendiren iki önemli güdü vardır: bunlar “ben sevgisi” ve “kendini koruma”dır. (…..) • Olgular arasındaki ilişkilerden oluşturulan genellemelerden yararlanarak henüz olmamış bir olguyu önceden kestirmeye hipotez (varsayım ) denir. (…..) 8. "Bütün bilgimiz 'var olan' bir şeyin bilgisidir. Bu durum bilimsel bilgiyle felsefi bilginin ortak noktasıdır. Ancak her iki alanın da bu 'var olan' hakkında soru sorma tarzları onları birbirinden ayırır." Paragraf bilimle ontolojinin hangi bakımdan birbirlerinden ayrıldıklarını iddia etmektedir ? (5 p) A) Bilim ve felsefe, aynı varlıklara baksalar bile farklı nitelikleriyle ilgilenirler. B) Bilim ve felsefe, herhangi bir varlık karşısında aynı ilgiyi göstermeyebilir. C) Hem bilim hem de felsefe 'var olmayanlarla' ilgilenmezler. D) Felsefe ve bilim aynı varlıklarla ilgilenmezler, bu da onların en önemli özelliğidir. E) Bilim ve felsefe aynı varlıkla farklı zamanlarda ilgilenirler. 9. Aşağıdaki filozoflardan hangisi varlık felsefesinde varlığın olup olmaması konusunda diğerlerinden ayrılır?(5 p) A) Hegel B) Marx C) Gorgias D) Farabi E) Platon 10. Etikle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur ? (5 p) A) Etik, süjenin obje ile ilişkisini inceler B) Etik, bilimin metodunun nasıl olması gerektiğini araştırır. C) Etik, insan eylemleriyle onları idare eden ilkeleri konu edinir. D)Etik, varlığın bilgisini elde etmeğe çalışan bir disiplindir. E) Etik insanların inanma fenomeniyle ilgilidir. 1. Bilgi nedir? Tanımlayınız. 2. Bilgi nedir?Bilgi çeşitlerini yazınız. 3. Ultrasonik seslere ilişkin bilimsel buluşun ultrason aletinde kullanılması hangi bilgi türleri arasında ilişkiyi gösterir? Siz de bu türden bir örnek yazınız. 4. “Hava bulutlu, yağmur yağacak.” “ Yoğurt, böcek ısırmalarına iyi gelir.” gibi ifadeler hangi bilgi türüne girer? Niçin? 5. Doğruluk ve gerçeklik kavramlarını açıklayarak birer örnek veriniz. 6. Platon’a göre kaç tür bilgi vardır? Bilgi veriniz. 7. Bilgi felsefesinin konusu nedir? Belirtiniz. 8. Bilgi felsefesinin soruları kaç başlık altında toplanabilir? Belirtiniz. 9. Bilginin kaynağı ile ilgili nasıl sorular sorulabilir ? örnek veriniz. 10. Protagoras’ın “Her bir şey bana nasıl görünürse benim için böyledir; sana nasıl görünürse senin için de öyle.” Sözünü bilgi kuramı açısından değerlendiriniz. 11. Protagoras’ın “insan her şeyin ölçüsüdür” sözünü bilgi açısından yorumlayınız. 12. Descartes’ın şüpheciliğinin amacı nedir? Yazınız. 13. Septiklerin şüphe anlayışı ile Descartes’ın şüphe anlayışı arasındaki en temel fark nedir? 14. Descartes varlık anlayışı bakımından ne tür bir filozoftur? Belirtiniz. 15. “Bir “at”ı ele aldığımızda “at” tan duyularla algıladığımız tek tek koşum ya da koşu atını değil, düşünsel olarak kavradığımız bir at özünü anlarız” görüşü kime ya da hangi yaklaşıma aittir? 16. Empirist filozoflardan David Hume’un nedensellik ilkesini nasıl açıkladığını yazınız. 17. D. Hume’a göre nedensellik neden bilinemez ve temellendirilemez? Örnekle açıklayınız.) 18. Entüisyonist filozoflardan Bergson’a göre bilgi elde etmenin kaç yolu vardır? Adlarını yazınız? 19. A.Comte’un üç hal yasasına göre insan düşüncesi ya da insanlık hangi hal ya da aşamalardan geçer? Belirtiniz. 20. “Hayvanın çevresi doğanın bir vergisi olduğu halde, insanın çevresi kendisinin yapıtıdır.” (Takiyettin Mengüşoğlu) sözü üzerine felsefi bir yazı yazınız. 21. Ahlak ile ahlak felsefesi arasında nasıl bir fark vardır? Açıklayınız 22. Yapılan bir eylemin sorumluluğu ile özgürlük kavramı arasındaki ilişkiyi örnekle açıklayınız. 23. Ütopya nedir? Tanımlayarak iki ütopya örneği yazınız. 24. Bürokrasi ne anlama gelir? Belirtiniz. 25. “Devlet, tek insanın eylemlerini düzenlemek için yeterli olmayan vicdanın yerine geçer” görüşünü örneklerle açıklayınız. 26. Sivil toplum nedir? Sivil toplum örgütlerinin demokrasi açısından önemi nedir? 27. Max **ber’e göre egemenliğin kullanılış biçimleri nelerdir? Örneklerle açıklayınız. 28. Kant’ın ödev ahlakının ilkesi “öyle hareket et ki, hareketlerinin ilkesi (yasası) aynı zamanda başka in-sanlar için de bir ilke (yasa) olsun” şeklindedir. Bu görüşü örnekle açıklayınız. 29. Sokrates’in “hiç kimse bilerek kötülük yapmaz” sözünü kendinizce, gerekçelerle değerlendiriniz. 30. Siyasetle siyaset felsefesi arasındaki farkı örnekle açıklayınız. 31. Felsefe ile bilimin varlığa ilişkin temel bakışını örneklerle karşılaştırınız. 32. Bilimin özelliklerinden evrensel olma ne demektir? Açıklayınız. 33. Bilimsel kuram ile felsefi kuram arasında ne gibi farklar vardır? 34. Thomas Kuhn’a göre paradigma nedir? Bir paradigmadan başka bir paradigmaya geçiş niçin ve nasıl olmaktadır? Açıklayınız. 35. Klasik bilim anlayışına eleştirel yaklaşan Karl Popper'a göre ileri sürülen bilimsel yargılar niçin hiçbir zaman kesin olarak doğrulanamaz? Açıklayınız. 36. Bilimsel açıklama ve bilimsel öndeyi arasında nasıl bir ilişki vardır? Örnek vererek açıklayınız. 37. Bilimin özelliklerinden ‘seçici olma’ ne demektir? Örnek vererek açıklayınız. 38. Sokrates, konuşmalarında, kendisinin hiçbir şey bilmediği gerekçesiyle, karşısındaki kişiye sorular yöneltir. Bu sorular ve onlara aldığı cevaplarla, önce o kişinin ortaya koyduğu düşüncenin üstünkörülüğünü, temelsizliğini gösterir. Sorularına devam ederek, konuştuğu kişinin doğru düşünceye ulaşmasına yardımcı olur. Kendi deyişiyle “ruhta uyku halinde bulunan düşünceleri doğurtmaya” uğraşır. Sokrates’in bu yaklaşımının temelindeki düşünce nedir? Belirtiniz. 39. “Dışarıda bir gerçeklik vardır, dışarıdadır, ama, bununla birlikte zihnimize doğrudan doğruya verilmiştir. Bu gerçeklik hareketliliktir. Ortada yapılmış şeyler yoktur, yalnız yapılmakta, oluşmakta olan şeyler vardır, ortada öylece durup duran durumlar yoktur, değişmekte olan durumlar vardır.” Henri Bergson’un bu görüşleri bağlamında bilgi anlayışı hakkında bilgi veriniz. 40. “Bir “at”ı ele aldığımızda “at” tan duyularla algıladığımız tek tek koşum ya da koşu atını değil, düşünsel olarak kavradığımız bir at özünü anlarız” görüşü kime ya da hangi yaklaşıma aittir? Kısaca bilgi veriniz. 41. Çağdaş Fransız filozofu J. Derrida “Günümüzde, toplumun çok acil sorunlarına cevap aramakta, hiçbir zaman olmadığı kadar felsefeye ihtiyaç duyulduğunu düşünüyorum…. Hiçbir zaman, günümüzdeki kadar felsefi hafızaya ihtiyacımız olmamıştır.” der. Felsefeye günümüzde neden daha fazla ihtiyaç duyulduğu üzerine felsefi bir yazı yazınız. 42. “Eğer bilim adamları kendilerini yalnızca bilgi için bilgi toplamayla sınırlarlarsa, bilim sakat kalacak ve yeni buluşlar yalnızca yeni dertler getirecektir. Zamanla keşfedilebilecek her şeyi keşfedebilirsin, fakat ilerlemen insanlıktan uzaklaşan bir ilerleme olacaktır. Seninle insanlık arasındaki uçurum bir gün o kadar büyüyebilir ki, senin yeni bir buluş üzerine duyduğun coşkunun karşılığı, evrensel bir dehşet haykırışı olabilir.” B. Brecht’in Galileo’nun Yaşamı adlı oyunundan alıntılanan bu parçada bilimin hangi yönü üzerinde durulmuştur? Sizce bilimin temel amacı nedir? Belirtiniz. 43. – Varlık algılanabilen olaylardan ibarettir. – Ancak olgusal dünya (deneylenebilir varlık alanı) bilinebilir. – Doğru bilgi, olguların deneylenmesiyle ortaya çıkar. – Olguların, nesnel alanın, dışında bir şey yoktur. – Doğayı doğanın kendisiyle anlamak gerekir. görüşleri hangi felsefi yaklaşıma aittir? 1. Yapılan bir eylemin sorumluluğu ile özgürlük kavramı arasındaki ilişkiyi örnekle açıklayınız. (15 p) 2. Bilim ele aldığı olgular üzerinde iyi, kötü, doğru, yanlış, haklı, haksız vb gibi değer yargılarında bulunmaz. Bu durum bilimin hangi özelliğini gösterir? 3. J. P. Sartre’ın varoluş özden önce gelir” sözünü açıklayınız. 4. Metafizik ve ontoloji kavramları ne anlama gelmektedir? Açıklayınız. 5. Aristoteles’e göre bir varlığın ortaya çıkışında hangi nedenler söz konusudur? Bir örnek üzerinde belirtiniz. 6. “Kurallar insana her zaman baskı yapar, insanın istediğini yapmasına engel olur. Bu kurallar topluluğunu oluşturanlardan biri de ahlak kurallarıdır. Bu nedenle ahlak kuralları kaldırılmalıdır” görüşü hangi felsefi akıma aittir? 7. Herakleitos’un “savaş her şeyin babasıdır” sözüyle anlatmak istediği nedir? Açıklayınız. 8. Platon varlığı kaça ayırır? Kısaca bilgi veriniz. Test Soruları (Cevapları daire içine alınız) 1. Felsefi sorunların sonsuz olarak nitelendirilmesinin nedeni onların çözümlenemez olması değil, her dönemin onları kendine özgü bir biçimde ortaya koymasıdır." Paragrafa göre, aşağıdakilerden hangisi söylenebilir ? A) Felsefede çözümlenmemiş sorun yoktur. B) Felsefe ileriye dönük sorunlarla ilgilenmez. C) Felsefede sorunlar her dönemde şartlara göre yeniden ele alınır. D) Felsefede her sorun bir döneme aittir ve o döneme göre ele alınmalıdır. E) Felsefi sorunlar olgulara dayanmakla birlikte akılla temellendirilir. 2. "Doğa bilimleri kavramını belirlemeğe çalışırken bazı özelliklerini belirlemek gerekir. Doğa biliminin başta gelen ve onu mantık, matematik, din gibi diğer düşünme disiplinlerinden ayırt edici özelliği olgusal oluşudur." Yukarıdaki paragrafa göre bilim hakkında aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir ? A) Temel sorun doğa bilimlerine ait önermelerin doğruluğu ya da yanlışlığıdır. B) Doğa bilimleri ne kadar akla uygun görünürse görünsün, konusuyla ilgili olarak eleştirici tutumu elden bırakmaz. C) Doğa bilimleri genelleyicidir, tek tek olgularla değil olgu türleriyle uğraşır. D) Doğa bilimlerine ait önermelerin tümü doğrudan ya da dolaylı olarak, gözlenebilir olguları dile getirir. E) Doğa bilimleri, ulaştığı sonuçların her türlü çelişkiden uzak, kendi içinde tutarlı olmasını ister. 3. "Felsefe ile toplumun karşılıklı etkileşiminin dayandığı ilkeyi bulmak için, felsefenin toplumsal işlevlerini, toplumda oynadığı rolü gözden geçirmek, felsefi bilinçle toplumsal gerçekliğin kendine has biçimini belirlemek ve felsefi sorunların evriminin toplumların gelişme aşamasına bağlı olduğunu sergilemek gerekir." Buna göre felsefenin hangi özelliğinden söz edilebilir ? A) Felsefe her zaman için toplumsal sorunların bir adım önünde yer almıştır. B) Felsefe yapabilmek için toplumsal bir bilgi birikimi şart değildir. C) Çoğu felsefi sorun, toplumsal sorunların gelişmesine paralel olarak ortaya çıkar ve gelişir. D) Toplumsal sorunların çözümü için felsefe şarttır. E) Toplumsal sorunlar, felsefi sorunlarla karşılaştırıldığında ilk sırayı alır. 4. K.Jaspers "Felsefi meselelerde herkes, kendini hüküm vermeye muktedir görür. Bilimlerde eğitim, öğretim ve metot, anlamanın şartı olarak kabul edildiği halde, felsefeye gelince, zaten işin içinde bulunulduğu, konuşmaya katılınabileceği iddiası yükselir. İnsan oluşumuz, kendi kaderimiz ve hayat tecrübemiz yeterli şart olarak kabul edilir" der. Paragrafta sözü edilen problem felsefenin hangi özelliğiyle ilgilidir ? A) Genel-geçer bilgi olmasıyla B) Sübjektif bir bilgi olmasıyla C) Birikimsel bir bilgi olmasıyla D) Bütünleştirici bir bilgi olmasıyla E) Bilimi konu edinmesiyle 5. Aşağıdakilerden hangisi formel bilimler için söylenemez ? A) Doğa olaylarıyla ilgilenmezler. B) Temel metot olarak tümdengelimi kullanırlar. C) Olguları konu edinmezler D) Deney en önemli veri kaynağıdır. E) Zaman ve mekandan bağımsız konularla ilgilenir. 6. Bilimlerin formel bilimler, insan bilimleri ve doğa bilimleri şeklinde sınıflandırılmalarında aşağıdakilerden hangisinin rolü yoktur ? A) Kullandıkları metotlar B) İlgilendikleri konular C) Bilginin elde ediliş şekli D) Kullandıkları benzer kavramlar E) Araştırmalarının nesneleri 7. "Bilimsel kuram (teori), bilimsel yasadan daha geniş, daha büyük ve daha sistemli olan, sistemli olarak düzenlenmiş çeşitli olayları açıklayan varsayımlardır." Buna göre bilimsel kuramın hangi özelliğinden söz edilebilir ? A) Bir kuram, doğruluğu ya da yanlışlığı ispatlandığında kuram olmaktan çıkar. B) Bilimi bilim yapan şey bir kuramın doğruluk derecesidir. C) Her kuramı bir bilim adamı ortaya koyar. D) Bilimsel kuramlar olgulara dayanmak zorundadırlar. E) Kuramlar deneyle ispatlandıktan sonra ortaya atılırlar. 8. "Hayatla bilimsel bilginin iç içeliği, bireyin 'kafa yapısının' oluşumunda da kendini gösterir. Bu bilgi türü, kişiye belli bir düşünme tarzını benimsetir. Onu deney ve gözlemden kaynaklanmayan, olgularla temellendirilmeyen genellemeler yapmaktan alı koyar. Eleştirici, araştırıcı, hoşgörülü, tek cümleyle 'çağının insanı' yapar." Yukarıda verilen parçaya göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz ? A) İnsan yaşayışında bilimsel yaklaşımın etkisi vardır. B) İnsanlar bilimsel yaklaşım sayesinde olaylara önyargılı bakmazlar. C) Bilimsel bilginin temelinde deney ve gözlem vardır. D) Bilimsel yaklaşıma sahip kişiler eleştirici ve araştırıcıdırlar. E) Bilimsel bilgi teoriden öte gitmeyen, pratiği yapılamayan bir bilgi topluluğudur. Klasik sınav soruları 9. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan) a) Formel (ideal) bilimlerin daha çok tümdengelim, doğa bilimlerinin ise tümevarım yöntemini kullanmalarının nedenini örneklerle açıklayınız. b) Dini bilgi ile felsefi bilginin farklılıklarını örnekle açıklayınız. 10. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan) a) “Felsefi düşünüşü diğerlerinden ayırt eden özelliklerden biri de, onu bizi onayladığımız her şey ya da çıkardığımız her sonuç için gerekçeler göstermeye zorlamasıdır.” cümlesini kısaca açıklayınız. b) “Sokrates’e göre felsefe, sorularımıza yanıt vermekle sorumlu değildir. O daha çok yanıtlarımızı sorgulamakla sorumludur.” cümlesini kısaca açıklayınız. 11. K.R.Popper’i, bilimi ürün olarak gören diğer düşünürlerden ayırt eden özellikler nelerdir ? Açıklayınız. (15 puan) 12. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan) a) T.Kuhn’a göre “paradigma” nedir ? Bilimin gelişimindeki rolü nedir ? Açıklayınız. b) Bilimin bir etkinlik olması ne demektir ? Örnekle açıklayınız. 1. "Felsefede insan hayatının anlam ve önemine ilişkin temel sorunlara gösterilen temel ilgi, üzerinde düşünülecek malzeme olarak çok geniş bir olgular grubunu bilmeyi ve her türlü bilgi sonuçlarından haberdar olmayı gerektirir." Yukarıdaki paragraf felsefenin daha çok hangi yönünden bahsetmektedir ? A) Felsefi sorunlar daha çok, insan hayatıyla ilgilidir. B) Felsefe için hayatın anlamı sorunu daima birinci planda yer almıştır. C) Felsefeyi diğer düşünce alanlarından ayıran, onun hayatın anlam ve önemiyle ilgilenmesidir. D) Felsefe yapabilmek için çok geniş bir bilgi topluluğundan faydalanmak gerekir. E) Felsefeye gösterilen ilgi, aynı zamanda diğer alanlarda da aynı sonuçlara götürür. 2. "Bilim 'varlık nedir ?' , 'varlık var mıdır?' gibi sorularla uğraşmaz, varlığı problem olarak ele almaz. Çünkü, evreni ve onun içindeki her bir varlığı ayrı bir gerçeklik olarak kabul eder." Bunun temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir ? A) Çeşitli bilim dalları, kendi alanlarındaki varlık çeşitlerini ve olayları ayrı ayrı inceler. B) Bilim, herhangi bir varlık için ilk sebep ve nesnelerin ilkeleriyle ilgilenir. C) Bilim dalları, varlığı ve gerçekliği bir bütün halinde kavramağa çalışır. D) Bilimler kendi aralarında formel, doğa ve insan bilimleri olarak ayrılırlar. E) Her bir bilim, bilim adamları tarafından ortaya konan ilkelerle işler. 3. "Felsefede temel olan nedir ?” “Felsefenin temellerini oluşturan şey nedir ?” Felsefenin çok alanlarını, başka bir deyişle katlarını taşıyan temeller nelerdir ?” Bu sorular, felsefe bir sistem şeklini alır almaz ve çeşitli disiplinlere ayrılır ayrılmaz ortaya çıkmıştır." Paragrafa göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir ? A) Felsefenin alt dallara ayrılmasının temel sebebi filozofların yönelttikleri sorulardır. B) Çeşitli alt dalların ortaya çıkmasında, temel sorunların ayrılmaları rol oynamıştır. C) Felsefenin alt dalları çok soru sorulması sonucu ortaya çıkmıştır. D) Her filozof ayrı bir görüşle ortaya çıktığı için felsefe alt dallara ayrılmıştır. E) Felsefenin alt dallara ayrılması bilimlere bağlı olarak meydana gelmiştir. 4. "Felsefe yapmak demek, cevaplar bulmak ve onları bulduktan sonra dinlenmeye çekilmek değildir. Felsefe yapmak demek, önemli soruları tekrar tekrar sormak demektir." Buna göre felsefenin nasıl bir bilgi dalı olduğu söylenebilir ? A) Felsefe hiçbir zaman bitmemiş sorularla uğraşmaz. B) Felsefe, konuları itibariyle cevaplanamayacak sorular sorar. C) Felsefe, varlığı bütünüyle kucaklama eğilimindedir. D) Felsefe, elde ettiği cevaplarla yetinmez, yeniden sorular sorar. E) Felsefenin amacı, her şey hakkında soru sormaktır. 5. Bilimlerin formel bilimler, doğa bilimleri ve insan bilimleri şeklinde sınıflandırılmalarında aşağıdaki etkenlerden hangisinin rolü diğerlerinden fazladır ? A) Ortaya çıkış sebepleri B) Amaçları C) Kullandıkları metotlar D) İnsanla olan ilişkileri E) İlgilendikleri konular 6. Bugün fizikte bir ortaokul öğrencisi, Newton'un kendisinden daha fazla şey bilmektedir. Bu durum, bilimin hangi özelliğinin varlığını kanıtlar ? A) Bilim ilerleme özelliğine sahiptir. B) Bilim olgulara dayalıdır. C) Bilimin uygulanabilir teknolojisi vardır. D) Bilimin sonuçları kesindir. E) Bilim evrenseldir 7. "Yüzyılımızda analitik felsefenin bütün iddia ve isteklerine rağmen felsefenin kendisini onların hapsetmek istedikleri alanla sınırlanması ve bir çok düşünürün analitik felsefenin içine girilmesini yasaklamış olduğu alanlarda felsefi düşünme etkinliklerini hala sürdürmeleri, felsefeyi bilim felsefesine indirgemek isteyenlerin haksızlığını göstermektedir." Paragrafta felsefeyle ilgili aşağıdakilerden hangisi iddia edilmektedir ? A) Felsefe bilimin bir kolu değildir. B) Felsefenin en temel konusu bilgidir. C) Her yüzyılda felsefe daha ileriye gider. D) Felsefenin yegane konusu bilim değildir. E) Her düşünür ahlak, sanat, bilgi konularını ele almıştır. 8. İlk bilim adamı bir nesneye "acaba bu bana yiyecek, giyecek, barınak, araç, oyuncak veya silah sağlar mı ?" diye değil, sadece öğrenme, bilme merakını doyurma amacı ile yaklaşmıştır. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz ? A) Bilimin başlangıcında manevi çıkar maddi çıkardan önce gelmiştir. B) Bilimde esas olan bilim adamlarının araştırma meraklarıdır. C) Bilimsel araştırmaların temelinde merak ve öğrenme ihtiyacı vardır. D) Bilim ad***** değil onun uğraştığı projelere destek verilmelidir. E) Bilim adamının düşünce yapısının merakla oluşmadığı düşünülemez. Klasik sınav soruları 9. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan) a) Formel (ideal) bilimlerin daha çok tümdengelim, doğa bilimlerinin ise tümevarım yöntemini kullanmalarının nedenini örneklerle açıklayınız. b) Dini bilgi ile felsefi bilginin farklılıklarını örnekle açıklayınız. 10. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan) a) “Felsefi düşünüşü diğerlerinden ayırt eden özelliklerden biri de, onu bizi onayladığımız her şey ya da çıkardığımız her sonuç için gerekçeler göstermeye zorlamasıdır.” cümlesini kısaca açıklayınız. b) “Sokrates’e göre felsefe, sorularımıza yanıt vermekle sorumlu değildir. O daha çok yanıtlarımızı sorgulamakla sorumludur.” cümlesini kısaca açıklayınız. 11. K.R.Popper’i, bilimi ürün olarak gören diğer düşünürlerden ayırt eden özellikler nelerdir ? Açıklayınız. (15 puan) 12. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (15 puan) a) T.Kuhn’a göre “paradigma” nedir ? Bilimin gelişimindeki rolü nedir ? Açıklayınız. b) Bilimin bir etkinlik olması ne demektir ? Örnekle açıklayınız. 1. I. Pozitivizm II. Entüisyonizm III. Realizm IV. Nihilizm Yukarıdaki felsefi yaklaşımlardan hangilerinin temel tartışmaları varlık hakkındadır ? A) I-II B) II-III C) III-IV D) II-IV E) I-III 2. Siyaset felsefesinin, konusu itibariyle, aşağıdaki alanlardan hangisiyle daha çok ilişki içinde olması beklenir ? A) Psikoloji B) Sosyoloji C) Antropoloji D) Ekoloji E) Fizyoloji 3. Bazı düşünürlere göre "Siyaset felsefesinin işi, ilk örneğini Aristoteles'de bulduğumuz bir siyaset teorisinin yaptığı gibi, devlet biçimlerini sıralamak, özelliklerini ayırt etmek ve giderek bunlar üzerine yargılar vermek değildir. Siyaset felsefesi, belli devlet biçimleri, belli yönetim tipleri hakkında karşılaştırmacı ve yargı verici bir tutumla iş görmez." Bu görüş aşağı-daki niteliklerden hangisiyle çelişir ? A) Olması gerekeni inceleme B) Evrensel olma C) Varlığı bütünüyle ele alma D) Sübjektif olma E) Deneyle ispatlanabilir olma 4. "Bütün bilgimiz 'var olan' bir şeyin bilgisidir. Bu durum bilimsel bilgiyle felsefi bilginin ortak noktasıdır. Ancak her iki alanın da bu 'var olan' hakkında soru sorma tarzları onları birbirinden ayırır." Paragraf bilimle ontolojinin (varlık felsefesinin) hangi bakımdan birbirlerinden ayrıldıklarını iddia etmektedir ? A) Bilim ve felsefe, aynı varlıklara baksalar bile farklı nitelikleriyle ilgilenirler. B) Bilim ve felsefe, herhangi bir varlık karşısında aynı ilgiyi göstermeyebilir. C) Hem bilim hem de felsefe 'var olmayanlarla' ilgilenmezler. D) Felsefe ve bilim aynı varlıklarla ilgilenmezler, bu da onların en önemli özelliğidir. E) Bilim ve felsefe aynı varlıkla farklı zamanlarda ilgilenirler. 5. Kant bir kitabında metafizik için "-bu bilim ki, başka her şeyde bilgisiz olan herkes, onda kesin bir yargıda bulunmaya ce-saret ediyor, çünkü bu alanda gerçekten de, esaslı olanı boş laftan ayırt edecek kesin bir ölçü yoktur" der. Kant, burada metafiziğin hangi özelliğinden bahsetmektedir ? A) Metafizik nesnel bir bilgi dalıdır. B) Metafiziğin en önemli özelliği sınırlarının iyi belirlenmiş olmasıdır. C) Metafizik nesnel bir sınıra sahip değildir. D) Metafizik nesnel bir ölçüte sahip olmak zorunda değildir. E) Metafizik diğer bilgi dallarından öznel olmamasıyla ayrılır. 6. "Bilim 'var olan'ı o kadar çeşitli alanlara böler ki, dış görünüşüyle bu alanlar arasında herhangi bir ilgi görmek olanaksızdır; örneğin zamanımızda fizik, biyoloji o kadar çok alt alanlara ayrılmışlardır ki, onlar arasındaki bağı gözden kaçırmak çok kolaydır. Ancak ontoloji bu alt alanları 'var olan' adı altında tek bir bilginin alanı haline getiriyor ve 'var olan'ların arasındaki derin bağı (böylece de bilimler arasındaki sıkı ilişkiyi) gösterebiliyor." Paragraf bilimle felsefenin hangi yönüyle ayrıldı-ğını iddia etmektedir ? A) Bilimde ölçme olduğu için teknoloji kurulabilir, ancak felsefenin teknolojisi yoktur. B) Bilimin sonuçları belli bir kesinlik ifade edebilir, felsefenin ise kesinliği yoktur. C) Bilimde objektiflik ön plandadır, felsefede ise sübjektiflik. D) Bilim parçacı bir yaklaşıma sahiptir, felsefe ise bütünleştiricidir. E) Bilim dış olaylara yönelirken, felsefe olaylardan içe (zihne) yönelir. 7. "Bir felsefe disiplininin konusunu kesin çizgilerle bir diğerinden ayırmak mümkün değildir. Bir konudaki fikirler başka bir di-siplinle ilgili temel kavramları kullanmayı da gerektirir çoğu zaman. Sözgelimi, bilgi felsefesindeki herhangi bir tez, içinde varlık, bilim ve din felsefesiyle ilgili temel kavramlardan yararlanır." Paragrafta sözü edilen ana fikir, felsefi bilginin hangi özelliğiyle daha iyi açıklanabilir ? A) Felsefe bilgisi kümülatif (birikimsel) bir bilgidir. B) Felsefi bilgi sistemli ve düzenlidir. C) Felsefi bilgi varlığı bütünüyle ele alır. D) Felsefe bilgisi ilerleme özelliğine sahip değildir. E) Felsefi bilgi sübjektif bir bilgidir. 8. "...Felsefeyle bilimler arasındaki ilişkinin tek yönlü olmadığını da ayrıca belirtmek gerekir. Yani, sadece felsefenin bilimsel çalışmalar üzerine etkisinden değil, bilimsel çalışmaların felsefi görüşler üzerine olan etkisinden de söz etmek gerekir. Ni-tekim, günümüz pozitivizminin doğuşunda bilimsel gelişmenin büyük etkisi olmuştur." Paragrafta bilimle felsefi bir yak-laşım arasındaki ilişkinin hangi yönünden söz edilmektedir ? A) Bilimler daima felsefenin yol göstericisi olmuşlardır. B) Felsefe, bilimleri yönlendiren tek unsurdur. C) Felsefe bilimi etkilediği kadar bilim de felsefeyi etkileyerek yeni düşüncelere yol açar. D) Felsefenin olduğu kadar bilimin de bazı fikir ayrılıklarından dolayı metot arayışına girdiğini unutmamak gerekir. E) Felsefe ve bilim, karşılıklı olarak birbirlerinden etkilenmezler. 9. "Bilim 'var olan'ı değil, 'var olan'ın küçük bir alanını sorup soruşturmadan, onun temeline inmeyi düşünmeden ele alır ve kendi alanının başka alanlarla olan derin ilişkisine dokunmadan araştırmasına başlar." Paragraf, bilimin hangi özelliği üzerinde durmaktadır ? A) Evrensel olma B) Deneye dayanma C) Olgulara dayanma D) Parçacı olma E) Kesinlik taşıma 10. Felsefi bilginin genel geçer bir bilgi olmaması hangi özelliğiyle daha çok ilgilidir ? A) Sübjektif olmasıyla B) Evrensel olmasıyla C) Bütünleştirici olmasıyla D) Refleksif olmasıyla E) Birikimsel olmasıyla 11. "Son büyük savaştan beri Japonya'nın kuramsal fizik dalına sağladığı büyük bilimsel katkı, belki de Uzak Doğu gelenekle-rinde varolan felsefi fikirlerle fizikteki kuantum kuramının felsefi özü arasındaki benzerliğe işaret etmektedir" W.Heisenberg Paragrafta felsefenin hangi özelliği vurgulanmak istenmektedir ? A) Felsefe ortaya koyduğu evrensel fikirlerle bilimin gelişimine yardımcı olmaktadır. B) Felsefe, bilimlerle olan ilişkisinde önceden belirlenemeyecek birtakım sonuçlara neden olabilir. C) Felsefe için neyin önemli olduğunu bilim belirler. D) Felsefi fikirlerin doğruluğu zamanla bilimin gelişmesine bağlı olarak ortaya çıkar. E) Bilimsel kuramlar ve bilhassa fizik, felsefenin söylediklerine uymak zorundadırlar. 12. "Felsefe, yeni gerçeklere açık olan, onları irdeleyen ve eleştiren; her konuyu kökünden ele alarak aydınlığa kavuşturmak isteyen derinlemesine düşüncenin çabasıdır. Başka bir deyişle, varlığın tümü gibi, felsefenin bulguları ve açıklamaları da sürekli olarak ortaya çıkan, değişikliğe uğrayan, bir bölümü ve bir başka biçimde varlığını sürdüren şeylerdir." Paragraftan felsefeyle ilgili olarak aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılamaz ? A) Felsefe eleştirel bir tutumla hareket eder. B) Diğer bazı dallarda olduğu gibi felsefede de değişim söz konusudur. C) Her felsefe sistemi nesnel olgulara dayalıdır. D) Filozof derinlemesine araştırma yapar ve peşin kabullere gitmez. E) Bütün felsefe sistemleri, felsefedeki çeşitliliğin birer göstergesidirler. Klasik sınav soruları 13. “Devlet, tek insanın eylemlerini düzenlemek için yeterli olmayan vicdanın yerine geçer” görüşünü örneklerle açıklayınız. (15 puan) 14. G. Or**ll ve A. Houxley gibi düşünürler diğerlerinin aksine korku ütopyaları ortaya koymuşlardır. Sizce, korku ütopyaları ortaya koymanın sebebi nedir ? Örnekle açıklayınız (10 puan) 15. Aşağıdaki sorulardan sadece bir tanesini cevaplayınız. a) Siyasetle siyaset felsefesi arasındaki farkı örnekle açıklayınız. (15 puan) Test Soruları (Cevapları daire içine alınız) 1. Aşağıdaki filozoflardan hangisi varlık felsefesinde varlığın olup olmaması konusunda diğerlerinden ayrılır ? A) Gorgias B) Platon C) Hegel D) Farabi E) Marx 2. "Bir siyaset felsefesi ancak çağdaş sorunlardan yola çıkılarak temellendirilebilir. İnsanlık tüm tarihi ve siyasi tecrübelerine rağmen, her zaman için geçerli olabilecek devlet biçimleri ve yönetim tipleri geliştirememiştir. Bu tarihe bağımlılık, bir si-yaset felsefesini de her çağda aktüel olandan yola çıkmaya zorlar." Buna göre siyaset felsefesinin konusu ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir ? A) Siyaset felsefesinin olanı değil olması gerekeni incelediği söylenemez. B) Siyaset felsefesi tarihteki siyasi sorunları tekrar ele alarak inceler. C) Siyaset felsefesinin en temel konusu siyasi tarihin sorunlarıdır. D) Siyaset felsefesi her zaman geçerli olabilecek devlet biçimlerini bulmağa uğraşmaz. E) Siyaset felsefesi her çağda kendi çağına ait sorunlardan yola çıkar. 3. "Devleti idare eden halka iyilik yapmalıdır. Çünkü halk adalete muhtaçtır. Halkın devlete verebileceği fazla bir şey yoktur ancak, devletin halka verebileceği şey pek çoktur. Eğer bu yapılmaz, zorbalık olursa devlet bozulur. Bundan dolayı halk ve devlet birbirine feda edilmemeli ikisi birlikte varlıklarını sürdürmelidir." Siyaset felsefesiyle ilgili bu paragraftan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir ? A) İnsanlar düzen içinde yaşama eğilimindedir. B) Yönetim biçimi, ortaya çıktığı çağın şartlarını yansıtır. C) Egemenliğin kaynağı halktır. D) İnsanlar için düzen önemli ve gereklidir. E) Devlet halkın ihtiyaçlarını karşılamalıdır. 4. "Bütün bilgimiz 'var olan' bir şeyin bilgisidir. Bu durum bilimsel bilgiyle felsefi bilginin ortak noktasıdır. Ancak her iki alanın da bu 'var olan' hakkında soru sorma tarzları onları birbirinden ayırır." Paragraf bilimle ontolojinin (varlık felsefesinin) hangi bakımdan birbirlerinden ayrıldıklarını iddia etmektedir ? A) Bilim ve felsefe, aynı varlıklara baksalar bile farklı nitelikleriyle ilgilenirler. B) Bilim ve felsefe, herhangi bir varlık karşısında aynı ilgiyi göstermeyebilir. C) Hem bilim hem de felsefe 'var olmayanlarla' ilgilenmezler. D) Felsefe ve bilim aynı varlıklarla ilgilenmezler, bu da onların en önemli özelliğidir. E) Bilim ve felsefe aynı varlıkla farklı zamanlarda ilgilenirler. 5. Kant bir kitabında metafizik için "-bu bilim ki, başka her şeyde bilgisiz olan herkes, onda kesin bir yargıda bulunmaya ce-saret ediyor, çünkü bu alanda gerçekten de, esaslı olanı boş laftan ayırt edecek kesin bir ölçü yoktur" der. Kant, burada metafiziğin hangi özelliğinden bahsetmektedir ? A) Metafizik nesnel bir bilgi dalıdır. B) Metafiziğin en önemli özelliği sınırlarının iyi belirlenmiş olmasıdır. C) Metafizik nesnel bir sınıra sahip değildir. D) Metafizik nesnel bir ölçüte sahip olmak zorunda değildir. E) Metafizik diğer bilgi dallarından öznel olmamasıyla ayrılır. 6. "Bilim 'var olan'ı o kadar çeşitli alanlara böler ki, dış görünüşüyle bu alanlar arasında herhangi bir ilgi görmek olanaksızdır; örneğin zamanımızda fizik, biyoloji o kadar çok alt alanlara ayrılmışlardır ki, onlar arasındaki bağı gözden kaçırmak çok kolaydır. Ancak ontoloji bu alt alanları 'var olan' adı altında tek bir bilginin alanı haline getiriyor ve 'var olan' ların arasın-daki derin bağı (böylece de bilimler arasındaki sıkı ilişkiyi) gösterebiliyor." Paragraf bilimle felsefenin hangi yönüyle ay-rıldığını iddia etmektedir ? A) Bilimde ölçme olduğu için teknoloji kurulabilir, ancak felsefenin teknolojisi yoktur. B) Bilimin sonuçları belli bir kesinlik ifade edebilir, felsefenin ise kesinliği yoktur. C) Bilimde objektiflik ön plandadır, felsefede ise sübjektiflik. D) Bilim parçacı bir yaklaşıma sahiptir, felsefe ise bütünleştiricidir. E) Bilim dış olaylara yönelirken, felsefe olaylardan içe (zihne) yönelir. 7. "Bir felsefe disiplininin konusunu kesin çizgilerle bir diğerinden ayırmak mümkün değildir. Bir konudaki fikirler başka bir di-siplinle ilgili temel kavramları kullanmayı da gerektirir çoğu zaman. Sözgelimi, bilgi felsefesindeki herhangi bir tez, içinde varlık, bilim ve din felsefesiyle ilgili temel kavramlardan yararlanır." Paragrafta sözü edilen ana fikir, felsefi bilginin hangi özelliğiyle daha iyi açıklanabilir ? A) Felsefe bilgisi kümülatif (birikimsel) bir bilgidir. B) Felsefi bilgi sistemli ve düzenlidir. C) Felsefi bilgi varlığı bütünüyle ele alır. D) Felsefe bilgisi ilerleme özelliğine sahip değildir. E) Felsefi bilgi sübjektif bir bilgidir. 8. "Bilim 'var olan'ı değil, 'var olan'ın küçük bir alanını sorup soruşturmadan, onun temeline inmeyi düşünmeden ele alır ve kendi alanının başka alanlarla olan derin ilişkisine dokunmadan araştırmasına başlar." Paragraf, bilimin hangi özelliği üzerinde durmaktadır ? A) Evrensel olma B) Deneye dayanma C) Olgulara dayanma D) Parçacı olma E) Kesinlik taşıma 9. “...Felsefeyle bilimler arasındaki ilişkinin tek yönlü olmadığını da ayrıca belirtmek gerekir. Yani, sadece felsefenin bilimsel çalışmalar üzerine etkisinden değil, bilimsel çalışmaların felsefi görüşler üzerine olan etkisinden de söz etmek gerekir. Ni-tekimgünümüz pozitivizminin doğuşunda bilimsel gelişmenin büyük etkisi olmuştur." Paragrafta bilimle felsefi bir yaklaşım arasındaki ilişkinin hangi yönünden söz edilmektedir ? A) Bilimler daima felsefenin yol göstericisi olmuşlardır. B) Felsefe, bilimleri yönlendiren tek unsurdur. C) Felsefe bilimi etkilediği kadar bilim de felsefeyi etkileyerek yeni düşüncelere yol açar. D) Felsefenin olduğu kadar bilimin de bazı fikir ayrılıklarından dolayı metot arayışına girdiğini unutmamak gerekir. E) Felsefe ve bilim, karşılıklı olarak birbirlerinden etkilenmezler. 10. Felsefe için aşağıdakilerden hangisini söylemek mümkün değildir ? A) Felsefe de diğer disiplinler gibi bilme merakından doğmuştur. B) Felsefenin yaklaşımı daha çok eleştireldir. C) Metafizik daima felsefenin içinde yer almıştır. D) Felsefenin ilk temel problemi bilim felsefesiyle ilgilidir. E) Felsefi bilgi varlığı bütünüyle ele alma amacını taşır. 11. "Cevabı olmayan sorularla uğraşmak kadar heves kırıcı bir şey yoktur. Nitekim bazı filozoflar, cevapları olmadığına inan-dıkları için, birçok felsefe sorusuyla ilgilerini büsbütün kesmişlerdir. Ama gene de, ortak duyuyu kandırmayan bir sürü ce-vabın, dolayısıyla cevapsız soruların felsefe çalışmalarını yoğurduğunu belirmek zor bir iş değildir." Paragrafta belirtilen soru-cevap ilişkisine göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz ? A) Felsefede sorular kadar cevaplar da önemlidir. B) Bazı filozoflar cevapsız sorularla uğraşmamışlardır. C) Felsefede her sorunun bir cevabı vardır. D) Cevapsız sorular bazan felsefenin gelişmesine yardım eder. E) Her soru, beraberinde bir cevap getirmez. 12. "Felsefe bir araştırmadır. Araştırma, sorularını sık sık yenileyen bir çalışma biçimidir. Her araştırma gibi felsefe de yeni so-rulara açıktır. Nerede sorular hep aynı kalmışsa orda felsefe araştırma olmaktan çıkmış demektir." Paragrafa göre felse-fe için aşağıdakilerden hangisini söylemek mümkündür ? A) Her felsefe sorusunun bir cevabı vardır. B) Felsefenin gelişmesi soru sorulmasına bağlıdır. C) Felsefenin geleceği felsefecilerin cevaplarına bağlıdır. D) Felsefede her soru cevabını da beraberinde getirir. E) Filozofların özelliği sorulara doğru cevaplar vermeleridir. Klasik sınav soruları 13. “Devlet, tek insanın eylemlerini düzenlemek için yeterli olmayan vicdanın yerine geçer” görüşün örneklerle açıklayınız. (15 puan) 14. G. Or**ll ve A. Houxley gibi düşünürler diğerlerinin aksine korku ütopyaları ortaya koymuşlardır. Sizce, korku ütopyaları ortaya koymanın sebebi nedir ? Örnekle açıklayınız (10 puan) 15. Aşağıdaki sorulardan sadece bir tanesini cevaplayınız. a) Siyasetle siyaset felsefesi arasındaki farkı örnekle açıklayınız. (15 puan) b) Felsefe ile bilimin varlığa ilişkin temel bakışını örneklerle karşılaştırınız. (15 puan) 1. "Felsefe ile toplumun karşılıklı etkileşiminin dayandığı ilkeyi bulmak için, felsefenin toplumsal işlevlerini, toplumda oynadığı rolü gözden geçirmek, felsefi bilinçle toplumsal gerçekliğin kendine has biçimini belirlemek ve felsefi sorunların evriminin toplumların gelişme aşamasına bağlı olduğunu sergilemek gerekir." Buna göre felsefenin hangi özelliğinden söz edi-lebilir ? A) Felsefe her zaman için toplumsal sorunların bir adım önünde yer almıştır. B) Felsefe yapabilmek için toplumsal bir bilgi birikimi şart değildir. C) Çoğu felsefi sorun, toplumsal sorunların gelişmesine paralel olarak ortaya çıkar ve gelişir. D) Toplumsal sorunların çözümü için felsefe şarttır. E) Toplumsal sorunlar, felsefi sorunlarla karşılaştırıldığında ilk sırayı alır. 2. K.Jaspers "Felsefi meselelerde herkes, kendini hüküm vermeye muktedir görür. Bilimlerde eğitim, öğretim ve metot, an-lamanın şartı olarak kabul edildiği halde, felsefeye gelince, zaten işin içinde bulunulduğu, konuşmaya katılınabileceği iddia-sı yükselir. İnsan oluşumuz, kendi kaderimiz ve hayat tecrübemiz yeterli şart olarak kabul edilir" der. Paragrafta sözü edilen problem felsefenin hangi özelliğiyle ilgilidir ? A) Genel-geçer bilgi olmasıyla B) Sübjektif bir bilgi olmasıyla C) Birikimsel bir bilgi olmasıyla D) Bütünleştirici bir bilgi olmasıyla E) Bilimi konu edinmesiyle 3. "Yığın hiçbir zaman filozof olamaz." Çoğu düşünüre göre Platon'un bu sözü bugün de geçerlidir. Çoğu insan dünya görüş-lerini dinsel veya herhangi bir gelenek yoluyla edinirler. Oysa felsefi bir dünya görüşünü amaçlayan kimse, kendi aklına dayanma cesaretini göstermelidir.” Paragrafa göre aşağıdaki yargılardan hangisini söylemek mümkün değildir? A) Herkesin filozof olmasını beklemek mümkün değildir. B) Felsefeyle uğraşmak isteyen kendi aklına güvenmek zorundadır. C) Filozof herkesten farklı bir dünya görüşüne sahip olabilir. D) Platon'un yargısı başkalarınca da kabul edilmektedir. E) Felsefe bir diğer yönüyle de duyulara dayanmak zorundadır. 4. Etikle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur ? A) Etik, varlığın bilgisini elde etmeğe çalışan bir disiplindir. B) Etik, bilimin metodunun nasıl olması gerektiğini araştırır. C) Etik, insan eylemleriyle onları idare eden ilkeleri konu edinir. D) Etik, süjenin obje ile ilişkisini inceler. E) Etik insanların inanma fenomeniyle ilgilidir. 5. Sokrates “dünyanın bütün öküzleri, atları ve hayvanları, ondan başka bir şey peşinde koşmadıkları için, hazzı birinci sıraya koymak isteseler de, buna imkan yok. Nasıl kahinler kuşlardan medet umarsa, insanların bir çoğu da hazlara inanmıştır. Hazların hayatımızda en iyi olduğu kanaatindedirler ve hayvanlardaki iştahların bir felsefe perisinin ilham ettiği sözlerden daha sağlam kefil olduğunu düşünürler” der. Paragrafa göre, Sokrates’in haz hakkında aşağıdaki yargılardan hangisine ulaştığı söylenemez ? A) Haz ahlakın kaynağı olamaz. B) Akıl, hazdan sonra gelmemelidir. C) Haz, ahlakın kaynağıdır. D) Haz, aldatıcı bir duygudur. E) Hazlara aldanmamak önemlidir 6. "Sanat, bilim ve felsefe alanında genel kavramlar ortaya koymaz; sanat tek olan, bir eşi olmayan bir şeyi işler, onu bütün tekliği ile kavramağa çalışır; fakat böyle bir şeyi kavramak için herhangi genel bir kural ele vermez. Kavranılan şey, yanlış-lık ve doğruluğa kayıtsızdır." Paragrafa göre aşağıdaki sanatla ilgili yargılardan hangisine ulaşılamaz ? A) Sanatın konusu tek tek nesnelerdir. B) Sanatı, bilim ve felsefeden ayıran şey doğruluk kaygısı taşımamasıdır. C) Sanat genel kurallardan yola çıkar ancak genel yargılar ortaya koymaz. D) Sanatın herhangi bir nesnesi için doğruluk ya da yanlışlıktan söz edilemez. E) Her bir sanat nesnesi, eşi olmayan bir nesnedir. Klasik sınav soruları 7. Yapılan bir eylemin sorumluluğu ile özgürlük kavramı arasındaki ilişkiyi örnekle açıklayınız. (20 puan) 8. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (25 puan) a) Kant’ın ödev ahlakının ilkesi “öyle hareket et ki, hareketlerinin ilkesi (yasası) aynı zamanda başka in-sanlar için de bir ilke (yasa) olsun” şeklindedir. Bu görüşü örnekle açıklayınız. b) Sokrates’in “hiç kimse bilerek kötülük yapmaz” sözünü kendinizce, gerekçelerle değerlendiriniz. 9. Aşağıdaki sorulardan sadece birini cevaplayınız. (25 puan) a) “Platon’a göre, sanat eserleri, idealardan (ebedi biçimlerden) iki kat daha uzaktır. Çünkü onlar, sadece ideaların kopyalarının kopyalarıdırlar; yani doğal nesneler, ideaların kusurlu kopyalarıdır ve sanat yapıtları doğal nesnelerin sadece ‘taklitleri’dir. “ görüşü ile sanatın yaratma olduğunu savunan görüş arasında nasıl bir fark vardır ? Örneklerle açıklayınız. b) Sizce güzellik var olan şeylerde midir , yoksa seyreden kişinin gözlerinde midir ? Gerekçelerle açıklayınız. 1. "Felsefe, varolan karşısında bir tavır alıştır. Felsefi tavır, aktif bir tavır olmak zorundadır. Filozof, var olana ve olaylara karşı ilgisiz olamaz. İnsan, var olanlar üzerinde düşünmeye başladığı , bir tavır alış içine girdiği zaman felsefe yapmaya da baş-lamış demektir. Jaspers'in, felsefenin kaynağı hayret ve şüphedir, şeklindeki ifadeleri de aslında bir tavır alış ifadesidir." Paragrafta felsefenin hangi özelliğiyle daha çok ilgilidir ? A) Felsefe eleştirel bir tutum içinde olmalıdır. B) Filozoflar evrensel bilgiye ulaşmaya çalışırlar. C) Felsefe bilgisi sistemli ve düzenlidir. D) Bütünleştirici olma felsefenin en temel özelliğidir. E) Felsefe bilgisi genelleyicidir. 2. Kritisizm'in temel tartışma konusu aşağıdakilerden hangisidir ? A) Aklın varlığı B) Sezgi gücü C) Aklın sınırı D) Deneysel doğruluk E) Zekanın temel işlevi 3. "Pozitivist felsefe, bilginin olaylara (fenomenlere) dayanması gerektiğini söyleyerek deneyle doğruluğu ispat edilmeyen bil-gileri reddeder." Paragrafa göre Pozitivizm'in hangi yaklaşıma karşı olduğu söylenebilir ? A) Metafizik yaklaşım B) Bilimsel yaklaşım C) Tümevarımlı yaklaşım D) Tümdengelimli yaklaşım E) Olgusal yaklaşım 4. Rasyonalist ve Empirist bilgi anlayışlarının farklı olmalarında hangi temel faktör rol oynamıştır ? A) Bilginin değeri B) Doğru bilginin imkanı C) Bilginin kaynağı D) Bilginin önemi E) Bilginin amacı 5. Din felsefesinde tanrının varlığıyla ilgili olarak aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi diğerlerinden farklıdır ? A) Monoteizm B) Teizm C) Ateizm D) Deizm E) Politeizm 6. "Bazılarına göre dünyanın ve insanların işine karışmayan, onlara sınır koymayan bir Tanrı düşüncesi daha kolay bir inanma şeklidir. Böylece insan aklı ön plana çıkarılır ve insan kendini sınırlamadan rahatça yaşar. Ancak burada, Tanrı'nın bu dün-yayı bilip-bilmediği, işlevinin ne olduğu, varlıkları niçin yarattığı gibi problemler de ortaya çıkmaktadır." Yukarıda sözü edilen düşünce biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Panteizm B) Ateizm C) Teizm D) Deizm E) Panteizm Klasik sınav soruları 7. Kant’ın “kavramlar, deneyden gelen malzeme olmaksızın boş, deneyden gelen hammadde ise kavramlar olmadan kördürler” görüşünü örnekle açıklayınız. (25 puan) 8. Din felsefesi ile teoloji arasındaki farkı örnekle açıklayınız. (10 puan) 9. Protagoras’ın “insan her şeyin ölçüsüdür” sözünü açıklayınız. (15 puan) 10. Bir amerikan filozofuyla ilgili şu öyküyü anlatırlar. Okuttuğu sınıf varoluş problemini inceliyormuş. Profe-sör, öğrencilerden Descartes’ın Metafizik Düşünceler’ini okumalarını istemiş. Ertesi gün endişeli ve bitkin düşmüş bir öğrenci profesöre gelmiş. Gerçekten var olup olmadığına karar vermeye çalışırken gece uyu-yamadığından yakınmış ‘söyleyin bana, lütfen söyleyin bana, ben gerçekten var mıyım ?’ demiş. Profesör soruyu düşündükten sonra sormuş ‘Kim bilmek istiyor’. Yukarıdaki olayı bilgi felsefesi açısından açıklayınız (20 puan) 1. "Eğer felsefi düşünce, bir kültürün inançlarının eleştirel bir biçimde yeniden düzenlenmesi ve yorumlanması ise, zorunlu olarak, üzerinde çalışacağı malzeme anlamında toplumda işlerliği olan bir amaçlar, hedefler, değerler ve ölçütler bütününe sahip, düzene kavuşturulmuş bir kültür gerektirir." Buna göre felsefenin hangi özelliğe sahip olduğu söylenebilir ? A) Felsefenin kültürlere bağımlı olmadığı doğru değildir. B) Bazı kültürler felsefeden etkilenmişlerdir. C) Felsefenin en temel işlevi kültür farklarını ortadan kaldırmaktır. D) Felsefe yapabilmek için kültürel bir altyapı şarttır. E) Her kültürel unsur felsefeye dayanmak zorundadır. 2. Görüp dokunduğumuz bir nesnenin ne olduğunun bilinebilmesi için duyuların değil zihinsel faaliyetlerin gerekli ve şart olduğunu ileri süren bir filozof, aşağıdaki yaklaşımlardan hangisini kabul ediyor olabilir ? A) Fenomenoloji B) Rasyonalizm C) Entüisyonizm D) Entüisyonizm E) Pragmatizm 3. Bir filozof "Bacon'dan bu yana, bütün başarılı kafalar gerçek bilgilerin gözlenmiş olgular üzerine dayandığını söyler dururlar. Bu temel kural o kadar açıktır ki söz götürmez vezihnimizin olgunluk çağındaki durumuna, uygun düştüğü oranda, uyarlandığında, en küçük bir kuşkuya yer bırakmaz" der. Bu filozofun hangi yaklaşımı benimsediği söylenebilir ? A) Fenomenoloji B) Rasyonalizm C) Empirizm D) Entüisyonizm E) Pozitivizm 4. Aşağıdakilerden hangisi Kritisizmin (eleştiricilik) temel görüşünü ifade eder ? A) Bilgi, insan zihninin doğuştan gelen yapısı tarafından verilen sınırları aşamaz. B) Bilginin kaynağı sadece tecrübedir. C) Bilgi aklın kendisinden kaynaklanır, başka kaynağı yoktur. D) Bütün bilgimizi kaynağı deney ve olgulardır. E) İnsan bilgisi faydayı amaçlamalıdır, bunun dışında herhangi bir bilgi olamaz. 5. Din felsefesinde tanrının varlığıyla ilgili olarak aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi diğerlerinden farklıdır ? A) Monoteizm B) Teizm C) Ateizm D) Deizm E) Panteizm 6. "Bazılarına göre dünyanın ve insanların işine karışmayan, onlara sınır koymayan bir Tanrı düşüncesi daha kolay bir inanma şeklidir. Böylece insan aklı ön plana çıkarılır ve insan kendini sınırlamadan rahatça yaşar. Ancak burada, Tanrı'nın bu dünyayı bilip-bilmediği, işlevinin ne olduğu, varlıkları niçin yarattığı gibi problemler de ortaya çıkmaktadır." Yukarıda sözü edilen düşünce biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Panteizm B) Ateizm C) Teizm D) Deizm E) Politeizm Klasik sınav soruları 7. Kant’ın “kavramlar, deneyden gelen malzeme olmaksızın boş, deneyden gelen hammadde ise kavramlar olmadan kördürler” görüşünü örnekle açıklayınız. (25 puan) 8. Din felsefesi ile teoloji arasındaki farkı örnekle açıklayınız. (10 puan) 9. Protagoras’ın “insan her şeyin ölçüsüdür” sözünü açıklayınız. (15 puan) 10. Bir amerikan filozofuyla ilgili şu öyküyü anlatırlar. Okuttuğu sınıf varoluş problemini inceliyormuş. Profesör, öğrencilerden Descartes’ın Metafizik Düşünceler’ini okumalarını istemiş. Ertesi gün endişeli ve bitkin düşmüş bir öğrenci profesöre gelmiş. Gerçekten var olup olmadığına karar vermeye çalışırken gece uyuyamadığından yakınmış ‘söyleyin bana, lütfen söyleyin bana, ben gerçekten var mıyım ?’ demiş. Profesör soruyu düşündükten sonra sormuş ‘Kim bilmek istiyor’. Yukarıdaki olayı bilgi felsefesi açısından açıklayınız (20 puan)
