TBMM B : 62 10 . 2 . 1987 O : 1 1985 yılı sonundan itibaren petrol

T. B. M. M.
B : 62
1985 yılı sonundan itibaren petrol fiyatlarında mey­
dana geden düşüşler, dış ticaret hadlerimiz üzerinde
olumlu bir etki yapmıştır. Ancak, sanayileşmiş ül­
kelerin, Özellikle AET ülkeleriyle Amerika Birleşik
Devletleri ve Kanada'nın, uyguladıkları korumacı ted­
birleri daha da artırmaları, petrol fiyatlarının yarat­
tığı olumlu gelişmeleri tersine çeviren önemli unsur­
lardan biri olmuştur.
10 . 2 . 1987
O : 1
racatın sağlam temellere dayanmadığını söylemek ta­
mamen yanlıştır.
Teşvik konusunda alınan kararlar, yapıyı 'daha da
sağlamlaştırmaya ve uluslararası anlaşmalara uygun­
luğu temin etmeye yöneliktir. Bu cümleden olarak,
son yıllarda ihracatı teşvik araçları arasında yer alan
malî sübvansiyonların, 1989 yılına kadar, azaltılarak
sıfırlanması ve bunun yerine değişik yeni araçların
ikame edilmesi gerekecektir., Diğer bir ifadeyle, ih­
racat potansiyeli olan mal ve hizmetlerin teşvikinde
GATT Anlaşmasının ilgili maddeleriyle çelişkiye düş­
memek ve uluslararası ticaret arenasında, imzacı di­
ğer ülkelerden itiraz gelmeyecek tedbirleri gündeme
getirmemiz gerekmektedir.
Malumlarınız olduğu üzere, dünya pazarlarında
kıran kırana bir ekonomik savaş cereyan etmektedir.
Ülkeler, birbirlerinin uluslararası pazarlardaki payla­
rını kapabilmek için kıyasıya mücadele vermektedir­
ler. Bazı ülkelerin düşük fiyatlarla pazarlara girme­
si, kendisini kabul ettirmesi ve esas ihraç ettiği mad­
Sayın Başkan, sayın milletvekilleri:
belirttiğim
de yanında bazı yan sanayi ürünlerini yüksek, fiiyatilarüzere, ihracat teşviklerinin amacına ulaşamadığı, ihra­
îa satma imkânını yaratması, 'bu mücadelemin yolların­
catın sağlam temellere dayanmadığı yolundaki iddia­
dan biridir. Ülkemizin de, 'bu ve benzeni yollara baş­
lar, büyük ölçüde, 1986 yılında ihracatımızda mey­
vurması tabiîdir ve kaçınılmazdır.
dana gelen gerilemelerden kaynaklanmaktadır. Ş/unu
Az önce de belirttiğim gibi, 1973 - 1984 dönemi,
açıklıkla ifade edeyim ki, bu gerilemenin temelinde,
dış ticaret hadlerine ait endeks rakamlarına 'bakarak,
mevcut teşvik tedbirleri değil, büyük ölçüde bazı Ulus­
ülkenin fakirleştiğini iddia etmek yanıltıcı olur. Bu­
lararası siyasî ve iktisadî olaylar yatmaktadır. Bildi­
nun en büyük delili, gayri safi millî hâsıladaki reel
ğiniz üzere, petrol fiyatlarının büyük nispette düşüşü,
büyüme hızının, 1986 yılında yüzde 7.9'a ulaşmış ol­
önemli pazarlarımızdan olan İran, Irak, Libya ve
masıdır.
diğer petrol üreticisi ülkelerin, mallarımıza olan ta­
lebini azaltmıştır. Ayrıca, bazı ülkelerin Türk mal­
Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; ihracat teşvik­
larına karşı uygulamaya başladıkları korumacı ted­
lerinde kısıtlamaya gidilince, ihracatın gerileyeceği id­
birler
de ihracatta gerilemelere yol açmıştır.
diası da doğru değildir. Biz, ihracatımızı, kalkınma
1
puanlarımızın hedefleri doğrultusunda, üretim yapı­
Aldığımız kararlarla, ihracatı teşvik konusunda
sıyla uyumlu, çeşit ve hacim olarak giderek artırmak
mevzuatı son derece basitleştirmiş ve bürokratik en­
istiyoruz. İhracatın artırılması için, doğrudan teşvik
gelleri asgarî seviyeye indirmiş bulunuyoruz. Bu ko­
araçları yanında, diğer ekonomik tedbirler sayesinde,
nudaki çabalarımızın bir devamı olarak, «vergi iade
1980 yılında 2,9 milyar dolar seviyesinde olan ihracat,
oranlarını, önceki uygülamallara göre daha da basityaklaşık ikibuçük misli artarak, 1985 sonu itibariyle
leştirip, açık hale getirdik. İhracatçıların düşük faizli
7,9 milyar dolar seviyesine çıkmıştır, ihracatın itha­
finansman ihtiyaçlarının karşılanması için, ihracat rees­
latı karşılama oranı ise 1980 yılında yüzde 36,7 iken,
kont kredisini yeniden ihdas ettik. İhracat potansiyeli
1985 yılında yüzde 70'lere yükseflım'iştir. Uygulanan
olan ve 1986 yılında düşüş gösteren ihraç malılarımıza
teşvik tedbirlerinin, ihracatımız üzerinde yapmış ol­
yeni pazarlarda rekabet imkânı sağlamak için, Des­
duğu bu olumlu gelişmeyi, düzenlenen ihracatı teşvik
tekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan ek ödemeler ya­
bölgeleri, yapılan döviz tahsisleri ve karşılığında alı­
pılması 'imkânını getirdik.
nan ihracat taahhütlerindeki artışlarla da müşahede
Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; şimdi de, ül­
etmek mümkündür. M'tekim, yapılan döviz tahsis mik­
kemizde üretilen sanayi malları yerine, ithal edilen
tarları 1984 yılında 1 milyar 359,9 milyon, 1985 yılın­
sanayi mallarının, ithal fiyatlarının altında ihraç edil­
da 2 milyar 54 milyon, 1986 yılında ise 2 milyar 816
diği yolundaki iddiaya değinmek istiyorum. Açık bir
milyon dolar. Karşılığında alınan ihracat taahhütleri
ekonomide, bir malın ihraç edilmek üzere ithal edil­
ise, sırasıyla 4 milyar 317,7 milyon dolar, 4 milyar
mesi tabiî 'bir ticarî muameledir. Bu itibarla, mem937 milyon ve 7 milyar 557 milyon dolar olmuştur.
leketim'izde de yürürlükteki ihracat rejimi çerçevesin­
1986 yılı ihracat gerçekleşmelerine ve ihracat teş­
de, ithal olunan bir malim- ihracına müsaade edilmekte
vikleri konusundaki bazı düzenlemelere bakarak, ih­ ve yapılan bu tür ihracatta, vergi iadesi uygulanma— 334 —