Bozuk düzen» propagandalar

Danışma Meclisi
B : 121
Daha 1961 Anayasasının mürekkebi bile kuruma­
dan, «Yeni düzen», «Bozuk düzen» propagandaları
toplumun belli kesimlerinde yansımaya başlamış, gide­
rek yaygınlaşmış, siyasî partilerden de destek görmüş­
tü. Bu propagandalar, aslında başka bir devlöt mode­
li oluşturma girişimi idi. O sırada, malum olduğu üze­
re Anayasa yürürlükte idi; fakat uygulanmıyordu, çok
kere de yanlış yorumlanıyordu. Bunun açık delillerine,
unutulmaz örneklerine kısaca temas etmek isterim :
12 Eylül öncesinde Cumhurbaşkanı seçiminde, ver­
gi yasalarında, güvenlik teşkilatının güçlendirilmesi
tedbirlerinde görülen tıkanmalar, kilitlenmeler hep
bu yüzden olmuştur. Yeni Anayasa hazırlanırken bun­
ları göz önünde tutrmak zorundayız. Bu bir tepki değil,
bu, gerçek bir teşhistir. Atatürkçü ülkü ve ilkeler ışı­
ğında hazırlanacak yeni Anayasa, bu teşhise göre ta­
mamlanmalıdır.
Yeni Anayasada belki herkes her aradığını bula­
mayacak; fakat her insaf sahibi bu Anayasada de­
mokrasinin özünü bulacaktır; çünkü bugünkü reji­
min amacı ve inancı budur. Tasarı metninde eksikler,
yanlışlar, hatta ifratlar olduğu söylenebilir, nitekim
söyleniyor da; fakat Tasarı, Danışma Meclisinden ve
Millî Güvenlik Konseyinden geçtikten sonra bu en­
dişe ve eleştirilerin büyük ölçüde azalacağı inancında­
yım.
Değerli arkadaşlarım;
Bu vesile ile bir ciheti daha açıklamakta yarar gö­
rüyorum : Bir kısım basında yer alan iddialar hilafına
Danışma Meclisinde gruplaşmalar, bölünmeler yoktur.
Bir parti düzeni içinde çalışmayan, grup kararma bağ­
lı olmayan Danışma Meclisi üyeleri, fikir ve kanaat­
lerini tek tek, açık ve serbestçe beyan etmektedirler; bu
konuda herhangi bir tesir ve telkin de söz konusu de­
ğildir.
Böyle olunca da, görüşlerde, «üslupta farklılıklar
olması tabiîdir. Bu farklılıkları, «Atatürkçü Liberal­
ler,» «Sosyal Demokratlar» ya da «Radikallar» diye sı­
nıflandırmak ise tamamiyle anlamsız ve isabetsizdir;
çünkü Atatürk ne liberaldi, ne de sosyalist.
öte yandan, memleketimizde, «sosyal demokrasi»
kavramı çok kere Batı'dakinden farklı bir anlamda'
yorumlanmış, bazı çevreler de onu, Marksist ideoloji­
nin bir kamuflajı olarak kullanmışlardı. Ayrıca, Ata­
türkçü felsefe, milliyetçilik ve laiklik esasına dayanan
bir dünya görüşüdür; sosyalistlerde ise, milliyetçi ve
laik olmak esas değildir.
— 92
5 . 8 . 1982
O : 1
Son günlerde basında yer alan başka bir iddia ve
yermelere de değinmek gereğini duyuyorum. Malum
olduğu üzere 1961 Anayasasını hazırlayan Meclis üye­
leri de genel oyla seçilmemişlerdi. O dönemde de ya­
salar ikinci meclis durumunda olan Millî Birlik Ko­
mitesinden geçtikten sonra tamamlanıyordu. Ayrıca,
1961 Meclisi, korporatif nitelikli bir kuruluş halinde
idi. Danışma Meclisi ise illerden ve merkezden genel
olarak seçilen üyelerden kuruludur.
Bu Meclisi yetersiz bulanlar vaktiyle 1961 Meclisi­
ni de yeriyorlardı. Şimdi de o dönemin Anayasasına
sarılmış görünüyorlar. Tarih hükmünü bir kere daha
verecektir, buna inanıyorum.
Bir gerçeği daha belirtmek isterim : Bu Anayasa­
da da tepkinin yeri ve ıizi olacaktır; çünkü tepki, bir
anlamda yeni beliren bir ihtiyaçtır. Bu Anayasa da top­
lumun ihtiyaçlarına cevap vermek için hazırlandığına
göre, tepkiden arınmış olamaz, önemli olan tepkinin
ifrada dönüştürülmemesidir, yani «Yağmurdan kaçar­
ken doluya tutulmamak»tır. İfrattan uzak kalma uya­
nıklığını gösterebilrsek çalışmalarımız amacına ulaş­
mış olur, yeni tepkiler de doğmaz.
Değerli arkadaşlarım;
1961 Anayasası, uygun bir iklime elverişli bir
ortam hazırlanmadan halkoyuna sunulmuştur, tş ace­
leye gelmiş, hareket de hedefine ulaşmamıştır. Bu ye­
ni Anayasanın da henüz suç dosyalarının tamamı ele
alınmadan, mahkemeler bitirilmeden kamuoyuna su­
nulmasını erken bulanlar olduğu gibi, geç kaldığını da
söyleyenlerde vardır. Kanaatimce önemli olan oylama­
nın er ya da geç olması değil, gelecekte bu Anayasa­
nın temel espirisine ters düşmeyecek bir siyasî kadro
eliyle yürütülmesidir. Bu, anayasaları ömürlü ve et­
kili kılan başlıca nedenlerden biridir. 1961 Anayasası,
böyle bir mazhariyete erişmemişti. O Yasanın kaderi
zaman zaman ona olumsuz tavır takınan ellere geçmiş,
yeni düzen sloganları din sömürüsü de siyasî havayı
büsbütün bulandırmıştı.,
Hatırlanacağı üzere 1961 ihtilalini yapanlardan
bir grup da Parlamentoda yer almıştı. Bunlar, başın­
dan itibaren eski yönetim taraftarlarıyla anlaşamamış,
yan yana gelememiş, karşı karşıya kalmışlardı. Bir de
bu sebeple siyasî mücadeleler bir türlü rejim mihve­
rinden uzaklaşmamıştı. Yeni Anayasada böyle bir
kadro öngörülmemektedir. Bu, önemli bir aşamadır.
Küskün, dargın büyük bir kitlenin hisleri, heyecan­
ları da af vaatleriyle uzun müddet 1961 Anayasasının
karşısında ayakta tutulmuştu. Sürüp gelen siyasî dar­
gınlıklar da ancak iş işten geçtikten sonra rakip iki