I. DÜNYA SAVAŞI SONRASI GELİŞMELER

I. DÜNYA SAVAŞI SONRASI GELİŞMELER
30 Ekim 1918’de İtilaf Devletleri ile Osmanlı Devleti
arasında Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandı bu
Antlaşma ile Osmanlı Toprakları işgallere açık hale
geldi. Osmanlı Devleti FİİLEN yıkılmış oldu.
Hakan DOĞAN
Tarih Öğretmeni
PARİS BARIŞ KONFERANSI (18 OCAK 1919)
AMAÇ: Savaş sonrası durumu ve yenilen devletlerle yapılacak barış anlaşmalarının
değerlendirmek için toplandı.
MADDELERİ;
1.Boğazlar açık hale gelecek, önemli mevkiler işgal edilecek. (Başkent
Siyasi varlığı TEHDİT altına girdi)
2.Osmanlı askerleri terhis edilecek. Silah ve cephane İtilaf
Devletlerine teslim edilecek (SAVUNMASIZ BIRAKMAK)
3.7.MADDE: İtilaf Devletleri; kendi güvenliklerini tehlike altında
gördükleri herhangi stratejik bir noktayı işgal edebilecekler.
(İşgallere meşruluk kazandırmak)
Alınan Kararlar;
*İzmir ve çevresi İtalya’dan alınıp YUNANİSTAN’A verildi.(İtilaf Devletleri içinde ilk görüş ayrılığı)
*Boğazlarda ORTAK YÖNETİM kurulması kararlaştırıldı. (Gizli Antlaşmalarda Rusya’ya verilmişti)
*Doğu Anadolu’da Ermenistan’ın kurulması kararlaştırıldı. (Gizli Antlaşmalarda Rusya’ya
verilmişti)
*Milletler Cemiyeti’nin kurulması kararlaştırıldı.
*Savaş tazminatı yerine ONARIM BEDELİ, Sömürgecilik yerine MANDA VE HİMAYE tabirler
kullanıldı.
*ALMANYA, AVS-MAC, BULGARİSTAN ile yapılacak anlaşmaların taslağı hazırlandı. (Osmanlı
Devleti ile ilgili yapılacak barış anlaşması görüş ayrılıkları nedeniyle sonraya bırakıldı.)
4.24. MADDE: Doğuda Altı İlde (VİLAYET-İ SİTTE; Diyarbakır, Elazığ,
Van, Bitlis, Erzurum, Sivas) karışıklık çıkarsa bu iller işgal edilecek.
(Ermenistan’ın kurulması için zemin oluşturmak)
b ve Ulaşım araçları İtilaf Devletleri’nin denetimine
5. Bütün İletişim
bırakılacak. (İşgallere karşı olası direniş örgütlenmesini engellemek)
KURTULUŞ SAVAŞI ÖNCESİ YAYINLANAN RAPORLAR
6.Osmanlı Donanması İtilaf Devletlerinin kontrolüne bırakılacak.
AMİRAL BRİSTOL
7. Osmanlı Devletinin elindeki esirler serbest bırakılacak, buna
karşılık İtilafların elindeki Türk esirler bırakılmayacak. (Uluslar arası
devletlerin eşitlik ilkesine aykırı)
NOT: 7 ve 24. Maddeler Osmanlı Devletini İşgallere açık hale
getirmiştir.
İLK İŞGAL; 3 Kasım 1918 Musul İngilizler tarafından işgal edildi.
13 Kasım 1918 İstanbul Fiilen işgal edildi.
15 Mayıs 1919 İzmir Yunanlılar tarafından işgal edildi.
HALKIN İŞGALLERE KARŞI İLK TEPKİSİ
YEREL DİRENİŞ ÖRGÜTLERİ
KURMAK OLDU
* Mütareke imzalandığı sırada
Padişah; VI MEHMET VAHDETTİN
Sadrazam; AHMET İZZET PAŞA
İmzalayan; RAUF BEY (Bahriye Nazırı)
*İzmir’in işgalinden
sonra bölgede yaşanan
olayları incelemek üzere
PARİS BARIŞ
KONFERANSI adına
gönderilen ABD’li
General Bristol’ün
hazırlamış olduğu rapor.
Bölgede Türklerin
çoğunlukta olduğunu
bildirmiştir. Milli
mücadelenin haklılığı ilk
kez dünya kamuoyuna
bu raporla
duyurulmuştur.
GENERAL MİLNE
*PARİS BARIŞ
KONFERANSI
tarafından İngiliz
General Milne,
Yunan kuvvetleriyle
Kuvvay-i Milliye
arasındaki
çatışmaları sona
erdirmek için
gönderilmişti.
General Milne
AYVALIK-SELÇUK
arasında bir hat
çizilmesi gerektiği
doğrultusunda bir
rapor sundu.
GENERAL HARBORD
KİNG-CRANE RAPORU
BALFOUR DEKLARASYONU
*General Harbord
Doğu ve Güneydoğu
Anadolu’nun ABD
mandasına uygun
olup olmadığı
konusunda araştırma
yapmak için bölgeye
gönderilmişti.
Hazırladığı raporda
Türklerin çoğunlukta
olduğu belirtmiştir.
Sunduğu rapor
Ermeni iddialarının
asılsız olduğu
konusunda da
önemlidir.
*Güneydoğu Anadolu
ve Suriye’nin ABD
mandaterliğine
uygun olup
olmadığıyla ilgili
görevlendirilen
komisyonun
hazırladığı rapordur.
Komisyon bölgede
Ermeni ve Türklerden
oluşan iki ayrı
devletin kurulmasını
aynı zamanda
İstanbul merkezli
üçüncü bir devletin
kurulması yönünde
rapor sunmuştur.
*I. Dünya Savaşı
sırasında (1917)
Filistin toprakları
üzerinde bağımsız bir
İSRAİL devletinin
kurulmasından
bahseder. İsrail’in
Filistin toprakları
üzerinde bağımsız bir
devlet olarak
kurulmasında etkili
olmuştur.(1948)
Hakan DOĞAN
Tarih Öğretmeni
CEMİYETLER
ZARARLI CEMİYETLER
TÜRKLER TARAFINDAN KURULAN
ZARARLI CEMİYETLER
SULH VE SELAMETİ OSMANİYE FIRKASI
*Doğrudan saray tarafından kurulmuştur.
*Kurtuluşun Padişah ve Halifeye bağlılıkla
sağlanılacağını savunmuşlardır
HÜRRİYET VE İTİLAF FIRKASI
*Milli mücadeleye karşı çıkan bu siyasi parti,
kurtuluşun saraya bağlı kalmakla mümkün
olabileceğini savundular.
İSLAM TEALİ CEMİYETİ
*Medrese hocaları ve öğrencileri tarafından
kurulan bu cemiyet kurtuluşun halifeye ve
dini esaslara bağlı kalmakla gerçekleşeceğini
savundular.
KÜRT TEALİ CEMİYETİ
*Wilson İlkelerine dayanarak Doğu Anadolu
ve Güneydoğu Anadolu’da bağımsız bir Kürt
Devleti kurmayı amaçlamıştır.
İNGİLİZ MUHİPLER CEMİYETİ
*Vahdettin ve Damat Ferit’in de üye olduğu,
kurtuluşun İngilizlerin mandaterliğinde
olduğunu savunmuştur.
WİLSON PRENSİPLERİ CEMİYETİ
*Kurtuluşun ABD mandaterliğinde olduğunu
savunmuşlardır
NİGEHBAN CEMİYETİ
*Saraya bağlı emekli subaylar tarafından
kuruldu
YARARLI CEMİYETLER
TRAKYA PAŞAELİ CEMİYETİ
*İşgallerden sonra kurulan ilk cemiyettir.
*Amacı;Doğu Trakya’nın Yunanistan’a
katılmasını engellemek.
Lüleburgaz ve Edirne Kongrelerini
topladı.
İZMİR MÜD. HUK. CEM. (REDDİ İLHAK)
*Amaç; İzmir’in Yunanistan’a katılmasını
engellemek, İşgalden sonra silahlı mücadele
veren cemiyet REDDİ İLHAK adını aldı
Büyük İzmir Kongresi, Alaşehir ve
Balıkesir Kongrelerini topladı
TRABZON MÜD. HUK. CEMİYETİ
*Amaç; Karadeniz’de Pontus Devletinin
kurulmasını engellemek
Erzurum Kongresi’ne Temsilci
gönderdi.
Erzurum Kongresini topladı.
ALBAYRAK adlı gazete yayınladı.
ERMENİLERİN KURUDUĞU
DOĞUANADOLU MÜD. HUK. CEMİYETİ
Amaç; Doğu Anadolu’da Ermeni Devletinin
kurulmasını engellemek, bölgenin Türklüğünü
ispat etmek
HINÇAK VE TAŞNAK CEMİYETLERİ
Amaç; Her iki cemiyetin amacı
Doğu Anadolu’da bağımsız bir
ERMENİ Devleti kurmak.
KİLİKYALILAR CEMİYETİ
*Amaç; Adana ve çevresinde Fransız işgaline ve
bölgedeki Ermenilerin zararlı faaliyetlerine
karşı kuruldu.
Kilikya Çukurova’nın eski adıdır.
‘Feryadname’ broşür bastılar.
YAHUDİLERİN KURDUĞU
KARS İSLAM ŞURASI
*Amaç; Ermenilerin zararlı faaliyetlerini
engellemek
Erzurum Kongresine temsilci
gönderdiler
AZINLIKLAR TARAFINDAN KURULAN
ZARARLI CEMİYETLER
RUMLARIN KURDUĞU
1. MAVRİ MİRA
Amaç: Batı Anadolu ve Doğu
Trakya’yı alarak Bizans’ı yeniden
canlandırmak (MEGOLA İDEA)
2.PONTUS RUM CEMİYETİ
Amaç; Karadeniz’de Trabzon
merkez olmak üzere PONTUS RUM
Devletini yeniden kurmak
3.ETNİK-İ ETERYA CEMİYETİ
Amaç; Rumların yaşamış olduğu
bütün toprakları Yunanistan’a
bağlamak
ALYANS İSRAİLT VE MACABBİ
Amaç; I. Dünya Savaşı sonrası
durumdan faydalanarak FİLİSTİN
topraklarında bağımsız bir İSRAİL
Devleti kurmak ve İstanbul’daki
Yahudi tüccarların çıkarlarını
korumak
*Anadolu’dan toprak talepleri yoktur
bundan dolayı milli mücadele
sırasında herhangi bir silahlı çatışma
yaşanmamıştır.
MİLLİ KONGRE CEMİYETİ
*Amaç; Türk halkının, haklılığını basın yayın
yoluyla uluslar arası kamuoyuna duyurmak
GİZLİ KARAKOL CEMİYETİ
*Gizli kurulmuştur. Anadolu’ya silah sevkiyatı
yapmıştır
MİLLİ MÜDAFA CEMİYETİ
*Anadolu’ya Lojistik destek sağlamıştır.
Esat Bey tarafından kuruldu.
Kuvvay-i Milliye tabiri ilk kez
burada kullanıldı