BAZI AMİNO ASİTLERİN SEPİOLİT YÜZEYİNDEKİ ADSORPSİ Y OL

X IV Ulusal Kimya Kongresi, Diyarbakır, 2000
FK-P31
BAZI AM İN O A S İT L E R İN SE P İO L İT YÜ ZEY İN D EK İ
AD SO RPSİ Y O L A R IN IN İN C E LEN M ESİ
Ahmet SELÇUK, Ali Rıza KUL, Haşan CEYLAN
Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Fen-Edebiyat Fakültesi. Kimya Bölümü.
Bu çalışmada asidik, bazik ve nötrai karakter taşıyan amino asitlerin sepiolit
üzerindeki adsorpsiyon davranışları termogravimetri ve spektrofotometri
teknikleriyle araştırıldı. Adsorban olarak kullanılan sepiolit adsorpsiyon işlemine
tabi tutulmadan önce öğütüldü ve 400 mesh’Iik elekten geçirildi. Daha sonra
105°C’de 24 saat süreyle ısıl aktivasyonu tabi tutuldu.
Termogravimetrik yöntemle, sulu çözeltide asidik karakterdeki aspartik asit, bazik
karakterdeki histidin ve nölraİ karakterdeki glisinin, sepioiit üzerindeki
adsorpsiyon davranışları 25°C“ 850°C arasında kütle kaybı olarak incelendi. Sulu
çözeltide izoelektrik p H ’ İarı civarında zwitter iyon oluşturan bu amino asitlerin,
farklı oranlarda adsorpsiyon sergiledikleri belirlendi. Ancak tutunma oranlarının
çok düşük olduğu gözlendi. Tutunma, muhtemelen sepiolit yüzeyi ile amino asit
molekülleri arasında oluşan hidrojen bağları ya da Van der Waals etkileşmeleri
sonucu oluştuğu düşünülmektedir. Spektrofotometrik teknikte ise bu amino
asitlerin iki farklı (5 ve 7) p H ’taki adsorpsiyonları 570 nm dalga boyunda ninhidrin
metodu ile incelendi.
Amino asitler izoelektrik p H ’ları üzerinde anyonik, altında ise katyonik yapıda
bulunurlar. Çalışmalarımızda kullandığımız amino asitlerin sırasıyla izoelektrik
p H ’Iarı şöyle-dİr: Aspartik asit 2.77, Histidin 7.59 ve Glisin 5.97. pH 5 ve 7’de
aspartik asit anyonik, histidin katyonik yapıda iken, Glisin pH 5’te katyonik
pH 7 ’de ise anyonik yapıda bulunur. Sepiolit kil mineralinin hem anyonik hem de
katyonik yapıdaki amino asitleri yüksek oranda adsorpladığı gözlendi. Bu durum
Sepiolitin yüzey asıtliği, iyon derişim kapasitesine sahip olmasının yanı sıra kil
mineralleri
içerisinde
en
geniş
gözenekli yarıya sahip olmasından
kaynaklanmaktadır. Tutunma, muhtemelen kil yüzeyi ile iyonik yapıdaki amino
asitler arasında elektrostatik bir bağ oluşumuna dayanmaktadır. Adsorban
yüzeyindeki tutunan amino asit miktarları çözeltinin ilk ve son konsantrasyonları
arasındaki farktan hesaplanmıştır.
505