İLAÇ YÖNETİMİ VE GÜVENLİLİĞİ PROSEDÜRÜ Doküman Kodu S.İY.PR.02 Yayın Tarihi 15.03.2017 Revizyon Tarihi Revizyon No 00 Sayfa Sayısı 1/4 1.AMAÇ: Hastanemizde ilaç yönetimi konusunda uygulanan işlem süreçlerinin standardize edilmesini sağlamak. 2.KAPSAM: Bu talimat hastanemiz eczanesinde bulunan ilaçların temini, muhafazası, ilaçların hazırlanması, ilaçların transferi, ilaç etkileşimleri, stabilite ve geçimsizlik kontrolleri ve hastanın yanında getirdiği ilaçların kontrolü gibi konuların yönetimini kapsar. 3. SORUMLULAR: Başhekim ve Yardımcıları, Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürü ve Yardımcısı, İdari ve Mali Hizmetler Müdürü ve Yardımcısı, tüm Doktor, Hemşire, Eczacı, Teknisyen ve Tekniker Sağlık Personeli. 4.UYGULAMA: 4.1- İlaçların temini: Hastanemizde ilaç temini, Ankara Atatürk Eğt. ve Arş. Hastanesi eczacesi üzerinden gerçekleştirilmektedir. Eczanemizde kullanılacak ilaçların, bağlı bulunulan Genel Sekreterlik tarafından yapılacak ihale dönemlerine uygun olarak, söz konusu hastane üzerinden ihale ya da doğrudan temin yoluyla alımının yapılması sağlanmaktadır. 4.2- İlaçların muhafazası: Hastaneye alımı gerçekleşen ilaçlar, ısı ve nem kontrollü depolarda muhafaza edilir. Oda sıcaklığında bulunması gereken ilaçlar +15 ᵒC ile + 25ᵒC arasında, soğuk zincir ilaçları ise +2 ᵒC ile +8 ᵒC arasındaki sıcaklıklarda muhafaza edilir. 4.3- İlaç İstemleri: Yataklı servislerden ilaç ve serum talepleri, hastane bilgi yönetim sistemi (HBYS) üzerinden doktorlar tarafından yapılır. Order ile beraber HBYS üzerindeki ilaç istemleri eczacı tarafından kontrol edilerek onaylanır. 4.4- İlaçların Hazırlanması: Eczacı tarafından onaylanan klinik istemlerindeki ilaçlar, hasta adına göre hazırlanır. Hastanın bütün ilaçları büyük kilitli poşetlere konularak hazırlama işlemi tamamlanmış olur. 4.5- İlaçların Transferi: Hastane eczanesinde hazırlanan ilaçlar, kliniklerin kutularına yerleştirilir. Klinik sorumlu hemşireleri tarafından bu ilaçlar sayılarak ve toplam ilaç listesinin altı imzalanarak teslim alınır. 4.6- İlaç Uygulamaları: İlaçlar, klinik hemşiresi tarafından hastaya uygulanmadan kısa bir süre önce hazırlanmalıdır. Hasta bilgileri, ilacın adı, dozu ve uygulama yolunun yazıldığı etiket, ilacın üzerine yapıştırılır. Işıktan korunması gereken ve soğuk zincir ilaçları için, kullanım bilgileri dikkate alınarak uygulama yapılır. Güvenli ilaç uygulamada ilk dikkat edilmesi gereken, 8 DOĞRU kuralıdır. Bunlar; Doğru hasta, Doğru ilaç, Doğru zaman, Doğru doz, İLAÇ YÖNETİMİ VE GÜVENLİLİĞİ PROSEDÜRÜ Doküman Kodu S.İY.PR.02 Yayın Tarihi 15.03.2017 Revizyon Tarihi Revizyon No 00 Sayfa Sayısı 2/4 Doğru yol, Doğru yanıt/etki, Doğru ilaç şekli/form, Doğru kayıt’ tır. 4.7- Hasta beraberinde gelen ilaçların kontrolü: Hastanın hastanemize yatışı esnasında kullanımına devam ettiği ilaçlar hastanın beraberinde geldi ise, yatış esnasında bu ilaçlar hasta tedavisini üstlenen hekim tarafından kontrol edilerek hemşirelere teslim edilir. Hekim tarafından kontrol edilen (uygunluk, miat kontrolü vb.) ilaçlar, hemşire tarafından hemşire gözlem formuna geçirilir. Tedavi saati belirlenen ilaçlar, hemşire tarafından saatinde hastaya uygulanır. 4.8- İlaç-İlaç ve İlaç–Besin Etkileşimlerinin Kontrolü: Ankara Atatürk Eğt. ve Arş. Hastanesi Eczane bölümünce hazırlanmış olan ilaç-ilaç ve ilaç-besin etkileşim listelerinin, HBYS’ye entegre edilmesi sağlanmıştır. Kliniklerde doktor tarafından ilaç istemleri yapılırken, aralarında etkileşim olan ilaçlar ve/veya besinler olduğunda, hem doktora hem eczacıya hem de diyetisyene HBYS aracılığıyla uyarı gitmektedir. 4.9- Parenteral ilaçlarda stabilite ve geçimsizlik listelerimiz S.İY.LS.23 ve S.İY.LS.24 numaralı dokümanlarda mevcuttur. 4.10- İlaç hata bildirimleri ve ilaç yönetimine ilişkin gösterge: Kliniklerde bulunan “Güvenlik Raporlama Bildirim Formu” ilaç hatası olduğunda muhakkak doldurulmalıdır. Ayrıca, bu forma ramak kala olayları da yazılmalıdır. Advers reaksiyon durumlarında, hastanemiz Farmakovijilans İrtibat Noktası tarafından “Advers Etki Bildirim Formu” doldurularak TÜFAM’a gönderilir. İlaç Güvenliliği ile İlgili Hata Kaynakları; İlaç muhafazası hataları Sıcaklık ve nem uygunsuzluğu İlk gelen ilk çıkar (FIFO) kuralı ihlali Işık maruziyeti Yazılışı, okunuşu, görünümü benzer ilaçların karışması Pediatrik dozdaki ilaçların aynı rafta olması Kritik stok seviyesinin hatalı kontrolü Miat ve kritik stok seviyesi uyarı sisteminin hatalı olması Yüksek riskli ilaçların tanımlanmaması Psikotrop ve narkotik ilaçların tanımlanmaması İlacın çalınması İlacın kaybolması Miadı dolmuş ilaç İLAÇ YÖNETİMİ VE GÜVENLİLİĞİ PROSEDÜRÜ Doküman Kodu S.İY.PR.02 Yayın Tarihi 15.03.2017 Revizyon Tarihi İlaç İstem Hataları Yanlış ilaç istemi Elektronik ortamda yanlış ilaç seçimi Yanlış tedavi yazılması Kontrendike ilaç yazılması İlaç adında kısaltma kullanımı Okunaksız el yazısı Hatalı doz istemi Sözel istemin yanlış anlaşılması Sözel istemin yazılı hale getirilmemesi İletişim eksikliği İlaç Hazırlama Hataları Doktor isteminin yanlış yorumlanması Yanlış ilaç hazırlanması İlaçların yanlış paketlenmesi İlaçların yanlış etiketlenmesi Hastanın yanında getirdiği ilaçların tanımlanmaması El hijyeni uygulanmaması İlaç geçimsizliği İlacın yanlış teknikle hazırlanması Yazılışı, okunuşu, görünümü benzer ilaçların karışması Hazırlanan ilaçların yanlış etiketlenmesi Doktor istemi dışında ilaç uygulanması Yetki dışında ilaç uygulanması Bozulmuş ilaç uygulanması Hasta başında ilaç bulundurulması İlacın kullanımı hakkında hastaya yanlış bilgi verilmesi İlacın kullanımı hakkında hastaya bilgi verilmemesi Transfer Hataları Hazır ilaçların yanlış hastaya gönderilmesi Yanlış zamanda ilaç dağıtılması Eczaneden yanlış ilaç transferi Revizyon No 00 Sayfa Sayısı 3/4 İLAÇ YÖNETİMİ VE GÜVENLİLİĞİ PROSEDÜRÜ Doküman Kodu S.İY.PR.02 Yayın Tarihi 15.03.2017 Revizyon Tarihi Uygulama Hataları El hijyeni uygulanmaması Sterilizasyon/dezenfeksiyon kurallarına uyulmaması Yanlış hasta Yanlış ilaç Yanlış doz (Aşırı, Yetersiz) Yanlış farmasötik form Yanlış zaman Yanlış teknik Geçimsiz ilaçların aynı anda uygulaması Doz atlama Mükerrer ilaç verme Yanlış uygulama süresi (Enjeksiyon) Yanlış uygulama süresi (İnfüzyon) Uygulama Sonrası Hatalar İlaç uygulama sonrası el hijyeni uygulanmaması İlaç uygulamasının kayıt altına alınmaması İlaç uygulama sonrası atıkların ortamdan uzaklaştırılmaması İlaç uygulanması sonrasında gözlem yapılmaması Advers etki (Yönetiminin tanımlanmaması) Advers etki (Bildirim yapılmaması) İlaç-ilaç, ilaç-besin etkileşiminin gözlenmemesi Revizyon No 00 Sayfa Sayısı 4/4 4.11- Yüksek Riskli İlaçların Yönetimi S.İY.TL.17’de bulunmaktadır. 5.İLGİLİ DOKÜMANLAR İlaç Geçimsizliği Talimatı İlaç Geçimsizliği Listesi Güvenlik Raporlama Bildirim Formu Yüksek Riskli İlaçların Yönetimi Talimatı Advers Etki Bildirim Talimatı ve Formu HAZIRLAYAN Dr.Ecz.Buğra SOYKUT Başeczacı KONTROL EDEN Hatice ÖZTÜRK Kalite Yönetim Direktörü ONAYLAYAN Uzm.Dr.Süha ŞEN Başhekim Yardımcısı İLAÇ YÖNETİMİ VE GÜVENLİLİĞİ PROSEDÜRÜ Doküman Kodu S.İY.PR.02 Yayın Tarihi 15.03.2017 Revizyon Tarihi Revizyon No 00 Sayfa Sayısı 5/4