LİSE 4: 2012-2013 DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ SINAVA HAZIRLIK SORULARI 4.ÜNİTE:İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR. 1.TASAVVUFİ DÜŞÜNCENİN OLUŞUMU: 1.TASAVVUFİ DÜŞÜNCENCENİN OLUŞUMU KALASİK Soru 1:Tasavvufi düşüncenin amacını kısaca yazınız?(10) Cevap:İnsanın yaratıcısına karşı yaptığı ibadet ve görevlerinde onun manevi yönünü canlı tutmaktır. Soru 2:Tasavvufi düşüncenin başlıca konularından iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.Samimiyet ve ihlas 5/2.ihsan y.zikir y.sabır, şükür,tezkiye .. Soru 3:Tasavvufi düşüncenin dönemlerinin adlarını yazınız?(10) Cevap:4/1.Züht dönemi 3/2.Tasavvuf dönemi 3/Tarikat dönemi Soru 4:İslam’ın ilk dönemlerinde Müslümanların önem verdiği konulardan iki tanesini yazınız?(10) Cevap :5/1.İbadet 5/2.Kalp temizliği y.Allah’ın yasakladığı şeylerden uzak durmak y.insanlarla olan ilişkileri Soru 5:Züht dönemi mutasavvıflarından iki tanesinin adını yazınız?(10) Cevap:5/1.Hasan Basri 5/2.Rabia Adeviyye Soru 6:Tasavvufi düşüncenin ortaya çıkış nedenlerinden iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.Siyasi anlaşmazlıklar 5/2.iç savaşlar y.Hz.Muhammed dönemindeki sade dini yaşayıştan uzaklaşılması y,sevgi ve özverinin yerini bencillik ve dünyaya aşarı bağlılık alması y.Hz.Peygamber ve onun arkadaşlarının yaşayışlarını örnek alma arayışı y.Hazreti Muhammed dönemindeki lüksten uzak ,sade ve gösterişsiz hayat tarzının unutulmaya başlaması. y.Başka dillere ve kültürlere ait değerlerin İslam toplumunda yaygınlaşıp taraftar bulması. y.Kötü niyetli kişilerin İslam’a ait değerlere ,görüş ve düşüncelere aykırı çeşitli fikirler ortaya atmaya başlamaları Boşluk doldurma: 1.Tasavvuf anlayışını benimseyen kimseye ……MUTASAVVIF…..veya sufi denir. 2.İslam’ın temel prensiplerine dayanarak nefsi arındırma,ahlakı güzelleştirerek dini yaşama,ruhun yücelmesine ve kemale ermesine çalışarak Allah’a ulaşma ilmine ….Tasavvuf .. denir. 3.Züht dönemi mutasavvıflarına ….Zahit…………deniyordu. 4.Ahirete yönelmek,dünyaya doludizgin dalmamak ,elde mevcut bulunsa bile gönülde mal mülk sevgisine yer vermemek anlamına gelen kavram…Züht…….tür. 5.Gazzali’nin geliştirip sistemleştirdiği tasavvufi düşünce,daha sonraları ….Tarikat….şeklinde kurumlaşmıştır. 6.Türklerin Müslüman olmalarında ve Anadolu’nun İslamlaşmasında ……..Sufilerin……..önemli rolleri olmuştur. 2.TASAVVUFİ DÜŞÜNCEDE ALLAH –VARLIK İLİŞKİSİ KLASİK Soru 1:İnsanın yeryüzünde Allah’ın halifesi oluş sebebini kısaca yazınız?(10) Cevap:Çünkü insan,Allah’ın sıfatlarından bazı tecelliler taşımaktadır. Soru 2:Tasavvufi düşüncede Allah –varlık ilişkisini kısaca yazınız?(10) 1 Cevap 2:Tasavvufi düşünceye göre tüm varlıklar,Allah’ın gücünün ve iradesinin göstergesidir.Evrende her varlık onun yaratma sıfatıyla gerçekleşmiştir.Her varlığın ona ihtiyacı vardır.O ise her şeye gücü yeten,hiç kimseye ihtiyaç duymayandır.Evrende bütün varlıklar onu tespih ve zikirle meşguldur.Bütün işlerin eylemlerin kaynağı Allah’tır. BOŞLUK 1.Tasavvufi düşünceye göre var olan her şeyde Allah’ın …….Cemal(güzellik) sıfatının bir eseri vardır. 2.İnsan Allah’ın yeryüzündeki ……..halifesi…dir. 3.İnsan-ı Kamil ……..hz.Muhammed….’dir. 4.Bu görüşe göre insan alemin yaratılış sebebidir.Maddi yapısı itibariyle mevcut her unsurdan bir numuneye sahiptir.Bu özelliğinden dolayı insana ………küçük alem ….denir. 5.Sufilere göre insan,dinin kurallarına göre hareket ……..cennete……..kavuşur; tasavvufi ruh eğitiminden geçerek alemin sırlarına ve ilahi hakikate ulaşır. 6.Evrendeki bütün varlıklar onu tespih ve ………..zikirle………meşguldur. 3.TASAVVUFİ DÜŞÜNCENİN AHLAKİ BOYUTU KLASİK Soru 1:Tasavvufi düşüncenin ahlaki boyutunun esası neye dayanır.Kısaca yazınız?(10) Cevap:Hz.Muhammed’in ahlakıyla ahlaklanmak ve İslam’ın ahlaki değerlerini davranış haline getirmek esas alınmıştır. BOŞLUK 1.Terim olarak ………ahlak……insanı iyi veya kötü olarak niteleyen manevi özellikleri ,huyları ve bunların etkisiyle ortaya koyduğu iradi davranışlar bütünüdür. 2…..Tahalluk,….İslam ahlakını benimsemek olduğuna göre tasavvuf ile ahlak ilmi iç içedir.. 3.Tasavvufi düşüncede ……..Hz.Muhammed’..in ahlakıyla ahlaklanmak ve İslam’ın ahlaki değerlerini davranış haline getirmek esas alınmıştır. 4.”Ben ancak güzel …ahlakı ….tamamlamak üzere gönderildim.”Hadis-i şerif. 5.”sen elbette yüce bir ..ahlak ..üzeresin.”Kalem,4 6.Tasavvufta nefsin insanı şehvet,öfke,kibir ve gurur gibi kötü huy ve davranışlara yönlendiren boyutunun eğitilmesi için Kur’an ve sünnetten alınan ilkelerle…….seyru süluk ..adını alan bir ahlaki sistem geliştirilmiştir. 4.KÜLTÜRÜMÜZDE ETKİLİ OLAN TASAVVUFİ YORUMLAR KLASİK SORU 1: İslamiyet’in Türkler arasında yayılmasında Tasavvufi yorumların önemini kısaca yazınız?(10) Cevap:Mutasavvıflar,Kur’an ve sünnete esaslarına dayalı oluşturdukları tasavvufi düşünce anlayışı ile İslam’ın güzel ahlak anlayışını ,inançlarını ve ibadetlerini insanlara anlatarak onlarda İslam anlayışının oluşmasına katkıda bulunmuşlardır. Soru 2:Tasavvufi yorumların İslam’la özdeşleştirilmemesinin sebebini kısaca yazınız?(10) Cevap :İslam düşüncesinde ortaya çıkan tasavvufi yorumlar ,İslam dininin yorumlama biçimlerindendir.Bu yorum biçimleri hiçbir zaman İslam’la özdeşleştirilmemelidir.Çünkü tasavvufi düşüncenin oluşmasında tarihsel süreç içinde insanların yaşadığı coğrafi,kültürel ve bireysel özelliklerinin de vardır. 1.YESEVİLİK KALASİK Soru 1:Ahmet Yesevi’nin hikmetlerindeki konulardan iki tanesini yazınız?(10) 2 Cevap: 5/1.İslam dinin esasları 5/2.Allah’ın birliği y.Allah’ın sonsuz güç ve kudreti y.Peygamber sevgisi y.Peygamberin sünnetine bağlılık y.ibadetler y.ahiret y.takva y.züht, y.insan sevgisi y.tasavvuf adabı Soru 2:Ahmet Yesevi’nin Türk kültürü açısından önemini bir cümleyle yazınız?(10) Cevap:Tasavvuf kültürü ile Türk kültürünün bir araya getirilmesidir. Soru 3:Yesevilik düşüncesinde önem verilen konulardan 2 tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.Cemaatle namaz kılmak 5/2.seher vakti uyanık olmak y.zikir ile meşgul olmak y.Ahmet Yesevi’ye dua etmek Soru 4:Yesevilik düşüncesinin temelini oluşturan konulardan iki tanesini yazınız?(10) Cevap:51.Allah’ı tanıma 5/2.Cömertlik y.doğruluk, y.Allah’ın varlığı içinde yok olma y.Tam bir tevekkül y.Derinliğine tefekkür Soru 5:Yesevi dergahının girişlerinde ne yazılıdır?Niçin ?Kısaca yazınız?(10) Cevap 5:5/ Edep ya hu yazılıdır.Çünkü edep (haya )duygusuyla hareket etme çok önemlidir. Soru 6:Yesevi düşüncesinde yer alan temel ilkelerden iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.Allah’a aşkla bağlılık 5/2.Samimiyet y.insan sevgisi y.Hoşgörü y.Emek ve işin kutsallığı y.bilime önem vermek BOŞLUK SORUSU 1.Yeseviliğin kurusu …..Ahmet Yesevi’….dir. 2.Ahmet Yesevi’in şiirlerine …Hikmet…adı verilir. 3.Ahmet Yesevi’in bize ulaşan en önemli eseri Türkç yazılmış olan ..Divan-ı Hikmet ..adlı eseridir. 4.Yesevilik düşüncesine göre ..hayat…uzun bir ibadet yoludur. 5….Ahmet Yesevi ..tekke edebiyatının ilk temsilcisidir. 2.KADİRİLİK Soru 1:Kadirilikle önem verilen konulardan iki tanesini yazınız?(10) Cevap: 5/1.Haramdan sakınmak 5/2.hizmeti güzelleştirmek y.nimete saygı göstermek y.ilim öğrenmek y.Allah’ı sıkça zikretmek BOŞLUK SORUSU 1…Kadirilik…İslam dünyasında yaygın olan tasavvufi oluşumlardan biridir.Kurucusu Abdülkadir Geylanidir. 2.Kadirilik,Anadolu’da ilk defa xv.yüzyılda …Eşrefoğlu Rumi …aracılığı ile yayılmıştır. 3.NAKŞİBENDİLİK KLASİK Soru 1:Nakşibendiliğin temel ilkelerinden iki tanesini yazınız?(10) Cevap: 5/1.Dinin emirlerine bağlı kalma 5/2.Tasavvuf yolunda nefsin kötü isteklerinden temizlene y.Sevgiyle Allah’a yakınlaşma y.Bilgi ve marifetle Allah’a ulaşma Soru2:Nakşibendilikte insanların iç dünyalarını temizlemek için tavsiye edilenlerden iki tanesini yazınız?(10) Cevap: 5/1.Kötü alışkanlıkları bırakmak 5/2.Günahlardan tövbe istiğfar etmek y.Tefekkürle meşgul olmak y.Nafile namazları kılmak BOŞLUK 1.Nakşibendiliğin kurucusu ….Bahauddin Nakşibend…dir. 2.Nakşibendilik..Fatih Sultan Mehmet …zamanında İstanbul’a girmiştir. 4.MEVLEVİLİK KLASİK Soru 1:Mevlana’nın en önemli eserlerinden iki tanesini yazınız?(10) Cevap. 5/1.Divan-ı Kebir 5/2.Mesnevi y.Fihimafih Soru 2:Mevleviliğin temel esaslarından iki tanesini yazınız?(10) 3 Cevap :5/1.Allah’a iman ve teslimiyet 5/2.İlahi bir muhabbet y.Hz.Muhammed’in yolundan gitmek y.Allah’ı zikretmek ve O’na kulluk etmek Y.Kalbi temiz tutmak y.Allah için hizmet etmek y.ilim, y.fazilet y.zarafet y.nezaket BOŞLUK 1.Mevlana,ilk tasavvuf eğitimini babası ….Bahaeddin veled…’den almıştır. 2.Mevlana,babasının vefatından sonra onun öğrencisi olan ….Muhakkık Tirmizi…rehberliğinde dini ve tasavvufi ilimlerde kendini geliştirdi. 3…Mesnevi…Mevlana’nı baş eseri,Mevlevi düşüncesinin ve tasavvufun temel kaynaklarından biridir. 4….Şemsi Tirmizi…’nin Konya’ya gelmesi Mevlana’nın hayatında bir dönüm noktası olmuştur.Onunla yaptığı sohbetler onun üzerinde derin izler bırakmıştır. 5.Mevlana’ın dini-tasavvufi düşüncesinin kaynağı Kur’an ve ….Sünnet’..tir. 6.Mevlana’dan sonra oğlu ..Sultan Veled…onun düşüncelerini sistemli hale getirerek Mevleviliği kendine özgü kuralları ,törenleri olan bir tasavvufi oluşum haline getirdi. 7.Mevlevilikte ,…Vuslat….Cenab-ı Mevla ile her an birlikte olduğumuzu unutmamak ve ölümü o sevgiliye kavuşma anı olarak görebilmektir. 8.Mevlevilikte,….sevgi..Yüce Yaradan’ı ve onun eseri olan her şeyi sevebilmektir. 9.Mevlevilikte,…Hoşgörü …ise ona olan derin bağlılığın verdiği öz güvenle farklı olanı hikmet gözüyle anlamaya çalışmak demektir. 10.Mevlevilikte,…Sema…dönerek yapılan ayindir. 11.Mevlevi ayinlerinde …Sema…denilen ve dönerek yapılan raks büyük yer tutar. 12.Mevlevi müziğinde saz….ney..dir. 13.Mevlevililikti ney çalanlara ..neyzen ..denilir. 5. ALEVİLİK –BEKTAŞİLİK KLASİK Soru 1:Alevilik –Bektaşiliğin 3 temel ilkesinden ikini yazınız?(10) Cevap: 5/1.Hz.Ali ve Ehl-i Beyt sevgisi 5/2.Ehl-i Beyti sevenleri sevme (tevella) y.Ehl-i Beyti sevmeyenleri sevmeme. Soru 2:Alevilik –Bektaşilikte tevella ve teberra ne anlama gelmektedir.Kısaca yazınız?(10) Cevap :5/1.Tevella:Ehl-i Beyti sevenleri sevme 5/2.Teberra :Ehl-i Beyti sevmeyenleri sevmeme. Soru 3:Alevilik –Bektaşilik’te birlik ve dirliği bozan davranışlardan iki tanesini yazınız?(10) Cevap: 5/1.Kibir 5/2.Haset y.cimrilik y.açgözlülük y.öfke y.gıybet Soru 4:Alevilik –Bektaşiliğin başlıca kaynaklarından iki tanesini yazınız?(10) CevaP : 5/1.Buyruklar 5/2.veyayetnameler y.menakıbnameler, y.erkannaleyen ş,Alevi-Bektaşi ozanların şiir ve nefesleri Soru 5.Alevilik –Bektaşiliğin temel kavramlarından iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.Cem 5/2.cemevi y.semah y.musahiplik y.gülbenkler Boşluk 1…Alevi..Ali’ye mensup ya da Ali’ye ait anlamına gelir. 2.Terim olarak Alevi kavramı ,Hz.Muhammed’in ölümünden sonra …halifiliğin…Hz.Ali’in hakkı olduğuna inananlar için kullanılmıştır. 3…Bektaşilik…ise Hacı Bektaş Veli’ye bağlı olan onun düşüncesine inananların oluşturduğu yolun adıdır. 4.ehl-i Beyti sevenleri sevme (tevella ) 5.ehl-i beyti sevmeyenleri sevmeme (teberra) 6.Hacı Bektaş Veli’ni eserinin adı…Makalat’tır…. 7.Bektaşilik ….Balım Sultan .’ın da etkisiyle bugünkü şeklini almıştır. 8.Bektaşilik ,xv.ve xvı .yüzyıllarda ….Yeniçeri …….ocağında etkili olmuştur. 4 9.Alevilik –Bektaşilik düşüncesinde Hz.Ali ,Hz.Hasan ve Hz.Hüseyin başta olmak üzere …ehl-i Bey ..t sevgisi ve saygısı ön plana çıkarılmıştır. 10.Alevilik-Bektaşilik’te Hz.Ali’nin çok önemli bir yeri bulunmaktadır.Hz.Ali’nin ,söz ve tavsiyelerine değer verilir.Onun hutbe,mektup ve vecizelerini içerisinde barındıran .Nech’ül –Belağa …adlı eser ,Alevi –Bektaşi düşüncesini derinden etkilemiştir. 11.Alevilik-Bektaşilik’te “eline ,diline ve …beline…sahip olma “temel düsturdur. 1.CEM VE CEMEVİ KLASİK Soru 1:Alevilik –Bektaşilikteki cem çeşitlerinden iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.ikrar cemi 5/2.Abdal Musa cemi y.Görgü cemi y.Musahiplik cemi y.Dardan indirme cemi y.Düşkünlükten kaldırma cemi Soru 2:Alevilik –Bektaşilikte Cemdeki 12 hizmet kolundan 5 tanesinin adını sayınız?(10) Cevap:2/Dede,2/Rehber 2/Gözcü 2/Çerağcı 2/Zakir (sazandar),Süpürgeci (Ferraş),Saka(saki),Sofracı(kurbancı)Pervane(semahçı)Peyik ,İznikçi,Bekçi(kapıcı) Boşluk doldurma 1.Alevilik-Bektaşilikte dede ya da babanın önderliğinde yapılan cemin yapıldığı yerlere …cemevi..denir. 2.Musahip (yol kardeşi )olmak isteyen iki ailenin kurban kestikleri ve kardeş olmaya söz verdikleri ceme…Musahiplik cemi ..denir. 3.Alevilik –Bektaşilikte ,ölen kişinin ardından yapılan bir razılık alma cemi olan ceme…dardan indirme…cemi denir. 4.Alevilik – Bektaşilikte,cemin yapılacağını haber veren kişiye …peyik..denir. 5.Cemde saz çalıp deyiş,düvaz,miraçlama,mersiye,nefes ve tevhit söylemekle görevliye ..Zakir..denir. 2. SEMAH KLASİK Soru 1:Alevilik –Bektaşilikte Semah’ın anlamını kısaca yazınız?(10) Cevap :Semah,nefsin kötü istek ve arzularından arınıp ruhsal olarak özüne,aslına yönelmesidir. Soru 2:Semahtaki vucut hareketlerinin anlamlarından iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.Gök yüzünde uçmak 5/2.Evrenin dönüşü gibi dönmek y.turnalar gibi kanat çırpıp uçmak y.Haktan alıp halka vermek ,y.Paylaşmak Boşluk sorusu 1.Alevilik – Bektaşilikte,..Semah…kadın erkek birlikte,saz ve nefes eşliğinde dönülerek yapılır. 2.Alevilik –Bektaşilikte,birlik ve beraberlik ruhu içinde yapılan …Semah’…la Yüce Yaratıcı’ya ulaşmak amaçlanır. 3.Semaha başlama zamanını …dede… tayin eder. 3.MUSAHİPLİK KLASİK Soru 1:Alevilik –Bektaşilikte musahiplik geleneği hangi olaya dayanmaktadır?Kısaca yazınız? CEVap:Hz.Peygamber Mekke’den Medine’ye hicret ettikten sonra göç eden her Mekkeli bir Müslümanı Medine’de yaşayan bir Müslümanla kardeş ilan etmiştir.Bu uygulama kapsamında Hz.Peygamber kendisinin de Hz.Ali’yle kardeş olduğunu belirtmiştir.Bu olaya dayanmaktadır. Boşluk 1.Alevilik –Bektaşilikte evli iki kişinin eşleri ile birlikte,ölünceye kadar kardeş kalacaklarına ,birbirlerini koruyup kollayacaklarına ,birlik ve beraberlik içinde yaşayacaklarına dedenin ve 5 cem topluluğunun önünde söz vermeleri biçiminde gerçekleşen toplumsal akrabalık kurumuna …Musahiplik..denir. 2.Alevilik –Bektaşilikte …musahip …..olmak isteyenler ,bu iş için anne ve babalarının rızasını aldıktan sonra baba veya dedeye başvururlar. 3.Alevilik-Bektaşilikte,..muhasip ..olacak kişiler arasında yaş,sosyal statü ,ekonomik durum, bilgi,görgü,kültür ve oturma yeri bakımından denklik aranır. 4.DUA VE GÜLBENKLAR Boşluk sorusu 1.Alevilik –Bektaşilikte ibadetlerin temeli genel olarak …dua ..ve zikre dayanır. 2.Alevi- Bektaşi geleneğinde dua,..gülbenk ..olarak isimlendirilir. 3.Cemevlerinde genellikle ….dede…babanın öncülüğünde dua edilir. 5.MUHARREM AYI VE AŞURE KLASİK Soru 1:Muharrem ayının Alevilik –Bektaşiliktiki önemini kısaca yazınız?(10) Cevap. Alevi –Bektaşi geleneğinde muharrem ayının özel bir yeri vardır.Hz.Hüseyin ile aile mensupları muharrem ayının 10.gününde Kerbela’da şehit edilmesinden itibaren bu ay,matem ayı olarak anılagelmiştir. Soru 2:Muharrem ayındaki aşure gününde meydana gelen bazı olaylardan iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.Hz.Adem’in tövbesi kabul edilmiştir. 5/2.Hz.İbrahim ateşten kurtulmuştur. Y.Hz.Yakup oğlu Yusuf’a kavuşmuştur. Y.Nuh’un gemisi tufandan kurtulmuştur. y.Kerbela’da ehl-i Beytten Zeynelabidin kurtulmuştur. Boşluk sorusu 1….Muharrem ..sözlükte “haram kılınan,yasaklanan ;kutsal olan ,saygı duyulan “anlamlarına gelir. 2.Muharrem ..Hicri..takvimine göre yılın ilk ayıdır. 3.Peygamberimiz ..Muharrem ..ayının “Allah’ın ayı”olarak nitelendirmiştir. 4.Alevi –Bektaşiler Hz.Hüseyin’in …Kerbela…’da şehit edilmesi anısına Muharrem ayında oruç tutarlar. 5.Alevi –Bektaşiler Muharrem ayında .12 .gün oruç tutarlar. 6.Alevilik-Bektaşilik’te Aşure dağıtmak ve kurban kesmek Kerbela’da ehl-i Beyt’ten ..Zeynelabidin’in ..kurtulmasından duyulan sevinç nedeniyledir. 5.NUSAYRİLİK KLASİK Soru 1:Nusayrilik nerelerde bulunmaktadır?(10) Cevap:Suriye,Lübnan ,Türkiye’nin Hatay,Adana,Mersin illeri,ilçe ve köylerinde varlığını devam ettirmektedirler. Soru 2:Nusayrilerin bayramlarından iki tanesinin adını yazınız?(10) Cevap:5/1.Gadir hum, 5/2.Kurban Bayramı y.Ramazan Bayramı y.Mubahale Bayramı y.Feraş Bayrımı Boşluk sorusu: 1.Nusayriliğin kurucusu..İbn Nusayr en-Nemiri’..dir. 2.Görüşlerinden dolayı 1.Dünya Savaşından sonra Alevi diye anılan Nusayriler kindi kaynaklarında Anadolu Aleviliğinden farklılıklarını belirtmek için …Alevi-Nusayri..terimini kullanmaktadırlar. 6.BİRLİKTE YAŞAMA KÜLTÜRÜ Soru 1:Birlikte yaşamak için neden hoşgörüye ihtiyaç vardır?Kısaca yazınız?(10) Cevap:Toplumda bir arada yaşadığımız kişilerle uyumlu ve sağlıklı iletişim kurabilmenin ,güven ve saygının egemen olduğu bir hayat sürdürebilmenin zeminini oluşturan en temel unsur hoşgörüdür. 6 Soru 2:Kur’an’ı Kerim’de hangi tür insanlar eleştirilmiştir?İkisini yazınız?(10) Cevap:5/1.Hoşgörülü davranmayan 5/2.Başkalarına zulmeden y.Kendini beğenen y.büyüklük taslayan y.gururlanıp şımaran Soru 3.:İslam’ın farklı düşünce ekolleri ve mezheplerine bakışını kısaca yazınız?(10) Cevap:İslam,kendi içindeki farklı yorumlara bir rahmet olarak bakmaktadır.İslam düşünce ekolleri ve mezhepleri ,biri diğerinden üstün olmayan ve her biri kendi içinde dini yorumlar bütünüdür.İslam kültüründe bu farklı yorumlar bir zenginlik olarak görülmüş ve ayrışma sebebi olmamıştır. Boşluk sorusu 1.Birlikte yaşamanın beraberinde getirdiği sorunların üstesinden gelebilmek için …hoşgörüye..ihtiyaç vardır. 2.İslam dininde ,sosyal ilişkilerde ..hoşgörü..temel bir unsurdur. 3…Tasavvuf ..anlayışında insan hangi ırk ,bölge ,ülke,din ve düşünceden olursa olsun insan olduğu için değerlidir. 7