Sayın Hükümet?.. İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE

T.B.M.M.
B.117
31.5.1995
0:2
BAŞKAN - Sayın Hükümet?..
İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE (Aydın) - Katılmıyoruz efendim.
BAŞKAN - Önergenizi izah etmek üzere, buyurun Sayın Gürkan.
H. ULUÇ GÜRKAN (Ankara) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İktidar partilerinin söz­
cülerini, bugün öğleden sonra görüşmeler başladığından bu yana dikkatle dinledim. Bu tasarıyı gö­
nülden savunamıyorlar; mahcup bir edayla destekler havadalar. Mahcubiyetlerini gizlemek için de,
bakın, burada muhalefeti dinlemiyorlar ve dinlemeyerek, bu tasarı lehine, belki gönülden olmayan
oylarını, vicdanlarında aklama durumundalar.
Değerli milletvekilleri, bu mahcubiyetin, bence, çok açık bir nedeni var; il ve ilçe yapmak üze­
re bir yetki yasası çıkarmanın yanlış olduğunu, sizler de, bizim kadar, net ve açık olarak biliyorsu­
nuz. Böyle bir yetki yasası çıkarmak, son derece yanlış.
1. Sistemi, idarî yapıyı bozacaktır böyle bir yetki yasası; idarî yapımızı dejenere etmeye mü­
saittir.
2. Bu konuda yetki yasası çıkarmak, Anayasaya açıkça aykırıdır. Bunun örneği de vardır. He­
piniz biliyorsunuz, 1991 yılında, ANAP İktidarı, benzeri bir yasayı çıkarmış ve bu yasa, Anayasa
Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir.
İktidar partilerinin sayın sözcülerinden birisi, burada, il, ilçe yasaları konusunda "uyduruk
-amacımı aşan bir ifade diye sonradan tevil etse de-yasalarla olmaz" demişti.
Değerli milletvekilleri, lütfen elinizi vicdanınıza koyun ve 1991 yılında, Anayasa Mahkemesi
tarafından iptal edilen, ANAP'in, benzeri yetki yasası, bundan, şu anda görüşmekte, tartışmakta ol­
duğumuz yasa tasarısından daha fazla mı uyduruktu. Bir değerlendirme yapalım: Anayasa Mahke­
mesi, o yasayı neden iptal etmişti; Anayasa Mahkemesinin içtihadı şöyle: Bütün ilçeler, il; bütün
beldeler ilçe yapılabiliyor böyle bir yetki yasasıyla. Kapsamı, amacı, belirsiz, sınırsız. Her ne ka­
dar, amaç olarak, coğrafî durum, ekonomik şartlar, kamu hizmetlerinin gerekleri gibi bazı ifadeler,
ölçüler varsa da, bunlar, son derece genel ölçüler. Coğrafî durumun ne olduğu, örneğin; nüfus mu
kastediliyor; hangi nüfusa göre il yapılacak; hangi coğrafî ortamda; hangi konumda; bir benzer ile
ne kadar uzaklıkta, ne kadar yakınlıkta; ölçü ne? Ekonomik şartlan Acaba, kendi kendini besleye­
cek yahut kişi başına düşen gelir... Nedir bu ölçü? Burada, hiçbir şey belli değil. Kamu hizmetleri­
nin gereklerinden kastedilen ne? İlçe yapılacak bağlı beldelerde, polis teşkilatı, adliye kurulabile­
cek mi, kurulmuş olmalı mı, olmamalı mı? Hiçbir şey belli değil. Belirsiz bir amaç, bir belirsiz ge­
nelleme. Bu, yetki yasasında olamaz. Anayasa Mahkemesinin içtihadı var. Burada, uzun uzun, gün­
lerce, geceler boyu tartıştığımız özelleştirme yasalarından da çok iyi bileceğiniz gibi, bu, sınırsız,
somut olmayan amaçlarla, kapsamlarla verilen yetki yasaları, Anayasa Mahkemesinden geri dönü­
yor.
Zaten, sanıyorum, amaç da, coğrafî durumu,' ekonomik şartları* kamu hizmetinin gereğini de­
ğerlendirip, il, ilçe yapmak değil. Bu tasarının zamanlaması ve üzerindeki konuşmaların, Kilis ile
İnegöl üzerinde yoğunlaşması, asıl amacın, coğrafî şartlar, ekonomik durum, kamu hizmetinin ge­
rekleri yerine, önümüzdeki seçimde, seçmen iradesi üzerine baskı kurmak olduğunu açıkça ortaya
koyuyor.
'
.
Değerli milletvekilleri, İnegöl'ün, Kilis'in il olmasını...
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
İSMAİL KÖSE (Erzurum) - İnegöl'de seçim yok Sayın Başkan; İnebolu...
BAŞKAN - Devam edecek misiniz efendim?
-275-