M. Meclisi B : 89 20 . 4 . 1967 bat ayı sonuna kadar yapmıştır. Fakat önerge sahibinin görüşlerinin tamamen alisine, her hangi 'bir toplu dönüş 'Olmamıştır. Almanya'da işsizliğin en yükseli* haddinde noksanlaşan iş­ çi roisbeti, yine dört yabancı işçi gmıpn tırasm•da şöyledir, Muhterem Boy etinize bir muka­ yese imkân venir düşünceaiyle arz etmek isti­ yorum : İtalyan işçisinden noksanlaşan 'işçi miktarı 123 '254, İspanyol işçicıindem noksanlaşan mik­ tar 48 533, Yunan işçisinden naksanlaşan ımikıtar 35 447 dir. Bu miktarlar ımTivaoeılıesinde noksamilaşan Türk işçisi miktarı şöyledir: İtal­ yan işçilerinin beşte 'biri nisibetiııde, İspanyol1 işçilerinin yarısı nisbcıtinıdedir iki, 24 250 dir. Şimdi burada bir hususu muhterem. heyeti­ nize belirtmek istiyorum. 1963 yılı sonuna kaıdar Türkiye'ye izinli olaralk dönen 16 605 işçi 'üzerinde bir anket çalışması yapılmıştır. Bu an­ ket çalışmalarından 'gayet tipiık nebioeler alın­ mıştır. İçinde 15 kadar sual vardır, bu suallerden •birisi şudur: Dışarıda ne kadar müddet kala­ caksınız? 16 G05 işçi üzerinde yapılan bu an­ ketin neticesinde 10 000 e yakın işçi «âzami 3 sene» demiştir. Bu hale göne, 'gitme tarihini 1961 yıılı ıkabul 'ettiğimiz takdirde, o tanihten 'bıı yana Türkiye'ye, muhterem önerge sahip­ lerinin şiimdi ürkütocok rakamdır, diye ortaya çıkarmak istedikleri rakamların üzeıOndo dö­ nüşle/r .olmuştur. Ama, bunların hiç binisi sosyal ve ekonomik yapnmız üzerinde menfi istikaımetıte tesir ika atmomiştir. Ancak, önerge sahipleri arkadaşların, dışarıdan işçilerin top­ lu olarak 'Türkiye'ye dönmeleni halinde muıhteınıel, ontaya çıkabilecek soranlara karşı Hükü­ metin alması lâzımgelcn 'tedbirlerin ne olması iktiza eder konusunda daha evvel basında uzun "Ufcadıya yazılar yazılmış, 'birçok profesörlerin fikirlerine müracaat edilmiş ve 'bu 'konuda bir nevi 'röportajlar da hazırlanmıştır. Bu çalış­ malar sırasında 1964 yılı içinde kurulan Bakanlııklararası Koordinasyon Komitesi bu mevzuu bir ıgündeım maddesi halinde 'müzakere etmişrtir. 'Bu müzakeresi sırasında üniversite öğre­ tim üyelerinin fikirlerimi almak lüzumunu hissetımiş ve İstanbul İktisat Fakültemi Dekanı ıSayın Profeısö.r Orhan Dikmen'in, 'keza Profe­ sör Sabahattin Zaim'kı keza Profesör Orhan Tuna'nın, keza Profesör Ekreım Zâdil'in ve bu- Ö : İ nun yanında daha .birçok §ahısların 'bilgilerini istirhamı istihsal etmiştir. Bu .hocaların, bu ko­ nuda İhtisaslaşmış bulunan şahısların Bakanlıklararası Koordinasyon Komitesine verdikle­ ri bilgiletr, önerge sahibi arkadaşlarıımızın söylediılaleırinin tamamen aksinedir. Bu profesörle­ rim cümlesi §u noktada ittifak halindedir: Böy­ le bir dönüş Türkiye'de karamsar bir tablo çizemez ve Türkiye'nin .ekonomik ve Sıosyal ya­ pısında reaksiyoner ıbir durum hâsıl ©demez. Yine 'bu konuyla ilgili olarak aynı ankette yapmış olduğumuz çalışmalarda, Sayın Adalet Partisi Grupu sözcüsünün de (konuşmasında yer vondlği gibi, işçilere tevdi ettiğimiz bir sual oldu: «Türkiye'ye dönüşünüzde hangi iş kolla­ rında çalışacaksınız?» Rakam yüzde 80 dir. Haıttâ sen yaptığımız çalışmalar bunu daha yu­ karıya çıkarmıştır. Muhterem Heyetinize sade­ ce bir fikir vermek kastiyle, bunu bir iki cüm­ lenin iç'inde ifade etmek istiyorum: Tarım ve sıra işçisi 8 504 'kişiye sormuşuz, 8 504 işçi damiş ki, biz daha 'ûvvel tarım âş kolunda çalışıyorduk, 'bunların 7 460 ı yine ta­ rım iş kolunda çalışacağız, diye cevapta bulun­ muştur. 60 sıcak demirciden, 52 si yine sıcak demirci olarak çalışacağız demiştir. Dökümcü; 118 kişiye sormuşuz, bunların 118 i de yine aynı şekilde dökümcü olarak çalışa­ cağız demiştir. Frezeci, tornacı; 276 işçiye 'ki bu 16 605 işçi­ nin içinde bulunan ra'kamdır - 276 frezeci çık­ mış, bunların 253 ü yine aynı iş kolunda çalışa­ caklarını söylemişlerdir. Tamirci, makinist; 258 kişinin 224 ü yine ay­ nı iş kolunda çalışacaklarını söylemişlerdir. Boru montörü 11 kişi, 11 kişi de yine aynı iş kolunda çalışacağını 'söylemiştir. Kaynakçı 259 kişi, bunlardan 246 sı yine aynı iş kolunda çalışacaklarını söylemiştir. Muhterem Heyetin zamanını almamak için daha aşağı doğru inmiyorum. Bunlar şunu orta­ ya koymaktadır : Muayyen bir müddet dışarda ister eğitim kasdı ile, ister tasarrufta bulunmak kasdı ile, ister görgüsünü artırmak kasdı ile, ça­ lışmakta bulunan işçilerin Türkiye'ye döndük­ lerinde % 80 inin üstündeki rakamı aynı iş kol­ larında çalışacak, bu çalışma keyfivnM savın önerge sahiplerinin ortaya attıkları iddiayı ta* 314 —