ıı.dünya savaşı - files.eba.gov.tr
advertisement
ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ ÜNİTE: 2 - II.DÜNYA SAVAŞI ONUR İŞERİ-Tarih Öğretmeni - A- AVRUPA’DA TOTALİTER REJİMLERİN KURULUŞU 1-İTALYA’DA FAŞİZM İtalya I.Dünya Savaşı’nda istediğini elde edememiş ve bu olumsuz hava DUÇE lakaplı Benito Mussolini’yi iktidara getirmişti. 1921’den sonra Mussolini’nin liderliğindeki Faşist Parti güçlendi. Faşist Milislerden oluşan KARA GÖMLEKLİLERİN Roma’ya gelmesi bu süreci daha da hızlandırmıştır. 1922’de iktidara gelen Mussolini’nin ilk faaliyeti iç politikada, demokratik uygulamalara son vermek; dış politikada ise BİZİM DENİZ (Mare Nostrum) adını verdiği Akdeniz’e sahip olup Roma İmparatorluğu’nu yeniden kurmaktır. 2-ALMANYA’DA NAZİZM 1919’ da kabul edilen WİEMAR ANAYASASI ile kurulan Alman Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında, ülkenin içinde bulunduğu durum, ADOLF HİTLER’İN ve mensubu olduğu Nasyonal Sosyalist Parti’nin (NAZİ) iktidara gelme sürecini hızlandırmıştır. Nazi partisi, kendisine askeri güç olarak ‘SA’ denen hücum kıtaları ile ‘SS’ denilen savunma kıtaları oluşturmuştur. 1924 seçimleri ile Alman Parlamentosu’na giren Nazi Partisi’nin amaçları; Versay Antlaşmasının ağır şartlarından kurtulmak, komünizme karşı mücadele etmek ve Alman ırkının üstünlüğünü savunmak. Nazi Partisi 1933’te iktidara gelmiştir. Yapılan ilk faaliyetler ise şunlardır: Diğer partiler ortadan kaldırılmış, Nazi Diktatörlüğü kurulmuş, Adolf Hitler Okulları açılmıştır. Ayrıca GESTAPO denilen gizli bir polis teşkilatı kurularak halkın her türlü faaliyeti kontrol altına alınmıştır. Hitlerin belirlediği Alman dış politikasının hedefleri ise şunlardır: Versay Antlaşmasından kurtulmak, tüm Almanları tek çatı altında birleştirmek, HAYAT SAHASI ilkesini gerçekleştirip Alman nüfusu için yeni yerler ele geçirmek. SAVAŞ ÖNCESİ DURUM TOKAT/SULUSARAY ANADOLU LİSESİ JAPONYA: Hızla sanayileşen ve ekonomisi büyüyen Japonya 1931 de Mançurya’yı işgal ederek Çin’e yönelmiştir. 1933’te Milletler Cemiyeti’nden ayrılmış,1934’te Washıngton Antlaşması’ndan çekilmiştir. Japonya’nın parolası artık ‘Asya Asyalılarındır’ olmuştur. Politikaları gereği Almanya ile yakınlaşan Japonya, 25 KASIM 1936 da Almanya ile Anti-Komitern Paktı imzalamıştır.(Berlin-Tokyo Mihveri) İTALYA: İtalya’da iktidara gelen Mussolini yeniden Roma İmparatorluğunu kurma düşüncesi ile Almanya’ya yakınlaşarak Mihver Devletler Bloğunda savaşa girmiştir. İtalya özellikle Kuzaey Afrika ve Balkanlarda ilerlemiştir.6 Kasım 1937’de Anti-Komitern Pakta katılarak Berlin-Roma-Tokyo Mihveri’nin kurulmasını sağlamıştır. ALMANYA: 1933’de iktidara gelen Hitler ilk olarak Versay Antlaşması’ndan kurtulmayı düşünürken Almanca konuşan nüfusun yaşamakta olduğu bölgenin, Alman topraklarına katılması görüşünü ortaya koymuştur.(Yaşam Alanı-Hayat Sahası).Bu doğrultuda Almanya silahlanmaya başlamış ve 1933’te Silahsızlanma Konferansı ve Milletler Cemiyeti’nden çekilmiştir. Almanya’nın adım adım yayılma politikası: - Fransa’ya bırakılan Saar bölgesi, halk oylaması neticesinde 1935’te Alman yönetimine geçmiştir. -Almanya,1936’da Ren bölgesine asker göndermiştir. -12 Mart 1938’de Avusturya ilhak edilmiştir. Ardından Çekoslovakya içindeki SUDET bölgesi ikinci adım olmuştur. Hitlerin baskısıyla 29 Eylül 1938’de imzalanan Münih Antlaşması ile Sudet Bölgesi Almanya’ya verilmiştir. - Almanya, Versay Antlaşması ile Polonya’ya verilen Danzig Bölgesinin kendi kontrolünde olan Doğu Prusya ile Almanya arasındaki kara bağlantısını sağlayan bölge olmasından dolayı birtakım isteklerde bulunmuş böylece DANZİG SORUNU ortaya çıkmıştır. NOT: Hitler öncelikle Avrupa coğrafyasında etkili olup daha sonra Asya topraklarını hedeflemişti. Bu yüzden 24 Ağustos 1939’da Sovyetler Birliği ile Almanya arasında bir SALDIRMAZLIK PAKTI imzalanması karar bağlanmıştır. 3-İSPANYA’DA İÇ SAVAŞ VE FRANCO DÖNEMİ İspanya’da 1923’te ordunun iktidarı ele geçirmesi ile Kral Alfonso ülkeyi terk etmiş ve cumhuriyet ilan edilmiştir. Ekonomik ve sosyal sıkıntılardan dolayı 1936’da iç savaş başlamıştır. İç savaşta cumhuriyetçiler ile milliyetçiler mücadele etmiştir. Milliyetçilerin lideri General FRANCO’ DUR. Bu iç savaşta cumhuriyetçileri Fransa ve Rusya, milliyetçileri ise İtalya ve Almanya desteklemiştir. İç savaşı Franco kazanmış ve iktidarı gelmiştir. Ancak ülkesini II. Dünya Savaşı’na sokmamıştır. 4-JAPONYA’DA MİLİTARİZM Uzakdoğu’da Japonya yayılmacı bir politika izlemiştir. Gücünü askeri politikalara (militarizm) dayandırmıştır. Batılı devletler ise bu duruma tepki göstermiş ve bu doğrultuda 1922’de Washington Deniz Silahsızlanma Konferansı düzenleyerek Japonya’yı deniz kuvvetlerinde sınırlandırıp Çin’e saldırmasını engellemek istemişlerdir. II. DÜNYA SAVAŞI’NIN SEBEPLERİ (1939-1945) Nazizm ve Faşizm tehditlerinin artması Almanya’nın Versay Antlaşmasından kurtulmak istemesi Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra yapılan barış antlaşmaları ile çizilen sınırların milliyetçilik esasına uygun olmaması ve bu durum etnik çatışmalara, sınır sorunlarına yol açması İtalya’nın Birinci Dünya Savaşında istediğini elde edememesi ve saldırgan bir politika izlemesi Japonya’nın, Asya’dan Avrupa Devletlerini çıkararak sömürge alanlarını genişletmek istemesi Almanya’nın Rhur bölgesini silahlandırmasına, Japonya’nın Mançurya bölgesini işgal etmesine, İtalya’nın Habeşistan bölgesini işgal etmesine Milletler Cemiyeti’nin herhangi bir yaptırım uygulayamaması. Devletlerde yaşanan siyasi ve ekonomik buhran NOT: ÇELİK PAKT: 1939’da İtalya ve Almanya arasında imzalanmış ve 1940’ta bu pakta Japonya’da katılmıştır. İNGİLTERE: İngiltere bu süreçte yatıştırma politikası takip etmiştir. Bu dönemde İngiltere Başbakanı olan ANNA CHAMBERLAİN’İN olası bir savaşı engellemek için yürüttüğü diplomasi olup ‘Appesament Politikası’ olarak da adlandırılmaktadır. Almanya’nın Çekoslovakya’yı işgali ile yatıştırma politikası sona ermiştir. FRANSA: İngiltere’nin takip ettiği yatıştırma politikasına destek vermiştir. ABD: Savaşın başlarında tarafsız kalan ABD, sonraları Fransa ve İngiltere’ye silah yardımı yapmıştır. Japonlar tarafından PEARL HARBOUR saldırınsa uğramış ve kesin olarak savaşa girmiştir. SCCB: İngiltere ve Fransa ile ortak bir noktada buluşamayan SSCB,23 Ağustos 1939’da Almanya ile bir Saldırmazlık Paktı imzalamıştır. SAVAŞIN TARAFLARI MİHVER DEVLETLER ALMANYA İTALYA JAPONYA MÜTTEFİK DEVLETLER İNGİLTERE ABD FRANSA ÇİN SSCB II. DÜNYA SAVAŞI’NDA LİDERLER ALMANYA: Adolf HİTLER (Führer) ABD: Franklin ROOSEVELT: Nisan 1945’e kadar İTALYA: Benito MUSSOLİNİ Harry S.TRUMAN: 1945’ten sonra JAPONYA: HİROHİTO SSCB: Joseph STALİN İNGİLTERE: Neville CHAMBERLAİN (1940’a kadar) Winston CHURCHİLL (Temmuz 1945’ kadar) Clement ATTLE (1945’ten sonra) FRANSA: Mareşal PETAİN (Alman yanlısı Vichy hükümetinin lideri) Charles De GAULLLE (Dö Gol) (İngiltere’deki Fransız direniş hareketi) SAVAŞIN BAŞLAMASI TOKAT/SULUSARAY ANADOLU LİSESİ AVRUPA CEPHESİ Almanya 29 Ağustos 1939 tarihinde, Danzig Bölgesi ile ilgili Polonya’ya uyarıda bulunmuş bölgenin kendisine verilmesini istemiştir. Ancak konuyla ilgili Polonya herhangi bir adım atmayınca Almanya 1 Eylül 1939 tarihinde Polonya’yı işgal etmiştir. İngiltere ve Fransa işgalin durdurulmasını istemişse de Almanya böyle bir talebi kabul etmemiştir. Bunun üzerine İngiltere ve Fransa 3 Eylül 1939 tarihinde Almanya’ya savaş ilan etmiş ve yeni bir Dünya Savaşı başlamıştır. SAVAŞIN BAŞLAMASI-GELİŞMESİ 15 Mart 1939’da Almanya, Çekoslovakya’yı işgal etmiştir.1940 tarihinde Norveç’i işgale başlamıştır. Almanya böylece denizaltıları için üs bölgesi oluşturabilecek, hem de İsveç’ten Norveç’e getirilen madenlere el koyabilecekti. Norveç’ten sonra Danimarka’da teslim olmuştur. Almanya Mayıs 1940 tarihinde Belçika, Hollanda, Lüksemburg’u işgal etmiştir. 13 Mayıs tarihinde Almanlar Sedan Bölgesi’ni geçerek Paris’e doğru ilerlemeye başladılar.14 Mayıs tarihinde Hollanda teslim olmak zorunda kalmıştır. Almanya 27 Mayıs’ta Belçika’yı teslim almıştır. MAGİNOT HATTI: Fransa’nın Almanya’ya karşı tüm kuzey ve doğu sınırlarını kapsayan savunma hattıdır. Bu hat I.Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde Savaş Bakanlığı Müsteşarı olan ve savaşa er olarak katılan Fransız Devlet adamı Andre Maginot’un ısrarla savunduğu ve uygulamaya konulmasını sağladığı savunma hattıdır. Almanlar geçilmez denilen bu hattı geçmeyi başarmışlardır. Almanya 14 Haziran’da Paris’e girmiş,22 Haziran’da da Fransızlar ateşkes antlaşması imzalamıştır. İşgal altındaki Kuzey Fransa’da Almanya uydu devleti VİCHY HÜKÜMETİ kurulmuştur. Başkanlığa Mareşal PETAİN getirilmiştir. Almanya Fransa’dan sonra İngiltere’ye yönelmiş ve hava bombardımanı başlatmıştır. YILDIRIM SAVAŞI: II. Dünya Savaşı içinde ki Alman saldırılarının genel adıdır. KARTAL HÜCUMU: 1940’da Almanya tarafından İngiltere’ye karşı başlatılan hava harekâtıdır. ÇÖL FARELERİ: İngiliz Birlikleridir. MARİTA HAREKÂTI: Almanya’nın Yunanistan’a saldırmasıdır. MERKÜR HAREKÂTI:1941’de Alman paraşütçü Hafif Piyadesi’nin Girit Adası’na havadan indirilmesiyle başlayan harekâttır. BARBAROSSA HAREKÂTI (22 Haziran 1941) Hitler,1940’da Fransa’yı ele geçirip, İngilizleri Avrupa’dan sürdükten sonra, SSCB’ye saldırmaya karar vermiştir. Hızlı bir harekâtla SSCB üzerinden Orta Asya’ya inmeyi planlamıştı. Barbarossa Harekâtı, Alman kaynaklarında SSCB’ye karşı başlatılan işgale verilen isimdir. Bu cephe aynı zamanda II. Dünya Savaşı’nın Doğu Cephesi’ni açan harekâttır. Hitlerin temel amaçlarından biri de Kafkas Petrollerine ulaşmaktı. Almanya bu harekâtı başlatınca, Bulgaristan, Macaristan, Romanya, Finlandiya da Rusya’ya savaş açmıştır. Bu harekât başlangıçta Almanya için oldukça olumlu geçmişse de, kış geldiğinde Alman birlikleri yorulmuş, savaşma güçleri azalmıştır. SSCB karşı saldırısı başlayınca, Alman askerlerinin giysileri soğuk kış günlerine uygun olmadığı için büyük kayıp vermişlerdir. Alman birlikleri Şubat 1943’te teslim olmuştur. BAGRATİON HAREKÂTI: Rus lider Stalin tarafından Alman hatlarına karşı başlatılan Kızıl ordu taarruzudur. KUZEY AFRİKA CEPHESİ İtalya savaş öncesinde 1935’te Habeşistan’ı, 1939’da da Arnavutluk’u işgal etmişti. İtalya daha sonra Somali’nin İngiliz egemenliğindeki bölümünü ele geçirmiştir. İtalya, Mısır’ı ele geçirmek için taarruza geçmişse de başarılı olamamıştır. Almanya, İtalya’ya destek göndermiş ancak İngilizler bölgede taarruza geçerek EL-ALAMEYN zaferi ile Alman ve İtalyanları geri çekilmek zorunda bırakmıştır. (Crusader Harekâtı) Alman ve İtalyanların bu cephede çok fazla başarı elde edememesinde temel neden, İngliz casus denizaltısı Sarah’ın İtalyan ve Almanlara gelen yardımları tespit etmesi ve bu ikmali engellemesidir. JAPONYA CEPHESİ ONUR İŞERİ Japonlar Filipinlere saldırmış ve ABD’li General Mac Arthur’u mağlup edip burayı işgal etmiştir. Japonlar daha sonra ABD’den Guam ve Wake adalarını, İngiltere’den Hong Kong’u almıştır. Hızla yayılan Japonya Malaya ve Singapur’u işgal etmiştir. Japonlar ayrıca Çinhindi ve Tayland’dan geçerek Birminya’yı işgal etmiştir. Yine Japonlar sık sık Avustralya’ya hava saldırıları düzenlemiştir. MERCAN DENİZ SAVAŞI: Nisan 1942 sonlarında JAPONLARIN, Yeni Gine’nin güneydoğusundaki Port Moresbeye’de ve Solomon Adalarının güneyindeki Tulagi’de hava üsleri kurarak Avustralya ve Yeni Kaledonya arasındaki Mercan Denizi’nin denetimini ele geçirmek amacı ile yaptığı savaştır. MİDWAY MUHAREBESİ (MİL HAREKÂTI): JAPONLARIN bu harekâttaki amacı Midway adasını almak ve uçak gemilerini yok etmektir. HİSAR HAREKÂTI(Kursak Savaşı):II. Dünya savaşı sırasında Doğu Cephesi’nde, Alman kuvvetlerinin Kursk Çıkıntısına karşı 1943 Temmuz ve Ağustos aylarında giriştikleri genel taarruzdur. KAMİKAZE: Japonların özel bir bombalama stilidir. KAHVERENGİ GÖMLEKLİLER(SA):Almanya’da Nazizim destekçisi gruptur. SCALA NUTKU:1926 yılındaki bu nutuk Mussolini’ye aittir. II. DÜNYA SAVAŞINDA ABD Savaş başladığında ABD tarafsız bir politika izlemekteydi. Ancak ABD kamuoyu; Yahudilere karşı tutum, Hitlerin diktatörlüğü, saldırgan politikası ve demokrasi karşı tutumu nedeniyle Almanya’ya karşı olmuştur. Savaşın Almanya lehine dönmesiyle tarafsızlığını bozan ABD,1940’DA İngiltere’ye para ve silah yardımı yapmış,1941’de ise ‘Ödünç Verme ve Kiralama Yasası’nı çıkararak, müttefik devletlere yiyecek ve savaş malzemesi dâhil her türlü yardımı ‘bedeli savaş sonunda ödenmek şartıyla’ verecekti. ATLANTİK BİLDİRİSİ (14 Ağustos 1941) ABD Başkanı Franklin Roosvelt ve İngiltere Başbakanı Winston Churchill’in yaptığı beş günlük bir toplantıdan sonra 14 Ağustos 1941’de yayımladıkları bildiridir. Bu bildiri Birleşmiş Milletler teşkilatının ilk adımını oluşturmuştur.(Wilson ilkelerine benzemektedir) Bildiri Maddeleri Savaştan sonra toprak kazanılmayacaktır. Uluslar kendi kaderlerini kendileri belirleyecektir.(self-determination) İlgili halkın onayı olmadan toprak değişikliği olmayacaktır. Uluslar arası işbirliği gerçekleştirilip geliştirilecektir. Temel ham maddelerden eşit biçimde faydalanılacaktır. İnsanlar korku ve açlıktan kurtarılacaktır. Açık denizlerde ticaret serbestliği getirilecektir. Mihver devletler silahtan arındırılacak ve savaştan sonra topyekûn silahsızlanmaya gidilecektir. PEARL HARLBOUR BASKINI 7 Aralık 1941’de, Japon uçak gemilerinden havalanan 360’ın üzerinde savaş uçağı, Japon Amirali SOROKU YAMAMOTO’nun planlaması ile Hawaii’deki Pearl Harlbour’da bulunan ABD üslerini bombalamıştır. Japonlar bombaladıkları 8 savaş gemisinden 6’sını batırmış ya da kullanılamaz hale getirmişse de üssün kendisi pek zarar görmemiştir. Bu olay üzerine ABD kongresi 8 Aralık 1941’de Japonya’ya, 3 gün sonra Almanya ve İtalya’ya savaş ilan etmiştir. TOKAT/SULUSARAY ANADOLU LİSESİ II. DÜNYA SAVAŞINDA KONFERANSLAR ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ ÜNİTE: 2 - II. DÜNYA SAVAŞI -B - ONUR İŞERİ-Tarih Öğretmeni SAVAŞIN SONU YAKLAŞIYOR KONFERANS ABD (Roosevelt) CASABLANCA 14-24 Ocak 1943 İNGİLTERE (Churchill) WASHINGTON (TRİDENT) KONFERANSI ABD (Roosevelt) 12-26 Mayıs 1943 İNGİLTERE (Churchill) QUCEBEC KONFERANSI İNGİLTERE (Churchill) KUZEY AFRİKA ÇIKARMASI İngiliz ve ABD birliklerinin General Eisenhower komutasında Fas ve Cezayir kıyılarına yaptığı çıkarmadır. Müttefik kuvvetler ilerleyişini sürdürmüş ve Mayıs 1943’te Alman ve İtalyan kuvvetlerini çökertmiştir. İTALYA ÇIKARMASI Müttefikler Kuzey Afrika’daki başarılarını 1943 Temmuzu’nda Sicilya’yı işgal ederek sürdürmüştür. Sicilya’nın yitirilmesi ve İtalya’nın müttefiklerce bombalanması İtalyan diktatörü Benito Mussolini’yi savaştan çekilmeye zorlamıştır. NORMANDİYA ÇIKARMASI Fransa’nın kurtarılması için Müttefikler tarafından başlatılan askeri harekâttır. ABD, İngiliz ve Kanada birliklerinden oluşan Müttefik güçlerinin başkomutanı General Eisenhower’dır. Almanlar saldırının Dover Boğazı’ndan geleceğini düşünürken, çıkarma Cherbourg ile La Havre yer arasında yer alan Normandiya kıyısında başlamıştır. Müttefikler 25 Ağustos 1944’te Paris’i kurtarmışlardır. General Eisenhower Eylül ayında Müttefikler Komutanlığına getirlmiştir. ALMANYA’NIN TESLİM OLMASI Nisan 1945’te Müttefikler Po ırmağını geçerek Alp Dağlarına doğru ilerlemişlerdir. Berlin’e geldiklerinde ise Hitler intihar etmiş, yerini Amiral Karl Doenitz’e bırakmıştır.2 Mayıs 1945’te Berlin teslim olmuş ve böylece Avrupa’daki savaş son bulmuştur. 7 Mayıs 1945 günü ise General Jodi, Almanya’nın teslim belgesini imzalamıştır. 12-24 Ağustos 1943 I.MOSKOVA KONFERANSI 19-30 Ekim 1943 JAPONYA’NIN TESLİM OLMASI Savaşın son dönemlerinde ABD, Japonya’nın kıyı kentlerini bombaladığı sırada BAŞKAN TRUMAN, Japon direnişini kırma ve savaşı bir an önce bitirmek için atom bombası kullanmaya karar vermiştir. 6 Ağustos 1945’te ABD hava kuvvetlerinin bir bombardıman uçağı HİROŞİMA kenti üzerine ilk atom bombasını atmıştır.3 gün sonra, 9 Ağustos 1945’te ise gücü azaltılmış bir atom bombası da NAGAZAKİ’ye atılmıştır. (ABD’NİN Japonya’ya attığı bombalar ŞİŞMAN ADAM ve KÜÇÜK ÇOCUK isimli silahlardır. FAT MAN –LİTTLE BOY) (Hiroşima’ya Küçük çocuk adlı atom bombası Enola Gay isimli uçaktan yerel saatle 8.15’te atılmış ve 140.000 kişi ölmüştür. Radyosyonun etkisiyle bu sayı 230.000’ e ulaşmıştır. Kentin %60’ı haritadan silinmiştir) (Nagazakiye ise 3 gün sonra ‘Şişman Adam’ isimli plütonyum bombası atılmıştır. Yerel saatle 12.02’de 21 bin ton gücündeki bu bombanın etkisiyle 75.000 kişi anında kavrulmuştur.5 yıl içerisinde bir o kadar daha insan ölmüş ve sakat kalmıştır) 8 Ağustos’ta SSCB’nin de Japonya’ya savaş açarak Mançurya ve Kore’yi işgale başlaması üzerine, Japonya 2 Eylül’de teslim olmuş ve II. Dünya savaşı sona ermiştir. Not: Mihver grubundan ilk çekilen İtalya olmuştur. KATILAN DEVLETLER KAHİRE KONFERANSI 22-26 Kasım 1943 TAHRAN KONFERANSI 28 Kasım 1 Aralık 1943 İngiliz Genelkurmayı ABD Genelkurmayı GÖRÜŞÜLEN KONULAR-KARARLAR -Kuzey Afrika’da ki savaşın seyri ele alınmıştır. Alınan bazı kararlar şunlardır: Sicilya’ya çıkarma yapılmalı ve Rusya’nın yükü hafifletilmeli Almanların üzerindeki baskı artırılmalı. TÜRKİYE savaşa dâhil edilerek Balkanlarda ikinci bir cephe açılmalı. Almanya, İtalya ve Japonya şartsız teslim olucuya kadar mücadele devam ettirilmeli (Bu karar savaşın uzamasına sebebiyet verdiği için eleştiri almıştır) -Kuzey Afrika cephesinin tasfiyesi üzerine alınacak tedbirleri görüşmek üzere toplanmıştır. Alınan bazı kararlar şunlardır: İtalya işgal edilerek savaşta saf dışı bırakılacak. İkinci cephenin Fransada açılması1944 İlkbaharında tamamlanacak Barışı koruma sorumluluğu ABD, İngiltere. SSCB ve Çin’de olacak. Türk hava alanlarından yararlanmak için gerekli hazırlıklar yapılacak Avrupa’da bir konfederasyon kurulacak Türkiye Balkan Federasyonu’na dahil olacak Konferansta Churchill, ikinci cephenin Fransa yerine Türkiye’de açılmasında ısrar etmiş fakat görüşünü kabul ettirememiştir. Alınan bazı kararlar şunlardır: İkinci cephe Normandiya’da açılacak hazırlıkları ABD yürütecek Savaştan sonra Almanya ağır sanayiden mahrum edilmeli ABD (Cordell Hull) İNGİLTERE (Anthony Eden) SSCB (Molotov) ÇİN Savaş sonu düzeni konu eden ilk resmi toplantıdır. Dışişleri bakanları düzeyinde toplanan bu konferansta alınan kararlar şunlardır: SSCB, Almanya’ya karşı nihai zafere kadar savaşacak. SSCB, savaştan sonra kurulacak olana uluslar arası kuruluşu destekleyecek.(BM sinyali) Avusturya işgale uğramış dost bir ilke sayılıp kendisi ile bir barış antlaşması imzalanacak. Almanya’da Nazizim, İtalya’da Faşizm tasfiye edilecek. (KURTARILMIŞ AVRUPA DEKLERASYONU) Savaş suçlularının II. Dünya Savaşı sonunda oluşturulacak bir mahkemede yargılanması karara bağlanmıştır.(Nürnberg Yargılamaları) ABD (Roosevelt) İNGİLTERE (Churchill) ÇİN (Chiang Kai-Shek) -Tahram Konferansının ön hazırlığıdır. -Konferansta; Uzak Doğu’daki savaşta nasıl hareket edileceği, Japonya’nın I.Dünya Savaşı’nda sonra ele geçirdiği topraklardan çıkarılması ve Kore’nin bağımsızlığının sağlanması konuları ele alınmıştır. ABD (Roosevelt) İNGİLTERE (Churchill) SSCB (Stalin) -Şifre adından dolayı EUREKA ismiyle de bilinir. -SSCB’nin baskıları sonucu ikinci cephenin 1 Mayıs 1944’te açılması kararlaştırılmıştır. -İkinci cepheyle ilgili olarak Türkiye’nin de savaşa katılmasına karar verilmiştir. TOKAT/SULUSARAY ANADOLU LİSESİ İNGİLTERE (Churchill) SSCB (Stalin) II. MOSKOVA KONFERANSI 9-20 Ekim 1944 4-11 Şubat 1945 (KIRIM) Soykırım Suçunun Önlenmesine ve Cezalandırılmasına Dair Sözleşme (12 Ocak 1951):Bu sözleşme özellikle Nazilerin Avrupa’da yaşayan Yahudilere karşı başlattığı soykırımın etkisiyle kabul edilmiştir. -Toplanma amacı Balkan topraklarının nüfuz alanlarının paylaşımıdır. -YÜZDELER ANTLAŞMASI imzalanmıştır. Buna göre; YUGOSLAVYA: İng:%50 SSCB:%50 MACARİSTAN: İng:&50 SSCB:%50 BULGARİSTAN: İng:%25 SSCB:%75 YUNANİSTAN: İng::&90 SSCB:%10 ROMANYA: İng:%10 SSCB:%90 -Almanya için kurulacak Müttefik Kontrol Komisyonunda Fransa’ya da yer verilmesi ile Montreux Sözleşmesi’nin değiştirilmesi kabul edilmiştir. II. DÜNYA SAVAŞI ve TÜRKİYE Savaş sürecinde Türkiye’de; Cumhurbaşkanı: İsmet İnönü Başbakan: Refik Saydam(1939-1942) Ahmet Fikri Tüzer (1 gün) Şükrü Saraçoğlu (1942-1946) Türkiye fiilen savaşa katılmamıştır. Türkiye ağırlıklı olarak tarafsızlık politikası izlemiştir.1939’da savaş ihtimalinin artması üzerine bazı ittifak girişimlerinde bulunmuştur. İlk olarak 12 Mayıs 1939’da İngiltere ile 23 Haziran’da da Fransa ile Barış Cephesi içinde yer aldığını açıklayan ortak bildiriler yayımlamıştır.12 Ekim 1939’da Türkiye-İngiltere-Fransa İttifak Antlaşması imzalanmıştır.18 Haziran 1941’de Almanya ile saldırmazlık antlaşması yapılmıştır.10 Ağustos 1941’de savaşın iyice yoğunlaştığı dönemde SSCB ve İngiltere Türkiye’nin toprak bütünlüğüne saygılı olduklarını bildirmişlerdir. -Almanya’nın çökmesinin ardından hangi bölgelerin kimin denetiminde olacağı ya da kimlerin nerelerin kurtaracağı konusunda anlaşmazlıkları çözüme kavuşturmak ‘savaş sonrası dünyasını’ ana çizgileriyle düzenlemek amacıyla toplanmıştır. Alınan bazı kararlar şunlardır: Almanya üç işgal bölgesine ayrılacaktır. İngiltere ve ABD’nin kendi bölgelerinde Fransa’ ya da bir kısım bırakmaları belirlenmiştir. Aynı şekilde Berlin şehri de ortak işgal altında bulunacaktı. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER’İN KURULMASI ve Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin temel ilkeleri belirlenmiştir. Buna göre 1 Mart 1945’e kadar ortak düşmana savaş ilan etmiş olanların üyeliğe alınmalarına karar verilmiştir. ABD (Roosevelt) İNGİLTERE (Churchill) SSCB (Stalin) YALTA KONFERANSI ONUR İŞERİ ADANA GÖRÜŞMELERİ: (30 Ocak-1 Şubat 1943): İsmet İnönü, Başbakan Şükrü Saraçoğlu ve Churchill arasında Yenice İstasyonu’nda yapılan görüşmelerdir. Görüşmelerin temel konusu Türkiye’nin savaşa katılmasıdır.(Bu görüşmelere SAĞIRLAR DİYALOĞU’da denilmiştir. Çünkü Türkiye ve İngiltere hiçbir konuda uzlaşma sağlayamamıştır.) I.KAHİRE KONFERANSI (Eden-Menemencioğlu Görüşmesi) (5-6 Kasım 1943): Türk Dış işleri Bakanı Numan Menemencioğlu ile İngiltere Dışişleri Bakanı Eden arasında Kahire’de gerçekleşmiştir. Eden, Türkiye’den hava üslerini açmasını ve yılsonuna kadar savaşa girmesini istemiştir. Türkiye bu istekleri reddetmiştir. II. KAHİRE KONFERANSI : (4-6 Aralık 1943) : İsmet İnönü, Churchill (İngiltere),ABD (Roosvelt) arasında Türkiye’nin savaşa girmesi konusunda yapılan görüşmelerdir. Bu görüşmelerde Türkiye’ye oldukça ağır Baskılar yapılmıştır. Türkiye ise ihtiyacı olan silah ve malzemenin sağlanması karşılığında prensip olarak savaşa katılmayı kabul etmiştir. Ancak süreç devam ettirilememiştir ve Türkiye tarafsızlığını devam ettirmiştir. (Bu karar üzerine Türkiye simgesel olarak 23 Şubat 1945’te Almanya ve Japonya’ya savaş ilan etmiştir) Ayrıca bu konferansta SSCB’nin Almanya ile ilgili önerileri ağır bulunduğu için kabul edilmemiştir. SAN FRANCİSCO KONFERANSI Türkiye’nin de yer aldığı 51 ülkenin temsilcisi katılmıştır. 26 HAZİRAN 1945 -Konferans BM’nin kuruluş antlaşmasını kabul etmek ve imzalamak için toplanmıştır. Türkiye’de antlaşmayı imzalayarak BM’nin kurucu üyesi olmuştur. Türkiye antlaşmayı 15 Ağustos 1945’te onaylamış ve 24 Ağustos 1945’te Resmi Gazete’de yayımlamıştır. Türkiye için dönüm noktası; Yalta Konferansı’nda alınan karar olmuştur. Buna göre BM’ye olabilmek için 1 Mart 1945’e kadar ortak düşmana savaş ilan etmek gerekiyordu. Türkiye’de hemen 23 Şubat 1945 tarihinde simgesel olarak Almanya ve Japonya’ya savaş ilan etmiştir. TÜRKİYE’DE II. DÜNYA SAVAŞI DÖNEMİNDEKİ GELİŞMELER POTSDAM KONFERANSI 17 Temmuz-2 Ağustos 1945 -Bu konferans ABD, İngiltere ve SSCB arasındaki son toplantıdır. -BARIŞIN NASIL SAĞLANACAĞI KONUSU ELE ALINMIŞTIR. Alınan bazı kararlar şunlardır: Polonya-SSCB sınırı çizgisi CURZON ÇİZGİSİ olarak kabul edilecektir. Almanya’daki tüm NAZİ kurumları ortadan kaldırılacak. İşgal bölgelerinde ayrı ayrı demokratik rejimler kurulacak. Avusturya dört devlet arasında işgal bölgelerine ayrılacak. Savaş suçluları yargılanacak. İspanya Mihver devletlerle işbirliği yaptığı için BM’ye alınmayacak. ABD SSCB İNGİLTERE BİRLEŞMİŞ MİLLETLER MERKEZİ: New York DAİMİ VETO YETKİSİ OLANLAR: ABD, İngiltere, SSCB, Fransa, Çin Bağlı kuruluşlar -Vesayet Konseyi -Uluslar arası Adalet Divanı (Hollanda LAHEY) -Genel Kurul -Genel Sekreterlik -Güvenlik Konseyi -Ekonomik ve Sosyal Konsey NÜRNBERG MAHKEMELERİ -II. Dünya Savaşı’nın galipleri tarafından 1945’te Almanya’nın Nürnberg şehrinde kurulan ve Nazi savaş suçlularını yargılayan mahkemelerdir. Olası Alman işgaline karşı Çatalca’da Çakmak Hattı oluşturulmuştur. İsmini planı yapan Fevzi Çakmak’tan aldı. 1940 yılında MİLLİ KORUMA KANUNU çıkarıldı. Petrol Ofisi ve Et Balık Kurumu kurulmuştur. 13 Ocak 1942’de Ekmek Karnesi uygulaması başlamıştır. 1942’de Ticaret Ofisi ve İaşe Müsteşarlığı kurulmuştur. 9 Kasım 1942’de VARLIK VERGİSİ KANUNU çıkarılmıştır.(Ödemeyenler Erzurum Aşkale’ye gönderildi) 1944’te Toprak Mahsulleri Vergisi Kanunu çıkarılmıştır.1945’te Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu çıkarılmıştır. Kıtlık nedeniyle undan pasta ve benzeri ürünlerin yapılması yasaklanmıştır. İstanbul’da özel otomobillerin ve ticari araçların trafiğe çıkması yasaklanmıştır. Karadeniz’de Türk gemi seferleri durdurulmuştur. Gece 23.30’dan sonra sokağa çıkma yasağı getirilmiştir. 1945’te Nuri Demirağ tarafından Milli Kalkınma Partisi kurulmuştur. 7 Ocak 1946’da Celal Bayar, Adnan Menderes öncülüğünde Demokrat Parti kurulmuştur. TAN OLAYI: 4 Aralık 1945’te tanınmış gazetelerden TAN Gazetesi ve matbaası karşıt gruplu öğrenciler tarafından basılmıştır. TURANCILIK DAVASI:7 Eylül 1944’te başlayan ve 29 Mart 1945’e kadar süren Türk siyasetinin önde gelen 23 ismin Irkçılık-Turancılık suçlaması ile yargılandığı süreçtir.65 oturum süren yargılama sonucunda Zeki Velidi Togan, Hüseyin Nihal Atsız, Alparslan Türkeş, Reha Oğuz Türkkan, Cihat Savaş Er, Nurullah Barıman, Fethi Tevetoğlu gibi isimler çeşitli cezalara çarptırılmışlardır. REFAH ŞİLEBİ OLAYI: II. Dünya Savaşı başlamadan önce İngiltere’ye sipariş edilen deniz araçlarını almak için yola çıkan Refah Şilebi’nin batırılması olayıdır. Mersin Limanı’ndan Mısır İskenderiye Limanı’na giderken gece vakti atılan bir torpido sonucu gemi sulara gömülmüş ve 150 kadar mürettebat şehit olmuştur. İsmet Paşa döneminde paralara Cumhurbaşkanı’nın fotoğrafları konulabilir karar alınmıştır. 1946’da tek dereceli seçim sistemine geçilmiştir.
