Sanayi Üretim Endeksi Bülteni

8
AĞUSTOS
2016
Sanayi Üretim Endeksi Bülteni
Haziran 2016
Sanayi Üretim Endeksi MTEA
130
Endeks
128
126
124
Toplam Sanayi
122
120
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
Oca
Şub
Mar
Nis
May
Haz
TÜİK
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi 2016 yılı Haziran ayında bir önceki
aya göre %1,4 azaldı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi yıllık bazda %1,1
oranında artış kaydetti.
Ana sanayi grupları (MIGs) sınıflamasına göre, 2016 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre en
yüksek azalış %4,8 ile dayanıksız tüketim malı imalatında gerçekleşti.
Ana Sanayi Gruplarına Göre Sanayi Üretim Endeksi-MTEA
150
145
140
135
130
125
120
115
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Toplam sanayi
DLT-Dayanıklı tüketim malı imalatı
SEM-Sermaye malı imalatı
Kas
Ara
Oca
Şub
Mar
Nis
ARM-Ara malı imalatı
DZT-Dayanıksız tüketim malı imalatı
May
Haz
TÜİK
İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, aylık bazda en yüksek azalış %32,8 ile diğer
ulaşım araçlarının imalatında gerçekleşti. Bu azalışı, %14 ile temel eczacılık ürünlerinin ve
eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı ve %7,7 ile fabrikasyon metal ürünleri (makine ve
teçhizat hariç) imalatı takip etti.
1
8
AĞUSTOS
2016
Sanayi Üretim Endeksi Bülteni
Aylık bazda en yüksek artış %12,2 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin
imalatında gerçekleşti. Bu artışı, %7,8 ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı
ve %6,9 ile elektrikli teçhizat imalatı izledi.
Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2016 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre
madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %6,3 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme
üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %2,1 artarken imalat sanayi sektörü endeksi %2,4 azaldı.
Alt sektörler yıllık bazda incelendiğinde, 2016 yılı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına
göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %7,9 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme
üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %9,3 artarken, imalat sanayi sektörü endeksi %0,4 azaldı.
Alt Sektörlere Göre Sanayi Üretim Endeksi-MTEA
140
130
120
110
100
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
Oca
Şub
Mar
Nis
May
Haz
Toplam sanayi
B-Madencilik ve taşocakcılığı
C-İmalat sanayi
D-Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı
TÜİK
Mayıs ayında üretimin Nisan ayına göre 0,2 milyon varil/gün artarak 8,7 milyon varil/gün
olarak gerçekleşti. Mayıs ayında üretim Nisan 2015’e göre yaklaşık 1 milyon varil azaldı.
AB’nin ham petrol üretimi için 2016 beklentiler değiştirmeyerek 8,6 ve 8,2 milyon varil olarak
korunuyor.
Türkiye doğalgaz ithalatı Mayıs’ta geçen yılın aynı ayına göre %3,5 azalarak 3 milyar 215
milyon metreküpe geriledi. En fazla doğalgaz 1 milyar 896 milyon metreküple Rusya’dan ithal
edilirken, bu ülkeyi 518 milyon metreküple İran, 475 milyon metreküple Azerbaycan izledi.
Mayısta Türkiye’nin doğalgaz tüketimi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8,9 azalarak 2 milyar
916 milyon metreküpe indi.
2
8
AĞUSTOS
2016
Sanayi Üretim Endeksi Bülteni
Enerji Kalemi - Küresel Enerji Piyasası
4000
150
3000
100
2000
50
1000
Enerji
Doğalgaz(NG1:COM)
Petrol (CO1:COM)
Haz
May
Nis
Mar
Şub
Oca
Ara
Kas
Eki
Eyl
Ağu
0
Tem
0
Bloomberg
Çin'in Temmuz ayı ihracat ve ithalat verileri sonrasında temel metal fiyatlarında yükseliş
gözleniyor. Önceki aylardaki düşüşün sürmesi ve Mevsimsel olarak talebin yavaşlaması,
fiyatların aşağı yönlü seyir izlemesi bekleniyordu. 3 ay vadeli bakır fiyatı 4.828 dolar/ton
seviyesine kadar yükseldi.
Çin'in bakır ve bakır ürünleri ithalatı Temmuz ayında geçen yılın aynı dönemine göre %2,9
arttı. Haziran ayında ise ithalat 420 bin ton olmuştu. Ocak-Temmuz döneminde ise bakır ve
bakır ürün ithalatı %20 civarında artarak 3 milyon oldu. Aynı dönemde bakır cevheri ve
B-Madencilik ve Taşocakcılığı
Bakır (LMCADS03:COM)
Haz
140
120
100
80
60
40
20
0
May
Nis
Mar
Şub
Oca
Ara
Kas
Eki
Ağu
Eyl
Madencilik-Taşocakçılığı Kalemi - Küresel Maden Piyasası
5,4
5,2
5
4,8
4,6
4,4
4,2
Tem
Bin
konsantresi ithalatı da %36,1 artarak 9,41 milyon tona yükseldi.
Kömür (INDEXDJX:DJUSCL)
Bloomberg, Dow Jones
Bakırın yanı sıra alüminyum ve çinko fiyatları da yükseldi. 3 ay vadeli alüminyum fiyatı
%0,36 ve çinko fiyatı %0,46 artış gösterdi.
3
8
AĞUSTOS
2016
Sanayi Üretim Endeksi Bülteni
İmalat sanayi endeksinin dış ticaret ile ilişkisine bakıldığında, dış ticaret kalemlerinin
trendi, ülkenin imalat sanayi endeksinin trendiyle paraleldir. Özellikle ihracat değişimi ile
sanayi üretim endeksindeki değişimin hareketindeki benzerlikler belirgindir.
Değişim Oranı (%)
Sanayi Üretim Endeksi ve Dış Ticaret Değişim Oranları (Aylık Bazda)-MTEA
20
15
10
5
0
-5
-10
-15
Tem
Ağu
Eyl
Eki
İhracat Değişim
Kas
Ara
Oca
İthalat Değişim
Şub
Mar
Nis
May
Haz
Sanayi Üretim Endeksi Değişim
TÜİK
Daha genel bir bakış açısıyla bakıldığında ise, dış ticaret hacminde yaşanan artış ülkenin
büyümesini desteklemektedir. Bu gerçek aşağıdaki grafikte daha açık görülmektedir.
Değişim Oranı (%)
Sanayi Üretim Endeksi ve Dış Ticaret Hacmi Yıllık Değişim OranlarıKarşılaştırmalı
25
15
5
-5
-15
-25
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Sanayi Üretim
Ara
Oca
Şub
Mar
Dış Ticaret Hacmi
Nis
May
Haz
TÜİK
Ayrıca GSYH büyüme hızı ile imalat sanayi üretim endeksi artış hızları birbirleriyle son
derece yakın hareket etmekte olduğundan, daha önce açıklanan sanayi üretim endeksleri,
GSYH hakkında önbilgi niteliğindedir. Bu yüzden GSYH’nin öncü göstergesi olarak anılan ve
4
8
AĞUSTOS
2016
Sanayi Üretim Endeksi Bülteni
milli gelir düzeyini tahmin etmekte kullanılan imalat sanayi üretim endeksi (takvim
etkisinden arındırılmış), 2016 yılı hakkında fikir vermektedir.
GSYH-Sanayi Üretim Yıllık Büyüme Hızı (TA) Karşılaştırmalı
10
5
5
(%)
8
5
6
5
4
5
5
2
4
0
4
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
Sanayi Üretim Büyüme Hızı
Oca
Şub
Mar
GSYH Büyüme Hızı
Nis
May
Haz
TÜİK - TCMB
Bu doğrultuda, 2016 yılı Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında, yıllık bazda ihracatta yaşanan
sırasıyla %10,4’lük azalış ile %9,3 ve %8,1’lik artış; dış ticaret hacminde ise görülen
%11,3’lük azalış ile %1,2 ve %7,4’lük artış büyümenin yatay yönde seyredebileceğinin
işaretlerini verdi. (Dış Ticaret Verileri Bültenimiz).
Diğer öncü göstergeler incelendiğinde; Temmuz’da 75,7’ye düşen İmalat Sanayi Kapasite
Kullanım Oranı, 67’ye düşen Tüketici Güven Endeksi, Mart ayından itibaren 50’nin altında
kalan Türkiye PMI ve Mayıs’tan itibaren düşüşte olan Reel Kesim Güven Endeksi ekonomide
daralmaya işaret etti. PMI endeksinin düşüş seyrinin Sanayi üretim endeksini de etkilemesi
bekleniyor.
5
8
AĞUSTOS
2016
Sanayi Üretim Endeksi Bülteni
112,0
110,0
RKGE-2016
RKGE-2015
108,0
77,0
76,0
106,0
75,0
104,0
74,0
102,0
73,0
100,0
KKKO-2015
72,0
98,0
TCMB
TCMB
80
53
75
52
70
51
65
50
60
49
55
KKKO-2016
TGE-2016
TGE-2015
48
47
50
TCMB
PMI-2016
PMI-2015
Trading Economics
6