Fibrinolizis - mustafaaltinisik.org.uk

Fibrinolizis
Prof. Dr. Asuman Gölgeli
Fibrinolisiz hemostaz ile denge içinde çalışır. Hasarlanan endotel
Plazminojen ve Doku plasminojen aktivatorlerini salar,
her ikiside fibrin yüzeyine tutunurlar
Fibrinolizis faktörleri
• Hageman faktör (fak.XII) fragmanları
• Ürokinaz
• Doku plazminojen aktivatörleri
Lokal kalması gerekir
• Fibrine adsorbe olan plazminojen doku
plazminojen aktivatörü tarafından daha iyi
şekilde aktive olur
• Dolaşıma geçen plazmin alfa2-plazmin
inhibitörleri tarafından inhibe edilir
• Endotelden plazminojen aktivatör
inhibitörleri salınır
FİBRİNOLİZİS
Normal kan akımını daraltacak bir pıhtı oluşumunu engellemek için
Fibrinolitik sistem vardır
Fizyolojik aktivatörler
• Doku tipi plazminojen aktivatörleri (normal
dokular, endotel hücre kültürleri,malign
hücre serilerinde, rekombinant DNA tekniği
kullanılarak elde edilir)
• Ürokinaza benzer plazminojen aktivatörleri
(plazma,idrar ve hücre kültürlerinden elde
edilir)
Aktivatör düzeyi artar
Endotel hücresi;
• Trombin
• Egzersiz
• Venöz staz
ile uyarılınca plazma düzeyleri artar (fibrin
varlığında enzimatik etkileri çok yüksek)
Ürokinaz plazminojen
aktivatörleri
•
•
•
•
Fibrine bağlı plazminojeni aktifleştirir
Böbrek hücrelerinden salgılanır
İdrara geçer
Ekstrarenal toplayıcı sistemlerdeki pıhtının
çözünmesine yardımcı
Fibrin ağıda
•
•
•
•
•
•
Fibrin
Fak. I (Fibrinojen)
Fak.V
Fak.VIII
Fak.II (Protrombin)
Fak. XII
İntrinsik aktivatörler
• Fak. XIIa ... Plazmin oluşumunu hızlandırır
• Kallikrein ürokinaz aktivatörlerini daha
aktif hale çevirir
• Prekallikrein........kallikreine (Fak.XIIa
etkisi ile) çevrilir
• Fak.XII eksikliğinde ölüm nedeni pulmoner
emboli
Fibrinolizis inhibitörleri
• Antitrombin III (plazmini inh. Eder)
• Alfa2-antiplazmin
• Plazminojen aktivatör inhibitörleri (PAI-1
ve PAI-2)
PAI
• PAI-1: trombosit ve endotel hücresinden
salınır,glikoprotein
• PAI-2:Makrofaj ve plasentada bulunur,
normalde plazmada yok, gebeliğin son
aylarında oluşur.
Aşırı kanamaya bağlı durumlar
• K Vit. Eksikliği
• Hemofili
• Trombositopeni
K Vit
• Eksikliğinde (F.II, F.VII, F.IX, F. X sentezi
azalır)
• Eksikliğinde kanama eğilimi artar
• Yağda çözünür
• Barsak bakterileri sentezler
• Yetersiz safra emilimini azltır
• Ameliyat öncesi enj. Yapılır, aşırı kanama
önlenir
Hemofili
•
•
•
•
•
•
•
Erkeklerde daha çok
Kalıtsal
Kanama eğilimli hastalık
% 85 hemofili A (F. VIII eksk)
% 15 Hemofili B (F.IX eksik)
X kromozomda faktöre özgü gen kotlama hatası
Kadınlar taşıyıcı
Antihemofilik faktör (F.VIII)
eksikliği
• Küçük komponent eksikse;
hemofili A gelişir
• Büyük komponent eksikse;
von Willebrand hastalığı
Trombositopeni
•
•
•
•
•
•
Dolaşımda trombosit azlığı
Kanama eğilimi çok
Trombosit sayısı 50 000/mm3kan
Rıhtı retraksiyonu bozulmuş
İdiyopatik trombositopeni:otoimmun hastalık
Trombositopenik purpura: sayı normal, morfoloji
ve fonksiyon anormal
• Tedavileri:dalağın çıkarılması, kan transfüzyonu
PAI
• PAI-1: trombosit ve endotel hücresinden
salınır,glikoprotein
• PAI-2:Makrofaj ve plasentada bulunur,
normalde plazmada yok, gebeliğin son
aylarında oluşur.
Trombus
• Damarda oluşan anormal pıhtı
• Serbest dolaşan pıhtı:emboli
• Sol kalp ve büyük arter kaynaklı ise. Beyin,
böbrek ve diğer sistemik arter ve
arteriyolleri tıkar
• Sağ kalp ve venöz sistem kaynaklı ise:
pulmoner arter embolisi, AC embolisi
Trombo-emboli nedeni
• Damar endotel yüzeyinin bozulması:
arteriyoskleroz, enfeksiyon, travma
• Kan akımının yavaşlaması:
immobilizasyon hastası, venöz dönüşün
yavaşlaması
Antikoagülanlar
• İn vivo antikoagülanlar:
Heparin
Warfarin
• İn vitro antikoagülanlar:
Sitratlar
Oksalatlar
EDTA
Sequestrene
heparin
Silikonize cam
Heparin
•
•
•
•
•
•
•
Antitrombin III ü aktive eder
Hayvan dokusundan elde edilir
Etki 3-4 saat
0.5-1 mg/kg i.v.
Pıhtılaşma süresini 30 dk çıkarır (normali 6 dk.)
Kandaki heparinazı yıkar
Yüksek dozda kanama m.g., protamin verilir
heparin bağlanır
Warfarin
•
•
•
•
Kumarin türevi
İ.v uygulanır
K Vit. Etkisini bloke eder
KC de K. Vit bağımlı antikoagülan yapımı
engellenir
• 12 saat sonra koagülan aktivite % 50 azalır
• 24 saat sonra % 20 sine düşer
Plazmin inhibitörleri
• Antitrombin III
• Alfa-antiplazmin
Protein C
• F. Va ve F.VIIa nın inaktivasyonunu sağlar
• damar endotelinde bulunur
• E-coli basili proteinC eksikliğine neden
olur, basil şoku m.g. Trombus oluşur
• Plazminojen aktivatörleri, tromboplastin
verilir
• Doğuştan eksikse bebek ölü doğar
Koagülasyonun sınırlandırılması
• Hasarlı bölgenin periferinde hızlı kan akımı
ile aktif koagülasyon faktörlerinin
uzaklaştırılması
• Aktif koagülasyon faktörlerinin plazma
inhibitörleri ile
• Fibrinolizis ile travma bölgesinde
sınırlandırılır