YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEK OKULU TIBBİ GÖRÜNTÜLEME TEKNİKLERİ DERS İÇERİKLERİ SMTG103 RADYOLOJİ FİZİĞİ Bu dersin temel amacı, öğrencilere meslek hayatlarında kullanacakları tıbbi görüntüleme cihazlarının yapısı, çalışma prensipleri ve fiziği hakkında temel bilgiler vermektir. Radyoloji Fiziği dersi, tıbbi görüntülemenin temelini oluşturan X- ışınlarının bulunması, Röntgenin kısa tarihçesi ve Radyasyon fiziğinden başlayarak, Dijital Röntgen (DT), Bilgisayarlı Tomografi (BT), Manyetik Rezonans (MR), Nükleer Tıp (NT) ve Ultrason (USG) gibi görüntüleme cihazlarını fiziğiyle ilgili gerekli temel bilgileri kapsamaktadır. Kısaca işlenecek bazı konu başlıkları; X -ışınının yapısı, oluşumu ve fizik prensipleri, X-ışını tüpünün yapısı ile çalışma biçimi, Dijital Röntgen Cihazının yapısı ve çalışma biçimi, Bilgisayarlı Tomografi Cihazının yapısı, fiziği ve çalışma prensipleri, Manyetik Rezonans Cihazının yapısı, fiziği ve çalışma prensipleri, Nükleer Tıp Chazlarının yapısı, fiziği ve çalışma prensipleri, USG Cihazlarının yapısı, fiziği ve çalışma prensipleridir. SMTG101 RADYOLOJİK ANATOMİ Radyolojik yöntemler birçok hastalığın tanısında önmli rol oynar. Ancak, kullanılan yöntem ne olursa olsun doğru tanının konması için hastanın doğru pozisyone edilmesi gerekir. Bu da iskelet ve organların yapısının bilinmesini ve çeşitli yöntemlerde ne şekilde göründüğünü bilinmesini gerektirir. Dolayısı ile bu derste göğüs, karın, baş, boyun, alt ekstremite, üst ekstremite, anatomic korelasyon, klinik korelasyon ve radyolojik tekniklerle ilgili bilgi kazandırılacaktır. SHMY103 TIBBİ TERMİNOLOJİ Tıbbi Terminoloji, tıp ve sağlık hizmetleri alanlarında, çoğunlukla Latince ve Yunanca’dan gelen ve özel anlam kazanmış sözcük dağarcığı ile ilgilenir. Bu sözcükler hakkında dilbilimsel anlamda öğretim görmek alan içerisinde iletişimi sağladığı gibi araştırma, eğitim ve arşivleme yapabilmek için gerekli altyapıyı sağlar. Dersin amacı, anlam bilgisi kazandırmanın ötesinde, terimlerin okunuşunu, çekimlerini, ön ve son ek kullanımını öğretmektir. Dolayısı ile, ders, ezbere dayalı olmamak ile birlikte, anlamlandırmaya yönelik özel beceri kazandıracaktır. Özellikle hareket sistemi, sinir sistemi, solunum sistemi, dolaşım sistemi, sindirim sistemi, boşaltım sistemi ve üreme sisteminin terimleri öğretilecektir. SHMY101 ANATOMİ VE FİZYOLOJİ Anatomi insan bedeninin yapısını tanımlar. Fizyoloji ise bedenin fiziksel ve kimyasal işlevleri ile ilgilenir. Bu işlevlerin normal seyrini kavramaya ve tanımlamaya çalışır. Yapı ve işlev ise birbirine bağlı ve etkileşim içerisindedir. Bu konularda bilgi sahibi olmak patolojik durumların anlaşılması için alt yapı oluşturacaktır. Dersin ana başlıklarını hareket sistemi, sinir sistemi, solunum sistemi, dolaşım sistemi, sindirim sistemi, boşaltım sistemi, üreme sistemi Anatomisi ve Fizyolojisi oluşturacaktır. SMTG105 TIBBI GÖRÜNTÜLEME I Tıbbi görüntüleme Teknikleri bölümü, ağırlıklı olarak pratiğe yönelik bir bölüm olup, çok fazla sayıda modalitede öğrenciler eğitim alırlar. Bu uygulama derslerinde, öğrenciler belirlenmiş bir düzen içerisinde tüm görüntüleme cihazlarında bu uygulamayı sırasıyla gerçekleştirirler. Bu periodlar, öğrencilerin cihazları tanıyıp kulanabilecek seviyeye gelmelerine yetecek kadardır. Bu ilk uygulama dersinde, direkt röntgen grafilerinde hasta pozisyonları, kullanılacak dozlar, film ve kaset seçimleri, otomatik ve elle film banyo etme yöntemleri ile film banyo solüsyonları üzerinde durulur. Bu eğitimde iskelet sistemi, batın, pelvis, baş, boyun, omurilik, ortopedik ve pediatrik çekimler öğrenilir. S………RADYOLOJİK FARMAKOLOJİ Farmakolojide Temel Kavramlar, İlaç Tanımı ve Uygulaması ile ilgili temel kurallar, Kontrast Bölge, Kontrast Ajanların Özellikleri, Kontrast Ajanların Uygulanması, Kontrast Ajanların Kullanım Alanları, MR Görüntülemede Kullanılan Kontrat Ajanlar, BT Görüntülemede Kullanılan Kontrast Ajanlar, Kontrast Ajanlarda Görülen Adverse Reaksiyonlar, Gebe ve Çocuklarda Kontrast ajan kullanımı, Anaflaktik Şok, Radyonüklidler konusunda bilgi vermektir. Radyofarmasötikler hastalıkların tanı ve tedavisi için oral ya da intravenöz olarak canlılara uygulanan radyoaktif maddelerdir. Radyofarmasötiklerin iki bileşeni olan radyoizotoplar ve KIT’lerin işaretlenmesi, kalite kontrollerinin yapılması, enjeksiyon teknikleri, radyonüklid jeneratörünün süzülmesi, doz kalibratöründe radyoaktif madde ölçümü ve doz kalibratörünün kalite kontrolünün öğrencilere kazandırılması amaçlanmaktadır. Bu dersin sonunda öğrenci radyofarmasötikler ile çalışma kurallarını ve tekniklerini, işaretleme tekniklerini, radyofarmasötiklerin lokalizasyonlarını ve yüksek kaliteli görüntü sağlamak için gerekli prosedürleri kazanmış olacaktır. SMTG 108 RADYOLOJİK İNCELEME Bu derste öğrenciler, Direkt Röntgen, Dijital Röntgen, Bilgisayarlı Tomografi, Manyetik Rezonans, Nükleer Tıp ve PET/CT için hasta pozisyonlarını, herbirinin çekim planlarını, çekim usullerini, dinamik görüntülemeyi, oluşturulan görüntülerin değerlendirilmesi ve film kalitesinin yorumlanması ile çekim hatalarını tasvir etmeyi öğrenmektedirler. Temel olarak, iskelet sistemi radyolojisi, solunum sisteminin radyolojisi, Kontrastlı incemeler, sindirim sisteminin radyolojisi, dolaşım sistemi radyolojisi, üreme sisteminin radyolojisi, üriner sistem radyolojisi, sinir sistemi radyolojisi ve kesitsel radyolojik incelemeleri kapsar. SMTG106 TIBBİ GÖRÜNTÜLEME II Tıbbi görüntüleme Teknikleri bölümü, ağırlıklı olarak pratiğe yönelik bir bölüm olup, çok fazla sayıda modalitede öğrenciler eğitim alırlar. Bu uygulama derslerinde, öğrenciler belirlenmiş bir düzen içerisinde tüm görüntüleme cihazlarında bu uygulamayı sırasıyla gerçekleştirirler. Bu periodlar, öğrencilerin cihazları tanıyıp kulanabilecek seviyeye gelmelerine yetecek kadardır. Bu ikinci uygulama dersinde, dijital röntgen ve floroskopi teknikleri ile özefagus, mide, oniki parmak bağırsağı, ince bağırsak ve kalın bağırsak filmleri ve ilaçlı ürografi teknikleri üzerinde deneyim kazanılır. Yanısıra, film ve çekim kaliteleri üzerinde durulur. SMTG203 RADYASYON GÜVENLİĞİ VE KORUNMA Bu dersin amacı; klinik çalışmalar sırasında radyasyon korunması kurallarının öğretilmesidir. Bu amaçla öğrenciler eksternal radyasyon korunması kurallarından mesafe, süre ve zırhlama kurallarını, ayrıca internal korunma kurallarını, radyasyonun madde ile etkileşmesinde fotoelekrik olayı-Compton saçılması ve Çift Oluşumu olaylarını, internal radyasyon dozimetresini, ve radyoaktif atık yönetimini ve radyoaktif atık ıslahını öğreneceklerdir. Bu dersin sonunda öğrenci radyasyon ile güvenli çalışma prensiplerini kazanmış olacaktır. SMTG209 TIBBI GÖRÜNTÜLEME III Tıbbi görüntüleme Teknikleri bölümü, ağırlıklı olarak pratiğe yönelik bir bölüm olup, çok fazla sayıda modalitede öğrenciler eğitim alırlar. Bu uygulama derslerinde, öğrenciler belirlenmiş bir düzen içerisinde tüm görüntüleme cihazlarında bu uygulamayı sırasıyla gerçekleştirirler. Bu periodlar, öğrencilerin cihazları tanıyıp kulanabilecek seviyeye gelmelerine yetecek kadardır. Bu üçüncü uygulama dersi, kesitsel görüntüleme teknikleri olan Bilgisayarlı Tomografi ve Manyetik Rezonans cihazlarının yapısının yakından görülmesi, hasta posizyonlamaları ve cihazın kullanımının öğrenilmesi ile ilgilidir. Görüntüdeki normal anatomik yapılarının tanımı, çekimin kalitesi ve patolojilerin film üzerinde nasıl görüntülendiği bu uygulamanın diğer amaçları arasındadır. SMTG212 RADYOLOJİDE MODERN YÖNTEMLER Teknolojik gelişmelere paralel olarak tıbbi görüntüleme teknikleri de daha karmaşık ve çok fonksiyonel hale gelmiştir. Gerektirdikleri çekim öncesi ve sonrası uygulama teknikleri bakımından bu cihazların herbirinin ayrı ayrı incelenmesi zorunlu hale gelmiştir. Bu derste, modern görüntüleme cihazları olan, çok dedektörlü Bilgisayarlı Tomografi tekniği ve kardiak görüntülemesi, 3 Boyutlu görüntülemeleri ve ilaçlı anjio teknikleri, Manyetik Rezonans görüntüleme ve fonksiyonel uygulamarı, PET/CT tekniği ve kullanılan radyoaktif maddeler ile Dijital Subtracted Anjiografi tekniklerinin yapısı ve klinik uygulamaları hakkında teorik ve pratik uygulamalara yer verilmektedir.. SMTG202 NÜKLEER TIP Nükleer tıp radyofarmasötiklerin ağız ya da damar yolu ile canlı organizmaya uygulanmasını takip eden süreçte hastalıkların tanı ve tedavilerinin yapıldığı bir tıp bilimidir. Radyofarmasötik görüntülenmek istenen organda lokalize olur. Hasta ,gama kamerada sağlık teknikeri tarafından pozisyonlanarak çekime alınır. Bu dersin içeriğinde endokrin sistem, lokomotor sistem, merkezi sisnir sistemi, solunum sistemi, ürogenital sistem hastalıklarının nükleer tıp yöntemleri ile görüntülenme teknikleri amaçlanmıştır. Bu amaçla hasta hazırlığı, radyofarmasötiklerin IV uygulaması, hasta pozisyonlama, görüntü işlemlemesi konuları işlenecek ve değerlendirilecektir. SMTG204 RADYOTERAPİ Radyoterapi belli hastalıkların tedavisinde radyoaktiviteden faydalanan tıp alanıdır. Bu derste radyoterapi uygulanan hastalıklar, onkoloji, radyoterapi yöntemleri, kullanılan cihaz, ekipman ve maddeler öğretilecektir. SMTG206 GÖRÜNTÜLEME CİHAZLARININ YAPISI Görüntüleme cihazlarının çeşitleri tıpta ve teknolojide yaşanan gelişmelere göre artmış ve artmaya devam etmektedir. Karmaşık bir yapıya sahip olan bu cihazların daha yetkin ve bilgili eller tarafından kullanılması gerekmektedir. Dolayısı ile teknikerler söz konusu cihazların yapısı ile ilgili bilgi sahibi olmalıdır. Bunun yanı sıra teknikerler cihazların bakımını da yapabilmelidir. Derste söz konusu cihazların yapıları, komponentleri, çalışma prensipleri ve bakımları ile ilgili bilgi ve beceri kazandırılacaktır. SMTG210 TIBBI GÖRÜNTÜLEME IV Tıbbi görüntüleme Teknikleri bölümü, ağırlıklı olarak pratiğe yönelik bir bölüm olup, çok fazla sayıda modalitede öğrenciler eğitim alırlar. Bu uygulama derslerinde öğrenciler, belirlenmiş bir düzen içerisinde tüm görüntüleme cihazlarında bu uygulamayı sırasıyla gerçekleştirirler. Bu periodlar, öğrencilerin cihazları tanıyıp kulanabilecek seviyeye gelmelerine yetecek kadardır. Bu dördüncü uygulama dersi, ileri uygulama teknikleri olan MultiSlice CT, PET/CT, USG ve Renkli dopler cihazlarının yapısının yakından görülmesi, hasta posizyonlamaları ve cihazların kullanımının öğrenilmesi ile ilgilidir. Buna ek olarak dinamik çekimler ve kardiak çekimlerde görülecektir. Görüntülerdeki çekimin kalitesi, normal anatomik yapılarının tanımı ve patolojilerin film üzerinde nasıl görüntülendiği de bu uygulamanın diğer amaçları arasındadır.Ülkemizde USG ve Dopler Radyoloji Uzmanları tarafından yapıldığından, öğrenciler bilgi edinme amaçlı olarak uygulama göreceklerdir. SMTG 107 DEONTOLOJİ (MESLEK ETİĞİ) Bu dersin amacı; öğrencinin meslek bilinci edinmesini, sağlık ekibi içerisindeki rolünü, mesleğinde uyulması gereken etik kuralları öğrenip davranabilmesini, mesleki sorunlar ve hasta haklarını öğrenip sorumluluk bilinci çerçevesinde sorun çözme becerisinin gelişmesini, mesleki gelişimi için çaba göstermesini, yasal hak ve sorumluluklarına göre davranmasını sağlamaktır. Bu derste görülecek bazı başlıklar şöyledir; Etik kavramı, Meslek tanımı, Profesyonellik, Yasalarda mesleğin yeri, Ekip Kavramı, Liderlik, İnsan Hakları, Hasta Hakları, Hastaların sorumlulukları, Mesleki Sorunlar, Mesleki Örgütler ve Mobbing Kavramı. SHMY201 HASTALIKLAR BİLGİSİ Sağlık Hizmetleri alanında görev alacak personelin hastalıklarla ilgili genel bilgi sahibi olması şüphesiz son derece önemlidir. Bunun iki nedeni vardır: çalışanın hastalara doğru bakımı sağlayabilmesi ve kendini koruyabilmesidir. Bunların gerçekleştirilebilmesi için sağlık ve hastalık kavramlarının, hastalıkların hangi yollarla bulaştığının, bulaşmayı önleyici korunma yollarının neler olduğunun bilinmesi gerekir. Dersin amacı özellikle hastalık yapıcı etkenler, akut hastalıklar, hastalıkların sınıflandırılması ve organ sistemlerine göre hastalık bilgilerini kazandırmaktır MYOS163 İLK YARDIM Bu derste ilk yardımın önemi ve kuralları öğretilecektir. Toplumda felaket durumları, nedenleri, ortaya çıkan sorunlar ve sivil savunma konularında bilgi verilecektir. Yaralanmalarda, kanamalarda, ilk yardım konusunda, solunum ve dolaşım sistemi ile ilgili ilk yardım uygulamaları şok yönetimi konularında bilgi ve beceri kazandırılacaktır. Ekstremite, omur, kafa, göğüs kemiği kırıkları ve kanamalarda ilk yardım bilgisi verilecektir. Yanık, elektrik çarpması, donma, besin ve kimyasal madde zehirlenmelerinde ilk yardım öğretilecektir. MYOS160 ÇEVRE VE SOSYAL SORUMLULUK BİLİNCİ İnsanın içinde yaşadığı doğanın ve sosyal çevresinin ayrılmaz bir parçası olmasının detaylarının işleneceği bu derste; ekolojik kavram ve ilkeler, ekosistemler, besin zincirleri, besin ağı, habitat, rekabet; ortak yaşam ve karşılıklı yaşama, yaşamın devamı, enerji akışı, maddenin dolaşımı, nüfus artışı, ekolojik etki, erozyon, ormanların yok olması, kentsel çevreler, davranış kirliliği, çevre kirlenmesi, bataklıklar ve atık su, duyarlı insanların tepkisi, çevreyle ilgili karar verme, toprak ve su kaynakları ve bunların yönetimi, koruma, kültür ve ilkel yaşam, global bakış, ekolojik konu ve sorunlar, çevre duyarlılığı, dünyada çevre duyarlılığıyla ilgili yapılan çalışmalar konularında bilgi verilerek; Sosyal ve biyolojik çevreye duyarlılık tutumu geliştirilecektir.