Sanayi Üretim Endeksi Bülteni
advertisement
08 ŞUBAT 2016 Sanayi Üretim Endeksi Bülteni ARALIK 2015 Aralık ayında arındırılmamış sanayi üretim endeksi yıllık bazda 136,0 olarak gerçekleşirken takvim etkisinden arındırılmış endeks % 4,5 artarak 132,9 seviyesinde gerçekleşti. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Türkiye Geneli Sanayi Üretim Endeksi ise önceki aya göre % 0,8 artarak 126,6 değerini aldı. Endeks 126,6 değeriyle bir önceki yılın aynı ayında 121,3 olan değerini geçerek yıllık bazda % 4,1 arttı. Yıllık ortalama sanayi üretimi endeksi ise 124,3 olarak gerçekleşti. Endeks Sanayi Üretim Endeksi 128 126 124 122 120 118 116 114 2014 2015 Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara TÜİK Sanayi Üretim Endeksi, alt sektörlere göre incelendiğinde toplam sanayi endeksinin imalat sanayi endeksi trendiyle neredeyse birebir uyum içinde ilerlemesi, ülkenin sanayi üretiminin yaklaşık %80’inin imalat sanayiinden oluştuğu gerçeğini destekler niteliktedir. İmalat Sanayi Sektörü Aralık ayında, geçen seneye göre % 0,5 artışla 125,7 olarak gerçekleşti. 2015 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre en yüksek artış ise % 4,8 ile dayanıklı tüketim malı imalatında gerçekleşti. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre % 4,5 arttı. Alt sektörler incelendiğinde, 2015 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %27,9 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti. Bu artışı, %9,3 ile mobilya imalatı ve %7,8 ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı takip etti. En yüksek düşüş ise %28,7 ile diğer ulaşım araçlarının imalatında gerçekleşirken, bu düşüşü %5,4 ile deri ve ilgili ürünlerin imalatı ve makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı takip etti. 1 08 ŞUBAT 2016 Sanayi Üretim Endeksi Bülteni Toplam sanayi Alt Sektörlere Göre Sanayi Üretim Endeksi (Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış) 130 B-Madencilik ve taşocakcılığı Endeks 125 120 C-İmalat sanayi 115 110 D-Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı 105 100 Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara TÜİK Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında, aylık bazda en yüksek artış %4,8 ile Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı Grubu’nda gerçekleşirken, Ara Malı İmalatı Grubu’nda ise %0,3 azalma gerçekleşti. Yine on iki aylık dönem boyunca yaşanan trende bakıldığında en yüksek oynaklığa Dayanıklı Tüketim Malı İmalatının sahip olduğu gözlemleniyor. Ana Sanayi Gruplarına Göre Sanayi Üretim Endeksi (Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış) 160 Endeks 150 140 130 120 110 100 Oca Şub Mar Nis May ARM-Ara malı imalatı DZT-Dayanıksız tüketim malı imalatı Sermaye malı imalatı Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas DLT-Dayanıklı tüketim malı imalatı Enerji Toplam sanayi Ara TÜİK 2 08 ŞUBAT 2016 Sanayi Üretim Endeksi Bülteni İmalat sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, Aralık’ta bir önceki yılın aynı ayına göre, NACE Rev2 sınıflandırmasında, alt kalemler incelendiğinde en fazla artış gösteren alt kalemler bilgisayarların elektronik ve optik ürünleri imalatı % 23,9 kömür ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı % 46,5, diğer madencilik ve taş ocakçılığı %21 oldu. Petrol ve kömür ürünlerinde düşen hammadde fiyatlarının etkisi gözleniyor. Hem kömür hem petrol cephesinde yıl boyunca yaşanan ciddi düşüş maliyetleri aşağı çekerek üretimde artışa olanak sağladı. En çok azalışın yaşandığı alt kalemler ise deri ve ilgili ürünlerin imalatı % - 11,5, Kömür ve Petrol Endeksleri 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Kömür (INDEXDJX) Petrol (CO1:COM) Şub Mar Nis May Haz TemAğu Eyl Eki Kas Ara metal cevherleri madenciliği % -20,5 Bloomberg oldu. Metal cevherleri madenciliği kaleminde, Bakır ve Alüminyum Endeksleri her ne kadar Aralık ayında diğer aylara 7 göre bir toparlanma yaşanmış olsa da, bu 6 yıl boyu süregelen azalışta, maden-metal 5 piyasalarda Türkiye’nin yaşanan düşüşlerinden fiyat etkilenmesi küresel ve talep Bin ihracatında 4 3 Alüminyum (LMAHDS03:COM) 2 yatıyor. 1 Sektörde küresel talep daralması ve buna 0 bağlı fiyat düşüşü özellikle Çin’in düşük Bakır (LMCADS03:COM) Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Bloomberg büyüme oranlarından da(2015 yılsonu oranı % 6,9 ile son 25 yılın en düşük büyümesi) kaynaklanarak yıl boyu sürdü. Bu talep daralması tüm emtia fiyatlarında kendini göstermekte(Kömür, metaller, gümüş, vb.) Bu değişimi Bakır fiyatlarında görmek mümkün olacaktır. Bakır HG1:COM Endeksi sene içinde 280-290’dan 200 dolaylarına kadar düşerek son 5 yılın en düşük seviyelerine yaklaştı. 3 08 ŞUBAT 2016 Sanayi Üretim Endeksi Bülteni İmalat sanayi endeksinin dış ticaret ile ilişkisine bakıldığında, yapılan çalışmalar dış ticaret ile büyüme arasında pozitif bir ilişki olduğunu göstermiştir. Sanayi Üretim Endeksi ve Dış Ticaret Değişim Oranları (Mevsimsel ve Takvimsel Etkilerden Arındırılmış) Değişim Oranı (%) 10 5 0 -5 Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara -10 -15 İhracat Aylık Değişim İthalat Aylık Değişim sanayi üretim endeksi aylık değişim TÜİK Dış ticaret kalemlerinin trendi, ülkenin imalat sanayi endeksinin trendiyle paraleldir. Özellikle ihracat değişimi ile sanayi üretim endeksindeki değişimin hareketindeki benzerlikler belirgindir. Bununla birlikte, zaman zaman ithalat değişimi ile imalat sanayi endeksi değişiminin hareketinde görülen eşzamanlılık da ülkenin ithal ikameci büyüme yaklaşımını destekler niteliktedir. Daha genel bir bakış açısıyla bakıldığında ise, dış ticaret hacminde yaşanan artış ülkenin büyümesini desteklemektedir. Bu gerçek aşağıdaki grafikte daha açık görülmektedir. Değişim Oranı (%) 20 Sanayi Üretim Endeksi ve Dış Ticaret Hacmi Değişim OranlarıKarşılaştırmalı (Geçen Seneye Göre) 10 0 -10 Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara -20 -30 Sanayi Üretim Dış Ticaret Hacmi TÜİK 4 08 ŞUBAT 2016 Sanayi Üretim Endeksi Bülteni Ayrıca GSYH büyüme hızı ile imalat sanayi üretim endeksi artış hızları birbirleriyle son derece yakın hareket etmekte olduğundan, daha önce açıklanan sanayi üretim endeksleri, GSYH hakkında önbilgi niteliğindedir. Bu yüzden GSYH’nin öncü göstergesi olarak anılan ve milli gelir düzeyini tahmin etmekte kullanılan imalat sanayi üretim endeksi (takvim etkisinden arındırılmış), 2015 yılının son çeyreğinde bir önceki seneye göre %4,2 artarak GSYH adına ümit verici olmuştur. (%) GSYH-Sanayi Üretim Büyüme Hızı-Karşılaştırmalı 7 6 5 4 3 2 1 0 -1 -2 14 12 10 8 6 4 Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara 2 0 Sanayi Üretim Büyüme Hızı GSYH Büyüme Hızı TÜİK Bu doğrultuda, azalan dış talep ve jeopolitik riskler sebebiyle Aralık ayında ihracatın yıllık bazda %11,1 (2015 yılında toplam %8,7) ve dış ticaret hacminin de %15 (2015 yılında toplam %12,2) daralması büyüme açısından olumsuzluğa işaret etmekte iken (Dış Ticaret Verileri Bültenimiz), son çeyrek görünümü için diğer öncü göstergelerden İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı’na bakıldığında, 2015 yılı Ekim-Aralık aralığında (mevsimsel etkilerden arındırılmış) bir önceki üç aylık ortalama olan 75’den 75,1’e yükselmesi, Tüketici Güven Endeksinin 61,8’den 71,1’e yükselmesi, Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE)’ nin 102’den 107,5’a yükselmesi, son çeyrekte üçüncü çeyreğe benzer bir artış görülebileceğini işaret ediyor. 5
