türk dili ve edebiyatı

Ölçme, Değerlendirme
ve Sınav Hizmetleri
Genel Müdürlüğü
Kaz
2
9.
ti
es
avrama
ım K
T
an
SINIF
TÜRK DİLİ VE
EDEBİYATI
İletişim ve Dil
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir bilgi yanlışı
vardır?
4. Her millet, dilini ve kültürünü yüzyıllar boyunca yoğurur.
Bu esnada o, akan bir nehir gibi, içinden geçtiği her topraktan bazı unsurları alır. Her medenî milletin konuşma
ve yazı dili, karşılaştığı medeniyetlerden alınma kelime
ve deyimlerle doludur. Bu bakımdan her milletin dili, o milletin çağlar boyunca yaşadığı tarihin âdeta özetidir.
A) İletişim, insanlar arasında ortak semboller sistemiyle
gerçekleştirilen bir bilgi alışverişidir.
B) Her türlü iletişimde bir gönderici ile bir alıcı vardır.
C) İletişimde gönderici ile alıcı arasında ilişkiyi sağlayan
bir kanal bulunur.
Bu metinde dilin;
D) İnsanlar arasında kullanılan yegâne iletişim aracı dildir.
I. millî olması,
II. kurallarının olması,
E) İletişime katılan unsurların birlikte meydana getirdikleri ortama bağlam denir.
III. temelinin bilinmez olması,
2. Arkadaşım gencin yanına usulca sokularak sordu:
– Senin adın ne oğlum?
– Ali.
– Nerelisin?
– Sivaslıyım.
– Saz çalmayı nereden öğrendin?
– Bilmiyorum. Küçüklükten beri çalarım.
Bu parçada aşağıdaki iletişim unsurlarından hangisi
belirgin değildir?
A) Kaynak B) Kod D) Alıcı C) Bağlam
E) İleti
Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
IV. değişken olması
özelliklerinden hangileri vurgulanmaktadır?
A) I ve II.
B) I ve IV.
D) II ve IV.
C) II ve III.
E) III ve IV.
5. Dil, iletişimin amacına göre farklı işlevlerde kullanılabilir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dil, diğerlerinden
farklı bir işlevde kullanılmıştır?
A) Ezgi, belli bir kurallara göre düzenlenmiş, kulağa hoş
gelen ses dizisidir.
B) O ödülü 1978’de almıştım.
C) Bölgede bu hafta kar yağması bekleniyor.
D) Yazarın son romanı bu yılın en çok satan kitabı oldu.
3. Ünlü sosyoloğun konferansın sonunda sesinin tonunu
yükselterek insanları birbirine düşman eden ifadelerin
topluma hiçbir şey kazandırmayacağını söylemesiyle salonda bir alkış tufanı koptu.
Bu cümlede sözü edilen tablo, iletişim unsurları bakımından değerlendirildiğinde hangi eşleştirme yanlıştır?
A) İleti: Dürüstlük bir kazanç türüdür.
B) Kanal: Ses
MEB 2017 - 2018
E) Benimle beraber arıcılık yapmayı düşünmez misin?
6. Farklı takımları tutan iki arkadaş beraber maç izlerken
gençlerden biri tuttuğu takımın galip geleceğini söyler.
Bu durumda diğer genç aşağıdaki cevaplardan hangisini verirse dili heyecana bağlı işlevde kullanmış
olur?
A) En son yedi yıl önce yenmiştiniz ama.
B) Televizyonun sesini biraz açar mısın?
C) Alıcı: Dinleyiciler
D) Bağlam: Konferans salonu
E) Dönüt: Alkış
C) Eyvah! Beyimiz aşka geldi.
D) Boşboğazı ateşe atmışlar, odunum yaş demiş.
E) Takım diri görünüyor değil mi?
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
9.
Kazanım Kavrama Testi
2
TÜRK DİLİ VE
EDEBİYATI
İletişim ve Dil
7. Her milllet dilini ihtiyaçlarına, kültür ve medeniyet seviyesine, zevkine göre yansıtır. Bu bağlamda dil, tıpkı ev
gibi bir milletin duygu, düşünce ve hayatının barınağı, korunağıdır. Nasıl ki Dede Korkut kitabını okuduğumda bu
eserin oluştuğu hayat şartlarını hissedebiliyorsam Tanzimat’ta ya da Cumhuriyet Dönemi’nde yazılmış bir eserde
de o dönemlerin hayatını görmem mümkün olacaktır.
SINIF
10. Aşağıdaki cümlelerden hangisi standart Türkiye
Türkçesine uygun değildir?
A) Sabahleyin köyümüzün böyükleri ellam toplanırlar.
B) Mustafa Kemal hayallerin değil, hakikatlerin adamı idi.
C) Beş altı mil ötedeki karşı kıyıya bir saatte varabilirdik
ancak.
D) Sefere kalkacak birçok tekne vardı limanda.
Bu parçada dilin hangi özelliği vurgulanmak istenmiştir?
E) Çalıların üstündeki kuşlar cıvıldayarak uçuşuyordu.
A) En önemli amacının iletişimi gerçekleştirmek olduğu
B) Ait olduğu toplumun kültüründen izler taşıdığı
C) Toplumsal yaşamı biçimlendirici güç olduğu
11.
8.
I. Kelimelerin anlamını bilmek ve çözümlemek, düzgün cümleler kurabilmek, anlaşabilmek için yeterli
değildir.
II. Kuşkusuz değildir çünkü aynı dile (koda) sahip olsalar da anlamamanın, anlaşamamanın birçok nedeni vardır.
III. Etkili iletişim becerisine sahip bireyin kültürlerarası
farkındalık da kazanması gerekir.
IV. Bir konuşanın ve dinleyenin olması ve ikisinin de
aynı dile hâkim olması iletişimin etkili olması için
yeterli midir?
V. Çünkü insanların davranış ve konuşma biçimleri ile
bunların anlamları kişiye özgü olabileceği gibi aynı
zamanda kültüre de özgüdür.
Yukarıda numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün
oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan
ikinci olur?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
9. Konuşma dili ve standart (ölçünlü) dil ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Konuşma dili yöresel, bölgesel; standart dil ise ulusal,
genel bir dildir.
B) Konuşma dilinde ağız özellikleri görülürken standart
dil bu çeşitlilikten arındırılmıştır.
C) Konuşma dilinde samimi, standart dilde ise resmî bir
üslup hâkimdir.
D) Standart dil konuşma diline göre daha kurallıdır.
E) Standart dil, konuşma dilinden daha eski bir iletişim
kanalıdır.
MEB 2017 - 2018
E) Milletlerin yaşam biçimine göre şekillendiği
Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
D) Düşüncenin dayanağı ve taşıyıcısı olduğu
I. Bir dilin, yazılı kaynaklarla izlenebilen tarihî gelişimi içinde ayrılmış kolları olup ses, şekil ve kelime
farklılıkları anlaşmayı engelleyecek kadar derin
değildir. (Şive)
II. Bir dilin, tarihî gelişimi içinde yazılı kaynaklarla izlenemeyen dönemlerinde ayrılmış kolları olup ses,
şekil ve kelime farklılıkları anlaşmayı güçleştirecek
kadar derindir. (Ağız)
III. Ortak dilden ayrı olarak belirli toplulukların ses,
yapı, söz dizimi ve anlam bakımından farklılık gösteren dili veya kelime dağarcığıdır. Farklı bir anlaşma biçimi sağlamak üzere oluşturulur. (Argo)
IV. Aynı meslek veya topluluktaki insanların ortak dilden ayrı olarak kullandıkları özel dil veya söz dağarcığıdır. (Jargon)
V. Bir dilin bir ülke sınırları içindeki farklı yerleşim bölgelerinde ses, şekil, söz dizimi ve anlamca farklılaşan konuşma biçimidir. (Lehçe)
Yukarıdaki ayraç içi ifadelerden hangi ikisi yer değiştirmelidir?
A) I ve II.
B) II ve III,
D) III ve IV. C) II ve V.
E) IV ve V.
12. Canlı bir varlık olan dil, doğası gereği zaman içerisinde
ses, şekil, cümle dizilimi, kelime hazinesi ve sözcüklerin
anlam evreni bakımından çeşitlilik gösteren alt dillere ayrılır. Örneğin Türkiye Türkçesindeki “Bu akşam misafirimiz geliyor.” ile Azeri Türkçesindeki “Bu ahşam qonağımız gelir.” yargıları arasındaki ses, şekil ve kelime ayrımı
ana Türkçedeki ---- farkını ifade etmektedir.
Bu parçadaki boşluğa aşağıdaki sözcüklerden hangisi getirilmelidir?
A) Diyalekt
D) Şive
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
Bu testin cevap anahtarına ulaşmak için yandaki karekodu okutunuz.
B) Ağız
C) Boğumlama
E) Lehçe