Alzheimer, hafıza, düşünme ve davranış sorunlarına neden olan

Alzheimer, hafıza, düşünme ve davranış sorunlarına neden olan demans türüdür. Belirtiler
genellikle yavaş gelişir ve zaman içerisinde kötüleşir, günlük işleri engelleyebilecek kadar
şiddetli olur. Bu hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçlarla ilgili literatürde sınırlı sayıda çalışma
vardır. Bu ilaçların tayinleri için analitik metotlarda bir gelişme veya bu bileşiklerin özellikleri
ile ilgili bir bilgi büyük katkı sağlayacaktır. Yapılan literatür araştırması sonucunda Alzheimer
hastalığının tedavisi için kullanılan ilaçların tayinlerinde sıklıkla tercih edilen yöntemin, ters faz
sıvı kromatografi yöntemi olduğu görülmektedir. Sıvı kromatografik yöntemle tayinde bu grup
bileşiklerin su-organik çözücü ikili karışımlarındaki protonasyon sabitlerine ihtiyaç
duyulmaktadır.
Bu çalışmada Alzheimer hastalığının tedavisinde sıklıkla tercih edilen ilaçlardan donepezil ve
rivastigminin farklı yüzdelerdeki su-asetonitril ikili karışımlarındaki protonasyon sabiti
değerlerinin tayini ters faz sıvı kromatografik yöntemle tayin edilmiştir. Geliştirilen yöntemde,
farklı mobil faz pH değerlerine karşı hesaplanan kapasite faktörü değerleri kullanılarak NLREG
2
programıyla bileşiklerin protonasyon sabiti değerleri hesaplanmıştır. Bu bileşiklerin
kromatografik davranışlarının incelenmesinde X Terra C18 (250x4,6 mm I.D., 5μm) kolon, 30
o
C sıcaklık ve 1 mL/dakika akış hızı kullanılmıştır. Bu ilaçların suda çözünürlüğü az olduğundan, su ortamındaki protonasyon sabiti değerlerinin
hesaplanması oldukça önemlidir. Bunun için bu çalışmada, ters faz sıvı kromatografik yöntemle
hesaplanan değerler kullanılarak Yasuda-Shedlovsky bağıntısıyla su ortamındaki protonasyon
sabitleri hesaplanmıştır. Anahtar kelimeler: Alzheimer hastalığı, Protonasyon sabiti, Asetonitril