donör seçimi, hazırlanması ve donörden kan alma talimatı

DONÖR SEÇİMİ, HAZIRLANMASI VE DONÖRDEN KAN
ALMA TALİMATI
Doküman Kodu: STH.TL.01
Yürürlük Tarihi: 01.2010
Revizyon No/Tarihi: 02/07.2015
Sayfa No: 1 / 2
AMAÇ:
Bu prosedürün amacı, acil kan ihtiyacı için Türk Kızılay Kan Merkezinden temin edilemeyen, Türk Kızılayı’nın
verdiği kan alma yetkisi doğrultusunda kurumumuz Kan Transfüzyon Merkezine müracaat eden gönüllü donörlerin
seçimi, hazırlanması, kanlarının alınması, kan ve kan ürünlerinin hazırlanması konularında standart bir yöntem
belirlemektir.
SORUMLULAR:
Bu prosedürün uygulanmasından Kan Bankası Sorumlu Doktoru, Kan Bankası Hemşireleri, Kan Bankası
Teknisyenleri ve Kan Bankası Yardımcı Hizmet Personeli sorumludur.
TALİMATLAR:
 Rutin Donör Hazırlama:
o Türk Kızılayı Kan Provizyon Sistemine (internet aracılığıyla) giriş yapılarak gönüllü donör T.C. Kimlik
numarasından bağışçı sorgulaması yapılır.
o Sorgulama sonucu uygun ise “Kan Bağışçıları Uygunluk Kriterleri”ne göre donör değerlendirilir.
o Kan bağışı yapmak isteyen gönüllü bağışçıya “Kan Bağışçısı (Donör) Sorgulama ve Onam Formu”
okutulup imzalatılır. Donör kimlik ve adres tespiti yapılır. “Bağışçı Kayıt Formu”na kaydedilir.
o Kan merkezinin sorumlu doktoru donörün tansiyonunu ölçer, fizik muayenesini yapar, donörün sorgulama
sonucunu “Bağışçı Kayıt Formu”na kaydeder.
o Uygun olmayan donörlerin donör red kriteri belirtilerek (geçici veya kesin) bilgi verilerek, Türk Kızılayı
Kan Provizyon Sistemi üzerinden red belirtilir.
o Uygun olan donörden hemogram ve serolojik testler için mor kapaklı tüpe “Örnek alma talimatı”na göre
kan örneği alınır. Otomasyondan barkod etiketi alınarak merkez laboratuarına çalışılması için gönderilir.
o Kan grubu bakılır. Verici kan grubu alıcı hasta için uygun ise otomasyon sisteminden gelen hemogram
sonuçları değerlendirilir. Uygun olanlara serolojik testler çalışılır. (HbsAg, Anti-HCV, Anti-HIV, VDRL) .
o Sonuçlar “Bağışçı Kayıt Formu”na işlenir.
o Sonucu pozitif olan donörlerin test sonuçları otomasyon sisteminden döküm alınarak, sorumlu hekim
tarafından hastaya verilir ve bilgilendirilir.
o Test sonuçları uygun olan donör kanıyla alıcı hasta kanı çapraz cross yöntemi ile cross-match yapılır. Cross
uygunsa kan alma işlemine geçilir.

Donörden Kan Alma:
o Bağışçı olabilir kararı verilen donöre ad-soyad sorularak kimlik doğrulama yapılır. Donöre, donasyon
işlemi ve komplikasyonları anlatılarak bilgi verilir. Bu işlem için “Kan Bağışlayıcı (Donör) Sorgulama
Formu” ile donörün onayı alınır.
o Donör donör koltuğuna alınır.
o Tam kan hazırlanacaksa tekli kan torbası (CPDA-1), eritrosit süspansiyonu ve taze donmuş plazma
hazırlanacaksa üçlü kan torbası kan alma karıştırıcısına yerleştirilir.
o Donörün ilgili kolu açılarak turnike takılır.
o “Cilt Antisepsisi Talimatı”na uyularak damara girerek donasyona başlanır.
o Kan akış hızı takip edilir.
o Kan torbası bağışçının kol seviyesinin altında olmalı ve klemp açılmalıdır.
o Kan torbaları donör kan alma işlemi bitmeden etiketlenmelidir
o Donasyon bitince torbanın klempi kapatılır, koldaki turnike açılır ve set damardan çıkarılır.
o Hemen ardından iğnenin çıkarıldığı bölge ye uygun ve temizpansuman malzemesi ile baskı uygulanır.
o Çıkarılan kan setindeki iğne ucu hemen iğne kouma haznesne yerleştirilir ve hortum uygun aralıklarla
kapatılarak iğne hortumda ayrılır.İğne , ucu kapatılmada uygun tıbbi atık kutusuna atılır.
o Alınan kan ürünü birkaçdefa karıştırılarak antikoagülan ile tam karışması sağlanır.
o Donörün kan verme işleminden sonra ,kolunu bükmeden yüksekte tutması ve damar üzerine basınç
uygulaması istenir.En az 10 dakika bağışçı otluğunda yatması sağlanır. Daha sonra oturması söylenir, ikram
olarak kek ve meyve suyu verilir,ve izlemeye devam edilir.
o Bağışçı gitmeden önce kolu ve genel sağlık durumu gözden geçirilir.Herhangi bir uygunsuzluk yok ise
donöre “Kan Bağışçısı Bilgilendirme Formu”nda yazan kan bağışında sonra dikkat edilmedi gereken
maddeler hatırlatılır.
o Bağışdan sonra ki 14 gün içersinde herhangibir rahatsızlığı olursa bildirmesi istenir.
HAZIRLAYAN
KONTROL EDEN
ONAYLAYAN
MİKROBİYOLOJİ UZMANI
KALİTE YÖNETİM DİREKTÖRÜ
MESUL MÜDÜR
DONÖR SEÇİMİ, HAZIRLANMASI VE DONÖRDEN KAN
ALMA TALİMATI
Doküman Kodu: STH.TL.01
o
Yürürlük Tarihi: 01.2010
Revizyon No/Tarihi: 02/07.2015
Sayfa No: 2 / 2
Bağışladıklarıkan ,herhangi bir olay nedeni ile transfüzyona uygun değilse bunu söylemelerinin önemi
bağışçıya anlatılır.
HAZIRLAYAN
KONTROL EDEN
ONAYLAYAN
MİKROBİYOLOJİ UZMANI
KALİTE YÖNETİM DİREKTÖRÜ
MESUL MÜDÜR