Dış Ticaretin Kısıtlanması
advertisement
Dış Ticaretin Kısıtlanması • Tarifeler ithalatın değeri yada miktarı üzerinden alınan vergilerdir. Doğuş nedeni devlete gelir sağlamak iken, bugün amaç yerli firmaları uluslararası rekabetten korumaktır. • Devlet ve yerli üretici kazanırken yerli tüketici kaybeder. Tüketiciler daha az tüketirken daha fazla ödemektedirler. Dış Ticaretin Kısıtlanması (dvm) • Çift taraflı tarife anlaşmaları ile ithalat üzerinden alınan vergiler azaltılabilmektedir. Bu anlaşmalar ile farklı ülkelere farklı oranların uygulandığı karmaşık yapı ortaya çıkmaktadır • 1947’de imzalanan GATT ile (Tarife ve Ticaret Genel Anlaşması), tarife ayrımcılığına son verme amaçlanmıştır. • Çok taraflı anlaşma ile eş anlı olarak oranlar düşürülmüştür. Kotalar • Belirli bir dönemde ithalat veya ihraç edilebilecek mal miktarına veya değerine konulan miktarlara kota denir. • Fiziki anlamda (miktar sınırlaması) ya da değer anlamında olabilir. • Tek bir ülkeye, bir ülkeler grubuna veya tüm ülkelere karşı uygulanabilir. Kotalar (dvm) • Mutlak kota dışında tarife kotaları vardır. Bir ülkeye bir maldan belirli bir miktarda veya değerde vergiden muaf yada düşük oranda bir vergiye girmesine imkan tanırken daha fazla miktar yada değerdeki malların girişi ise daha yüksek vergiye tabi olmaktadır. Örneğin Avrupa’da Japon arabalarının sınırlı olması, GATT’in Uruguay toplantısında kotalar düşürüldü. Tarife Dışı Engeller • Tarife dışı engeller yabancı ürün içeren tüm malların etiketlenmesini zorunlu hale getirir (milliyetçi duygularla talep azalması, etiketlenmenin yabancı üreticilerin maliyetini arttırması). • Yaratıcı tedbirler: Yakın tarihe kadar Almanya’da yapılan bira tanımında Alman suyunun kullanılması zorunlu tutulmuştur. Tarife Dışı Engeller (dvm) • Japonya’da işlenmiş ürünlerinde son kullanma tarihinin değil, üretim tarihinin basılması zorunludur (eski ve bayatlamış görüntü). • Yabancı malların gümrükten çekilmesine yoğun bürokratik işlem getirmek, işlemi yavaşlatmak. • İthal malların emniyet, sağlık ve toplum refahı gibi nedenlerle teste tabi tutulması. Bu önlemler ithalatta caydırıcı olabilmektedir. İhracat Ambargosu • Mal, sermaye ve sermaye ihracatına getirilen yasaklamalar olabilir (Politik nedenlerle). • Sovyetler Birliği’nin 1980’de Afganistan’ı işgalinden sonra ABD tarafından uygulanan tahıl ambargosu, Irak’ın Kuveyt’i işgalinden sonra 1990’da uygulanan ambargo. • Diğer ülkelerin yeni ve değerli teknolojileri elde etmesini engellemek amacıyla uygulanabilir. • Önemli hammaddelerin yurt dışına çıkması engellenerek üreticiler için fiyat düşüklüğü sağlanır. Dış Ticaretin Kısıtlanması Gerekir Mi? • Kısıtlamalar azaltılmış olsa da korumacılık yanlılarının sayısında artış vardır. – Geleneksel korumacılık görüşü: Korumacılar yerli işgücünü yurt dışındaki ucuz işgücünden koruyarak istihdamı arttırmayı düşünür (ancak ihracata dönük endüstrilerde işsizlik artabilir). Ücret gerekçe olarak gösterilirken verimlilik unutuluyor. Geleneksel korumacılık görüşü: Yabancı üreticilerden kaynaklanan rekabet yerli endüstride verimliliği arttırmaktadır. Japonya’da otomobil, yedek parça, elektronik, metal yüksek verimliliğe sahip (yabancı rekabetle karşı karşıya). Buna karşılık işlenmiş gıda, sabun, deterjan endüstrilerinde verimlilik düşüktür. (Bunların tamamı koruma altında olan sektörler) Geleneksel korumacılık görüşü: Korumacılıkta ileri sürülen diğer gerekçe, ithalattaki azalmanın yurtiçi toplam talebi arttıracağıdır. Ancak bir ülkenin ithalatı karşı ülkenin ihracatıdır. İthalat azaltılırsa, diğer ülkeler bu ülkenin ihraç mallarını satın almaya yetecek parayı bulamayacaklardır. Geleneksel korumacılık görüşü: Tarife uygulaması misilleme ile karşılaşır. İhraç malı üreten sektörlerde işsizlik artar. Bebek sanayi koruması özellikle gelişmekte olan ülkeler açısından yeni oluşturulan bir endüstrinin gelişimini tamamlayıncaya kadar belirli bir süre korunmasıdır. Dış Ticaret Hadleri ve Serbest Ticaret • Ortalama ihracat fiyatının ithalat fiyatına oranıdır. • Satın alma gücünü arttırabilmek için dış ticaret haddi iyileşmelidir. • İhraç edilen malların ithal edilenlere göre değerinin artması istenir. • OPEC petrolün varil başına fiyatını 2,5 $’dan 14 $’a çıkarttığında dış ticaret hadlerini kendi lehlerine çevirmişlerdi. • Tarıma karşı sanayi, geriye karşı ileri teknoloji, az bilgi içeren üretimden çok bilgiye iyileşir. Neomerkantilist Yaklaşım • Geçmişte karşılaştırmalı üstünlük sahip olunan kaynaklara bağlıydı. Bugün teknolojiye bağlıdır ve teknoloji lideri olduğun sürece karşılaştırmalı üstünlüğünü koruyabilir.
