Ödemeler Dengesi Bülteni

Ödemeler Dengesi Bülteni
Şubat 2016
Cari İşlemler Hesabı
Cari işlemler açığı bir önceki yılın Şubat ayına göre 1 milyar 524 milyon dolar azalarak 1
milyar 785 milyon dolar olarak gerçekleşerek iyileşme kaydetti. Ancak bu rakam piyasa
beklentisinden düşük. Bunun sonucunda, son on iki aylık cari işlemler açığı 30 milyar
511 milyon dolar oldu. Bu azalmada ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının
bir önceki yılın aynı ayına göre 1 milyar 478 milyon dolar azalarak 1 milyar 962 milyon
dolara düşmesi etkili oldu. Bilindiği üzere uzun süredir düşük olan enerji fiyatları,
ithalatta düşüşte rol oynayarak dış ticaret açığına katkı sağlıyor (Dış Ticaret Verileri
Bültenimiz). Ayrıca birincil gelir dengesi açığının 99 milyon dolar azalarak 717 milyon
dolar olması da yine etkili oldu.
Birincil gelir dengesi kalemi altında yatırım geliri kaleminden kaynaklanan net çıkışlar,
bir önceki yılın aynı ayına göre 121 milyon dolar azalarak 670 milyon dolar olmuştur.
Altın kaleminde ise bir önceki yılın Şubat ayına göre 292 milyon dolar azalarak 1 milyar
213 milyon dolar net ihracat gerçekleşti.
Milyar $
20
15
10
5
0
-5
Mar
Nis
May
Haz
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
Oca
Şub
-10
İhracat
İthalat
Mal Dengesi
TCMB
Hizmetler Dengesi
Hizmetler dengesinden kaynaklanan net gelirler 228 milyon dolar azalarak 495 milyon
dolara düşmüştür. Geçen ay ise aynı rakam 957 milyon dolar olmuştu. Mal ve hizmet
dengesi açığı ise 1 milyar 467 milyon dolar oldu. 2015 yılı toplamında mal ve hizmet
dengesi 23 milyar 861 milyon dolar açık vermişti.
tedam.ticaret.edu.tr
Sayfa 1
11
NİSAN
2016
11
NİSAN
2016
Ödemeler Dengesi Bülteni
8
Milyar $
6
4
2
0
-2
Mar
Nis
May
Haz
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
Oca
Şub
-4
-6
hizmet gelirleri
hizmet giderleri
hizmet dengesi
mal ve hizmet dengesi
TCMB
Rusya ile ilişkilerimizde ise Kasım’da yaşanan uçak krizinin ardından sert düşen turizm
gelirleri ve Rusya’da yaptırımlar sonrası daralan ekonomi sebebiyle sene boyunca inşaat
sektöründe yaşanan düşüş hizmetler sektörünü etkisi altına aldı. İnşaat sektöründe net
gelir 2015 yılının Ocak-Şubat aylarında 63 milyon dolar iken, bu sene aynı aylarda 54
milyon dolar oldu. Bunun yanında son zamanlarda yaşanan Türkiye’deki terör olayları
da turizme ket vuran diğer unsurlar olarak yer aldı. Geçen sene Ocak-Şubat aylarında 1
milyar 750 milyon dolar olan seyahat dengesi, bu sene Ocak-Şubatta ise 1 milyar 398
milyon dolara düştü.
Seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yılın aynı ayına göre 170
milyon dolar azalarak 613 milyon dolara düştü. İnşaat hizmetleri dengesi ise 2015 OcakAralık döneminde 374 milyon dolar gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre % 66
Miyar $
oranında düşüş kaydetmişti.
25
1
24
1
23
1
22
1
21
0
20
0
19
0
Mar
Nis
May
Haz
Tem
Ağu
Seyahat
Eyl
Eki
Kas
Ara
Oca
İnşaat
tedam.ticaret.edu.tr
Şub
TCMB
Sayfa 2
Ödemeler Dengesi Bülteni
Finans Hesabı
Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler (net yükümlülük artışı), bir önceki
yılın aynı ayına göre 695 milyon ABD doları azalarak 140 milyon ABD doları tutarında
gerçekleşmiştir.
Portföy yatırımları 1.086 milyon ABD doları tutarında net giriş (net yükümlülük artışı)
kaydetmiştir. Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurtdışı yerleşiklerin hisse senedi
piyasasında ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında sırasıyla 444 milyon ABD
doları ve 744 milyon ABD doları net alım yaptığı görülmektedir.
Yurtdışında ihraç edilen tahvil ve bonolarla ilgili olarak, bankalar 76 milyon ABD doları
net borçlanma gerçekleştirmiştir.
Diğer yatırımlar kaleminde 1.673 milyon ABD doları tutarında net çıkış (net varlık artışı)
gerçekleşmiştir.
2016 Ocak sonu itibarıyla, Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP) verilerine göre,
Türkiye’nin yurtdışı varlıkları, 2015 yıl sonuna göre önemli bir değişiklik göstermeyerek
219,4 milyar ABD doları, yükümlülükleri ise % 0,6 oranında azalışla 586,2 milyar ABD
doları olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye’nin yurtdışı varlıkları ile yurtdışına olan yükümlülüklerinin farkı olarak
tanımlanan net UYP, 2015 yıl sonunda –370,1 milyar ABD doları iken 2016 Ocak
sonunda –366,8 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşmiştir.
Varlıklar alt kalemleri incelendiğinde, rezerv varlıklar kalemi 2015 yıl sonuna göre %
0,7 oranında artışla 111,3 milyar ABD doları, diğer yatırımlar kalemi % 1,7 oranında
azalışla 61,3 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşmiştir. Diğer yatırımlar alt
kalemlerinden bankaların Yabancı Para ve Türk Lirası cinsinden efektif ve mevduatları,
2015 yıl sonuna göre % 1,4 oranında azalışla 22,9 milyar ABD doları olmuştur.
Yükümlülükler alt kalemleri incelendiğinde, 2016 Ocak sonu itibarıyla, doğrudan
yatırımlar (sermaye ve diğer sermaye) piyasa değeri ile döviz kurlarındaki değişimlerin
de etkisiyle 2015 yıl sonuna göre % 1,8 oranında azalışla 143,1 milyar ABD doları
seviyesinde gerçekleşmiştir.
tedam.ticaret.edu.tr
Sayfa 3
11
NİSAN
2016
Ödemeler Dengesi Bülteni
Net Hata Noksan
Kaynağı belirsiz finansman giriş bu ay yine kayda değer artış yaşadı. Geçen ay 1 Milyar
Dolarlık bir çıkış söz konusu iken bu ay toplamda 4 Milyar Dolara yaklaşan bir artış ile
2,8 Milyar Dolara ulaştı ve yine oynak bir grafik ortaya çıkardı. Böylelikle kalem bu yıl ilk
kez cari açığı kapatıcı şekilde pozitif etki yapmış oldu.
5
Milyar $
4
3
2
1
0
-1
Mar
Nis
May
Haz
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
Oca
Şub
-2
-3
TCMB
Rezerv Varlıklar
Resmi varlıklarda bu ay 646 milyon Dolar artmış gerçekleşti. Son dönem Dolar’ın görece
istikrarlı gidişatı ve TL’nin güçlenmesi Merkez Bankası rezervlerinde 2015 sonlarından
bu yana yaşanan erimemenin durmasını sağlamış görünüyor. Rezervlerdeki artışın
Milyar $
Dolar kurundaki istikrarla doğru orantılı olarak artış göstereceğini düşünüyoruz.
3
2
1
0
-1
-2
-3
-4
-5
-6
-7
-8
Haz
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
Oca
Şub
Rezerv Varlıklar
TCMB
Ancak tam bir istikrarın sağlanması için yaz aylarının önemi yüksek görünmekte. Düşen
Turizm gelirleri, artan kamu harcamaları ve merkez bankasının karşı karşıya olduğu faiz
düşürme başkası ve tüm bunlara ek olarak yakında gerçekleşecek olan merkez bankası
başkanının belirlenmesi süreci kuru baskılayabilecek muhtemel riskler olarak
tedam.ticaret.edu.tr
Sayfa 4
11
NİSAN
2016
11
NİSAN
2016
Ödemeler Dengesi Bülteni
görünmekte. Ancak bu risklerin de aşılması sürecinde rezerv varlıklarda yeni erime
dalgası beklenebilir.
(Milyon ABD Doları)
A1.
2.
B.
C.
D.
E.
CARİ İŞLEMLER
HESABI
İhracat
İthalat
Mal Dengesi
SERMAYE HESABI
FINANS HESABI
NET HATA VE
NOKSAN
REZERV VARLIKLAR
Temmuz Ağustos
-3.135
271
11.959
17.793
-5.834
-32
-4.738
Eylül
Ekim
Kasım Aralık
Ocak
178
-350
-2.239 -5.073
11.804
15.480
-3.676
27
2.098
-2.338
12.290 13.918 12.377 12.361 9.837
14.820 16.356 15.418 17.333 12.670
-2.530 -2.438 -3.041 -4.972 -2.833
0
0
0
-15
15
3.301 -1.192 -2.050 440
-3.345
448
1.401
2.276
-2.039 -23
2.019
-399
-847
-1.197 -212
-1.119
Şubat
-1.785
12.979
14.941
-1.962
0
447
-1.059 2.878
-6.647 -37
646
tedam.ticaret.edu.tr
OcakŞubat
-4.123
22.816
27.611
-4.795
15
-2.898
1.819
609
Sayfa 5