ISO 9001:2000 BİLGİLENDİRME EĞİTİMİ

VERİTABANI YÖNETİMİ
Veri Tabanı Tasarımı
2.HAFTA
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veritabanı Geliştirme
Giriş:
 Bir veritabanı geliştirme ve üzerinde çalışmaya başlanılmadan önce,
amaçlanan işe uygun olarak iyi bir veri tabanı tasarımı yapılmalıdır.
 Tasarım bu işin en önemli aşamasıdır.
 Başlangıçta iyi tasarlanamayan bir veritabanı, ileride geriye dönüşü
olmayan verimsiz bir bilgi yığınına dönüşebilir.
 En basit hali ile veritabanı tasarımında; hangi tabloların olacağı, bu
tablolarda hangi alanların olacağı, tablolar arasındaki alan ilişkilerinin
neler olacağı ve alanlara ait özelliklerin tanımlanması yapılır.
 Alan özelliklerinde alan adı, alan tipi, alanın uzunluğu, alanın varsayılan
değeri, bu alana yazılacak verilerin geçerlilik koşullarının başlangıçta
tasarlanması gerekir.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veritabanı Geliştirme
Giriş:
 Veri tabanı tasarımı yapılırken ayrıca ileride çıkabilecek sorunlar en baştan
iyice düşünülmelidir.
 Yapılacak çalışmanın diğer şirketlerde de kullanabilecek şekilde
düzenlenmeli.
 Tasarım gerçekleştirildiğinde gerekmeyen ama teknolojinin gelişmesiyle
veya şirketin gelişmesiyle ortaya çıkabilecek bazı veriler, bilgiler ve ek
işlemler için fazladan alanlar veya tablolar oluşturulmalıdır.
 Sistemde tasarlanan alanlar mümkün olduğunca standartlaştırılmalı
(müşteri adresleri kaydedilirken il ve ülke kodları gibi).
 Sistem tasarımında mümkün olduğunca varolan verilerden elde edilen
sonuçlara yer verilememelidir.
• Örneğin fiyat ve ıskonto miktarı sistemde mevcutken ıskontolu fiyat sistemde
tutulmamalıdır.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veri Tabanı Tasarımında Yapılması Gereken Hususlar
Giriş:
 Bir veri tabanını nasıl tasarlanması gerektiği oldukça önemlidir.
Başlangıçta yanlış tasarlanan bir veri tabanı ile yapılan projede sonradan
yapılacak düzenlemelerle geri dönüş yapılamaz. Veri tabanı tasarlamaya
başlamadan önce ihtiyaç analizinin doğru yapılması gerekmektedir.
 Öncelikle tüm paydaşların gereksinimleri belirlenip birleştirilmeli.
 Veri tabanı ihtiyaç analizi yapılırken hazırlanacak olan sistemin neye hizmet
edeceği, veri tabanını ne iş yapacağı ve hangi ihtiyaçları karşılayacağına,
veri tabanının hangi verileri depolayacağı, veri tabanını oluşturan tabloların
neler olacağı ve ne tür verileri saklayacağı vb. gibi sorulara cevap vermek
gerekmektedir. Bu çerçevede bir veritabanı oluşturabilmek için şu konular iyi
anlaşılmalıdır. Bunlar ; Veri tabanında saklanacak olan verilerin türü, Veriler
arasındaki ilişkiler, Veriler nasıl ve nerede kullanılacak ve Firma çapında
tüm verileri yönetebilmek için organizasyon yapısı nasıl değişecektir.
 Tüm bunları kağıt üzerinde analiz edildikten sonra tasarıma geçmek işlerin
daha sistemli yürümesini sağlayacaktır.
 O nedenle veri tabanı tasarımı yapılırken aşağıdaki maddelere uyularak
©Veritabanı Yönetimi
yapılması gerekir.
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veri Tabanı Tasarımında Yapılması Gereken Hususlar
1. Varlıklar Tanımlanır:
 Varlık, çeşitli özellikleri bulunan bir nesnedir: Herhangi bir veritabanı
projesinde öncelikle Varlıklar tanımlanır. Birkaç proje için Varlıklara örnek
verilecek olunursa,
• Okul Sistemi : Öğrenciler, öğretmenler, dersler, derslikler
• İşletme sistemi : Ürünler, müşteriler, siparişler, teslimat, fatura
bilgileri, üreticiler, tedarikçiler, dağıtıcılar...
• Futbol Ligi : Takımlar, sahalar, oyuncular, fikstür, hakemler,
antrenörler
• Kütüphane sistemi : Kitap, üyeler, türler, ödünç hareketleri
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veri Tabanı Tasarımında Yapılması Gereken Hususlar
2. Her Varlık için bir tablo oluşturulur:
 Her Varlık için bir tablo oluşturulur ve her bir tabloya içereceği veriyi en
iyi anlatan bir isim verilir. Tüm proje bitirilinceye kadar bu tablolar
üzerinde muhtemel değişiklikler yapılabilir.
3. Her bir tablo için bir anahtar alan seçilir:
 Veri tabanındaki herhangi bir veriye erişilmeden önce tabloya erişilir. Bir
veri tabanında üzerinde en çok işlem yapılan Varlık grubu genellikle
tablolardır. Bu aşamada, tabloda yer alacak her bir kaydı bir diğerinden
ayırabilecek bir sütuna ihtiyaç duyulur.
 Örneğin araçlar ile ilgili bir tablo yapılırken, plakalar anahtar alan olarak
belirlenebilir.
 Öğrenci tablosu için, öğrenci numarası doğal bir anahtar alandır.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veri Tabanı Tasarımında Yapılması Gereken Hususlar
4. Varlıkların gerekli her bir özelliği için tabloya bir sütun eklenir:
 Tablo adları tanımlandıktan ve anahtar adları belirlendikten sonra,
tablolara sırasıyla adını veren Varlıkların her bir özelliği için bir alan
(sütun) eklenir. Örneğin, kitap için; Kitap no, ISBN no, kitap adı, yazarı,
türü, sayfa sayısı, özeti, fiyatı, baskı yılı...
5. Tekrarlayan Varlık özellikleri için ek tablolar oluşturulur :
 Tabloda veri tekrarı olacaksa, bu durumda eldeki tablonun en az bir
tabloya daha ayrılması gerekir.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veri Tabanı Tasarımında Yapılması Gereken Hususlar
6. Anahtar Alana Bağlı Olmayan Alanlar Belirlenir :
 İlişkisel veri tabanında, tablodan herhangi bir tek kayda erişmek için
mutlaka bir farklı özellik sağlanmalıdır ve bu özellik de anahtar alan
tarafından sağlanır. Ancak bazen, anahtar alan ile aynı satırda yer aldığı
halde, anahtar alan ile birebir ilişkisi olmayan bir alan yer alabilir. Bu
türden alanların elimine edilip ayrı tablolara ayrılması gerekir.
 Örneğin, ödünç tablosu ele alınacak olursa, ödünç verilen her kitap için
ödünç alanın adresi de bilinmek istenirse, bu ödünç tablosuna
yazılamaz. Çünkü ödünç tablosunun birincil anahtar alanı oduncNo ’dur
ve bu alan, ödünç verme işlemi ile ilgilidir. Oysa ödünç alanın adresi,
ödünç alan kişinin kendisine bağlı bir özelliktir. Bu kişinin her aldığı kitap
için adresini tekrar yazmaya gerek yoktur.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veri Tabanı Tasarımında Yapılması Gereken Hususlar
7.Tablolar arasındaki ilişkiler tanımlanır
 Her biri bir Varlığa dair özellikleri barındıran tabloların tümü göz önüne
alınır ve birbirleri ile olan ilişkileri tanımlanmaya çalışılır.
 Örneğin kitabı ödünç verebiliriz. Bu durumda, ödünç tablosu ile Kitap
tablosu ilişkili olacaktır.
 Kitap üyelere ödünç verilir. Bu durumda, ödünç ile üyeler arasında da bir
ilişki vardır.
 Türler ile Kitap arasında bir ilişki vardır, bir kitabın en az bir türe dahil
olması gerekir.
 İlişkili her iki tablo bir birincil alan ve bir yabancı anahtar alan üstünden
birbirine bağlanır.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
VERİ TABANI GELİŞTİRME AŞAMALARI
 Bu
kısımda, yeni bir veritabanı tasarımı ve bir veritabanının yönetimi ve
organizasyonu ile ilgili gereksinimleri ve gerekli faaliyetleri ele alacağız.
 Bir veri tabanı tasarlanırken genellikle şu süreçler ele alınır:
1. İhtiyaç (Gereksinim) Analizi
2. Veri Tabanı tasarımı
• Kavramsal Tasarım
• Mantıksal Tasarım
• Fiziksel Tasarım
3. Veri Tabanının Tamamlanması (uygulama programları, testler,
dokümantasyon) -Yada veritabanının gerçekleştirilmesi
4. Veri Tabanının İşletilmesi, Test Edilmesi ve Bakımı
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
1
İhtiyaç
Analizi
2
Kavramsal
Modelleme
3
Mantıksal
Modelleme
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
4
Fiziksel
Modelleme
İhtiyaç Analizi (Gereksinimlerin Belirlenmesi)

Veri tabanı tasarlamaya başlamadan önce ihtiyaç analizinin doğru yapılması gerekmektedir.

Veri tabanı ihtiyaç analizi yapılırken hazırlanacak olan sistemin neye hizmet edeceği, veri
tabanını ne iş yapacağı ve hangi ihtiyaçları karşılayacağına, veri tabanının hangi verileri
depolayacağı, veri tabanını oluşturan tabloların neler olacağı ve ne tür verileri saklayacağı vb..
gibi sorulara cevap vermek gerekmektedir.

Tüm bunları kağıt üzerinde tasarladıktan sonra fiziksel tasarıma geçmek çalışmanızın daha
sistemli yürümesi açısından avantajınıza olacaktır.
Geliştirilecek olan sistemin işlevselliği, sistemde tutulması gereken veriler, bunların birbirleri ile
olan bağıntıları, kullanıcıların operasyonel olarak gerçekleştirdikleri işlerin tüm detayları ile
birlikte bu aşamada belirlenir.
Veri tabanı sisteminin yapısında;


1.Veri tipleri
2.Veri grupları
3.Veriler ile ilgili kurallar
4.Veriler üzerinde yapılması gereken işlemler belirlenir.

Gerekli alanlar ve alanlar için veri türleri (sayı, karakter, tarih vb.)

Alanlar için max uzunluklar (max 50 karakter vb..)

Alanlar için kısıtlamalar (sayısal bir alana karakter girilemez gibi)

Tablolar arasındaki ilişkiler belirlenir.

Sonraki aşamaların hepsi bu aşamaya bağımlı olduğu için modellemedeki yanlışlıklar tüm
©Veritabanı Yönetimi
aşamaları etkileri
Prof. Dr. İbrahim Çil
İhtiyaç Analizi
Veri tabanı kullanılması istenilen uygulama için gereksinimler tanımlanır.
 Ne tür bilgiler saklanacak? (öğrenci bilgileri, ders bilgileri, hoca bilgileri)
 Bu bilgiler arasındaki ilişkiler ne şekilde olacak? (bir derse en çok kaç hoca
girebilir, bir öğrenci bir dönemde en fazla kaç kredilik ders seçebilir)
 Bir
sistemin analizi yapılmış ve bir veri tabanı kurulması önerilmiş
ise, önce veri tabanından beklenen amaçların ve işlevlerin,
donanım-yazılım ve personel gereksinimlerinin, kullanılacak veri
miktarı ve ilişkilerin saptanması gerekmektedir. Bu bilgiler
gereksinim analizi yolu ile elde edilir.
 Sistemin inceleme ve analiz aşamasında belirlenen gereksinimler,
bir veri tabanı geliştirme ekibi tarafından ayrıntılı incelenir.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
İhtiyaç Analizi
 Veri
tabanı uygulamalarından yararlananlar kullanıcılardır. Bu nedenle veri
tabanı gereksinim analizinde kullanıcıların görüşlerine de başvurulmalıdır.
Özellikle girdiler-çıktılar ve işlem sınırlamaları bakımından gereksinimleri
sorulmalıdır.
 Veri tabanı geliştirme ekibi, formlar, raporlar ve menüler (seçenekler) için
örnekler hazırlayarak, bunlar üzerinde kullanıcıların görüşlerini almalıdır.
 Gereksinim analizi sonunda belirlenen gereksinimler; metin, veri akış
diyagramları, varlık-ilişki diyagramları, nesne diyagramları şeklinde
olabilmektedir.
 Gereksinim belgeleri yeniden gözden geçirilip gerekli düzeltmeler
yapıldıktan sonra kullanıcıların ve proje sahibinin onayına sunulmaktadır.
KİM İÇİN
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
İhtiyaç Analizi ve Verilerin Değerlendirilmesi
 Kullanıcıların
ve proje sahibinin anlayabileceği şekilde hazırlanan gereksinim
modeli bu hali ile veri tabanında yer almaz.
 Çok kullanıcılı sistemlerde bu gereksinimler çelişkili ve tutarsız da
olabilmektedir. Bu nedenle gereksinim modeli, veri tabanı uzmanları
tarafından yeniden yorumlanmakta, veri tabanı tasarımında kullanılabilecek
bir modele yani Kavramsal Modele dönüştürülür.
 Hata ve eksiklerin değerlendirme aşamasında bulunup düzeltilmesi kolay ve
ucuzdur. Oysa daha sonraki aşamalarda fark edilmesi halinde geriye
dönülmesi büyük iş kaybına ve gidere yol açmaktadır.
 Bu aşamanın sonunda; sistem mimarisi, bir dizi yapılabilir ve maliyeti uygun
gereksinimler ve kavramsal veri modeli elde edilir. Bu sonuçlar onaylaması
için proje sahibine sunulur ve tasarım aşamasına girdi olarak aktarılır.
 Değişik uygulama sistemi yapılarının tanımlanması ve içlerinden birinin
seçimi yapılır.
 Uygulamanın yapılabilirliğini (fizibilitesi) yeniden belirlenir.
 Seçilen çözümde bütün gereksinimlerin yer aldığının denetlenmesi ve
©Veritabanıelenmesi
Yönetimi
eksikler var ise, ilerde eklenmesi yada
gereği karşılaştırılır.
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veritabanı Tasarımı
 Bir
veritabanı oluşturmak için üç tasarım aşamasından geçilmelidir:
1. Kavramsal tasarım
2. Mantıksal tasarım ve
3. Fiziksel tasarım.
 Kavramsal tasarım veritabanının işletme perspektifinden görülen soyut
halidir.
 Kavramsal tasarım Varlık-İlişki diyagramlarının oluşturulması esasına
dayanır.
 Mantıksal
tasarım, veritabanının işletmedeki son kullanıcıların bilgi
gereksinimlerinin detaylı bir tanımlanmasını gerektirir.
 Mantıksal
tasarım temelde Normalizasyon işlemidir, yani Tasarımı
İyileştirmedir.
 Fiziksel tasarım ise veritabanının doğrudan erişimli saklama cihazlarında
gerçekte nasıl düzenlendiğini gösterir.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veritabanı Tasarımı
Kavramsal
Tasarım
Kavramsal Şema
Mantıksal
Tasarım
(Varlık-İlişki
Modeli)
Varlık-İlişki Diyagramı
Oluşturma
Mantıksal Şema
(İlişkisel Model)
Normalizasyon
(Tasarımı İyileştirme)
Fiziksel
tasarım
Veri tabanının
gerçekleştirilmesi
Varlık İlişki Şemasının
Tablolara Dönüştürülmesi
Veya üç tasarım aşaması aşağıdaki şekil ile ifade edilebilir.
İnsan
Kavramsal
veri modeli
Varlık-İlişki
Diyagramı
Mantıksal
Model
Fiziki
Model
İlişkisel
Tablolar
Fiziksel dosya
yapıları
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Makina
2. Aşama: Kavramsal Tasarım
 Gereksinim
analizinin sonuçları göz önünde bulundurularak, saklanması
istenilen verileri saklayacak veri tabanının kavramsal modeli geliştirilir.
 Kavramsal Modelin öğeleri Varlık-İlişki Diyagramları ile gösterilir.
 Varlık İlişki diyagramları öğelerin anlamlarını ve birbiriyle ilişkilerini belirli bir
veri tabanı sisteminden ya da kurulum ayrıntılarından bağımsız olarak
gösterir.
 Kavramsal veritabanı tasarımı, veri elemanlarının veritabanı içinde nasıl
gruplanacağını tanımlar.
 Tasarım sürecinde, veri elemanları arasındaki ilişkiler ve bilgi
gereksinimlerini karşılayabilmek için bu veri elemanlarını bir arada
gruplandırmanın en etkin yolu belirlenir.
 Bu süreç aynı zamanda gereksiz (tekrarlanan) veri elemanlarını ve spesifik
uygulama programları için istenen veri elemanlarını da tanımlar.
 Veritabanındaki veri elemanları arasında genel bir mantıksal görüntü elde
edilinceye dek, bu veri grupları organize edilir, rafine edilir ve verimlilik
düzeyleri artırılır.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Kavramsal Model
 Kullanıcıdan
elde edilen gereksinimler ile ilgili bir analiz çalışmasının
yapılması ve birbiriyle bağıntılı verilerin gruplanarak bir düzenleme içinde
modellenmesi gerekir.
 Bu modeli grafiksel olarak Varlık-İlişki diyagramları ile gösterilir.
 Varlıkların ve aralarındaki ilişkilerin belirlenmesi ve tanımlanması işlemi
varlık-ilişki modeli ile kavramsal olarak hazırlanmaktadır.
 Mantıksal Tasarım aşamasında ise bu yapı bilgisayara yönelik özel bir
veri yapısına yani mantıksal modele (ilişkisel veri modeli) yani İlişki
Şemasına dönüştürülmektedir.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Kavramsal Tasarım Çıktısı olarak
Varlık-İlişki Diyagramı Örneği
bolum_no
bolum_ad
adı
Sicil no
Bolum
Hoca
1
1
kayıtlı
1
olur
kayit_tar
verir
n
n
yil
n
ogrNo
dogum_yer
Ogrenci
m
uzmanlik
olur
n
kredi
Ders
ders_ad
dogumtarih
adsoy
adres
finalnotu
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
donem
ders_kod
Mantıksal Tasarım
 Bu
aşamada kavramsal tasarımdan yararlanılarak VTYS’nin kullandığı veri
modeline geçiş işlemi gerçekleştirilir.
 Bu veri modeli ilişkisel model olacaksa E-R çizelgesindeki varlıklar ve
ilişkiler tablo haline getirilir.
 Her varlık için bir tablo oluşturulur
 1-N ilişkinin 1 tarafının PK alanı N tarafındaki varlık için oluşturulan
tabloya eklenir (Dersler tablosundaki Hoca alanı gibi).
 N-M ilişkiler için ayrı bir ara-tablo oluşturulur. Bu ara-tabloda anahtar
alan iki tablonun anahtar alanlarının birleşimidir (ör: Notlar tablosundaki
Öğrenci ve Ders alanları).
Veri tabanı tasarımının ilişkisel veri tabanı modelinde tablolar ile ifade
edilebilmesi için yapılması gereken dönüşümü içerir.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Kavramsal Tasarımdan Mantıksal Tasarıma Geçiş
Varlık-İlişki Şeması
Ad
Final
ÖĞRENCİ
Soyad
Numara
ÖĞRENCİ
Numara
101
102
103
Ad
Ali
Fatma
Ruhu
1
İlişki Şeması
N
Soyad
Can
Kara
Say
N
ÖĞRENCİ
_DERS
Ders Adı
M
N
ÖĞRENCİ_DERS
numara
Ders Kodu
101
201
101
207
103
207
©Veritabanı Yönetimi
103 Prof. Dr. İbrahim105
Çil
DERS
Ders Kodu
Vize
1
Kredi
DERS
Ders Kodu
201
105
207
Vize
60
80
75
67
Ders Adı
Programlama
Veri Tabanı
Fizik
Final
67
89
45
36
Kredi
4
4
3
Mantıksal Tasarım Çıktısı Olarak
İlişki Şeması Örneği
İlişki Şeması
ÖĞRENCİ
1
Öğrenci No
Adı
Soyadı
E - Posta
101
102
103
Ali
Fatma
Ruhu
Can
Kara
Say
[email protected]
[email protected]
N
[email protected]
1
DERS
Ders Kodu
Ders Adı
201
Programlama 4
105
207
Veri Tabanı
Fizik
ALINAN_DERS
Öğrenci No
N
Notu
Harf Notu
101
Ders Kodu
201
90
AA
101
105
80
BB
102
105
75
CB
102
207
85
BA
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Kredisi
4
3
İlişki Şeması
Veri modeli tablolara ve ilişkilere dönüştürülür
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Mantıksal Tasarım Çıktısı Olarak
Access ile Hazırlanmış İlişki Şeması Örneği
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Fiziksel Tasarım
 Bu
aşamada sistemin fiziksel olarak gerçekleştirilmesi sağlanır. Bu aşamada
bir VTYS kullanılarak önceki aşamalarda belirlenen hususlar yazılım
ortamında oluşturulur.
 VTYS ile ilk temas bu aşamada kurulur.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
 Fiziksel
tasarımın amacı en az giderle en uygun performansın
sağlanmasıdır.
 Fiziksel tasarımın dört temel aşaması vardır:
1. Veri Gösteriminin Belirlenmesi
2. Erişim Yöntemlerinin Seçimi
3. Verinin Dış Belleklere Atanması
4. Veri Tabanının Yüklenmesi ve Tekrar Düzenlenmesi
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
MySQL Workbench’de hazırlanan İlişki Şeması ve tablolar
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veri Gösteriminin Belirlenmesi
 Mantıksal
tasarım sırasında şema oluşturulurken, aynı zamanda veri
öğesinin tipi ve uzunluğu gibi fiziksel özellikler de kararlaştırılmalıdır.
 Ayrıca, fiziksel kütüklerin boyutları ya da veri setleri saptanmalıdır.
 Veri tabanı tasarımcısı, veri tanımlama dili (DDL) kullanarak veri
gösterimini ayrıntılı olarak belgelendirir.
 Veri tanımlama dili ile veri
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Erişim Yöntemlerinin Seçimi
 Erişim
yöntemleri, VTYS’ne bağlı olduğu için belirlidir.
 Yine de veri tabanındaki her bir kayda erişilecek yol saptanmalıdır.
 Veri tabanına kendi anahtarı ile doğrudan erişebilen kayıt tipleri, başka
kayıtların göstergeleri yada indeksler aracılığı ile girilebilenlerden ayırt
edilmelidir.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Verinin Dış Belleklere Atanması
 Erişim
yöntemleri ile tanımlanmış olan her kaydın ve kütüğün fiziksel
araçlarda, yani dış belleklerde saklanacağı yerin belirlenmesi gerekir.
 Atamada çok kullanılan veriye öncelik verilmesi yada en büyük olasılığı
sağlayan veri düzeninin bellekte bir araya getirilmesi (kümelemeclustering) performansı arttırır.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veri Tabanının Yüklenmesi ve Tekrar Düzenlenmesi
 Mantıksal
Tasarım sonucunda elde edilen tablolar veri tabanı üzerinde
oluşturulur.
 Yükleme, bir veri tabanı yükleme programı (SQL script) oluşturularak,
yada yardımcı bir program kullanılarak gerçekleştirilir.
 Tablolar görsel bir arayüz üzerinden oluşturulabileceği gibi, Veri
Tanımlama Dili komutlarından olan CREATE TABLE komutu ile de
oluşturulabilir.
 Bu aşamada;
1. Mantıksal düzeyde yapılan düzenlemeler oluşturulan yapılar ve her
yapıda hangi verilerin yer aldığı.
2. Her verinin türü, uzunluğu, varsa varsayılan değeri ve diğer
özellikleri.
3. Veriler arası ilişkiler ve her türlü kısıtlamalar.
4. Fiziksel veri yapıları ile ilgili tercihler ve parametreler.
5. Kullanıcı tanımları ve kullanıcıların hangi veriler üzerinde hangi
işlemleri yapmaya yetkili olduklarına ilişkin tanımlar.
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veri Tabanının Tekrar Düzenlenmesi
 Tekrar
1.
2.
3.
düzenlenmeyi gerektirebilecek nedenler:
Yeni veri öğelerinin veya kayıt tiplerinin ortaya çıkması (mantıksal
tasarım da tekrar düzenlenmeli)
Yeni işlemlerin gerekmesi (sadece fiziksel tasarım tekrar
düzenlenir)
Veri tabanını değiştirmek yoluyla işlem etkinliğinin arttırılması
(sadece fiziksel tasarım tekrar düzenlenir)
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veri Tabanının Tamamlanması- Gerçekleştirim Aşaması
 Veri
tabanının tamamlanması aslında uygulama programlarının
tamamlanmasını ifade eder.
 Uygulama programları aslında mantıksal model tasarlanırken
tasarlanırlar. Bu aşamada kullanıcı arabirimleri de (form yapıları, raporlar)
tasarlanarak program tamamlanır.
 Veri tabanının ve uygulama programlarının doğruluğunun, bütünlüğünün
ve performansının test edilmesi
 Dokümantasyonun hazırlanması
 Tüm uygulamalar tam-ölçekli çalıştırılır
 Gizlilik, güvenlik ve erişim kontrolü sağlanır
 Kurtarma ve Yedekleme prosedürleri kurulmalı ve kullanılmalıdır
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veri Tabanının Tamamlanması- Gerçekleştirim Aşaması
–Tablolar, ilişkiler ve sınırlılıklar oluşturulur.
–Depolanmış yordamlar ve tetikleyiciler yazılır
–Veri tabanına veri girilir ve sistem denenir
–Bu aşamadan sonra gerçekleştirilen veri tabanı sistemi ile uygulama
programı arasındaki gerekli bağlantılar gerçekleştirilir.
• Uygulama programında VT’a bağlantı
• VT’nın uygulama programı içerisinden kontrolü (SQL)
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Sistemin Test Edilmesi ve Bakımı
 Veri
tabanı kurulduktan sonra bazı testlerden geçirilerek doğru ve
geçerli işlemler yapıp yapmadığına bakılır. Hatalı noktalar düzeltilir.
 Veri tabanı kullanıma açıldıktan sonra sürekli olarak başarımı kontrol
edilir.
 Beklenenden yavaş çalışması yada doğru çalışmaması durumlarında
düzeltme işlemleri gerçekleştirilir.
 Veri tabanının sık sık yedeği alınır (backup), disk arızası gibi
durumlarda yedekten geri yüklenir (recovery).
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil
Veri Tabanının İşletilmesi ve Yönetilmesi
 Her
sistem gibi veri tabanı sistemi de ne kadar mükemmel tasarlanmış
olursa olsun, kötü işletilmesi halinde sorunlar ortaya çıkabilmektedir.
 Aşağıdaki durumlarda uygulanacak yöntemler mutlaka belirlenmelidir:
1. Normal ve anormal durumlarda sistemin kapatılması
2. Başarısızlık halinde kurtarma (recovery)
3. Veri tabanının yedeklenmesi ve onarılması
©Veritabanı Yönetimi
Prof. Dr. İbrahim Çil