Sanayi Üretim Endeksi Bülteni

08
MART
2016
Sanayi Üretim Endeksi Bülteni
Ocak 2016
Endeks
Sanayi Üretim Endeksi
129
128
127
126
125
124
123
122
121
120
119
Toplam Sanayi
Şub
Mar
Nis
May
Haz
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
Oca
TÜİK
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre %1,0 arttı.
Sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2016 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre madencilik ve
taş ocakçılığı sektörü endeksi %2,2 azaldı. İmalat sanayi sektörü endeksi %1,5 arttı, elektrik,
gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise %1,1 azaldı.
Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre ise artış %5,6.
2016 yılı Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taş ocakçılığı sektörü
endeksi %4,1, imalat sanayi sektörü endeksi %5,8 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme
üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %5,2 arttı.
Alt Sektörlere Göre Sanayi Üretim Endeksi-MTEA
135
130
Toplam sanayi
125
120
B-Madencilik ve taşocakcılığı
115
C-İmalat sanayi
110
D-Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme
üretimi ve dağıtımı
105
100
Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu
Eyl
Eki
Kas Ara Oca
TÜİK
1
08
MART
2016
Sanayi Üretim Endeksi Bülteni
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında en yüksek artış dayanıksız
tüketim malı imalatında gerçekleşti. 2016 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre en yüksek artış
%4,3 ile dayanıksız tüketim malı imalatında gerçekleşti.
Alt Sektörlere Göre Sanayi Üretim Endeksi-MTEA
140
Toplam sanayi
135
130
ARM-Ara malı imalatı
125
120
DLT-Dayanıklı tüketim malı imalatı
115
110
105
DZT-Dayanıksız tüketim malı imalatı
100
Şub Mar
Nis May Haz Tem Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
Oca
TÜİK
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek artış diğer ulaşım
araçlarının imalatında gerçekleşti. İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2016 yılı Ocak
ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %67,5 ile diğer ulaşım araçlarının imalatında
gerçekleşti. Bu artışı, %36,8 ile temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin
imalatı ve %11,8 ile makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı takip etti.
İmalat sanayinin alt sektörlerinden, kömür ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı % 1,8
artarken, diğer madencilik ve taş ocakçılığı ise aylık % 2,2 azaldı, yıllık bazda ise % 4,1 artış
gösterdi.
Kömür ve Petrol Endeksleri
Oca
Ara
Kas
Eki
Eyl
Ağu
Tem
Petrol (CO1:COM)
May
Nis
Mar
Şub
Kömür (INDEXDJX)
Haz
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Bloomberg
2
08
MART
2016
Sanayi Üretim Endeksi Bülteni
Petrol ve kömür ürünlerinde düşen hammadde fiyatlarının etkisi devam etti. Hem kömür hem
petrol cephesinde yıl boyunca yaşanan ciddi düşüş maliyetleri aşağı çekerek üretimde artışa
Bakır ve Alüminyum Endeksleri
Oca
Ara
Kas
Eki
Eyl
Ağu
Alüminyum (LMAHDS03:COM)
Haz
May
Nis
Mar
Bakır (LMCADS03:COM)
Tem
7
6
5
4
3
2
1
0
Şub
Bin
olanak sağladı.
Bloomberg
Metal cevherleri madenciliği kaleminde, her ne kadar Ocak ayında diğer aylara göre %0,8’lik
artışla bir toparlanma yaşanmış olsa da, bu yıl boyu süregelen azalışta, maden-metal
ihracatında Türkiye’nin küresel piyasalarda yaşanan fiyat ve talep düşüşlerinden etkilenmesi
yatıyor. Sektörde küresel talep daralması ve buna bağlı fiyat düşüşü özellikle Çin’in düşük
büyüme oranlarından da kaynaklanarak (İlgili TEDAM Çin Analizi) yıl boyu sürdü. Bu talep
daralması tüm emtia fiyatlarında kendini göstermeye devam ettiriyor.(Kömür, metaller,
gümüş, vb.)
Bu değişim Bakır fiyatlarına da yansımasını sürdürüyor. Bakır HG1:COM Endeksi Ocak ayında
220 seviyesinde toparlanma sinyalleri gösterse de sene içinde 280-290’dan 200 dolaylarına
kadar düşerek son 5 yılın en düşük seviyelerine yaklaştı.
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek düşüş bilgisayarların,
elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti. İmalat sanayi alt sektörleri
incelendiğinde, 2016 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre en yüksek düşüş %23,8 ile
bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti. Bu düşüşü, %10,4 ile
tütün ürünleri imalatı ve %6,3 ile motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı
römork) imalatı takip etti.
İmalat sanayi endeksinin dış ticaret ile ilişkisine bakıldığında, yapılan çalışmalar dış
ticaret ile büyüme arasında pozitif bir ilişki olduğunu göstermiştir
3
08
MART
2016
Sanayi Üretim Endeksi Bülteni
Değişim Oranı (%)
Sanayi Üretim Endeksi ve Dış Ticaret Değişim Oranları (Aylık Bazda)-MTEA
10
5
0
-5
-10
-15
Şub
Mar
Nis
May
İhracat Değişim
Haz
Tem
Ağu
İthalat Değişim
Eyl
Eki
Kas
Ara
sanayi üretim endeksi değişim
Oca
TÜİK
Dış ticaret kalemlerinin trendi, ülkenin imalat sanayi endeksinin trendiyle paraleldir. Özellikle
ihracat değişimi ile sanayi üretim endeksindeki değişimin hareketindeki benzerlikler
belirgindir. Bununla birlikte, zaman zaman ithalat değişimi ile imalat sanayi endeksi
değişiminin hareketinde görülen eşzamanlılık da ülkenin ithal ikameci büyüme yaklaşımını
destekler niteliktedir. Daha genel bir bakış açısıyla bakıldığında ise, dış ticaret hacminde
yaşanan artış ülkenin büyümesini desteklemektedir. Bu gerçek aşağıdaki grafikte daha açık
görülmektedir.
Değişim Oranı (%)
20
Sanayi Üretim Endeksi ve Dış Ticaret Hacmi Değişim OranlarıKarşılaştırmalı (Yıllık Bazda)
10
0
-10
-20
-30
Şub
Mar
Nis
May
Sanayi Üretim
Haz
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Dış Ticaret Hacmi
Kas
Ara
Oca
TÜİK
Sanayi üretim endeksinin dış ticaretle doğru orantılı ilişkisini alt başlık olarak fasıllar da
doğrulamaktadır. Sanayi üretiminin detaylarına baktığımızda, Ocak ayında en hızlı büyüyen
sektörlerin başta ihracat bazlı sektörler olduğunu görüyoruz. En çok ihracat yapılan fasıllar
içinde; diğer fasıllarda yıllık bazda %14,4 lük, Motorlu kara taşıtlarının ihracatında görülen
%13,8 lik azalış ile; Diğer imalatlarda görülen %13,1’lik ve Motorlu taşıtların imalatında
4
08
MART
2016
Sanayi Üretim Endeksi Bülteni
görülen %4,2’lik azalış uyumludur. Dahası yine en çok ihracat yapılan fasıllar içinde,
ihracatında yıllık bazda %0,8 artış görülen Örülmemiş giyim eşyasının imalatının %12,6
artmıştır.
Ayrıca GSYH büyüme hızı ile imalat sanayi üretim endeksi artış hızları birbirleriyle son
derece yakın hareket etmekte olduğundan, daha önce açıklanan sanayi üretim endeksleri,
GSYH hakkında önbilgi niteliğindedir. Bu yüzden GSYH’nin öncü göstergesi olarak anılan ve
milli gelir düzeyini tahmin etmekte kullanılan imalat sanayi üretim endeksi (takvim
etkisinden arındırılmış), 2016 yılı başlangıcı hakkında fikir vermektedir.
(%)
GSYH-Sanayi Üretim Büyüme Hızı-Karşılaştırmalı
7
14
6
12
5
10
4
8
3
6
2
4
1
2
0
0
Şub
Mar
Nis
May
Haz
Tem
Sanayi Üretim Büyüme Hızı
Ağu
Eyl
Eki
Kas
GSYH Büyüme Hızı
Ara
Oca
TÜİK
Bu doğrultuda, azalan dış talep ve jeopolitik riskler sebebiyle Ocak ayında ihracatın yıllık
bazda %22 azalarak 9 milyar 597 milyon dolar ve dış ticaret hacminin de %20,7 azalışla 22
milyar 955 milyon dolar olması büyüme açısından olumsuzluğa işaret etmekte iken (Dış
Ticaret Verileri Bültenimiz), 2016 yılı başlangıcı için diğer öncü göstergelerden mevsimsel
etkilerden arındırılmış İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı’na bakıldığında, 2016 yılı Ocak
ayında 75,2 iken Şubat ayında 74,1 olmuş (2015 yılı Ocak ve Şubat aylarında 74,5 ve 74,1 idi)
Tüketici Güven Endeksinin Ocak ve Şubat aylarında 71,6 ve 66,6 olması (2015 yılı Ocak ve
Şubat aylarında 67,7 ve 68,1 idi), Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE)’ nin 2016 yılı Ocak
ayında 103,3 ve Şubat ayında 104,5 olması (2015 yılı Ocak ve Şubat aylarında 103,2 ve 104,4
idi), 2016 yılı ilk çeyreği için geçen seneye benzer bir büyüme oranına benzer ılımlı bir artış
görülebileceğini işaret ediyor.
5