Cinsel temas yolu ile bulaßan enfeksiyonlar (Sexually transmissible infections) Tedavi ¥yidir / Korunma En ¥yisidir Temmuz 2003 Hepimizin bilmesi gerekenler. Cinsel hayatı aktif olan herkes cinsel temas yolu ile bulaßan enfeksiyonlar (STI) ve bunlardan en iyi korunma yolları hakkında bilgi sahibi olmalıdır. STI hastalıklarının hem kendimiz hem de cinsel ilißkide bulundu©umuz kißiler için çok ciddi sonuçları olabilir. Hastalı©a yakalanan kißiler korku, kızgınlık ve utanma ile karıßık bir duygu hissederler. Mahçup olma duygusu hastanın derdine bir çare aramasını engeleyebilmektedir. Hiç bir ßey yapmadan, haline üzülerek beklemek kötü bir fikirdir. Hastalı©ın belirtileri geçse bile bu hastalı©ın tamamen iyileßti©i anlamına gelmez. Doktorlar sürekli STI hastalarını tedavi eden deneyimli kißilerdir ve sizin hakkınızda alınan tüm ßahsi bilgiler gizli tutulur. Uzmanlaßmıß kliniklerde mükemmel ücretsiz hizmet sunulmaktadır. Listede adı verilen kliniklere bakınız. Cinsel Temas Yolu ile Bulaßan Enfeksiyon Nedir? STI veya STD (Cinsel Temas Yolu ile Bulaßan Hastalık) STI hastası olan bir kißi ile korunmasız cinsel temas sırasında bulaßabilecek bir hastalık ya da enfeksiyondur. ‘Korunmasız cinsel temas’ demek, ilißki kuran kißilerin vücut Department of Human Services Turkish sıvılarının (kan, meni veya vajinal sıvılar) birbiri ile temasını önlemek için hiç bir tedbirin (prezervatif veya ‘dam’ gibi) alınmadı©ı cinsel temas anlamına gelmektedir. Prezervatifsiz bir penisin veya cinsel ilißkide ortak kullanılan bir aletin vajina, anüs veya a©ız ile teması (girmesi) halinde bu sıvılar kißiden kißiye geçebilir. STI enfeksiyonlarının ço©una virüs, bakteri veya parazitler gibi çok küçük organizmalar sebep olmaktadır. Bazıları, örne©in cinsel organlar civarındaki bit veya si©il enfeksiyonu gibi, cilt üzerinde yaßar ve kißiden kißiye cilt teması yolu ile geçer. STI hastalıklar, hafif kaßıntı gibi basit rahatsızlıkların yanısıra uzun süre kißinin sa©lık durumunu etkileyecek ciddi hastalıklara da yol açabilir. Tedavi edilmezse STI hastalıkları kadınlarda ve erkeklerde kısırlı©a bile neden olabilir. STI’ların ço©unda belirtileri siz de farkedersiniz. Bu durumda derhal doktora baßvurunuz. Ancak, bazen hastalı©ın belirtileri kolayca belli olmamaktadır. Bu nedenle sizde STI hastalı©ı bulunma ihtimalinden ßüpheleniyorsanız, kontrolden geçmeniz çok önemlidir. • STI hastalıklarının ço©unun çaresi vardır ve tamamen iyileßtirilmektedir. • Tamamen iyileßtirilemeyen STI hastalıkları ise günümüzde iyi bir ßekilde kontrol altında tutulabilmektedir. STI kimlerden bulaßır? Cinsel temas kurdu©unuz kißinin STI hastası olup olmadı©ını anlayamazsınız. Bazı kißiler çok sa©lıklı gözüktükleri halde hasta olabilir. Kißi STI hastası oldu©unu kendisi bile bilmiyor olabilir. Bir baßka kißiyle korunmasız cinsel temas kurmuß veya halen kurmakta olan bir eßiniz varsa her hangi bir STI hastalı©ının size bulaßma tehlikesi vardır. Hastalı©ın bulaßmasını önleyebilir miyim? Evet- her zaman ‘güvenli cinsel ilißki’ yöntemleri kullanın. Birinci kural, cinsel ilißkide bulundu©unuz kißinin STI hastası olmadı©ından emin de©ilseniz, bu kißinin kan, meni veya vajinal sıvısının vücudunuza girmesini önlemektir. Güvenli cinsel ilißkiye örnek olarak öpüßme, karßılıklı mastürbasyon ve erotik masaj gösterilebilir. Kendinizi ve baßkalarını koruma yolları: • Kiminle olursa olsun cinsel temas sırasında prezervatif (kondom) ve su bazlı kremleri do©ru olarak kullanın. • Cinsel temas sırasında vücut sıvılarının birbirinizle temas etmedi©i yöntemleri tercih edin. • Cinsel ilißki kurmayın. Her zamanki eßinizle korunmasız cinsel temas, sadece; • Her ikinizde cinsel yolla bulaßan hastalıklar (STI) için test yaptırır ve temiz oldu©unuz belli olursa ve baßka bir kißi ile ilißkide bulunmazsanız, güvenli olabilir; ve • Hamile kalmamak istiyorsanız, baßka bir do©um kontrolü yöntemi kullanırsınız. Cinsel ilißkide bulundu©unuz kißiyle açık bir ßekilde konußun ve ßüpheleriniz varsa, ‘güvenli cinsel ilißki’ tedbirleri konusunda ısrarcı olun. Her ikiniz de baßka kißilerle de cinsel ilißkiye girmeyi kabul ediyorsanız, her zaman ‘güvenli cinsel ilißki’ yöntemleri kullanmanız önemlidir. Prezervatifi do©ru ßekilde kullanıyor muyum? Mutlaka: • Prezervatifleri güneß ıßı©ı görmeyen serin ve kuru bir yerde muhafaza edin. • Son kullanma tarihi geçmiß prezervatifleri kullanmayın. • Prezervatifi ambalajından çıkartırken yırtmamak için dikkatli bir ßekilde ve aydınlık bir yerde açın. Prezervatifin ucunu sertleßmiß penise takarak dikkatli bir ßekilde yuvarlayarak penise tamamen geçirin. • Bol bol, özellikle de anal cinsel temas sırasında, su bazlı krem kullanın. Kremsiz yapılan cinsel temas sırasında prezervatif yırtılabilir. Petrol jeli veya bebek kremi gibi ya© bazlı olan kremler kullanmayın çünkü bunlar prezervatifin dayanıklılı©ını zayıflatır. • Prezervatifin çıkmaması için, sertli©ini kaybetmeden penisi geri çekin. Geri çekerken prezervatifin arka ucunu tutarak, dökülme olmamasına dikkat edin. • Prezervatifleri ikinci kez kullanmayın. Çöp bidonuna atın. • Sadece Avustralya’da satıßına onay verilen prezervatifleri kullanın. Fantazi prezervatiflerden sakının çünkü bunlar düßük kalitede olabilir ve yırtılabilir. Bende STI olup olmadı©ını nasıl anlayabilirim? Siz de STI oldu©unun hiç bir belirtisi olmayabilir. Bu nedenle her zaman dikkatli olun. Aßa©ıda STI ba©lantılı olabilecek bazı belirtiler verilmektedir: • Penis veya vajinadan ola©andıßı bir salgı gelmesi. • ¥drar boßaltırken veya cinsel temas sırasında a©rı ve rahatsızlık. • ¥drar boßaltırken zorluk. • Cinsel organ veya anüs civarında uçuk, vezikül (su toplayan yara), yara, si©il, ßißlik veya kızarıklıklar. • Cinsel organ veya anüs civarında kaßıntı ve iritasyon (sızı). • Cinsel temas ardından vajinada kanama. E©er enfeksiyon kapmıß olabilece©imden ßüpheleniyorsam, ne yapmam gerekir? Derhal doktorunuzu görün. Geçer gider diye düßünmek sadece tedaviyi geciktirir. Belirtiler kaybolabilir ancak bu hastalı©ın tamamen iyileßti©i anlamına gelmez. STI enfeksiyonunun neden olabilece©i belirtileriniz varsa, bu hastalı©ı baßkasına bulaßtırma ihtimali olabilece©i için doktor görünceye kadar cinsel temastan sakınmanız iyi olur. Ancak cinsel temas kurarsanız, mutlaka prezervatif kullanın. Güvenli olmak Alkollü ve uyußturucu etkisinde oldu©unuz için prezervatif kullanmazsanız veya korunma konusunda ısrar edecek gücü kendinizde bulamıyorsanız, kendinizi tehlikeye atmıß olursunuz. Kendine bakan kißi ne zaman ve nasıl hayır diyebilece©ini bilen ve prezervatif kullanılması konusunda ısrar edebilen kißidir. Cinsel ilißki konusundaki en önemli hususlardan birisi ne yapaca©ınıza ve kiminle yapaca©ınıza kendinizin karar vermesidir. En yaygın STI’lar nelerdir? • Klamidya • Cinsel organlarda uçuk (herpes) • Cinsel organlarda si©il (warts) • Bel so©uklu©u (Gonore) • Hepatit B (Sarılık) • HIV ve AIDS • Cinsel organlar civarında bit • Frengi • Trikomonaz Di©er ba©lantılı hastalıklar: Bunlar da tedavi gerektiren cinsel organ hastalıklarıdır. Her ne kadar her zaman cinsel temas yolu ile bulaßan enfeksiyon (STI) olmasalar da yine de bu mümkündür. • Bakterial Vaginoz • Hepatit C • ¥drar yolu (uretra) iltihabı (NSU- Etkeni belli de©ildir) • Mantar hastalı©ı, Pamukçuk (Thrush) Yardıma / ayrıntılı bilgiye ihtiyacınız mı var? E©er aile doktorunuz ile rahatça konußabiliyorsanız, aile doktorunuzu görün. STI’lar çok yaygındır ve dolayısıyla ço©u doktorun bu konuda tecrübesi oldukça iyidir. Normal muayene ücretlerinin ödenmesi gerekir. Aile doktorunuzu görme konusunda kendinizi rahat hissetmiyorsanız, aßa©ıdaki ücretsiz bilgi servisini arayınız: The Melbourne Sexual Health Centre (Cinsel Sa©lık Merkezi) 580 Swanston St. Carlton Tel: 9347 0244 (ißitme özürlüler için TTY dahil) ßehirdıßından arayanlar için ücretsiz 1800 032 017 Hizmetler ücretsizdir ve hakkınızdaki bilgiler gizli tutulur. Görevli personel telefonda bilgi verebilir, size randevu verebilir veya bölgenizdeki bir doktora havale edebilir. Faydalanabilece©iniz di©er servisler aßa©ıda verilmektedir. Eyalet çapında sunulan hizmetler: AIDSLINE - (AIDS danıßma hattı) HIV/AIDS, STI enfeksiyonları ve cinsel sa©lık konusunda telefon danıßmanlık servisi. Tel: 9347 6099 Íehir dıßından arayanlar için ücretsiz: 1800 133 392 ¥ßitme özürlüler için 1800 032 665 Hepatit C Yardım Hattı Telefonda danıßmanlık, bilgi ve havale hizmetleri. Tel: 9349 1111 Íehir dıßından arayanlar için ücretsiz: 1800 800 241 Vietnamca servis 1800 456 007 ¥ßitme özürlüler için 1800 032 665 Victoria AIDS Council / Gay Men’s Health Centre (Victoria AIDS Konseyi / Homoseksüel Erkekler Sa©lık Merkezi) 6 Claremont St, South Yarra 3141 Tel: 9865 6700 Ücretsiz: 1800 134 840 ¥ßitme özürlüler için 9827 3733 www.vicaids.asn.au Access Information Centre at the Alfred (Danıßma Merkezi) Commercial Rd Prahran 3181 Tel: 9276 6993 Email: [email protected] www.accessinfo.org.au Klinikler: C/ - Northcote Community Health Centre (Northcote Toplum Sa©lık Merkezi) 42 Separation St Northcote 3070 Tel: 9481 7155 St Kilda 46 Acland St. St Kilda 3182 Tel: 9525 5866 Family Planning Victoria (Aile Planlama Merkezi) 901 Whitehorse Road Box Hill 3128 Klinik ve E©itim Merkezi Tel: 9257 0100 Email: [email protected] Action Centre (Youth) (Gençler için Yardım ve Danıßma Merkezi) Level 1, 94 Elizabeth St Melbourne 3000 Klinik ve E©itim Tel: 9654 4766 veya 1800 013 952 Hepatitis C Council of Victoria (Victoria Hepatit C Konseyi) Suite 5, 200 Sydney Road Brunswick 3056 Tel: 9380 4644 Íehir dıßından arayanlar için ücretsiz: 1800 703 003 Íehir dıßındaki Cinsel Sa©lık Klinikleri: The Annexe Sexual Health Family Clinic Ballarat Community Health (Ballarat Cinsel Sa©lık Klini©i), 710 Sturt Street Ballarat 3350 Tel 5333 1635 STD Clinic - Bendigo Community Health (Bendigo Cinsel Sa©lık Klini©i) 3 Seymoure Street Eaglehawk 3556 Tel 5434 4300 STD Clinic – Barwon Health (Geelong Cinsel Hastalıklar Klini©i) Geelong Hastanesi Swanston Street Geelong 3220 Tel 03 5221 4735 STD Clinic – Vermont St Health Clinic (Wodonga Cinsel Hastalıklar Klini©i) 4 Benson Court Wodonga 3690 Tel: 6056 1589 STD Klini©i – Latrobe Bölge Hastanesi (Outpatient Dept) Cnr Princess Highway and Village Way (kößesinde) Traralgon 3844 Tel 5173 8000