Ekonomi Bülteni 06 Mayıs 2013, Sayı: 17 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ercan Ergüzel Doğukan Ulusoy Ali Can Duran 1 06 Mayıs 2013 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler FED tahvil alım programına devam edecek. ABD Merkez Bankası (FED), Açık Piyasa Komitesi (FOMC) sonucunda aylık 85 milyar $’lık tahvil alımına devam edebileceklerini açıkladı ve istihdam piyasası ile enflasyon oranlarının gelişimine göre bu miktarı ayarlamaya hazır olduklarının da sinyallerini verdi. Önceki toplantılardan farklı olarak, tahvil alım programının miktarının sadece düşürülebileceği değil arttırılabileceği ifadesine de yer verilmesi önemli bir gelişme oldu. ABD’de karar öncesinde açıklanan verilerin Mart ayında tüketici fiyatlarının bir önceki yıla göre %1’lik artış ile 2009 sonundan bu yana en düşük artışa işaret etmesi de FED’in tahvil alım programını yavaşlatması için enflasyonist bir baskı bulunmadığını ortaya koydu. ECB uzun bir aradan sonra faiz indirdi. Avrupa Merkez Bankası (ECB) piyasa beklentilerine paralel politika faizinde 25 baz puanlık indirime giderek 0.75%’den yeni tarihi düşük seviye olan %0.50’ye çekti. Bankaların ECB’de tuttukları mevduatlara uyguladığı faiz oranında bir değişikliğe gitmeyerek %0’da sabit tutarken, marjinal borç verme faiz oranını ise %1.5’den %1’e indirdi. Karar sonrası ECB Başkanı Mario Draghi yaptığı konuşmada gerektiğinde yeniden müdahale etmeye hazır olmaya devam ettiklerini belirterek desteklerinin süreceğinin sinyallerini verdi. Ayrıca Draghi’nin özel sektöre fonlamanın aktarılabilmesi için bankaların ECB’de tuttukları mevduatlara faiz uygulanması konusunda açık fikirli olduğunu belirtmesi konuşmasında öne çıkan başlıklardan biri oldu. Bu konuya Draghi daha önceki konuşmalarında bilinmeyen sulara yönelmenin beklenmedik sonuçları olabileceğini belirterek sıcak bakmadığını açıklamıştı. Faiz indiriminin oy birliğiyle alınmadığını, karşı çıkanların yanında daha fazla indirilmesini savunanların da olduğunun sinyallerinin verilmesi önümüzdeki dönemde gerektiğinde politika faizinin tekrar indirilebileceğinin işaretçisi oldu. Karar ile birlikte Euro Bölgesi ülkelerinin 10 yıl vadeli tahvil getirilerinin gerileyerek özellikle sorunlu bölge ekonomilerinin borçlanma maliyetlerinin azalmasında pozitif etki yarattı. Hindistan Merkez Bankası bu yıl 3.kez faiz indirdi. Asya’nın en büyük ekonomilerinden biri olan Hindistan’da merkez bankası ekonomik büyümenin yavaşlaması nedeniyle politika faiz oranını 25 baz puan indirerek Mayıs 2011’den bu yana en düşük seviyesi olan %7.25’e çekti. Yıl başından bu yana 3.kez faiz indirime giden Hindistan Merkez bankası enflasyon oranlarının faiz indirimi için ellerini rahatlattığını fakat halen enflasyonist baskıların devam ettiğini belirtti. Hindistan 2012’nin son çeyreğinde %4.5’luk büyüme oranıyla son 15 çeyreğin en kötü performansını sergilemişti. Merkez Bankası bir önceki faiz kararı açıklamasına paralel cari açığın önümüzdeki dönemde daha fazla indirim için elini zora soktuğunun sinyallerini de verdi. Fransa ve İtalya tasarruf önlemlerini değiştirmeye hazırlanıyor. İtalya’da Şubat seçimlerinden sonra uzun bir belirsizliğin ardından yeni seçilen Başbakan Enrico Letta ve Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande yaptıkları görüşmeler sonrasında krizden çıkış stratejisi olarak kullanılan kamu harcama kesintileri ve vergi artışları gibi önlemlerin yeniden tartışılması gerektiği yönünde açıklamalarda bulundular. Alınan bu önlemler Euro Bölgesi’nde bazı ülkelerde resesyonu daha da derinleştirmiş ve politik sorunlara neden açmıştı. İtalya Başbakanı Letta tasarruf önlemlerinin ülkenin büyüme potansiyelini elinden aldığını açıklarken, François Hollande ise bütçe hedeflerinin gerçekçi temellere dayandırılması gerektiği ve bölge ülkelerinde iç talebi canlandırıcı adımlar atılması gerektiği yönünde açıklamalarda bulundu. ABD’den istihdam sektöründe toparlanmaya işaret eden veriler. ABD’de haftalık işsizlik maaşı başvuruları 27 Nisan ile biten haftada 345 bin adet olan beklentilerin oldukça altında son 5 yılın en düşük seviyesi 324 bin adete geriledi. Trendi daha net ortaya koyan 4 haftalık ortalamayı da 16 bin kişi daha aşağı çeken verinin ardından açıklanan tarım dışı istihdam artışı ve işsizlik oranları da beklentilerden olumlu açıklandı. Nisan ayında 145 bin adet olan beklentilerin üzerinde 165 bin adet ek tarım dışı istihdam yaratıldığına işaret ederken, Mart ayında beklentilerin oldukça altında açıklanan 88 bin adetlik veri 138 bin adete Şubat ayı verisi ise 268 binden 332 bin adete revize edildi. Bu yukarı yönlü güçlü revizyonlar ile birlikte yılın ilk 4 ayında aylık ortalama 195 bin adet ek istihdam yaratılmış oldu, 2012 yılında ise ortalama aylık 169 bin ek istihdam yaratılmıştı. Nisan ayında değişim göstermesi beklenmeyen işsizlik oranı ise %7.6’dan %7.5’e geriledi. Euro Bölgesi’nde enflasyon düşüyor, işsizlik yükseliyor. Euro Bölgesi’nde Nisan ayı TÜFE beklentisi %1.2 ile son 3 yılın en düşük seviyesinde açıklandı. Bu düşüşte %0.4 oranında gerileyen enerji fiyatları önemli bir rol oynadı. ECB’nin faiz kararı öncesinde açıklanan bu veri ECB’nin %2 olan enflasyon hedefinin altında kalarak faiz indirim kararında önemli bir rol oynadı. Euro Bölgesi’nde işsizlik oranı ise %12’den %12.1’e yükselerek 19 milyondan daha fazla işsiz rakamıyla tüm zamanların en yüksek oranına işaret etti. 2 06 Mayıs 2013 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt İçi Gelişmeler Dış Ticaret Dengesi, Mart 2013 Mart ayında dış ticaret açığı 8.3 milyar $ olan piyasa beklenti- Milyar $ lerinin altında 7.39 milyar $ olarak gerçekleşti. Bir önceki yılın İhracat aynı ayına göre %1 oranında gerileyen dış ticaret açığı 12 İthalat aylık açığın sınırlı bir azalış göstererek 85.1 milyar $’a gerile- Yatırım Malları mesini sağladı. Böylece yıllık açık iki aydır gösterdiği artışın Ara Malı Tüketim Malları ardından yeniden gerilemiş oldu. Dış Tic. Dengesi Aylık 12 Ay Toplam Yıllık Yıllık Mar.12 Mar.13 % Değ. Mar.12 Mar.13 % Değ. 13.2 13.2 0% 139 154 11% 20.7 20.6 -1% 241 239 -1% 3.3 2.9 -12% 37 34 -9% 15.0 14.9 -1% 174 177 2% 2.3 2.8 18% 29 27 -4% -7.5 -7.4 -1% -102 -85 -16% İthalatlar Mart ayında geçtiğimiz aya göre %1’lik bir azalış ile 20.6 milyar $’a gerilerken, İhracatlar ise yatay bir performans ile birlikte 13.2 milyar $ olarak gerçekleşti. 12 aylık veriler incelendiğinde ise ihracatlar geçen yılın aynı dönemine göre %11’lik bir artışı işaret ederken, ithalatlar ise %1’lik bir azalışı işaret ediyor. Ocak ve Şubat ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla %13 ve %12’lik artış gösteren ihracatların mevsim ve takvim etkisinden arındırıldığında da düşük global talebin baskısıyla ivme kazanmakta güçlük çektiği gözlemleniyor; arındırılmış endekse göre bir önceki aya göre %3.5’lik bir azalışa işaret eden ihracatlar son 6 ayda 3.kez aylık bazda azalış kaydetmiş oldu. İthalat tarafında mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere bakıldığında da Mart ayında da ivmelenmenin sekteye uğradığı görülüyor. İthalat rakamları arındırılmış endekse göre Şubat ayında aylık bazda gösterdiği %6.5’lik artışın ardından Mart ayında % 5.8’lik gerileme ile 2011 Ağustos’tan bu yana en sert aylık düşüşü sergiledi. Mart ayı verilerinde ithalat tarafındaki gerilemede en çok düşüş %12 ile “Yatırım Malları” tarafında gerçekleşirken, ağırlığı daha fazla olan “Ara Malı” ithalatı da %1’lik düşüş sergiledi. “Tüketim Malları” ithalatı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %18’lik artış ile Temmuz 2011’den bu yana en yüksek artış oranına ulaştı. Beklentilerin altında gerçekleşen aylık dış ticaret açığında gerileyen ithalat rakamlarının önemli rol oynadığı görülüyor. Son dönemde ekonomik toparlamanın sınırlı kalmasıyla birlikte hem ihracatlarda hem de ithalatlarda görülen sınırlı hareketlerin Mart ayı cari açık verisinde de sürpriz bir değişim gözlemlenmeyeceğinin işaretçisi oldu. Enflasyon, Nisan 2013 Nisan ayında TÜFE aylık bazda %0.65 olan piyasa beklentilerinin altında %0.42 oranında bir artış gösterdi. Yıllık TÜFE ise böylece Mart ayındaki %7.29 seviyesinden %6.13’e gerilemiş oldu. Geçen yılın aynı döneminde yıllık enflasyon %11.14 seviyesinde seyrediyordu. Nisan ayında endekste %24.1 ile en büyük ağırlığa sahip Gıda fiyatlarının volatil seyrinin devam ettirdiği görülüyor. Gıda enflasyonu Şubat ayında %5.6’ya kadar gerilemiş Mart ayında ise son 6 ayın en yüksek seviyesi olan %8.1’e yükselmişti; Nisan ayında ise %6.8’e geriledi. Birkaç gün önce yayınlanan 2013 yılı enflasyon raporunda yıl sonu Gıda enflasyonu beklentisi %7 seviyesinde sabit bırakılmıştı. Aylık fiyat artışına son 4 aydır pozitif katkı yapan Gıda fiyatları Nisan ayında aylık değişime -0.31 puan ile en büyük negatif katkıyı yapan kalem olarak dikkat çekti. Nisan ve Mayıs aylarında mevsimsel etkilerin görüldüğü Giyim kalemi aylık bazda %13 artış göstererek % 0.42’lik aylık TÜFE artışına 0.87 puan ile en büyük katkıyı yapan kalem oldu. Üretici fiyatları uzun bir süre devam eden düşüş trendini Mart ayında bozmuş ve aylık bazda %0.81’lik bir artış göstermişti. Nisan ayında aylık olarak %0.51 oranında geriledi ve yıllık ÜFE %2.3’den %1.7’ye kadar geriledi. Kasım 2009’dan bu yana en düşük yıllık ÜFE oranına gerilemiş olunması gerileyen emtia fiyatlarının etkisiyle maliyet yönlü enflasyonist baskıların çok sınırlı olduğunu teyit ediyor. Özel Kapsamlı Endekslerde görülen düşüş trendinin son aylarda yavaşlamasının ardından Nisan ayında yeniden aşağı yönlü hareketine başladığı gözlemlendi. Enerji, Alkollü içecekler ve tütün ürünlerini dışarıda bırakan özel kapsamlı TÜFE de (I Endeksi) Mart ayında yıllık bazda %5.80’den %5.44’e geriledi. Endeksin önceki aylara göre daha fazla düşüş göstermesi önümüzdeki dönemde enflasyon tarafında aşağı yönlü trendin devam edeceğinin sinyallerini verdi. Enflasyon tarafında beklentilerin altında kalan verilerin olumlu seyrin devam ettiğine işaret etmesi Merkez Bankası’nın para politikasını destekleyici bir gelişme olarak algılandı. Merkez Bankası’nın yeni faiz indirimleri için önünü açan veri ile birlikte gösterge tahvil getirisi %5’in altına inerek tarihi düşük seviyelerine geriledi. 3 06 Mayıs 2013 DenizBank Ekonomi Bülteni Haftalık ve Aylık Getiri Finansal Göstergeler 1 Aylık Değ (%, $ Bazında) 5 Günlük Değ (%, $ Bazında) Emtia End. Emtia End. 0.1 Altın Altın 1.1 TL-Basket -5.1 -0.5 TL-Basket -0.2 EURO/$ EURO/$ 0.7 BIST 100 MSCI EM 1.5 ABD-S&P 5.5 MSCI EM 0.8 0 2.1 BIST 100 5.4 -1 -2.6 1.2 ABD-S&P 1 2 3 4 5 6 2.8 -6 -4 -2 0 2 4 6 Geçtiğimiz hafta Merkez Bankası destekleri ile risk iştahı bir miktar yükseldi Para Piyasaları 1.4 USD Libor 1 ay, 3 ay ve 12 ay (%) 12 Aylık USD Libor 3 Aylık USD Libor 1 Aylık USD Libor 1.2 1.0 3 Aylık Libor Faizi (%) 1.6 USD JPY EUR 1.2 %0.70 0.8 0.8 0.6 %0.27 0.4 0.2 0.4 %0.27 %0.20 0.0 Ocak 10 Ocak 11 Ocak 12 0 Ocak 10 Ocak 13 %0.16 %0.12 Ocak 11 Ocak 12 Ocak 13 H. Senedi Piyasaları FED ve ECB’den gelen sözel destekler Libor faizlerine aşağı doğru yön veriyor Endonezya-JCI Kore-Kospi Hindistan-Sensex Çin-Shangai TR- BIST100 Mac-Bux Rus-Micex Cz-Prague Pol-WIG Br-Bovespa Meks-Bolsa MSCI Emerging -1.1 -1.1 -0.9 0.7 0.9 1.0 -0.9 -0.7 -0.4 -1.4 -0.4 -3.7 -0.5 Jp-Nikkei225 Ger-Dax Fr-Cac40 UK-FTSE 100 EU-DJ Stoxx 50 ABD-DJ Indus ABD-S&P G-7 Ortalama MSCI Global -2 130 120 1.5 0.6 110 1.2 1.5 1.1 1.7 0.2 2.5 0.7 0.6 1.0 2.7 0.91.9 0.8 2.8 0.4 3.7 0.8 3.1 0 2 MSCI IMKB Endeksi 100 10.8 -1.1 -4 5.2 5.1 2.2 2.3 1.0 -2.9 Hisse Senedi Endeksleri (Ocak 2011=100) 4.2 90 80 1 Aylık Değ (%) 5 Günlük Değ (%) 4 6 8 70 2011 10 MSCI GOÜ Endeksi 2012 2013 Artan risk iştahına paralel hemen hemen bütün hisse senedi endeksleri haftayı kazanımlarla kapattı. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 4 06 Mayıs 2013 DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Politika Faiz Oranları (%) Tahvil Piyasaları 14 12 GOÜ CDS'leri ve Ratingler (5 Yıl; S&P, LT FX) 400 TR, BB+ Poland, A- Rus, BBB Bra, BBB Gösterge Tahvil Faiz Oranı 300 10 8 MB Haftalık Repo Faizi 6 4 200 Gecelik Borç Alma ve Borç Verme Faiz Koridoru MB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Faizi 2 0 Ocak 11 Ocak 12 100 0 Ocak 11 Ocak 13 Ocak 12 Ocak 13 Gösterge tahvil faizi olumlu enflasyon verisinin de desteğiyle %5’in altına kadar geriledi. GOÜ Para Birimleri ($'a Karşı) MXN -0.4 0.5 Ocak 11 90 1.2 CZK 3.5 1.2 HUF ZAR 1.6 KRW TRY -5.2 JPY GBP EURO -6 -0.1 1 Aylık Değ (%) 0.5 5 Günlük Değ (%) 0.7 -5 -4 -3 -2 -1 2.9 3.0 0 Ocak 12 Mayıs 12 Eylül 12 Ocak 13 Mayıs 13 100 4.5 1.9 1.3 0.8 0.2 Eylül 11 2.9 1.0 PLN Mayıs 11 Değerleniyor -0.4 Değer Kaybediyor Döviz Piyasaları USD'ye Karşı Değişim (%, Pozitif Değerler= $'a karşı değerleniyor) BRL 110 120 2.7 TL 2.1 GOÜ Ortalaması 1 2 3 4 5 130 Risk iştahında toparlanmaya paralel USD değer kaybetti Emtia Endekslerinde Değişim (%) Emtia Piyasaları 50 3.8 3.3 Tarım 45 40 -6.9 -5.8 Tem. Maden 35 -7.7 Değ. Maden 30 0.2 25 -6.2 Enerji -8 -6 -4 20 -0.8 1 Aylık Değ (%) 5 Günlük Değ (%) Top. Endeks Endişe (VIX) Endeksi 15 -2.6 0.1 -2 0 2 10 2010 4 2011 2012 Geçtiğimiz hafta Çin’den gelen zayıf verilerin etkisiyle Temel Madenler önemli kayıplar yaşadı Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 5 2013