kan verġn bġr hayat da sġz armağan edġn
advertisement
KAN VERĠN BĠR HAYAT DA SĠZ ARMAĞAN EDĠN Ġnt.Dr.Ayla ÖZTÜRK Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi KAN NEDĠR? Vücutta oksijen, besin maddelerini, hormonları, vitaminleri ve antikorları dokulara taĢıyan ve oluĢan karbondioksit ve atık maddelerini vücuttan uzaklaĢtıran yaĢamsal sıvı TERMĠNOLOJĠ Kan BağıĢı (Donasyon) Kan BağıĢçısı (Donör) Kan BileĢenleri Trombosit Süsp. Tam Tam kan veya veya bileĢenlerini bileĢenlerini verme verme iĢlemi iĢlemi Tam kan veya bileĢenlerini veren kiĢi Eritrosit Süsp. Granülosit Süsp. Transfüzyon Ġhtiyacı olan hastaya tam kan ya da bileĢeni nakli Plazma Kan ve kan ürünlerinin bağıĢçıdan alınması ve alıcıya transfüzyonu hekimin sorumluluğu ve denetimi altında yapılır Resmi Gazete Tarihi: 04.12.2008 Resmi Gazete Sayısı: 27074 KAN VE KAN ÜRÜNLERİ YONETMELİĞİ Madde2 KAN BAĞIġI NEDEN ÖNEMLĠ? Kan, kaynağı insan olan ve elde edilmesi için baĢka alternatifi olmayan bir tedavi aracıdır Gelişmiş ülkelerde gönüllü kan bağışı oranı Türkiye'de gönüllü kan bağışı oranı Kıbrıs’da gönüllü kan bağışı oranı %5 %1,5-2 ?? Kan bağışı üzerine bilgi, tutum ve davranış ölçümü anket çalışması.Doç.Dr.Ebru Koca DÜZENLĠ KANA ĠHTĠYACI OLANLAR Kan hastalığı (talasemi, lösemi vb.) Diyaliz hastaları Kanser hastaları KAN BAĞIġI NASIL YAPILIR? KAN MERKEZĠNE GELEN DONÖR DONÖRÜN FORMU KAYIT FORMUN DOKTOR TARAFINDAN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ, FĠZĠK MUAYENE, Hb TAYĠNĠ RED EDĠLEN DONÖR RED NEDENĠ VE KAYIT UYGUN DONÖR DONASYON SÜREKLĠ RED GEÇĠCĠ RED BAġARILI OLMAYAN DONASYON GÖZLEM VE TEDAVĠ BAġARILI DONASYON ĠKRAM GĠDEN DONÖR DONÖR FORMU UYGUN DONÖR 18-65 YaĢ >60 ilk bağıĢ 65 yaĢ üstü Vücut ağırlığı Hizmet birimi sorumlu doktorun onayı ile ≥ 50kg. Kadın Erkek ≥12,5 g/dl. ≥13,5 g/dl. ≥6 g/dl Düzenli plazmaferez bağıĢçıları için en az yılda bir kez ≥ 150x10⁹ /l Tromboferez bağıĢçıları için Hemoglobin Trombosit SÜREKLĠ RED Addison Hastalığı GEÇĠCĠ RED Chagas Ġlaçlar Siroz Creutzfeldt-Jacob HIV taĢıyıcıları Sorgulamada kiĢinin tam mental koordinasyon sağlayamaması Crohn Ġlaç bağımlılığı veya Ģüphesi Talasemi major Demans Ġlaç suistamli ve Ģüphesi Stent takılanlar Diyabetes Ġnsipitus Kanser Tekrarlayan venöz tromboz Asbestozis Erkek erkeğe cinsel iliĢki Kalp hastalığı Ülseratif kolit Babesiosis Sex iĢçileri Kronik böbrek yetmezliği Orak hücre anemisi G6PD eksikliği HBV-HCV taĢıyıcıları Kronik nefrit HBV hastalığı geçirenler HCV hastalığı geçirenler Anaflaksi AIDS Amfizem Arteriyel tromboz HANGĠ TESTLER YAPILIR? Anti-HIV Testi (AIDS) HbsAg Testi (Hepatit-B) Anti-HCV Testi Sifiliz (Frengi) (Hepatit-C) Kan Grubu BAĞIġTAN ÖNCE DĠKKAT! Uykusuz ve aç olmamalısınız Son 24 saatte aĢırı alkol tüketmemiĢ olmalısınız Kan bağıĢından önce, eğer sağlığınız açısından mecbur değilseniz, ilaç almayınız BAĞIġTAN SONRA DĠKKAT! ✗ 10-15 dk dinlenmeniz gerekecektir. ✗ Ġkram edilen meyve suyunu iĢlemden sonra içebilirsiniz. ✗ Kendinizi iyi hissediyorsanız kalkabilirsiniz. ✗ En az 2 saat sigara içmeyiniz. ✗ Bol sıvı alın aç kalmamaya dikkat ediniz. ✗ Efor sarfetmeyiniz, ağır egzersiz yapmayınız. ✗ Bir sonraki öğünden önce alkollü içecek almayınız. ✗ Pilot, Ģoför,ağır iĢ makinesi kullanıcıları gibi bir iĢte çalıĢıyorsanız 24 saat iĢinize ara vermelisiniz. KAN BAĞIġININ FAYDALARI BAĢ ağrısı, stres, yüksek tansiyon, yorgunluk gibi rahatsızlıkların giderilmesinde katkı sağlar. Kandaki yüksek yağ oranı düĢer. Ġnsan psikolojik olarak rahatlar, kendini huzurlu hisseder. BağıĢcı daha dinç ve canlı olur. Kemik iliğinin yağlanması nı önler kan yapımını canlı tutar. http://www.kanmerkezi.ege.edu.tr KAN BAĞIġININ FAYDALARI Kan yapan organlar uyarılır ve kan yapmaya sevk edilir Kan hücreleri yenilenir Ġnsan psikolojik olarak rahatlar, kendini huzurlu hisseder Daha sonra kendisine kan verilmesi gerektiğinde bunu yapacak insanların çıkacağını düĢünerek güven duyar Her kan bağıĢlayana kan grubu ve kan yoluyla bulaĢan hastalıklarla ilgili tarama testleri uygulanır, bu da bir yarar olarak düĢünülebilir Memorial Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarlar Koordinatörü Doç. Dr. Kenan Keskin AFEREZ Tam kanın damar dıĢına alınarak otomatik cihazlar yardımıyla ayrıĢtırılması ve istenen bileĢen uzaklaĢtırıldıktan sonra iĢlem sırasında veya iĢlem sonunda kanın kalan kısmının bağıĢçıya geri verilerek bir ya da daha fazla bileĢenin elde edilmesi yöntemi KĠM? 18-65 yaĢ 50 kg üzerinde Geçerli sağlık Ģartlarına uygun olmak Uygun damar yapısına sahip olmak Son 5 gün içersinde aspirin,Piroksikam ya da türevi bir ilacı kullanmamıĢ NE SIKLIKTA? Haftada 2 iĢlem Ġki iĢlem arası 48 saat Yılda 24 kez Tam kan bağıĢından 4 hafta sonra Trombosit Aferezinden sonra tam kan bağıĢı 48 saat sonra BĠLĠNMEYENLER KAN BAĞIġLADIKTAN SONRA KĠLO ALIRMIYIM FORMU DOLDURMAK ZORUNLU MU KAN BAĞIġI NE KADAR SÜRER KĠMLĠK BEYAN ETMEK ZORUNDAMIYIM BEYAN ETMĠġ OLDUĞUM BĠLGĠLERĠ VE ÖZEL SORULARA VERDĠĞĠM CEVAPLARI BAġKASI GÖRÜR MÜ KULLANILAN ĠĞNE KALIN CANIM ÇOK YANAR MI KANSIZ KALIRMIYIM KANIM AZALIR MI KAN BAĞIġLARKEN BANA HASTALIK BULAġIRMI ĠĞNEDEN ÇOK KORKUYORUM KAN BAĞIġLAYA BĠLĠRMĠYĠM YAPILAN TESTLER BANA BĠLDĠRĠLECEK MĠ KAN BAĞIġI BAĞIMLILIK YAPAR MI KAYNAKLAR KAN BAĞIġI ÜZERĠNE BĠLGĠ, TUTUM VE DAVRANIġ ÖLÇÜMÜ ANKET ÇALIġMASI. E.ÖzbeĢer, S. Bayrak, B. Bozdoğan, A. Genç, K. Sezen Uğur, DanıĢman: Doç. Dr. Ebru Koca ULUSAL KAN ve KAN ÜRÜNLERĠ REHBERĠ, 2011. Türkiye Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği http://hastaegitimi.uludag.edu.tr/kan-bagisi-hakkinda-merak-edilenler.htm#.VEAamvmqndU http://www.kanver.org/sayfa/kan-hizmetleri/kan-bagisi-nasil-gerceklesir/52 http://www.kizilay.org.tr/ TEġEKKÜRLER
