Soru cevap
advertisement
Tarih Bilimine Giriş 1-Tarih nedir yazınız? * Tarihin tanımı ; İnsan topluluklarının her türlü faaliyetlerini Siyasal,sosyal,ekonomik,kültürel,dini ) yer ve zaman belirterek, sebep-sonuç ilişkileri içerisinde inceleyen bilim dalıdır. Bütün yönleriyle insanlığın geçmişini inceler Geçmişle gelecek arasında kurulan bir köprüdür Tarih insanlığın ortak mirasıdır. Tarih, insan topluluklarının sosyal,ekonomik,siyasi,kültürel,dini faaliyetlerini, birbirleriyle olan ilişkilerini, kültürlerini,yer ve zaman belirterek, olayların sebeplerini,gelişmelerini ve sonuçlarını birlikte inceleyen bir bilim dalıdır. * Tarih sadece geçmişi araştırmakla kalmamakta, geçmişle günümüz ve gelecek arasında bir köprü görevi görmektedir. * Tarihine sahip çıkmayan,tarihini unutmuş bir millet, hafızasını kaybeden bir insana benzer. 2-Türk tarihini niçin öğrenmeliyiz? Açıklayınız. * Türk milleti tarihin en eski ve en köklü milletlerinden biridir.Türkler Asya,Avrupa ve Afrika kıtalarına yayılan devletler kurmuşlardır.Bu bölgelerde Türk Dilinin,Türk Sanatının,Türk kültürünün izleri bugün bile sürmektedir. * MÖ III.YY da Hunlar’la başlayan Türk Tarihi günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Atatürk Türk Tarihine büyük önem vermiş "Türk çocuğu ecdadını ( Atasını ) tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır" demiş ve zengin Türk Tarihinin ortaya çıkarılabilmesi için 1932 yılında Türk Tarih Kurumunu kurdurmuştur. * Tarihimizi iyi öğrenmekle ; Vatan,Millet sevgimiz gelişecektir. Millet olarak geleceğe daha güvenle bakabiliriz. Tarihini tanımayan, iyi bilmeyen milletler dağılmaya yok olmaya mahkumlardır. 3-Tarih anlatımında yer ve zamanın önemi nedir? * TARİH ANLATIMINDA YER VE ZAMANIN ÖNEMİ NEDİR? 1)- Yer ve zamanın belirtilmesiyle olayın gerçek olup olmadığını anlarız. 2)- Olayın geçtiği yer ile olayın meydana geldiği zaman dilimi o olayın sebep ve sonuçlarını belirlememizde gereklidir. Çünkü ; o yerin iklimi, yaşam şartları, madenleri, o zaman içindeki nüfusu,o zaman içindeki toplumsal değerler olayın meydana geliş sebeplerini oluşturabilirler. 4-Tarih anlatımında sebep-sonuç ilişkisinin önemi nedir? * SEBEP-SONUÇ İLİŞKİSİNİN ÖNEMİ NEDİR? Bütün olaylar bir zincirin halkaları gibi birbirine bağlıdır.her olay kendisinden önceki olayın sonucu kendisinden sonraki olayın sebebidir. Önceki olayı bilmezsek, sonraki olayı kavrayamayız. 5-Tarih anlatımında olay ve olgu kavramlarını örnek vererek açıklayınız? * OLAY NEDİR? OLGU NEDİR? OLAY: İnsanları ilgilendiren sosyal, ekonomik, kültürel, dini ve benzeri alanlarda meydana gelen oluşumlardır. OLGU: Oluşum süreci içinde ya da başka bir şeyin belirtisi olarak gözlemlenmiş olaylardan ibarettir. Örnek: Anadolu’nun Türkler tarafından fethi Olay’dır. Anadolu’nun Türkleşmesi Olgu’dur. 6-Tarih felsefesi nedir? * TARİH FELSEFESİ NEDİR?: Tarihi deneyimleri, günümüz sorunlarının çözümü için yeniden yorumlamaya Tarih Felsefesi denir. 7-Tarihin tasnifini(sınıflandırılmasını) örneklerle açıklayarak niçin bu sınıflandırmanın yapıldığını belirtiniz? * TARİHİN TASNİFİ (SINIFLANDIRILMASI) 1)- Zamana Göre Sınıflandırma: (Örnek: Ortaçağ tarihi,15. yüzyıl tarihi gibi...) 2)- Mekana(Yer’e) Göre sınıflandırma: (Örnek:Türkiye Tarihi,Avrupa tarihi gibi...) 3)- Konuya Göre Sınıflandırma: (Örnek: Tıp Tarihi, Sanat tarihi gibi...) Tarihi Zamana, Mekana ve Konuya göre sınıflandırmamızın nedeni öğrenmeyi, öğretmeyi, araştırmayı kolaylaştırmaktır. 8-Tarihi olayları araştıran bir tarihçi sırasıyla hangi yöntemleri kullanır yazınız? *1)-KAYNAK ARAMA: 2)- VERİLERİ TASNİF, TAHLİL VE TENKİT ETME: 9-Tarih araştırmacısının yararlandığı kaynakları gruplandırarak yazınız? * Kaynaklar 2’ye ayrılır: 1- Ana Kaynaklar(Birinci el kaynaklar): Olayın geçtiği döneme ait kaynaklardır. 2- İkinci El Kaynaklar: Ana kaynaklardan yararlanılarak hazırlanan kaynaklardır. Ayrıca kaynakları YAZILI ve YAZISIZ kaynaklar diye de ikiye ayırabiliriz: 1- Yazılı Kaynaklar:Kitabeler,fermanlar,kanunlar,mahkeme kayıtları, noterlik yazıları, gazeteler, dergiler vb... 2- Yazısız(Sözlü) Kaynaklar: Evler, kaleler, tapınaklar, heykeller, silah, eşyalar,destanlar, efsaneler, fıkralar, atasözleri örf ve adetler vb... TARİHİN KAYNAKLARI: A. Birinci elden kaynaklar: ikiye ayrılır: 1. Yazısız kaynaklar: Geçmişe ait tüm arkeolojik kalıntılar bu gruba girer. Bunlar, insan ve hayvan kemikleri (fosiller) Mağara resimlen ve kabartmalar Her türlü kullanım eşyaları Mezarlardır. 2. Yazılı kaynaklar: Tarihin aydınlatılmasında kesin bilgiler veren kaynaklardır. Bunlar,Yazıtlar (Kitabeler) Antlaşma metinleri Fermanlar ve beratlar Yazılı tabletler Döneminde yazılmış kitaplardır. B. İkinci elden kaynaklar: Bu gruba, geçmişe ait bilgilerin sentezi yapılarak yazılan, günümüz tarih kitapları girer. 10-Tarihi verilerin tasnif(sınıflandırma) edilmesi hakkında bilgi veriniz? * a)Tasnif(Sınıflandırma):Elde edilen bilgiler zamana,mekana ve konuya göre tasnif edilir. 11- Tarihi verilerin tahlil(Analiz) edilmesi hakkında bilgi veriniz? * b)Tahlil(Analiz=İnceleme) : Kaynaklardan elde ettiğimiz bilgiler güvenilir mi?Karşılaştırma yapılarak bilgiler bu yönde incelenir. 12- Tarihi verilerde Tenkit(Eleştiri) hakkında bilgi veriniz? c)Tenkit(Eleştiri):Elde edilen bilgilerin işe yarayıp yaramadığı,hangi bilgilerin kullanılacağı belirlenir. 13-Tarihi verilerde TERKİP (Sentez)(Birleştirme) hakkında bilgi veriniz? * TERKİP (Sentez)(Birleştirme):Kaynaklardan elde edilen bilgiler düzenlenip yazılması safhasıdır. 14-Tarihi devirler hangi olayla başlar?(Tarih ne ile başlar) * Tarih, yazının icadı ile başlar. Yazının, MÖ 3500' lerde Sümerler tarafından bulunduğu bilinmektedir. Yazı'nın bulunmasından önceki döneme Tarih öncesi Devirler (Prehistorik), yazının bulunmasından sonraki döneme de Tarih Devirleri denilir. 15-Tarih öncesi (Prehistorik) devirleri yazınız? * A. TAŞ DEVRİ: Bu devir de kendi arasında üçe ayrılır. 1. Yontmataş Devri (Paleolitik):2. Ortataş Devri (Mezolitik): 3. Cilalıtaş Devri (Neolitik): B. MADEN DEVRİ: Kullanılan madenlere göre bölümlere ayrılır: 1. Bakırtaş Devri (Kalkolitik): 2Tunç Devri: 3 Demir Devri: 16- Yontmataş Devri’nin (Paleolitik) özellikleri ve bu dönemin önemli gelişmeleri nelerdir? *Tarihöncesi devirler içinde en uzun yaşanan dönemdir. insan bu devirde tüketicidir. Avcılık, balıkçılık ve toplayıcılık yapar. insanın doğa ile mücadelesi bu devirde başlar. Toplumlar arasında yeterli iletişim yoktur. Mağaralar ve kuytu yerler, yaşam için seçilen yerlerdir. Kaba taştan yapılan aletler ve mağara duvarlarındaki resimler tek kalıntılardır Donemin sonuna doğru Ateş bulunur. Ateş’in bulunması bir anlamda uygarlığın başlangıcı olarak kabul edilir. 17- Ortataş Devri’nin (Mezolitik) özellikleri ve bu dönemin önemli gelişmeleri nelerdir? * Ortataş Devri (Mezolitik): Neolitik devre geçişi sağlayan bir ara dönemdir. insanlar, yaşamlarını yine avcılık ve toplayıcılık ile sürdürmektedir. Buzul çağları sona ermiş, yeryüzündeki iklim koşulları günümüz iklimine dönmeye başlamıştır. 18Cilalıtaş Devri’nin (Neolitik) özellikleri ve bu dönemin önemli gelişmeleri nelerdir? *İnsan üretken hale geçer. Topraklar tarıma açılır. Kalıcı kültür yaratılmaya başlanır. Topraktan kap-kacak yapılır ve seramik sanatı başlar. ilk yerleşim birimleri oluşturulur. Hayvanlar evcilleştirilir ve bitki liflerinden elbiseler yapılır. ilk dinsel inançlar ortaya çıkar. İlk ticaret başlar. Ataerkil bir düzen kurulur. Köleci toplum yapısı ortaya çıkar. Günümüzün sosyal yaşam biçimi oluşur 19-Aşağıda verilen kelimelerden en iyi bildiğiniz iki tanesinin açıklamasını yapınız? - Dolmen – Tümülüs- Höyük- Kurgan - Menhir * Dolmen : Uzunca ve kaba taşların yan yana dizilip üzerine yassıca kaba bir taşın yerleştirilmesiyle oluşan anıtlar. Tümülüs : Dolmenlerin toprak yığınıyla örtülüp bir tepe şekline getirilmiş hali. Höyük : Tümülüslere Anadolu’da verilen ad Kurgan : Tümülüslere Türkistan’da verilen isim Menhir : Bir çizgi veya daire etrafında kabaca dikilmiş yüksek taşlardan oluşan anıtlar. 20-Bakırtaş Devri’nin (Kalkolitik) özellikleri ve bu dönemin önemli gelişmeleri nelerdir? *Maden Devri'ne geçiş dönemidir. Bu devirde Bakır bulunarak, işlenmeye başlanmıştır.Bakır, insanın kullandığı ilk madendir. Doğada saf olarak bulunur. Bu devirde Bakır, günlük hayatın içine girmiş, ancak yumuşak olduğundan ve madencilik tekniğinin ilerlemesi ile de Bakır ve Kalay karıştırılıp Tunç elde edilmiştir. 21-İnsanoğlunun kullandığı ilk maden nedir? * Bakır, insanın kullandığı ilk madendir. 22- Tunç Devri’nin özellikleri ve bu dönemin önemli gelişmeleri nelerdir? * Bu dönemde toplumlar arası iletişim ve ticaret gelişmiştir. ilk yerleşim birimleri, şehir devletlerine dönüşmüştür. 23- Demir Devri’nin özellikleri ve bu dönemin önemli gelişmeleri nelerdir? Tarım sektörünün yanı sıra sanayi sektörü de gelişmiştir. Uygarlığın gelişmesi hızlanmıştır. Silah yapım tekniği gelişmiştir. Babil Kralı Hammurabi tarafından ilk merkezi krallık kurulmuştur. Dönemin sonuna doğru yazı bulunmuş ve Tarih öncesi Devirler sona ermiştir 24-Tarih ile yazı arasındaki ilişkiyi açıklayınız? * TARİH İLE YAZI ARASINDAKİ İLİŞKİ Tarih, yazı ile başlar. yazıdan önceki devirler hakkında sağlıklı bilgi edinmek zor olduğundan, bu dönemlere “Tarih Öncesi Devirler (Prehistorik Devirler)” veya “Karanlık Çağlar” denir. 25-Latin Alfabesi’nin nasıl oluşturulduğunu açıklayınız? * Bugün kullandığımız alfabeyi, ilk olarak Fenikeliler kullanmış, onlardan Yunanlılar ve Romalılar alarak geliştirmişler ve böylelikle LATİN alfabesi ortaya çıkmıştır. 26-Tarihte yazıyı kullanan ilk topluluğun ve kullandıkları yazının adını yazınız? * İlk yazıyı Sümerler bulmuştur.(Çivi Yazısı) 27-Anadolu’da ilk yazı nerede bulunmuştur ve kimlere aittir? * Yazı, Anadolu’ya ilk olarak Asurlular tarafından Tunç devrinde getirilmiştir. Kayseri yakınlarındaki Kültepe’de bulunmuştur. 28-Tarih Devirleri’ni başlangıç ve bitiş olaylarıyla beraber yazınız? *. İLKÇAĞ (Eskiçağ): MÖ 3500'lerde Sümerler 'in yazıyı bulması ile başlar, 476'da Batı Roma'nın yıkılışıyla sona erer. . ORTAÇAĞ: MS 476' da Batı Roma'nın yıkılmasıyla başlar, 1453 İstanbul 'un Fethi ile sona erer. YENİÇAĞ: 1453'te İstanbul'un Fethi ile başlar, 1789 Fransız İhtilali ile sona erer. YAKINÇAĞ: 1789'da Fransız ihtilali ile başlar günümüze kadar devam eder 29-. İlkçağ’ın özelliklerini ve önemli olaylarını belirtiniz? İLKÇAĞ (Eskiçağ): MÖ 3500'lerde Sümerler 'in yazıyı bulması ile başlar, 476'da Batı Roma'nın yıkılışıyla sona erer. Önceleri şehir devletleri halindeki siyasi yapı, sonradan Eski Yunan siteleri hariç,merkezi krallıklara dönüşmüştür. Çağa çok tanrılı dinler egemendir. Ancak istisna olarak, ibraniler'de tek tanrılı din ilk kez görüldü ise de Musevilik bir dünya dini olamamıştır. Hıristiyanlık da, bu dönemde ortaya çıkmıştır. Özellikle Akdeniz Havzası'nda canlı bir ticaret ekonomisi görülmüştür, bunun temel nedeni koloniciliktir. Köleci ve sınıflı toplum yapısı çağa egemen olmuştur. Tarih Çağlan içinde en uzun yaşanan dönemdir. Çağ'ın içinde, İsa'nın doğumu takvime başlangıç olarak kabul edilir, İsa'nın doğumu ile MÖ dönem sona erer, MS dönem başlar, ilkçağ'ın içinde hem MÖ hem de MS dönemler yaşanmıştır 30-. Ortaçağ’ın özelliklerini ve önemli olaylarını belirtiniz? ORTAÇAĞ: MS 476' da Batı Roma'nın yıkılmasıyla başlar, 1453 İstanbul 'un Fethi ile sona erer. Merkezi krallıklar gücünü Kavimler Göçü sonunda yitirdiğinden, siyasi yapıda Feodalite çağa egemen olmuştur. Tek tanrılı dinler egemendir. Bu nedenle Ortaçağ' da, bilimsel ve kültürel gelişme yavaşlar. Tek üretim aracı ve zenginliğin simgesi topraktır. Geri, kapalı ve toprağa bağımlı bir ekonomik yapı görülür. Akdeniz havzası, ticari etkinliğini yitirir. Köleci toplum yapısı sarsılır, sınıflı toplum yapısı devam eder. 31-. Yeniçağ’ın özelliklerini ve önemli olaylarını belirtiniz? YENİÇAĞ: 1453'te İstanbul'un Fethi ile başlar, 1789 Fransız İhtilali ile sona erer. İstanbul'un Fethi'nde kullanılan tahrip gücü yüksek toplar, merkezi krallar tarafından kullanılmış, Feodalite yıkılırken, merkezi krallıklar yeniden güçlenmiştir. Coğrafi Keşifler sonunda ise bazı merkezi krallıklar Sömürge imparatorluğu'na dönüşmüştür. Tek tanrılı dinler çağa egemen olmasına rağmen, toplum üzerindeki etkinliklerini yitirmeye başlamışlardır. Özellikle Coğrafi Keşifler' den sonra, canlı bir ticaret ekonomisi görülür. Rönesans Hareketleri sonunda sınıflı toplum yapısı da bozulmaya başlar. 32- Yakınçağ’ın özelliklerini ve önemli olaylarını belirtiniz? YAKINÇAĞ: 1789'da Fransız ihtilali ile başlar günümüze kadar devam eder Siyasi yapıya, Demokrasi egemendir. Özellikle Fransız İhtilali'nden sonra din devleti, Dünya devletine dönüşür. Ulusçuluk akımı güçlenir. Tek tanrılı dinler çağa egemen olmasına rağmen, toplum üzerindeki etkinliklerini yitirir ve özellikle Fransız İhtilali'nden sonra laik devlet ve laik toplum düzeni kurulur. Fransız ihtilali'nin getirdiği ilkeler sonucu, sınıflı toplum yapısı ortadan kalkar. Sanayi Devrimi, hammadde ve pazar gereksinimini arttır. Sömürge mücadelesi hızlanır. 33-Tarih çağlarına geçen ilk kavim hangisidir ve bunun sebebi nedir? * Tarih çağlarına geçen ilk kavim Sümerler ‘dir. *Yazıyı ilk icat edenler olduğu için. 34-Tarihe yardımcı bilimlerden Coğrafya ve Arkeoloji hakkında bilgi veriniz? *1)COĞRAFYA: Tarih olayın geçtiği Yer’in fiziki ve beşeri özelliklerini coğrafyadan öğrenir. 2)ARKEOLOJİ(Kazı Bilimi):Toprağın ve suyun altında kalmış olan eserleri ortaya çıkarır. 35- Tarihe yardımcı bilimlerden Kronoloji ve Paleografya hakkında bilgi veriniz? *3)KRONOLOJİ(Takvim Bilgisi):Tarihi olayların zamanlarını belirleyip,oluş sırasını düzenler. 4)PALEOGRAFYA: Eski yazıların okunmasını sağlayan bilim dalıdır. 36- Tarihe yardımcı bilimlerden Epigrafya ve Sosyoloji hakkında bilgi veriniz? *5)EPİGRAFYA(Kitabeler Bilimi):Taş,mermer gibi sert cisimler üzerine yazılan yazıları inceler. 6)SOSYOLOJİ (Toplum Bilimi): Sosyal olayları inceler. 37- Tarihe yardımcı bilimlerden Antropoloji ve Filoloji hakkında bilgi veriniz? *7)ANTROPOLOJİ: Toplumların ırk yapılarını inceler. 8)FİLOLOJİ:(Dil Bilimi): Dilleri ve diller arasındaki bağları inceler. 38- Tarihe yardımcı bilimlerden Etnografya ve Diplomatik hakkında bilgi veriniz? *9)ETNOGRAFYA: Örf,adet, gelenek ve görenekleri inceler. 10) DİPLOMATİK (Siyaset Bilimi): Toplumlar arası her türlü siyasi ilişkiler, savaşlar ve nedenleri, antlaşma metinleri, siyasi ilişkiler ile ilgili fermanlar ve beratlar bu bilim dalının kapsamı içine girer 39- Tarihe yardımcı bilimlerden Heraldik, Nümizmatik ve Arkeometri hakkında bilgi veriniz? * 11)HERALDİK (Mühür bilimi): Resmi belgelerdeki mühür, arma ve özel işaretleri inceler. 12)NÜMİZMATİK(Paralar bilimi): Eski Paraları inceler. 13) ARKEOMETRİ (Karbon 14 Metodu): Herhangi bir tarihsel buluntunun yaşını hesap eden bilimdir. 40-Takvim nedir? Yazınız. * TAKVİM NEDİR?: Takvim ; zamanı, günlere, aylara, yıllara bölme metodudur. NOT: İnsanlar zamanı ölçerken ölçü aracı olarak Güneş’i ve Ay’ı kullanmışlardır. AÇIKLAMA: Güneşi kullananlar dünyanın güneş etrafında bir tam dönüşünü esas almışlardır. 41-Ay Yılı ve Güneş Yılı hakkında bilgi veriniz? *(365 gün 6 saat) Bu şekilde oluşturulan takvimlere GÜNEŞ TAKVİMİ denilir. Ay’ı kullananlar ise Ayın Dünya etrafında 12 kez dönmesini (12 x 29.5 =354) esas almışlardır.Bu şekilde oluşturulan takvimlere AY TAKVİMİ denilir. 42-Tarihte güneş yılına ve ay yılına dayanan takvimleri ilk hangi devletler kullanmıştır? Yazınız. * Tarihte ilk güneş takvimini Mısırlı’ lar, ilk ay takvimini Sümerler oluşturmuşlardır. 43-Türklerin tarih boyunca kullandıkları takvimleri sırasıyla yazarak hangilerinin Türklerin kendi eserleri olduğunu belirtiniz? *12 Hayvanlı Takvim Hicri Takvim (Kameri) Celali Takvimi Rumi Takvim: Miladi Takvim: *12 Hayvanlı Takvim ve Celali Takvimi kendi eserlerimizdir. 44-12 Hayvanlı Türk Takvimi ve Hicri Takvim hakkında bilgi veriniz? *12 Hayvanlı Takvim: Göktürk ve Uygurlar tarafından kullanılmıştır. Güneş sistemine dayalıdır . Bu takvimde yıl 365 gündür Hicri Takvim (Kameri): Ay yılına göre düzenlenmiştir. Yıl 354 gündür. Hz. Muhammed'in, Mekke'den Medine'ye göçünü başlangıç alır Hz Ömer tarafından düzenlenip, uygulamaya konulmuştur 45-Celali Takvimi ve Rumi Takvim hakkında bilgi veriniz? * Celali Takvimi: Büyük Selçuklular tarafından kullanılmıştır. Sultan Melikşah'ın emri ile Ömer Hayyam tarafından hazırlanmıştır. Güneş sistemine dayalıdır. Rumi Takvim: Osmanlılar tarafından, sadece mali işler için kullanılmıştır. Güneş sistemine dayalıdır. 46-Miladi Takvim hakkında bilgi veriniz? * Miladi Takvim: 1925 yılında, Batı ile aramızdaki uyumun sağlanması için kabul edilmiştir.Güneş sistemine dayalıdır. Yıl 365 gün 6 saattir 1926’ dan itibaren kullandığımız takvimdir. Güneş yılını esas alır. Temeli Mısırlılar’a dayanır. İyon ve Yunanlılar kanalıyla Batıya aktarılmıştır. Romalılar Sezar zamanında JULYEN takvimi olarak düzenlemiş ve kullanmışlardır. Yeniçağda Papa XII.Gregor tarafından yeniden yapılan düzenlemelerle GREGORYAN TAKVİMİ olarak anılmıştır. Günümüzde ise Milat takvimi denilmektedir. Milat takvimi Hz. İsa’nın doğuşunu (sıfır) kronolojinin başlangıcı olarak kabul eder. 47- Türkiye tarihin ilk dönemlerinden itibaren yerleşime tercih edilen bir ülke olmuştur. Bunun sebepleri nelerdir? * Türkiye tarihin ilk dönemlerinden itibaren yerleşime tercih edilen bir ülke olmuştur. Bunun nedenlerini şöyle sıralayabiliriz: İklim koşullarının iyi olması Verimli otlak ve topraklara sahip olması Asya ile Avrupa arasında bir köprü görevi görmesi ( Ulaşım ve Ticaret yolları üzerinde bulunması) Yer altı ve yer üstü kaynaklarının zengin olması Anadolu doğu ile batı dünyalarının ilişkileri açısından önemli bir konuma ve katkıya sahip olmuştur. 48- 1453 ve 1071 yıllarının hangi yüzyılın,hangi yarısı ve hangi çeyreği olduğunu yazınız? *1453=15.yy-2. yarısı -3.çeyrek---------1071=11.yy.ın 2. yarısı 3. çeyrek 49- 1444-1299 yıllarının hangi yüzyılın,hangi yarısı ve hangi çeyreği olduğunu yazınız? *1444= 15.yy.ın 1. yarısı 2. çeyrek-------1299= 13. yy.ın 2. yarısı---4. çeyrek ESKİ ÇAĞLARDA TÜRKİYE VE ÇEVRESİ -Anadolu’da Yontma Taş Devri’ne ait merkezleri yazınız? * Antalya yakınlarındaki Karain, Beldibi ve Belbaşı mağaraları , Mağaracık Gaziantep yakınındaki Dülük, - Anadolu’da Cilalı Taş Devri’ne ait merkezleri yazınız? * Diyarbakır -Çayönü, Konya- Çatalhöyük Konya, Çumra ilçesinin yakınlarında bulunan Çatalhöyük , - Anadolu’da Bakırtaş Devri’ne ait merkezleri yazınız? * Burdur-Hacılar, Konya-Canhasan, Denizli-Beycesultan, İç Anadolu’da Güllücek, Van-Tilkitepe önemli yerleşimlerdendir. Çanakkale-Truva, Yozgat-Alişar, Çorum – Alacahöyük - Anadolu’nun yazılı döneme geçişini sağlayan uygarlığın adını yazınız? *Anadolu’nun yazılı döneme geçişini sağlayan uygarlık Asurlulardır. - M.Ö. 2. BİN M.Ö. 6. YÜZYILA KADAR TÜRKİYE DE KURULAN UYGARLIKLARIN ADLARI NELERDİR? * Bu dönemde Anadolu’da ; Hitit, Frig, Lidya, Urartu,İyon uygarlıkları görülür. -Hititler Anadolu’ya nereden gelmişler ve nereye yerleşmişlerdir? * MÖ.II bin yıllarında Anadolu’ya muhtemelen Kafkaslardan gelerek ,Hattilerle kaynaşmışlar ve Kızılırmak yayı çevresine yerleşmişlerdir. -Anadolu’da kurulan ilk düzenli devlet hangisidir? *Hititler -Hititlerin başkentini ve kurucusunu yazınız? * Başkentleri Hattuşaş (Boğazköy), kurucuları I.Hattuşil’dir. -Kadeş Savaşı hangi devletler arasında ve hangi sebeple yapılmıştır? -*Hitit ve Mısır devletleri arasında----Suriye egemenliği için -Tarihte bilinen ilk yazılı antlaşma hangi devletler arasında ve ne zaman yapılmıştır? * Tarihin bilinen ilk yazılı antlaşması olan Kadeş antlaşmasını (1280)Hitit ve Mısır devletleri imzalamışlardır - Tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmanın adını ve hangi devletler arasında yapıldığını yazınız? *Kadeş Antlaşması-----Hitit-Mısır - 1280 de Hititler ile Mısırlılar arasında yapılan Kadeş Antlaşması’nın önemi nedir? * Tarihin bilinen ilk yazılı antlaşması olması. -Hititlerdeki Pankuş hakkında bilgi veriniz? * Pankuş denilen soyluların oluşturduğu bir meclis vardı. Tarihin bilinen ve Anadolu’da görülen ilk meclisidir Kralı ve kraliçeyi yargılama hakkına sahiptir. Kralın yetkileri sonsuz değildir. -Hitit Medeniyetinde görülen Tavananna hakkında bilgi veriniz? . * kraliçeye Tavananna denirdi. Tavananna dini törenlere ve bayramlara başkanlık eder, kral savaşa gittiğinde ülkeyi yönetirdi. - Hititlerde Büyük Kral, aynı zamanda başkomutan ,baş rahip ve baş yargıçtı . Bu olayı yönetim anlayışı açısından değerlendiriniz? *Tüm yetkiler kralın elinde toplanmıştır.Kralın Başrahip olması yönetimde laik bir anlayışın olmadığını gösterir. - Hitit ülkesine “Bin Tanrı İli” denilmesinin sebebi nedir? *Anadolu’daki diğer kavimlerin ve komşu ülkelerin tanrılarını benimsemişlerdir.Bu nedenle Hitit ülkesine “Bin Tanrı İli” ya da “Bin tanrılı Hititler” denilmiştir. -Hititlerde sosyal hayatı açıklayınız? * Hititlerde halk , hürler-yanaşmalar (yarı hürler)-namralar-köleler olarak sınıflara ayrılmıştı.* Kölelerin mülkiyet hakkı vardı. Halkın çoğunluğunu köylüler,zanaatkarlar ve tüccarlar oluşturmaktaydı. -Hititlerde aile hayatını açıklayınız? * Hititlerde Ataerkil aile düzeni kurulmuştur. -Hititlerde hukuk hakkında bilgi veriniz? * Kanunları gelişmiş olup daha çok Tazminata yöneliktir. * Ölüm cezası sadece kölelere verilirdi. -Hitit ekonomisi hakkında bilgi veriniz? * Ekonomilerinin temeli tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Topraklar tanrıların ve kralın malı kabul edilirdi. -Hitit sanatı hakkında bilgi veriniz? * Madencilik sanatı gelişmiştir. ( Demir,bakır,gümüş işlenen madenlerdir) Mimarlık ,Heykelcilik ve Kabartma sanatı gelişmiştir.( Yazılı kaya ve İvriz kabartmaları örnektir) -İlk tarih yazıcılığının nasıl ortaya çıktıklarını açıklayınız? *Hititler Tarihi olayları yıl yıl “Anal” denilen yıllıklara yazarlardı. Anallar tanrılara hesap vermek adına yazıldığından doğru kaynaklar olarak kabul edilir. Bu nedenle Anadolu tarihinin aydınlatılmasında en önemli kaynaklardandır. -Hititler ile Mısırlılar arasında yapılan Kadeş Savaşını kazanan devlet olmamasına rağmen Mısır kaynaklarında Mısırlıların savaşta daha üstün olduğu yönünde iddialar vardır.Buna karşın Hitit kaynakları daha tarafsızdır. Hititlerin bu davranışının sebebi nedir? * Anallar tanrılara hesap vermek adına yazıldığından doğru bilgiler yazılmıştır ve tarafsızdır. - Anadolu tarihinin aydınlatılmasında en önemli kaynaklar Hititlerden kalan “Anal”(Yıllık)lardır diyen bir tarihçinin dayanağı nedir? * Anallar tanrılara hesap vermek adına yazıldığından doğru kaynaklar olarak kabul edilir. -Frigler Anadolu’ya nereden gelmişler ve nereye yerleşmişlerdir? * Hint – Avrupa asıllı kavimdirler. Kafileler halinde Trakya üzerinden Anadolu’ya gelmişlerdir. Sakarya Irmağı vadisine yerleştiler. -Friglerin başkentini ve krallarının ünvanlarını (en önemli kralları)yazınız? * Başkentleri “Gordion” dur. Tüm krallarına “Midas” denilir. -Frigyalılarda Öküz öldüren ya da Saban kıranın cezası ölümdür. Bu uygulamanın sebebi nedir? *Ekonominin tarıma dayalı olması. -“Tapetes” nedir? *Friglerin dünyaca ünlü halı ve kilim dokumalarına “Tapetes” denilir. -Lidyalıların kuruluş yerini ve başkentini yazınız? * Gediz ve Büyük Menderes nehirleri arasına yerleşmişlerdir. Başkentleri Salihli yakınlarındaki “Sardes ( Sard)” dır. -Kral Giges zamanında Mezopotamya’da Ninova’dan başlayıp, Sard üzerinden Efes’e kadar giden ticaret yolu olan Kral yolu’nu açan medeniyet hangisidir? *Lidyalılar -Ticaretin kolaylaşmasını ve hızlanmasını sağlayan olay nedir ve hangi devlet tarafından gerçekleştirilmiştir? *Paranın icadı---Lidyalılar -Urartular nerede kurulmuştur,başkentleri neresidir? * Van gölü ve çevresi merkez olarak geniş sınırlara ulaşan bir devlet kurmuşlardır. Başkentleri Tuşpa ( Van ) dır. -Anadolu’da İyonyalılar tarafından kurulan önemli şehirleri yazınız? * Efes,Foça,İzmir ve Milet’tir - İyonlar Anadolu medeniyetlerinin en gelişmiş olanıdır.Bunun nedenleri nelerdir? * Özgür düşünceye inanmaları,Anadolu kültüründen yararlanmaları (Özellikle Hitit ), maddi durumlarının iyi olması , kuruldukları bölgenin ön-Asya ticaret yollarının bitiş noktasında olmasından dış dünyayı tanımalarıdır. -İyonyalılar dönemindeki önemli bilim adamlarını yazınız? * Matematikte ;Tales ve Pisagor, Tıp ta ; Hipokrat, Felsefe’de ; Diyojen ,Anaksimenes ve Anaksimandros, Tarih te ; Herodot önemli bilim adamlarıdır. -M.Ö. 6. Yüzyıldan M.S. 11. Yüzyıla kadar Anadolu’ya egemen olan devletleri yazınız? *Pers İmp. İskender İmp. Roma İmp. Bizans İmp. -Pers İmp. Na hangi devlet ,hangi savaşla son vermiştir? **Perslere MÖ.333’te İssos savaşıyla Büyük İskender son vermiştir. -Zerdüşt Dini hakkında bilgi veriniz? **Perslerin Dinleri , iyilikle-kötülüğün mücadelesi olan Zerdüşt dinidir. Temizliğin temsilcisi kabul ettikleri ateşi “Ateşgede” denilen tapınaklarda sürekli yakarlardı. Zerdüştlük, Hindistan,Suriye,Anadolu ve Mısır’da da etkili olmuştur. -Helenistik Dönem Ve Helenistik Medeniyet nedir? **Makedonya kralı Büyük İskender’in Asya seferi ile başlayan ve yaklaşık 300 yıl süren döneme “Hellenistik dönem” denir .Bu dönemde doğu-batı kültür kaynaşmasıyla oluşan medeniyete de “Hellenistik medeniyet” denilir. --Büyük İskender’in Persleri yendiği üç savaşın adlarını yazınız? * Büyük İskender , Persleri; Granikos ,İssos, Gavgamela savaşlarıyla üç kez yenilgiye uğratmıştır. -Büyük İskender’in ölümü üzerine Anadolu’da kurulan Helen Krallıklarını yazınız? ** Anadolu’da kurulan başlıca Hellen krallıkları : Bergama Krallığı, Bitinya Krallığı ( Kocaeli yarımadası çevresinde), Pontus Krallığı ( Karadeniz kıyılarında) , Kommagene Krallığı ( Nemrut dağında ) . --Anadolu’daki Helen Krallıklarına hangi devlet son vermiştir? **Hellenistik krallıklar’a Roma İmparatorluğu son vermiştir. -- Roma siyasi tarihini oluşturan dönemlerin adlarını yazınız? **Roma siyasi tarihi ; a- Krallık b- Cumhuriyet c- İmparatorluk olarak üç dönemden oluşur. --Roma İmparatorluğu’nda sosyal hayatı açıklayınız? **Roma’da halk ; a- Patriciler : Tam vatandaşlık hukukuna sahip,geniş toprakları olan,mecliste oy kullanma hakkına sahip soylu sınıf b- Plebler : Ticaret mülkiyet gibi bazı haklara sahip olup,askere alınmaz ve oy kullanamazlardı. c- Yanaşmalar : Çeşitli nedenlerden dolayı hukukunun bir bölümünü kaybeden sınıftı.Bir ailenin yanına yanaşırlar ve onların hizmetlerini görürlerdi. d- Köleler : Hiçbir hakkı olmayanlar olarak sınıflara ayrılmıştı. --Roma İmparatorluğu’nun krallık döneminde kral nasıl seçilirdi?Açıklayınız. **Krallık döneminde kralı “Senato” denilen ihtiyarlar meclisi teklif eder,” Kuria” denilen halk meclisi kabul ederdi. --Roma İmparatorluğu hangi olayın sonunda ve hangi tarihte ikiye ayrılmıştır? **Roma İmparatorluğu Kavimler göçünün etkisiyle 395 te batı ve doğu olarak ikiye ayrılmış, 476’da Batı Roma, 1453 ‘te Doğu Roma (Bizans)İmp.sona ermiştir. --12 Levha Kanunları hangi medeniyete aittir? *Roma -Alfabeye ve Güneş Takvimine bu günkü şeklini veren medeniyeti yazınız? *Roma --Bizans İmparatorluğu’ndan günümüze kalan eserleri yazınız? **Bizans’tan günümüze kalan eserlerin en ünlüsü “Ayasofya” dır. Bunun dışında Aya İrini Kilisesi, Fethiye ve Kariye Camileri, Efes’teki St.John bazilikası, Alahan Manastırı, Yerebatan sarayı, İstanbul surları ve su kemeridir. --Bizans İmparatorluğu ne zaman ve kim tarafından yıkılmıştır? *1453’te Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u almasıyla Bizans İmparatorluğu sona ermiştir. --Mezopotamya ne demektir ve nereleri kapsar yazınız? *Mezopotamya iki ırmak arası anlamına gelen bir kelimedir. Coğrafi bölge olarak Anadolu’nun güneydoğusundan ,Basra körfezine kadar uzanan Dicle ile Fırat nehirleri arasındaki bölgeyi kapsar. İki nehrin en çok yaklaştıkları yerden aşağısına (Basra Körfezine kadar) Aşağı Mezopotamya, yukarısına ise Yukarı Mezopotamya denilmiştir. ---Mezopotamya’nın ilk yerleşim yerlerinden birisi olmasının sebepleri nelerdir? * Mezopotamya da iklim koşullarının iyi olması ve toprakların verimli olması burayı ilk yerleşilen bölgelerden birisi yapmıştır. ---Mezopotamya medeniyeti çeşitli kavimlerin ortak ürünüdür. Bunun sebebi nedir? *Mezopotamya uygarlığının temelini Sümerler oluşturmuştur.Diğerleri zenginleştirdiler.(Bu yönüyle çeşitli kavimlerin ortak ürünüdür.) bu uygarlığı daha çok Mezopotamya medeniyetinin temelini hangi medeniyet oluşturur? *Sümer --Mezopotamya medeniyetinden günümüze anıt eser kalmamasının temel sebebi nedir? * Bölgede taşın az bulunmasından dolayı yapılar kerpiç ve tuğladan yapılmış bu nedenle günümüze kadar anıt eser kalmamıştır. ---Mezopotamya medeniyetini oluşturan devletleri yazınız? ** Mezopotamya’da ; Sümer, Elam, Akad, Babil, Asur devletleri kurulmuştur. ---Sümerlerin Orta Asya kökenli oldukları neye dayanılarak iddia edilmektedir? *Dillerinin eklemeli dil gurubundan olması Orta Asya’dan geldikleri savını güçlendirmektedir. --Sümerler tarafından kurulan şehir devletlerini yazınız? * Mezopotamya’da bataklıkları kurutarak şehir devletleri kurmuşlardır.Bunların en önemlileri Ur,Uruk ,Lagaş, Kiş, Eridu’dur. ---Aşağıdaki kavramları açıklayınız? A-Ensi B-Patesi C-Lugal Ç-Lugal Kalma *** Şehir devletleri halinde siyasi yapı görülür.Şehirleri, Ensi ya da Patesi denilen Rahip-Kral’ lar yönetirdi.(Bu tür hükümdarlık anlayışı Ön-Asya ve Mısır’dan Hindistan ve Çin’e kadar devam etmiştir.) başka bir şehre de egemen olursa krallar ‘a“Lugal” ,eğer bir lugal tüm Sümer ülkesine egemen olursa ona da “Lugal Kalma” denirdi. ---Tarihin ilk yazılı yasaları hangi medeniyete aittir ve kim tarafından yapılmıştır? *Tarihin ilk yazılı yasaları Lagaş şehri kralı “Urukagina” tarafından yapılmıştır. Sümer ---Tarihin ilk hukuk devletini yazınız? **Sümerler ---Sümerlerin din ve inanış hayatını açıklayınız? *** Çok tanrılı din inanışına sahiptiler.Tanrılarını insan gibi düşünmüşlerdir.Aradaki fark insanların ölmesi,Tanrıların ölümsüzlüğüdür.Tapınaklarına “Ziggurat” denilirdi. Zigguratlar çok katlı yapılardı.Aynı zamanda Rasathane(Gözlem evi) olarak da kullanılırdı. --- İlk üretim, ilk tekerlek ve Saban’ın kullanımı hangi medeniyete aittir? * Sümerler tarafından yapılmıştır. ---Sümerlerin dünya medeniyetine en önemli katkıları nedir? * Sümerlerin uygarlığa en önemli katkıları yazıyı bulmalarıdır. ---Sümerlerin kullandığı yazıya “Çivi Yazısı” denilmesinin sebebi nedir? * Yazılar üç köşeli bir kalemle ,kil tabletler üzerine yazıldığından bir tarafı ince bir tarafı kalın olduğu için Çivi ‘ ye benzemiş bu nedenle “Çivi yazısı” denilmiştir. ---Sümerlerden kalan en önemli edebi eserleri yazınız? **Gılgamış Destanı, Tufan Hikayesi ve Yaratılış Manzumesi en önemli edebi eserleridir. ---Tarihin bilinen ilk imparatorluğunu yazınız? **Akadlar --- Dünya da ilk kez sürekli ve düzenli orduları oluşturan medeniyeti yazınız? **Akadlar ---Dünyada ilk mutlak krallık hangi ülkede görülür ve kim tarafından kurulmuştur? *Babillilerde görülür Hammurabi tarafından uygulanmıştır -- Mezopotamya’da hukuk alanında en geniş kanunları kim çıkarmıştır? *Babil Kralı Hammurabi -- Sümerlerin bulduğu 60 tabanlı matematiği 10 tabanlıya dönüştürerek,günümüz matematiğinin temelini oluşturan hangi medeniyettir? *Babilliler -- Ön-Asya’da ilk atlı birlikleri hangi medeniyet oluşturmuştur? *Asurlular -- Asurlular’ın Anadolu uygarlığına en önemli katkıları nedir? * Asurlular’ın Anadolu uygarlığına en önemli katkıları ticaret yerleri aracılığıyla yazı’yı Anadolu’ya getirmeleridir.Böylece Anadolu yazılı döneme (İlkçağa) geçiş yapmıştır. --Aşağıdaki medeniyetlerin başkentlerini karşılarına yazınız? A-Asurlular: B-Elamlılar: C:Akadlar: D-Sümerler: * A-Asurlular:Ninova B-Elamlılar:Sus C:Akadlar:Agade D-Sümerler:Ur --Aşağıdaki medeniyetlerin başkentlerini karşılarına yazınız? A-Bizans: B-Urartu: C-Lidya: D-Frigya: * A-Bizans:İstanbul B-Urartu:TUşpa(Van) C-Lidya:Sardes D-Frigya:Gordion -Mısır’ın hayat damarı nedir? *Nil Nehri --Mısır’ı aşağı ve yukarı Mısır olarak ayırırken ölçüt alınan şey nedir? ** Kuzey Mısır’a ; Aşağı Mısır, güney Mısır’a ; Yukarı Mısır denilmiştir. ( Nil nehrinin akışına göre) --Mısır halkı nasıl oluşmuştur? Açıklayınız. ** MÖ.4000 yıllarında Suriye ve Filistin üzerinden gelen Asya’lı kavimler tarafından istilaya uğramış, bunların yerli Sami ırkıyla karışmaları sonucu Mısır halkı oluşmuştur. --Mısır’ın siyasi tarihi hangi olay ile başlar? ** Mısır şehir devletlerine Nomos (Nom ) adı verilir. Mısır siyasi tarihi kral Menes’in Nom’ ları birleştirmesiyle başlar. --Mısır’ı istila eden medeniyetleri yazınız? *Hiksoslar’ın, Asurlular’ın ve Perslerin işgallerine uğramıştır. ---Mısır medeniyetinin kendine has bir medeniyet olmasının sebebini açıklayınız? **Mısır’ın etrafının deniz ve çöllerle kaplı olması burayı sık istilalardan korumuş, bu nedenle Mısır Medeniyeti kendi içinde gelişmiştir.Kendi içinde gelişen fakat dışarıyı etkileyen bir özellik görülür.Bu yönüyle diğer medeniyetlerden farklıdır. ---Mısır Medeniyetini diğer medeniyetlerden ayıran tarafı nedir? *Mısır’ın etrafının deniz ve çöllerle kaplı olması burayı sık istilalardan korumuş, bu nedenle Mısır Medeniyeti kendi içinde gelişmiştir.Kendi içinde gelişen fakat dışarıyı etkileyen bir özellik görülür.Bu yönüyle diğer medeniyetlerden farklıdır. ---Firavunların özelliklerini yazınız? ** Mısır krallarına “ Firavun “ denilirdi. Tanrı – Kral anlayışı egemendi.Firavunların yetkileri sınırsızdı.Bütün Mısır’ın sahibi sayılırlardı. Mısırlılar, Firavunlarını tanrı’nın oğlu olarak ,yeryüzünde insanlar arasında yaşayan bir tanrı olarak tanırlardı. ---Ölümden sonra yaşamaya inanmaları Mısır medeniyetine hangi katkılarda bulunmuştur? **Ölümden sonra yaşam inancı Mısır’da Tıp,Eczacılık ve Mimari’yi geliştirmiştir. Ölümden sonra yaşayacaklarına inandıklarından vücutlarının bozulmasını engellemek amacıyla “Mumya “ yapmışlardır. Piramitler ise Firavun mezarlarıdır. ---Mısır yazısı hakkında bilgi vererek bu yazıyı ilk kim okumuştur belirtiniz? ** Mısır da “Hiyeroglif “ denilen “Resim yazısı “ kullanılmıştır. Zamanla bu yazı sadeleştirilerek , “Hiyeratik” ve “Demotik” adlarını almıştır. *Bu yazıyı ilk kez Fransız Şampolyon okumuştur. ---A- Ticari faaliyetleriyle,Ön-Asya ve doğu kültürünü Akdeniz havzasına tanıtmışlardır. B-* Uygarlığa en önemli katkıları Alfabeyi bulmalarıdır. Yukarıda bazı özellikleri verilen uygarlığın adını yazınız? -**Fenikeliler ---İbranileri gerçek bir devlet haline getiren kimdir? *H.Z Davud --- Tarihin ilk tek tanrılı din inancına sahip olan medeniyeti, dinlerini , peygamberlerini ve kitaplarını yazınız? **İbraniler---Yahudilik(Musevi)---H:Z. Musa---Tevrat ---Yahudilik niçin evrenselleşememiştir?Açıklayınız. ** Tarihin ilk tek tanrılı din inancına sahip olmuşlardır. Ancak bu dinin sadece kendi kavimlerine indiğine inanmalarından dolayı bu dini yayma gereği duymamışlar bu nedenle dinleri evrenselleşememiştir. ---İbranilerden kalan en önemli sanat eserinin adını ve hangi hükümdar zamanından kaldığını yazınız? *Sanat eserlerinin en önemlisi Hz.Süleyman zamanında Kudüs’te yapılan “Süleyman Mabedi”( Mescid-i Aksa) dir. ---Dünyanın değişik bölgelerine yayılan Yahudileri dağılıp yok olmaktan kurtaran nedir? ** Dini inançları etrafında meydana getirdikleri milli tarihleri ile dağılıp yok olmaktan kurtulmuşlar II.Dünya savaşından sonra bugünkü İsrail devletini kurmuşlardır. ---Ege ve Yunan medeniyetini oluşturan toplulukları yazınız? **Ege ve Yunan medeniyeti; Girit, Yunanistan, Makedonya, Trakya , Batı ve Güney Anadolu'da yaşayan toplulukların meydana getirdiği ortak bir uygarlıktır. ---*Ege ve Yunan uygarlığının ilk ortaya çıktığı yeri yazınız? *** Girit adasıdır. ---A- Ege Uygarlığının temeli atılmıştır. B-Balıkçılık, avcılık ve tarım gelişmiştir. Ticaret ve gemicilikte ileri bir düzeydedir. C-İspanya ve Kıbrıs ile ticaret yapmışlardır. (Bakır ticareti gelişmiştir. ) D- Mühürcülükte gelişmişlerdir. Yukarıda bazı özellikleri verilen medeniyetin adını yazınız? **Girit --- Girit'te şehirlerin etrafında set ve sur yapılmamıştır. Bunun nedeni nedir? **Girit'te şehirlerin etrafında set ve sur yapılmamıştır. Bunun nedeni ada devletlerinde savunmanın en önemli aracı donanmadır. Girit güçlü bir donanmaya sahip olduğundan dolayı set ve sur yapımına gereksinim duyulmamıştır. --Dünya tarihinde boğazlar sebebiyle yapılan ilk savaş hangi medeniyetler arasındadır? ** Turuva ile Aka'lar arasında yapılan savaş, Dünya Tarihinde boğazlar yüzünden yapılan ilk mücadeledir. --Yunanlıları koloniciliğe iten sebepler nelerdir? * a. Tarım alanlarının yetersizliği b. Hızlı nüfus artışı (Nufüs yoğunluğu) c. Şehir Devletleri arasındaki rekabet d.Sanayileşme düşüncesi, hammadde ve pazar arayışı e.İktidarı kaybeden kişilerin merkezden uzaklaştırılmak istenmesidir. --Eski Yunan’da demokrasi uygulamasına nasıl geçilmiştir? Açıklayınız. ***Başlangıçta Yunan şehir devletlerinde demokratik bir yönetim mevcut değildir, krallık anlayışı hakimdir. Zamanla güçlenen asiller, yönetimi ele geçirerek aristokrotik hükümetler kurdular. *Ticari hayatın gelişmesiyle tüccar, sanayici ve sanatkarlar­dan oluşan bir orta sınıf (Burjuva) meydana geldi. Bunlar köylülerle birleşerek yönetime katılmak amacıyla aristokratlarla mücadeleye başladılar. Bu mücadele sonucunda aristokların yönetimdeki gücü kırılarak halk yönetime katıldı ve ilk demokrasi uygulandı. (Yunan ilk demokrasi uygulaması Atina'da başladı. Demokrasiye geçişte Klistenes'in yaptığı kanunların da etkisi büyüktür.) İlk Türk Devletleri 1-Orta Asya’dan yapılan Türk göçlerinin sebeplerini yazınız? * GÖÇLERİN SEBEPLERİ: 1)- Nüfus artışı ve toprakların yetersiz kalışı, 2)- Olumsuz iklim şartları(Kuraklık, şiddetli kışlar)( Orta Asya'nın, iklim ve toprak koşulları yönünden tarım ve hayvancılığa elverişsiz hâle gelmesi.) 3)- Kendi aralarında ve diğer kavimlerle olan mücadeleler.( Türk boyları arasındaki siyasî anlaşmazlıklar ve bunun yol açtığı savaşlar (mücadeleyi kaybeden taraf, diğer tarafın hâkimiyeti altına girmektense göç etmeyi tercih ediyordu). 4)- Salgın hastalıklar 5)- Türklerin Cihan hakimiyeti düşüncesi(Güneşin doğduğu yerden, battığı yere kadar her yeri fethetme arzusu) 6)- Dış baskılar (Çin, Kitan ve Moğol baskılan). 2-Orta Asya’dan göç eden Türklerin hangi yönlerde nerelere gittiklerini yazınız? * GÖÇ YÖNLERİ: Kuzeye Gidenler; Sibirya'ya Doğuya Gidenler; Çin ve Uzakdoğu ülkelerine Güneye Gidenler; Hindistan, Afganistan ve Çin'e Batıya Gidenler; İki yol izlememişlerdir. Bir kısmı Hazar Denizinin kuzeyinden Karadeniz'in kuzeyine ve Avrupa'ya; Diğer kısmı ise Hazar Denizinin güneyinden İran, Irak, Suriye, Mısır ve Anadolu'ya göç etmişlerdir. 3-Orta Asya’dan yapılan Türk göçlerinin sonuçlarını yazınız? * GÖÇLERİN SONUÇLARI: 1)- Orta Asya kültür ve Medeniyeti dünyanın değişik bölgelerine taşınmıştır. 2)- Göç etmeyip, Orta Asya'da kalan Türkler, ilk Türk Devleti olan "Asya Hun Devleti" ni kurmuşlardır. 3)- Göç eden Türk boyları gittikleri yerlerde yeni Türk Devletleri kurarlarken, oralardaki bazı devletleri de yıktılar. 4)- Orta Asya kültür ve medeniyetinin başka yerlere yayılmıştır. 5)- Türkler, gittikleri yerlerde taş devrini yaşayan toplumlara ekip-biçme, hayvan evcilleştirme ve madeni işlemesini öğretmişlerdir. 6) Kavimler göçünün başlaması 4-A-Ziya Gökalp’e göre, B- Danimarkalı Bilgin WAMBERY'e göre Türk adının anlamlarını yazınız? 5-Kaşgarlı Mahmud’un Türk adının anlamı hakkındaki görüşünü yazarak bunu hangi eserinde açıkladığını belirtiniz? * Kaşgarlı Mahmut'un "Divan-ı Lügatıt Türk" adlı eserinde Türk demek "OLGUNLUK ÇAĞI" demektir. 6-Türk adına ilk kez hangi kaynakta rastlanmıştır ve Tür adı cins isim olarak ne anlama gelmektedir? Yazınız. * Genel olarak Türk demek, GÜÇLÜ,KUVVETLİ manasında kabul edilir. *Türk adı ilk defa, Orhun kitabelerinde "Türük" şeklinde geçer. Buna göre Türk kelimesi zaman içinde "Törük, "Türük" ve "Türk" şekline dönüşmüştür. 7- A-Devlet ismi olarak Türk kelimesini ilk kullanan devleti, Coğrafî bir terim olarak Türkiye kelimesinin kimler tarafından ilk kez kullanıldığını yazınız? **Devlet ismi olarak Türk kelimesini ilk kullanan Göktürk Devleti (Kök -Türk) olmuştur. Göktürkler ile Türk kelimesi genellik kazandı ve günümüze kadar, millet adı olarak kullanılmaya devam etti. *Coğrafî bir terim olarak Türkiye kelimesi, VI. yüzyıl Bizans kaynaklarında kullanılmıştır. Bizanslılar, Orta Asya'ya Türkiye diyorlardı. 8-İskitlerin en önemli hükümdarı kimdir? *Alper Tunga 9-“Şehname”nin yazarı kimdir? *Firdevsi 10-Tarihte bilinen ilk atlı-göçebe topluluğun adını yazınız? *İskitler 11-İskit sanatında önemli yeri olan üslup nedir* *Hayvan üslubu 12-Tarihte bilinen ilk Türk devletini ve bu devletin ilk hükümdarını yazınız? *Asya(Büyük) Hun Devleti, Teoman(Tuman) 13-Motun (Metehan) ın tahta çıkışını açıklayınız? * Mete'nin Tahta Çıkışı: Mete, Teoman'ın büyük oğlu ve veliahdı idi . Ancak, üvey annesi, kendi oğlunun hükümdar olmasını istiyordu. Bu amaçla Teoman'ı etkileyerek, Mete'nin, Yüeçilere rehin olarak gönderilmesini sağladı. Mete, babasının isteğine uyarak Yüeçiler ülkesine gitti. Ancak, kendi için hazırlanan tuzağı zamanında öğrendi. Babası, Yüeçiler üzerine sefere çıkmaya hazırlanırken, Mete, kaçıp kurtulmayı başardı. Oğlunun kaçıp kurtulmasına sevinmiş görünen Teoman, Mete'nin emrine on bin atlı vererek, onu ödüllendirmek ve bu olayı unutturmak istemiştir. Mete ise, bu olayı unutmak niyetinde değildi. Emrindeki askerleri katı bir disiplin içinde eğitti. Hun ordusunun katıldığı bir sürek avında, babasını öldürerek Hunların başına geçti (M. Ö. 209). Mete "imparator" karşılığı olarak "sonsuz genişlik, yücelik, ululuk" anlamına gelen Tan-hu (Şan-yü) unvanını aldı. 14-Metehan (Motun) ın vatan sevgisini açıklayınız? *2- Tunghular ile Savaşı :Bu sırada Hunların doğu komşuları olan Moğol asıllı Tunghular, Hun tahtında meydana gelen değişiklikten yararlanmak istediler. Mete'den, önce atlarından ve hanımlarından birini, sonra da iki devlet arasında bulunan çorak bir toprak parçasını istediler. Tunghuların amacı, Hunlara saldırabilmek için bir bahane yaratmaktı. Tunghuların ilk iki isteğini kabul eden Mete, bunların, kişisel malları olduğunu düşünmüş, bu sebeple iki devlet arasındaki ilişkilerin bozulmasına fırsat vermemiştir. Ancak, millete ait olan toprak parçasının istenmesine şiddetle karşı çıkmıştır.Mete, bu davranışıyla Türkler arasında ilk defa, “Toprak, devletin temeli ve köküdür. Milletin malıdır" anlayışını getirmiş ve yerleştirmiş oluyordu.Mete, Tunghu elçisini geri gönderdikten sonra, savaş için hazırlıklara başladı. Hazırlıklarını tamamladıktan sonra Tunghular üzerine yürüyerek onları yenilgiye uğrattı. 15-Orta Saya’da Türk-Çin mücadelesinin temel sebebi nedir? *İpek Yolu’na egemen olabilmek 16-Mo-Tun (Metehan) ın Çin politikasını açıklayınız? * b) Mete'nin Çin politikası :Mete Han bütün Çin ülkesini egemenliği altına alabilecek güçte olmasına rağmen, bu ülkeyi fethedip buraya yerleşilmesine karşı çıktı. Mete'nin böyle düşünmesinde Çin'in nüfusça çok kalabalık olması ve topraklarının çok geniş bir alana yayılmış olması etkili oldu. O, bu ülkenin fethiyle buralara yerleşecek olan Türklerin Çin kültüründen etkilenerek benliklerini yitireceğini düşünüyordu. Bu nedenle, Çin'i baskı altında tutup,vergi almakla yetindi. 17- Metehan Çin'i mağlûp etmesine rağmen Türklerin Çin'e yerleşmesine karşı çıkmış; Çin'den yıllık vergi almakla yetinmiştir.Bunun sebebi nedir? * Çin nüfusu çok olduğundan orayı alırsa Türklerin Çinliler arasında eriyip gitmesinden çekinmesidir. 18-Tarihte ilk defa Orta Asya’daki Türk soyundan olan bütün toplulukları tek bayrak çatısında toplayan devleti ve hükümdarı yazınız? *Asya8Büyük) Hun Devleti----Metehan 19-Orta Asya’da yaşayan tüm Türkleri tek devlet çatısı altında toplamayı başaran Türk devletlerini yazınız? *Asya (Büyük) Hun Devleti---2. Göktürk(Kutluk) Devleti 20-Çin’in Türk Devletlerini yıkmak için uyguladığı politikaları yazınız? * a) Türk devletini içten yıkmak için, Türk boylarının arasına nifak tohumları ekti. b) Hakan soyundan gelen Türk prenslerini birbirine karşı kışkırttı. c) Hun hakanlarıyla Çin prenseslerini evlendirdi. d) Ayrıca Türk ülkesine ticaret yoluyla ipek ve lüks eşyalar sokarak halkı rahata ve lükse alıştırdı. Bunların sakıncaları başlangıçta pek fark edilmedi. Ancak, zamanla devlet zayıflayarak ülkedeki iç huzursuzluklar arttı. 21-Türk hakanlarının siyasi düşüncelerle Çin prensesleriyle evlenmelerinin sakıncasını açıklayınız? * Siyasî düşüncelerle yapılan bu tür evlilikler, Türk devletleri için genellikle kötü sonuçlar doğurmuştur. Çünkü prensesler, kalabalık bir heyetle geliyor ve aralarındaki casuslar Türk boylarını ve prenslerini birbirine düşürüyordu. Çin kuvvet kullanarak yenemediği Hun Devletini içten yıkmak için bu ortamdan yararlanmaya başladı. 22-Asya (Büyük) Hun Devleti’nin parçalanışını açıklayınız? * İpek Yolu'nun denetimi Çinlilerin eline geçti (M.Ö.60). Türkler bundan ekonomik olarak büyük zarar gördüler. Bu durum karşısında Hun Hakanı HO-HAN-YEH (M.Ö.58-31) Çin himayesine girmekten başka çare olmadığını düşündü. Bu düşünceyi utanç verici bulan kardeşi Çİ-Çİ, Ho-Han-Yeh'in hükümdarlığını tanımadı. Çıkan savaşı kaybeden Ho-han-yeh , güneye çekilerek Çin himayesine girdi (MÖ 58). Bu olay ,Hun Devleti’nin Doğu ve Batı Hunları olarak ikiye ayrılmasına neden oldu. 23-Batı Hun Hükümdarı Çiçi’nin bağımsızlık aşkını açıklayınız? * İpek Yolu'nun denetimi Çinlilerin eline geçti (M.Ö.60). Türkler bundan ekonomik olarak büyük zarar gördüler. Bu durum karşısında Hun Hakanı HO-HAN-YEH (M.Ö.58-31) Çin himayesine girmekten başka çare olmadığını düşündü. Bu düşünceyi utanç verici bulan kardeşi Çİ-Çİ, Ho-Han-Yeh'in hükümdarlığını tanımadı. Çıkan savaşı kaybeden Ho-han-yeh , güneye çekilerek Çin himayesine girdi (MÖ 58). Bu olay ,Hun Devleti’nin Doğu ve Batı Hunları olarak ikiye ayrılmasına neden oldu. Çi-çi, bağımsızlık konusunda son derece duyarlıydı. Bu konudaki düşüncelerini şöyle ifade ediyordu: "Boyun eğmeyeceğiz. Zira öteden beri Türkler kuvveti takdir eder, tâbi olmayı hakir görürler. Savaşçı süvari hayatımız sayesinde adı yabancıları titreten bir millet olduk. Biz ölsek de, kahramanlığımızın şöhreti kalacak, çocuklarımız ve torunlarımız diğer kavimlerin efendisi olacaklardır." 24-Çiçi tarafından kurulan Batı Hunlarının yıkılma sebepleri nelerdir? * Batı Hunları’nın Yıkılmasının Sebepleri 1) Çi-çi’nin kendine bağlı boy beylerine çok sert davrandığı için onların Çinliler ile işbirliği yapması 2) Çi-çi’nin şehir ve kaleler inşa ederek burada Türk savaş usullerine ters düşen bir savunma uygulaması. 25-Asya( Büyük) Hun Devleti hükümdarlarını sırasıyla yazınız? *Teoman, Metehan, Ki-ok, Kün-çin, Huhanyeh---Çiçi (Doğu- Batı Hunları olarak bölündü) 26-Kavimler Göçü’ne sebep olan Türk topluluğunun ve komutanlarının adını yazınız? *Batı Hunları---Balamir 27-Kavimler Göçü’nin sonuçlarından 5(Beş) tanesini yazınız? *1) Avrupa yüzyıla yakın bir süre karışıklık içinde yaşadı. 2) Avrupa’daki krallıkların sürekli savaş ve yağmaların etkisiyle gücünü kaybetmesi , feodalite rejiminin ortaya çıkmasına zemin hazırladı. 3) Barbar kavimlerin, topraklarına girmesini önleyemeyen Roma İmparatorluğu, 395 yılında Batı ve Doğu Roma İmparatorluğu olarak ikiye ayrıldı. 4) 476 yılında Batı Roma İmparatorluğu sona erdi.Batı Roma toprakları üzerinde bir çok devlet kuruldu bunların en güçlüsü Frank Devletidir. 5) 6) 7) Göç eden kavimler bugünkü İtalya, İspanya, Fransa ve Britanya adalarına yerleşmişlerdir. Avrupa’daki kavimlerin birbirleriyle karışıp kaynaşması sonucu yeni milletler ortaya çıktı (İspanyollar, İngilizler). Günümüz Avrupa devletlerinin birçoğunun temelleri bu dönemde atıldı(İngiltere, Fransa). 8) Kavimler Göçü'nün başladığı tarih olan 375 yılı, bazı tarihçiler tarafından İlk Çağ'ın sonu, Orta Çağ'ın başlangıcı olarak kabul edildi. 9) Germenler, Hıristiyanlığı kabul ederek Ortaçağ Avrupasına damgalarını vurdular. Barbar kavimler arasında Hıristiyanlık hızla yayıldı. 10) Kilise,papalık ve skolastik düşünce güç kazanmıştır. 11) Şövalyelik ruhu ortaya çıkmış ve ,ortaçağ boyunca devam etmiştir. 12) Hunların temsil ettiği Bozkır sanatı Avrupa’da etkili olmuştur. 13) Avrupa’da yerleşen Türkler , burada devletler kurdular. 28-Avrupa’da kurulan ilk Türk devletinin ve kurucusunun adını yazınız? *Avrupa Hun Devleti---Balamir 29-Uldız Dönemi’nde Avrupa Hun Devleti’nin dış politikasını yazınız? * Avrupa Hun Devleti’nin Dış Siyaseti : Buna göre, Doğu Roma (Bizans) sürekli baskı altında tutulacak, barbar kavimlere karşı Batı Roma ile iyi ilişkiler içinde bulunulacaktı. Bunun nedeni, Roma'nın düşmanı barbar kavimler aynı zamanda Hunların da düşmanı oldukları için, Batı Roma ile iyi ilişkiler içinde olmak gerekliydi. 30-Uldız Dönemi Hun dış politikasında Attila Döneminde meydana gelen değişikliği yazınız? * Bizans'ı tamamen kendine bağlı kabul eden Attila, artık Batı Roma'ya yönelme zamanının geldiğine inanıyordu.Batı Roma ile iyi geçinme politikasına son verdi. 31—Attila’nın Batı Roma( Galya) (451) seferinin sebebi nedir? * Sebebi: Bizans üzerinde kesin hâkimiyet kurduğuna inanan Attila, bu sefer Batı Roma'ya yöneldi. Attila, Batı Roma üzerine yapacağı sefere, bir bahane yaratmak için harekete geçti. Kendisine daha önce bir nişan yüzüğü gönderen İmparator III. Valantien'in kız kardeşi Honorya'nın (Honoria) teklifini kabul ettiğini bildirdi. Çeyiz olarak da, imparatorluğun yansını istedi. Attila, isteklerinin kabul edilmemesi üzerine, bunu savaş nedeni sayıp harekete geçti. 32- Göktürk Devleti kim tarafından kurulmuştur ve merkezi neresidir? *Bumin—Ötügen 33—Orta Asya’daki Türk topluluklarının tamamını bir devlet çatısı altında toplamayı başaran Türk devletlerini yazınız? *Asya (Büyük) Hun Devleti---Göktürk Devleti 34—Göktürk Devleti en güçlü dönemini ....................................................... zamanında yaşamıştır. *Mukan Kağan 35-............................................... Devleti tarihte Türk adını bir devlet adı olarak kullanan ilk devlettir. *Göktürk 36—İstemi Yabgu’nun Batı siyasetini yazınız? *- Bu sırada Akhunlar, İpek Yolu'nun önemli bir kısmına hâkim durumdaydılar. İpek Yolu'na hâkim olmak isteyen Sâsânîler, Akhunlarla savaşmaktaydılar. İstemi Yabgu, Akhunlara karşı Sasanilerin desteğini alabilmek için kızını Sasani imparatoru ile evlendirdi. Sâsânîlerle anlaşarak, Akhunların İpek Yolu üzerindeki egemenliğini kırmaya çalıştı. Kurulan ittifak sonucu Akhun Devleti yıkıldı (557) . Akhunların toprakları, Ceyhun nehri sınır olmak üzere Göktürk ve Sasani devletleri arasında paylaşıldı. Göktürkler, bundan sonra İpek Yolu'na egemen oldular.Göktürklerin giderek güçlenmesinden çekinen Sâsânîler, ipek ticaretini engelleyerek, Göktürkleri zayıflatmayı amaçladılar. İpek ticaretinin engellenmesi, Göktürkleri olduğu kadar, Bizans İmparatorluğu'nu da olumsuz yönde etkiledi. İstemi Yabgu, Sâsânîlerle anlaşma umudu kalmayınca, İstanbul'a bir elçilik heyeti gönderdi. Bu olay, tarihte, Orta Asya'dan Bizans'a gönderilen ilk elçi heyeti olması yönüyle önem taşır (568) . Bizans imparatoru II. Justinos da, bir süre sonra Valentinos başkanlığında bir elçilik heyetini, İstemi Yabgu'ya gönderdi. Sonuçta Göktürkler ile Bizans arasında, Sâsânilere karşı antlaşma sağlandı. Yapılan antlaşma sonucu, doğudan Göktürkler, batıdan Bizanslılar, Sâsânîleri sıkıştırmaya başladılar. Göktürkler, Horasan'ı aldıktan sonra 571 yılında Kafkasya'ya girdiler. Ancak, bir süre sonra Göktürk-Bizans ilişkileri bozuldu. Bunun nedeni, Bizans'ın, Göktürklerin düşmanı olan Juan-Juanları (Avar) korumaya çalışmasıydı.Göktürk-Bizans saldırıları sonucu Sâsânî Devleti'nin zayıflaması, gelecekte Hz. Ömer zamanında İslâm ordularının İran'ı kolayca fethetmelerini sağladı. 37—Göktürk hükümdarı ............................................................., Buda dinini kabul etmesi,tapınak yaptırması ve Çin'e karşı duyduğu hayranlık, halkın tepkisiyle karşılaştı. * Tapo Kağan'ın 38-- İstemi Yabgu'nun yerine geçen oğlu ............................Göktürk Devleti'nin başına geçmek isteyince, Tapo ile arası açıldı. * Tardu, 39—Kürşad Olayını açıklayınız? *630 yılında Doğu ve Batı Göktürklerin Çin egemenliği altına girmesiyle elli yıl kadar süren bir esaret dönemi başladı. Bu süre içinde yeniden bağımsızlığın kazanılması amacıyla başlatılan ayaklanmalar, Çinliler tarafından kanlı bir şekilde bastırıldı. Bu ayaklanmaların en önemlisi, 639 yılında Kür-şad'ın, Çin sarayına düzenlediği baskın olmuştur. Kürşad'ın amacı, Kie-li Kağan'ın oğlunu Türk ülkesine kaçırıp, devleti yeniden kurmaktı. Bu amaçla 39 arkadaşıyla Çin sarayına bir baskın düzenledi. Ancak, düzenlenen baskın başarılı olmadı ve Kürşad ile arkadaşları kahramanca savaşarak hayatlarını kaybettiler.Böylesine büyük bir cesaret Çin sarayında derin yankılar uyandırmıştır.Sonuçları :a) Kürşat isyanına kadar Türklere Çinlileştirme politikası takip eden Çin bu tavrından vazgeçmiş ve Türkleri Sarı ırmağının kuzeyine nakletmiştir.b) Türkleri yalnız kendilerine ismen bağlamakla yetinmişlerdir.c) Kürşad isyanı Çin’e karşı başlatılan isyan hareketinin ateşleyicisi olmuştur. 40--- 682 yılında Ötüken'i ele geçiren Kutluk, kendini kağan ilân ederek, .............................(devleti derleyip toplayan, devlet kuran) unvanını aldı. *"İlteriş" 41-Kutluk Devleti’nin kurucusunu ve merkezini yazınız? *Kutluk---Ötüken 42- İlteriş Kağan'ın yerine kardeşi ...............................geçti. Çünkü, İlteriş Kağan öldüğü zaman, çocuklarından Bilge 8, Kültigin 7 yaşında idi. * Kapgan 43—Kapgan Kağan’ın dış politikasını yazınız? *(Kapgan Kağan’ın Dış Politikası) : a) b) c) Çin'i sürekli olarak baskı altında tutmak. Çin'de yaşayan Türk boylarını Ötüken'e çekmek (Çin’de dağınık haldeki Türkleri bir devletin bünyesinde toplamak) Asya'daki bütün Türk boylarını Göktürk birliği içinde toplamak. 44- II. Göktürk Devleti en parlak devrini ..........................zamanında yaşamıştır. * BİLGE KAĞAN 45-- ........................................ Bilge Kağan ve Kültigin'in başarılarında da önemli bir paya sahiptir. Çin'de doğmuş ve büyümüş olduğundan, Çin'in Türklerle ilgili amaçlarının neler olduğunu çok iyi biliyordu. * Tonyukuk, 46- Tonyukuk' tan sonra 731 yılında Kültigin öldü. Bilge Kağan, kardeşinin adına kitabe diktirdi . Kitabede yer alan Türkçe metni, Kültigin'in atabeyi ..........................................yazmıştır. * Yollıg Tigin 47-- Hanedan üyeleri birbirine düşünce, devlete bağlı boylar ayaklandılar. Bu durumdan yararlanan ...................................,...................................,...........................birleştiler. Daha sonra Göktürk kağanı Ozmış'ı öldürdüler ve Göktürk hâkimiyetine son verdiler. * Basmiller, Kartuklar ve Uygurlar 48—Göktürk Devleti’nin Türk tarihindeki önemini yazınız? *1) Tarihte ilk kez Türk adını devletin resmî adı olarak benimseyen ve kullanan Göktürkler olmuştur.( Tarihte Türk adını taşıyan ilk devlettir.) 2) İslamiyet’ten önce kurulan Türk devletleri içinde en geniş sınırlara sahip olan ve en güçlü olanıdır. 3) Göktürkler, Sibirya'daki Yakut Türkleri ve batıda Ogur Türkleri (Bulgarlar) dışında, Orta Asya'daki bütün Türk asıllı kavimleri ve boyları bir yönetim altında toplamayı başardılar. 4) Göktürkler, gerçekleştirdikleri siyasî örgütlenme ile daha sonraki Türk devletlerine örnek oluşturdular. 5) 6) Göktürkler, Batı Türkistan'ın Türkleşmesini sağladılar. Göktürkler, Türkçe’nin tarihte görülen ilk alfabesini meydana getirdiler. (Gelişmiş bir yazı ve takvim kullandılar). 7) Göktürklere ait Orhun kitabeleri, Türk tarihinin ve Türk edebiyatının ilk yazılı eserleridir. 8) Orta Asya’da yaşayan Türklerin Bizans ile ilişkileri Göktürkler zamanında başlamıştır. 9) Kendisinden sonra gelen Türk devletlerine her türlü imkansızlık içinde dahi bağımsızlıklarını elde etme ve koruma ilhamı vermişlerdir. 10) Milliyetçilik duygusu, Fransız ihtilalinden 1000 yıl önce Göktürkler döneminde en yüksek seviyede yaşanmıştır. 11) Asya Hun Devleti'nden sonra Türkleri tarihte ikinci defa tek bayrak altında toplamayı başarmışlardır. 49-- Uygur adının .................................... anlamına geldiği kabul edilmektedir. *"akraba-müttefik" 50-Uygurların Kurucuları............................................................, ......................................................kentidir. merkezleri *KUTLUK BİLGE KÜL KAĞAN---- Ordubalık (Karabalsagun)'dur. 51- .....................................Türklerin şehir kuran ilk hükümdarıdır. İlk Türk şehri ...................................şehridir. *Kutluk Bilge Kül Kağan--- Ordubalıkdır. Bilge Kül Kağan'dan sonra ................................başa geçmiş, onun döneminde Müslüman Araplar(Abbasiler) ile Çinliler arasında .............................Savaşı yaşandığından, Abbasilere yenilen Çinliler güç kaybına uğramışlardı. Bu durumdan yararlanan Uygurlar Çinin TARIM havzasını ele geçirdiler 52- * MOYENÇUR--------- Talas 53- Bu devirde Uygur Türkleri ile Çin arasında iyi ilişkiler kuruldu, ticaret gelişti.Bögü Kağan Çine yardım amacıyla ...........................Seferine" çıktı. *"Tibet 54-Bögü Kağan’ın Tibet Seferi’nin sonuçlarını yazınız? * Tibet Seferi ve Sonuçları: Bögü Kağan Tibet seferi sırasında iki MANİ(MANİHEİZM) rahibini yanına alarak ülkesine geri döndü. Bu rahipler Uygur Türkleri arasında Mani dininin yayılmasına sebep oldular. Ayrıca Türkler arasında Budizm'de yayılmaya başladı. 55-Mani Dininin özelliklerini ve Uygurlar üzerindeki etkilerini yazınız? * Mani Dininin Özelliği: Avlanmayı, et yemeyi ve savaşmayı yasaklayan bir dindir. Mani Dininin Uygurlar üzerindeki Etkileri: 1- Uygurlar Savaşçılıklarını kaybettiler. 2- Yerleşik hayata geçtiler. (Türklerde ilk defa yerleşik hayata Uygurlar geçmiştir.) 3- Yerleşik hayata geçmeleriyle Uygurlar ticaret,bilim, sanat ve edebiyat gibi bir çok alanda geliştiler. 56-İlk Türk Yurdu olan bölgenin Moğollardan geri alınamamasının sebebini açıklayınız? * NOT: Kırgızlar; Orhun Bölgesinden Uygurları kovarak, buradaki Türk nüfusunun azalmasına sebep olmuşlardır. Bu yüzden bu en eski Türk Yurdu, daha sonra Kırgızları yenen Moğolların eline geçerek kolayca Moğollaşmış, MOĞOLİSTAN olarak anılmıştır. 57-Uygurlarla ilgili önemli hususları belirtiniz? * * 18 harfli Uygur Alfabesini hazırladılar. * Cengiz Han'ın egemenliğine girmelerine rağmen medeniyette geliştiklerinden Moğollar'ı devlet teşkilatı, ticaret, bilim, sanat, alfabe gibi konularda etkilediler. * Moğolların Türkleşmesinde önemli bir rol oynadılar. (Özbek ve Çağatay Türkleri) * İlk Müslüman Türk Devleti Karahanlılar'la savaştılar.(Sebep Uygurların Budizmi, Karahanlıların İslamiyeti yaymak istemeleri.) * Tahta harflerden MATBAA'yı oluşturdular, pamuktan KAĞIT yaptılar. * Uygurlar Yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğudur. 58- Akhunlar Sasani Devletinde başlayan .................................İSYANI'nı bastırmakta etkili oldular. * MAZDEK 59-- Göktürk Devleti'nin Batı Bölgelerini idare eden İSTEMİ YABGU ipek yoluna egemen olmak için, Sasanilerle ortak hareket ederek ..........................Devleti'nin yıkılmasını sağladı. * Akhun 60- Anadolu'ya ilk Türk akınları ...........................tarafından, ikinci akın ................................tarafından yapılmıştır. * Avrupa Hunları ------------- Sibirler 61-* Bugünkü SİBİRYA adı ......................Türklerinden gelir. * Sibir 62- ......................................Emevi ordularını durdurarak, Orta Asyanın Araplaşmasını önlediler. * Türgişler 63-.............................................. II. Göktürk Devletinin yıkılmasında Basmil ve Uygurlar'la birleşerek rol oynadılar. *Karluklar 64-.......................................840 Yılında Ötügen'i alarak Uygur Devletine son verdiler. *Kırgızlar 65-................................., Cengiz Han'a bağlanan ilk Türk Kavmidir. * Kırgızlar 66-
