BAZ! a-AMÎNO ASİTLERİN t

X IV Ulusal Kimya Kongresi, Diyarbakır, 2000
AK-Pİ8
BA Z! a-A M ÎN O A SİTL ER İN t-B Ü T İL E ST E R L E R İN İN
ST O K İY O M E T R İK PR O TO N A SY O N SA B İTLER İN İN
PO T A N SİY O M E T R İK Y Ö N TE M L E TA Y İN İ
Alev DOĞAN. Fitnat KÖSEOĞLU
Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Orta Öğretim Fen ve Matematik Alanları
Eğitimi Bölümü-Teknikokıdlar/ANKA RA
Amino asitler ve amino asitlerin çeşitli türevleri biyokimya açısından oldukça
Önemli bileşikler olduğundan , amino asitlerin ve onların türevlerinin protonasyon
sabitlerinin çeşitli ortamlardaki değerlerinin bilinmesi, analitik yönden çeşitli
uygulamaları genişleteceği gibi canlı organizmadaki bir çok olayın açıklanmasını
da kolaylaştıracaktır. Bu yüzden amino asitlerle ilgili bu tip sabitlerin tayini
eskiden beri diğer kimyasal madde gruplarına göre çok daha fazla ilgi çekmiştir.
Bu nedenle çalışmamızda glisin, L-alanin, L-valin, L-lösin ve L-fenilalanin olmak
üzere 5 a-am ino asidin t-bütil esterlerinin protonasyon sabitleri 25°C’da ve azot
atmosferinde, çeşitli etanol-su ortamlarında potansiyometrik yöntemle tayin
edilmiştir. Titrasyonlar 0 ,İM NaCPlü ortamda yapılmıştır. Titrasyon verilerinden
PKAS bilgisayar programı kullanılarak protonasyon sabitleri hesaplanmış ve
protonasyon sabitlerinin değerleri üzerine çözücü bileşiminin etkileri de
incelenmiştir.
Çalışmamızda incelenen a-am ino asitlerin t-bütil esterlerinin protonasyon sabitleri,
çözücü karışımındaki etanolün yüzdesi arttıkça azalmaktadır. Bu azalmanın sebebi,
çözücüdeki etanol yüzdesi arttıkça ortamın dielektrik sabitinin değişmesi olarak
düşünülebilir. Etanol yüzdesi arttıkça ortamın dielektrik sabiti düşmektedir.
Moleküler türlerin düşük dielektrik sabitli, iyonik türlerin ise yüksek dielektrik
sabitli çözücü ortamlarında kararlı olmasını yani daha iyi solvatize olmasını
bekleriz. Buna göre etanol yüzdesi ile protonasyon sabitlerinin değerlerinin
azalmasının beklenen bir sonuç olduğunu söyleyebiliriz.
Literatürde protonasyon sabitlerinin tayininin daha çok su ortamında yapıldığı, otamino asitlerin t-bütil esterlerinin protonasyon sabitleri ile ilgili hemen hemen hiç
çalışma olmadığı göz önüne alınırsa, çalışmamızda bulunan sonuçlar literatüre bir
katkı sağlayacaktır. Ayrıca son yıllarda, biyolojik ortamların susuz ortamlara daha
çok benzediği düşüncesi, susuz ortamlarda veya su ile karışık çözücülerde bulunan
değerlerin önemini daha da arttırmaktadır.
I'
338