beylikten devlete - video.eba.gov.tr
advertisement
TOKİ ANADOLU LİSESİ BEYLİKTEN DEVLETE HAZIRLAYAN HÜSEYİN GÜNDÜZ OSMANLI DEVLETİ OSMANLI DEVLETİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Tek bir hanedanın ömür sürdüğü en uzun süreli devlettir. Halifelikle yönetilen tek Türk devletidir. Egemenlik hakları hükümdarda toplanmıştır.İki teşkilat sistemi uygulanmamıştır. Türk Devletleri içresinde merkezi otoritesi en güçlü olan devlettir. Kültür ve uygarlık alanında en ileri olan Türk devletidir. Emperyaldir fakat sömürgeci değildir. Türk Devletleri içerisinde en uzun süre ayakta kalan devlettir. İskan sistemini en iyi uygulayan Türk Devletidir. Türk-İslam tarihinde İslam birliğini ilk kuran devlettir. OSMANLI TOPRAKLARI ÜZERİNDE KURULAN GÜNÜMÜZ DEVLETLERİ AVRUPA Macaristan Moldova Makedonya Bosna Hersek Arnavutluk Bulgaristan Romanya Sırbistan Yunanistan Karadağ, Kosova Hırvatistan’ın bir bölümü Slovenya’nın bir bölümü Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan (Kısa süre) Ukrayna (Himaye yoluyla) Bahreyn ASYA AFRİKA Birleşik Arap Emirlikleri Filistin Irak Lübnan Kuveyt Katar Ürdün İsrail Yemen Suriye Cezayir Mısır Fas (Kısa süre) HÜSEYİN GÜNDÜZ Suudi ArabisTürkiye Sudan, Malezya, Etiyopya (Himaye yoluyla) Tunus Libya 1 Kıbrıs tan OSMANLI DEVLETİ KURULDUĞU SIRADA GENEL DURUM Feodalite Rejiminin yaygın olduğu kıtada Skolastik düşünce ile kilise en güçlü kurumdur. İngiltere, Fransa ve Kutsal-Roma Germen İmparatorluğu en güçlü devletlerdir. İngiltere ile Fransa arasında Yüzyıl Savaşları yaşanmaktadır. Balkanlarda siyasi ve dini (Ortodoks-Katolik ) çatışmalar yaşanmaktadır. AVRUPA Balkanlarda en güçlü devlet Sırp Krallığıdır. Ayrıca Bulgar, Macar Krallıkları ile Arnavutluk, Bosna Hersek, Erdel, Eflak, Boğdan beylikleri gibi küçük devletlerarasında siyasi çatışmalar yaşanmaktadır. Bizans taht kavgaları ile eski günlerini arayan Tekfur adı verilen valilerine dahi söz geçiremeyecek durumdadır. Ön Asya. Anadolu, İran, Suriye, Mısır, Arap Yarımadası, Filistin ve Mezopotamya’nın tamamını içine alan bölgeye Yakındoğu denilmektedir. Memluk, İlhanlı, Altın Orda, Türkiye Selçuklu Devleti kâğıt üzerinde olsa da Beylikler, Trabzon Rum İmparatorluğu var olan devletlerdir. YAKINDOĞU Dönemin en güçlü devleti İlhanlılardır. İran, Irak, Kafkasya ve Kösedağ Savaşı ile Anadolu’ya hâkim devlet konumundadır. Memlukler Hicaz, Filistin, Mısır, Suriye ve Güney Doğu Anadolu’ya hâkim durumundadır. Altın Orda Devleti Hazar Denizi ve Karadeniz’in kuzeyine hâkimdir. Anadolu’da siyasi birliktelik Kösedağ Savaşı ile yıkılmış beylikler dönemi yaşanmaktadır. KÖKEN Osmanlılar köken olarak; Oğuzların, Bozok kolunun, Gün Han soyunun, Kayı boyunun, Karakeçili, aşiretine mensuptular. KAYILAR ANADOLU’DA; Anadolu’ya gelen Kayılar ilk önce Ahlat bölgesine yerleştiler. Sultanı Alaaddin Keykubat döneminde Harzemşahlarla yapılan Yassıçemen Savaşında gösterdikleri yararlılıktan dolayı Ankara yakınlarındaki Karacadağ yöresi Kayılara yurtluk olarak verilmiştir. Bizans üzerinde baskı kurmak ve sınır güvenliğini sağlamak amacı ile Türkiye Selçuklularınca Söğüt ve Domaniç’e yerleştirildiler. Kayılar Söğüt’ü kışlak, Domaniç’i ise yaylak olarak kullanmışlardır. Bu sırada Kayıların başında Ertuğrul Gazi bulunmaktadır. Kayılar Damga olarak Ok ve Yay kullanmışlardır. 2 HÜSEYİN GÜNDÜZ OSMANLI DEVLETİNİN KISA SÜREDE BÜYÜME NEDENLERİ Bizans sınırında kurulan bir uç beyliği olması(Coğrafi Konumu) Güçlü bir merkeziyetçi yönetim anlayışının görülmesi Yetenekli padişah ve devlet adamlarınca idare edilmesi Anadolu’da siyasi birliğin bulunmaması dolayısıyla güçlü bir devletin olmaması İlk zamanlarda Anadolu’daki beyliklerle mücadeleye girmeyerek dostane ilişkiler kurması Yeni fethedilen yerlerde sistemli İskân politikasının uygulanarak fetihlerin kalıcı hale getirilmesi İstimalet (Din ve İbadet özgürlüğü) politikası ile fethedilen yerlerde halkın hoşgörüsünü kazanması Balkanlarda siyasi ve dini çatışmaların yaşanması İngiltere ve Fransa arasında yaşanan Yüzyıl Savaşlarının yaşanması Ahi Şeyh ve Erenlerce desteklenmeleri Cihat ve Gaza anlayışı Orta Asya Türk göçleri ile beslenmesi Devlet teşkilatlanması ve yeniliklere açık olması DEVLETİN AŞAMALARI VE PADİŞAHLAR OSMAN BEY Aşiretten beyliğe geçiş ORHAN BEY Beylikten devlete geçiş I.MURAT Devletleşme sürecinin tamamlanması I.MEHMET Osmanlı Devletinin ikinci kurucusu II.MEHMET Devletten İmparatorluğa geçiş KURULUŞ DÖNEMİ OSMANLI TARİHİ OSMAN BEY DÖNEMİ(1281-1324) Osmanlı Devletinin kurucusudur. Fahruddin lakabı ile de bilinen Osman Bey babası Ertuğrul Gazi’nin 1281’de ölümü ile Kayı boyunun başına geçti. Kayılar bu dönemde Çobanoğullarına bağlıdır. Beyliğin yıkılması ile Anadolu Selçuklu Devletine bağlı bir uç beyliğine dönüşecektir. Ahi şeyhlerinden Edebali’nin kızı Bala Hatunla evlenerek ahilerin desteğini aldı. İnegöl tekfuru Nikola ile yapılan Ermenibeli Savaşı kaybedilmiştir.(1284) Ermenibeli Savaşı Osmanlı Devleti kurulmadan önce Bizans güçleri ile yapılan ilk savaştır 3 1285 yılında Osman Bey’in ilk fethi sayılan Kulaca Hisar kalesi alındı. Bu hisar Osmanlıların aldığı ilk kale olarak ta kabul edilir. HÜSEYİN GÜNDÜZ 1291 yılında İnegöl tekfuru ile yapılan Domaniç Savaşı kazanılarak Karacahisar alındı. Karacahisar ‘ın alınması ile Osman Bey Türkiye Selçuklularınca uç beyi olarak atandı. 1298 yılında Yarhisar, Bilecik ve İnegöl fethedildi. Bilecik’in fethi ile beyliğin merkezi buraya taşındı. Bilecik’teki demir madenlerinin işlenmesi ile ordunun silah ihtiyacı ilk zamanlarda buradan sağlanmıştır. 1300 yılında Yundhisar ve Yenişehir alındı. Yenişehir’in alınması ile Osmanlı tarihinin ilk kadısı olarak ta bilinen Karamanlı Dursun Fakih tarafından Osman Bey adına ilk hutbe okunmuştur. Yenişehir bir yıl sonra devletin yeni merkezi olacaktır. Selçuklu Sultanı III. Alaeddin Keykubat’ın İlhanlılar tarafından tahttan indirilip Tebriz’e götürülmesi ile Anadolu’da iktidar boşluğu ortaya çıktı. Bu durumdan faydalanan Osman Bey 1299’da bağımsızlığını ilan etmiştir. Osman Bey Türk töresinde ‘’ Fetheden fethettiği yerin sahibidir.’’ anlayışı çerçevesinde fetihlerin hızlanması, devletin sınırlarının genişlemesi için alınan yerleri kardeşi, oğlu ve silah arkadaşlarına dirlik olarak vermiştir. ‘’Fetheden fethettiği yerin sahibidir.’’ anlayışı gereğince; Kardeşi Gündüz Bey: Eskişehir Hasan Alp: Yarhisar Oğlu Orhan Gazi: Karacahisar Turgut Alp: İnegöl bölgeleri dirlik olarak verildi. KOYUNHİSAR (BAFEON)SAVAŞI (18-27 Temmuz 1302): Osmanlı kuvvetlerinin batıya ilerleyip İzmit’e yaklaşması üzerine Bursa tekfuru etrafında birleşen tekfurlar ve Bizans’ın da destek kuvvet gönderdiği savaşı Osmanlılar kazandı. SONUÇ: İzmit yolu açılarak Bursa’nın kuzeyi hariç şehir üç taraftan kuşatılmıştır. Koyunhisar Savaşı Osmanlı Devleti ile Bizans arasındaki ilk savaştır. 1308’deMarmara denizinde İmralı adası alındı. İmralı adası Osmanlı Devletinin fethettiği ilk adadır. 1313-1315 yılları arasında Leblebici, Lefke, Mekece, Gölpazarı Akhisar ve Geyve kaleleri alınmıştır. 1321'de Mudanya ve Gemlik, 1323'de Akyazı ve Ayan köy alınmıştır. 1324 yılında vefat eden Osman Bey’in mezarı Bursa Gümüşlü Kümbettedir. OSMAN GAZİ DÖNEMİ İLKLERİ 4 İLK ALINAN KALE KULACA HİSAR KALESİ İLK ALINAN VERGİ BAC VERGİSİ(Pazar Vergisi) İLK PARA MANGIR ADI İLE İLK BAKIR PARA BSTIRILDI. İLK ATANAN KADI KARAMANLI DURSUN FAKİH İLK FETHEDİLEN ADA İMRALI ADASI İLK HUTBE KARAMANLI DURSUN FAKİH İLK ANTLAŞMA 1306’da Ulubat Tekfuru ile imzalandı. HÜSEYİN GÜNDÜZ Şeyh Edebali’den Osman Bey’e: ‘’Bilesin ki atın iyisine doru yiğidin iyisine deli derler! Beysin! Bundan sonra öfke bize; uysallık sana... Güceniklik bize; gönül almak sana.. Suçlamak bize; katlanmak sana.. Acizlik bize, yanılgı bize; hoş görmek sana. Geçimsizlikler, çatışmalar, uyumsuzluklar, anlaşmazlıklar bize; adalet sana. Kötü göz, şom ağız, haksız yorum bize; bağışlama sana... Bundan sonra bölmek bize; bütünlemek sana. Üşengeçlik bize; uyarmak, gayretlendirmek, şekillendirmek sana Ey Oğul! Yükün ağır, işin çetin, gücün kıla bağlı. ORHAN BEY DÖNEMİ(1324-1362) Sultan ünvanını ilk kullanan hükümdar olan Orhan Bey dönemi beylikten devlet aşamasına geçilen dönemdir.1336’da İlhanlılara ödenen vergi kesilerek devlet tam bağımsızlığa kavuşmuştur. BURSANIN FETHİ (1326): Orhan Bey döneminde Mudanya Limanı ve Orhaneli alınarak Bursa ile Bizans arasındaki kara bağlantısı kesilmiştir. İlk defa Osman Bey döneminde başlanan aralıklarla 10 yıl süren kuşatma neticesinde Bursa alınarak başkent yapıldı. ÖNEMİ: Bursa Osmanlı Devletinin ilk büyük başkentidir. Bizans’ın Güney Marmara’daki etkinliği kırıldı. Marmara ve Anadolu’nun en büyük ipek üretim bölgesi ve önemli ticaret merkezlerinden biri Osmanlıların eline geçti. MALTEPE (PALEKANON) SAVAŞI(1329): SEBEPLERİ Osmanlı kuvvetlerinin İznik’i kuşatması Osmanlı kuvvetlerinin Boğazlara yaklaşmasını engellemek Osmanlının eline geçen Aydos, Karamürsel, Kandıra ve Samandıra kalelerini geri almak SAVAŞ: Bizans imparatoru III. Andreanikos komutasındaki Bizans ordusu ile Osmanlı hükümdarı Orhan Bey komutasındaki Osmanlı kuvvetleri arasında yapılan savaşı Osmanlılar kazandı. SONUÇLARI Bizans’ın Anadolu’daki etkinliği sona erdi. Bizans’ın Anadolu’daki toprakları ile kara bağlantısı kesildi. İznik ve İzmit’in alınması kolaylaştı. Kocaeli yarımadası büyük ölçüde fethedildi. BİZANS’IN BAĞLANTILARININ KESİLMESİ Anadolu Toprakları İle bağlantısının kesilmesi Dünya ile bağlantısının kesilmesi Bulgar ve Sırp prenslikleri ile bağlantısının kesilmesi Maltepe Savaşı Çatalca’ya kadar toprakların alınması Sazlıdere Savaşı Orhan Bey I.Murat I.Murat İznik Maltepe Savaşından sonra tekrar kuşatılmış, Bizans’tan yardım umudunu kesen tekfurla yapılan anlaşma gereğince şehir 1331’de Osmanlı kuvvetlerine teslim edilmiştir.1333’de Gemlik alındı. İznik’in fethi ile Osmanlı tarihinde ilk Cizye vergisi alınmaya başlanmıştır. 5 HÜSEYİN GÜNDÜZ İznik’in alınmasından sonra 1333 ‘de İzmit kuşatılmıştır.1337’de şehir Bizans valisi Prenses Marika Paleialogos tarafından Osmanlılara teslim edilmiştir. Şehir kısa bir süre Osmanlıya başkentlik yapmıştır. İznik’in alınması ile Kocaeli Yarımadasının fethi tamamlanmıştır. İznik Bizans’ın Anadolu’da Osmanlılara kaybettiği son büyük şehirdir. Bizans’ın Anadolu’da kaybettiği son toprak parçası Germiyanoğullarınca alınan Ataşehir’dir. (1396) KARESİOĞULLARI BEYLİĞİNİN ALINMASI(1345): ALINMASI 1342’de Osmanlı kuvvetlerinin Ulubat, Mihaliç ve Kirmasti’yi almışlardır. Bu bölgelerin alınmasıyla Osmanlı Devleti ile Karesi beyliği sınır komşusu olmuştur. Karesi Bey’in ölümünden sonra başa geçen Demirhan Bey’in halka kötü davranması üzerine Karesi ileri gelenlerinin Orhan Bey’den yardım istemesi üzerine beylik Çanakkale ve çevresi hariç 1345’de Osmanlı topraklarına katılmıştır.1360’da Çanakkale ve çevresinin alınması ile beyliğe tamamen son verildi. ÖNEMİ Karesi Beyliği Osmanlıya katılan ilk beyliktir. Anadolu Türk siyasi birliği yolunda atılan ilk adımdır. Osmanlı Devleti ilk defa donanma gücüne kavuştur. Osmanlı Devleti ilk defa Ege Denizine (Adalar Denizine) ulaştı. Hacı İlbey, Fazlı Bey, Ece Halil ve Evrenuz Bey gibi Karesi komutanları Osmanlı hizmetine girdi. Osmanlı Devletinin Rumeli’ye geçişi kolaylaştı. Orhan Bey döneminde ayrıca 1352’de Marmara Adaları ve 1354’de Ankara alınmıştı RUMELİYE GEÇİŞ Rumeli’ye Geçişi Kolaylaştıran Sebepler: Osmanlıların Karesi beyliğini almaları ile donanma gücüne kavuşmaları. Gaza ve Cihat anlayışı Türkmenlere yurt bulma amacı Bizans’ta yaşanan taht kavgaları ve Balkanlarda güçlü bir siyasi yapının olmaması Batıya doğru fetih hareketlerinin devam edilmek istenmesi Sırp ve Bulgarlara karşı Bizans’ın Osmanlı’dan yardım istemesi Bölgeyi tanıyan Karesi devlet adamlarının Orhan Bey’i teşvik etmeleri ÇİMPE KALESİNİN ALINMASI (1353): III. Andiranikos’un ölümü ile Bizans da imparator olma mücadelesi veren Kantakuzen önce Aydınoğullarından yardım istemiş aldığı olumsuz cevap üzerine son umut olarak Orhan Bey’den yardım istemiştir. Orhan Bey’den aldığı yardımla Kantakuzen Bizans tahtına oturmuştur. Kantakuzen Balkanlardaki ayaklanmaların bastırılması için Osmanlıdan tekrar yardım istemesi üzerine Süleyman Paşa komutasındaki kuvvetler bölgedeki karışıklıklara son verdi. Yapılan anlaşma gereğince Gelibolu Yarımadasındaki Çimpe Kalesi Osmanlılara verilmiştir. Çimpe Kalesi Osmanlı Devletinin Rumeli’deki ilk toprağıdır. Çimpe Kalesinden sonra Osmanlı akıncıları Tekirdağ, Lüleburgaz, Çorlu, Bolayır, Keşan, Burgaz ve Malkara’yı almışlardır. 6 HÜSEYİN GÜNDÜZ FETİHLERDEKİ AMAÇ: Bizans’ın batı devletleri ile bağlantısını kesmek Karadeniz’e ulaşmak. NOT: Bu bölgelerin alınmasıyla ilk defa iskân faaliyetleri başlamıştır. ORHAN BEY DÖNEMİNDE DEVLET TEŞKİLATLANMASI VE DİĞER FAALİYETLER Yaya ve Müsellem adıyla ilk düzenli ordu teşkilatı kuruldu İlk Osmanlı Camisi olan Hacı Özbek Camii İznik’te yaptırıldı. (1333-1334) İlk defa Divan teşkilatı kuruldu.İlk defa kadı ve subaşı ataması yapıldı. İlk darphane kurulmuş ve ilk defa gümüş para (akçe ) bastırılmıştır. İlk defa vezirlik makamı oluşturuldu. İlk Osmanlı veziri Alaaddin Paşa’dır. İlk defa bu dönemde Tımar sistemi uygulanmış I.Murat döneminde bu uygulama sistemli hale getirilmiştir. (MEB 10.SINIF TARİH DERS KİTABI) İlk defa bedesten yaptırılmıştır. İlk Osmanlı Medresesi olan İznik Orhaniyesinde açıldı. İlk müderris Davud-u Kayseridir İlk imarethane eşi Nilüfer hatun tarafından İznik’te yaptırıldı. Nilüfer Hatun aynı zamanda ilk gayrimüslim hasekidir.(Holofira) İlk Osmanlı Sarayı yaptırıldı.(Bursa) İlk defa Vakıf Teşkilatı kuruldu. İlk tersane Karamürsel’de kuruldu. İlk defa Sancak sistemi kuruldu. 7 HÜSEYİN GÜNDÜZ İSKÂN SİYASETİ TANIM: Kavram olarak Beşeri yerleşim anlamına gelen İSKÂN YÖNTEMİ İskân siyaseti Osmanlı Devletinin Rumeli’de fethettiği topraklara Anadolu’dan getirdiği Türk ailelerini yerleştirmesi- İskân edilecek aileler bölgelere yakın yerlerden seçilir. dir. Anadolu’da anlaşmazlık içerisindeki ailelerden bir kısmı iskâna tabi tutularak iç huzur sağlanmıştır. Osmanlı Devletinde ilk iskân siyaseti Orhan Bey döneminde Kara Arap veya Göçer Evler olarak da adlandırılan Kare- si Beyliğindeki göçebe Türkmenlerin Hayrabolu’ya yerleştirilmesi ile başladı. AMAÇLARI Fethedilen yerleri Türkleştirmek Fethedilen yerlerde kalıcı egemenlik kurmak Fethedilen yerlerde çıkabilecek isyan vb. durumları engellemek Göçebe Türkmenleri yerleşik hayata geçirmek Fetihlerin devamlılığını sağlamak Fethedilen yerli halktan isyan çıkarabilecek olanlar başka bölgelere iskân ettirilir. İmalat ve düzenin bozulmamasına dikkat edilirdi. Fethedilen yerlere öncelikle konargöçer Türkmenler yerleştirildi. İskân edilen ailelere toprak verilir, belli süre vergi alınmaz, çift hayvanı, tohum desteği ve zirai alet desteği sağlanırdı. Ordu güzergâhları ve stratejik bölgeler iskâna tabi öncelikli yerlerdir. Geçerli bir neden olmadan eski yerlere göç etmek yasaktır. Tımar sistemini uygulayarak tarımsal üretimi arttırmak Sınır güvenliğini sağlamak SONUÇLARI Fetihler kalıcı hale geldi Orduya lojistik destek sağlandı Yeni yerlerin fethedilmesi sağlandı Balkanların Türkleşmesi ve İslamlaşması sağlandı. Göçebe Türkmenler yerleşik hayata geçirilerek tarımsal üretim arttı. İskan edilen yerlerde imar faaliyetleri ile Türk-İslam kültürüne ait özgün örnekler ortaya çıktı. Anadolu’da yerleşik ve göçmen aileler arasında yaşanabilecek çatışmalar engellendi. I.MURAT DÖNEMİ(1362-1389) I.Murat sancak sistemiyle yetişerek tahta çıkan ilk Osmanlı padişahıdır. Hükümranlığının ilk yıllarında büyük Şehzade İbrahim ve küçük şehzade Halil isyanları ile uğraşmıştır. Eskişehir ve Bilecik taraflarında kardeşleri İbrahim ve Halil'i yakalattırarak boğdurdu. Osmanlı Tarihinde İlk defa kardeş katliamı bu dönemde yaşanmıştır. 8 HÜSEYİN GÜNDÜZ ANADOLUDAKİ FAALİYETLER I.Murat ’ın ilk dönemlerinde Karamanoğullarının kışkırtması ile önce Ahilerin daha sonra Eretna Beyliğinin eline geçen Ankara geri alındı.(1362) 1381 yılında Oğlu Yıldırım’ı Germiyanoğulları Beyi Süleyman Şah'ın kızı Devlet Hatunla evlendirerek Kütahya, Emet, Tavşanlı ve Simav bölgelerini çeyiz olarak almıştır. Bu bölgelerin alınmasıyla Hamitoğulları ve Osmanlı Devleti sınır komşusu olmuştur. 1381 yılında Hamit oğlu Hüseyin Bey’le yapılan pazarlıklar neticesinde Isparta, Akşehir, Beyşehir, Seydişehir, Yalvaç ve Karaağaç 80 bin altın karşılığında satın alınmasıyla Osmanlı Devleti Karamanoğulları ile sınır komşusu olmuştur. Karamanoğlu Alâeddin Bey’in 1386'da Osmanlı toprağı olan Beyşehir'e saldırması üzerine 1387 yılında yapılan Karaman seferi ile Karamanoğulları mağlup edildi. Karamanoğulları ve diğer beyliklere yönelik izlenen politikalarla Osmanlı Devleti ilk defa Anadolu üstünlüğü ele geçirdi. Memlüklerin bu dönemde Osmanlıya elçi göndermesi Anadolu’da üstünlüğün Osmanlıya geçtiğinin en bariz kanıtıdır. Karamanoğulları ile ilk ilişkiler ve savaşlar bu dönemde başlamıştır.(1387) RUMELİDEKİ FAALİYETLER SAZLIDERE SAVAŞI (1362) SEBEPLERİ SAVAŞ Osmanlı Devletinin Edirne’yi ele geçirme isteği. Bizans ve Bulgar ittifak güçlerine karşı Pınarhisar ile BaEdirne’nin, Meriç, Tunca ve Arda nehirlerinin kavsak baeski arasındaki Sazlı dere mevkiinde 1362 yılında yapınoktasında bulunması bölgenin önemini daha da artlan savaşı Osmanlılar kazandı. tırmıştır. SONUÇLARI Edirne fethedildi. Sırpsındığı Savaşına neden olacaktır. Edirne’nin fethinden sonra Gümülcine ve Filibe’nin de alınması ile Bizans’ın Sırp ve Bulgarlarla olan kara bağlantısı kesilmiştir. Balkanlardan Rumeli ve Bizans’a gelen karayolu bağlantısı Osmanlıların eline geçmiştir. Sazlı dere Savaşının kazanılmasıyla Osmanlı Devleti topraklarına yönelik Haçlı Seferleri başlayacaktır. SIRPSINDIĞI SAVAŞI (I.ÇİRMEN SAVAŞI) (1364) SEBEPLERİ Edirne ve Filibe gibi stratejik bölgelerin Osmanlı Devletinin eline geçmesi Osmanlı kuvvetlerinin Balkan topraklarına akınlar düzenlemesi Bizans, Sırp ve Bulgar Krallıklarının Papadan yardım istemesi Macarlar Kralı Layoş’un Balkanlarda hâkimiyet kurma isteği SAVAŞ Papa V.Urban’ın teşviki ile Macar kralı Layoş önderliğinde Bulgar, Bosna, Sırp, Macar ve Eflak kuvvetlerinden oluşan haçlı ordusu Meriç vadisine inip Meriç Irmağı kenarından ilerlemeye başladı. Meriç Nehri kenarında mola veren Haçlı ordusuna Hacı İlbeyi komutasındaki keşif kuvvetlerinin baskın yapması ile Osmanlı Devleti büyük bir zafer kazanmıştır. SONUÇLARI 9 Edirne başkent ilan edildi.(1365) Meriç Nehri Osmanlı Devletinin kontrolüne geçti Macarların Balkanlardaki etkisi kırıldı. Edirne ve Trakya’nın güvenliği sağlandı. HÜSEYİN GÜNDÜZ Sırpsındığı Savaşı Osmanlı Devleti ile Haçlılar arasında yapılan ilk savaştır. Osmanlı kuvvetleri ile Macar kuvvetleri ilk defa bu savaşta karşı karşıya geldi. Kara Timurtaş Paşa, 1366’da Bizanslılardan Kızılağaç Yenicesi’ni, Bulgarlardan Yanbolu ve İslimye’yi aldı. Bizans’tan alınan Hayrabolu, Vize ve Pınarhisar Bulgarlardan Yanbolu ve Aydos alınarak Doğu Trakya’nın fethi tamamlandı.1367’de ise Trakya’nın tamamının fethi tamamlandı. 1368’de Bulgar Kralı Yuvan Şişman Osmanlıya vergi vermeyi kabul etmiştir. Bulgaristan ilk defa vergiye bağlandı. II. ÇİRMEN SAVAŞI (MERİÇ SAVAŞI) (1371) SEBEPLERİ Sırpların Sırpsındığı savaşının sonuçlarını ortadan kaldırmak istemesi Bulgar Krallığının Osmanlı hâkimiyetinden kurtulmak istemesi Osmanlı Devletini Balkanlardan atma isteği Osmanlı Devleti’nin Makedonya’yı fethetme isteği Bizans İmparatorunun Sırpları Osmanlı aleyhine kışkırtması SAVAŞ Bizans İmparatoru V. Yuannis Paleologos’un teşvikiyle birleşen Bulgar ve Sırp kuvvetlerine karşı yapılan savaşı Osmanlı kazandı. Sırp Kralı Vukasin ile kardeşi Uglesa öldürülmüştür. SONUÇLARI Makedonya yolu Osmanlıya açıldı. Güney Makedonya ve Batı Trakya hakimiyet altına alındı. Orta Avrupa ticaret yolu ilk defa ele geçirildi. Sırp Krallığı Osmanlı hâkimiyetini tanıdı. 1372’de Demir madenleriyle ünlü Köstendil ve 1385’de Sofya’ya kadar olan topraklar alındı. 1372’de Bulgarlar, 1373’de Bizans ve 1374’de Sırplar ilk defa vergiye bağlanmıştır. Osmanlı kuvvetlerinin Sofya, Arnavutluk akınları için Manastır ve Sırbistan’ın giriş kapısı olan Niş’in alınması ile Avrupa’da Osmanlı’ya karşı yeni seferlerin başlamasına neden olacaktır. PLOŞNİK BOZGUNU(1388): Osmanlı kuvvetleri Topliça Nehri vadisinin Ploşnik mevkiinde Sırp ve Boşnak kuvvetlerince mağlup edilmiştir. Ploşnik Bozgunu Kuruluş Döneminde Osmanlı ordularının ilk mağlubiyetidir. 1388’de Ploşnik Mağlubiyetinin etkisi ile kurulmaya başlanan haçlı ittifakını zayıflatmak için Ruscuk, Tırnova ve Şumnu Bulgarlardan Silistre ve Niğbolu Eflaklardan alınmıştır. 10 HÜSEYİN GÜNDÜZ I.KOSOVA SAVAŞI (1389) SEBEPLERİ Osmanlı Devletinin Sofya, Manastır ve Niş’i alması Ploşnik bozgunu ile Balkan uluslarının Osmanlıyı balkanlardan atma ümitlerine kapılmaları Osmanlı kuvvetlerinin batıya ilerleyişlerini durdurmak Osmanlı Devleti'nin, Balkan topraklarındaki egemenliğini sağlamlaştırmak istemesi SAVAŞ Sırp Despotu Lazar önderliğindeki Hırvat, Leh, Macar, Çek, Sırp, Bosna haçlı ordusu ile Osmanlılar arasında yapılan savaşı Osmanlı Devleti kazandı. I. Murat'ın savaş alanında dolaşırken yaralı Miloş Obiliç isimli Sırp asker tarafından şehit edilmiştir. SONUÇLARI Tuna Nehrine kadar olan Balkan toprakları Osmanlı hâkimiyetine girdi. Balkanlarda Macarlar dışında Osmanlıya karşı duracak bir güç kalmadı. Haçlılara karşı kazanılan ilk büyük meydan savaşıdır Kuzey Sırbistan yolu Osmanlılara açıldı. Osmanlı Tarihinde ilk defa Top bu savaşta kullanıldı.(Düşmanı sesi ile korkutmak için) İlk defa Beylikler bu savaşta Osmanlıya yardım gönderdir. İlk ve son defa bir Osmanlı padişahı savaş meydanında şehit edildi. Savaş meydanında düşmanı kovalayan Yakup Çelebi saltanat iddiasında bulunulmasın diye boğdurulmuştur. Haçlılarla yapılan ilk savaş olan Sırpsındığı Savaşı meydan savaşı değil, baskın savaşıdır. I.MURAT DÖNEMİNDE DEVLET TEŞKİLATLANMASI VE DİĞER FAALİYETLER Manastır merkezli ilk beylerbeyliği kuruldu. İlk defa Pençik sistemi uygulanarak Kapıkulu Ocağı (Yeniçeri) kuruldu. İlk beylerbeyi Lala Şahin Paşa’dır. 1363’de ilk defa Edirne’de Enderun Mektebi açıldı. İlk defa Vezir-i Azamlık makamı kuruldu. İlk Veziri Azam Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa’dır. İlk defa mali teşkilat kurulmuştur. İlk mali düzenlemeyi Kara Rüstem ve Çandarlı Halil Paşalar yapmışlardır. İlk defa Devlet hazinesi oluşturularak ilk bütçe yapıldı. İlk defa Defterdar ataması yapıldı. Bazı kaynaklarda ilk defterdar olarak Çelebi bin Mehmet ismi geçer. İlk defa Acemi Oğlanlar Ocağı Gelibolu’da kuruldu. Orhan Bey döneminde kurulmaya başlanan Tımar Sistemi sistemli hale getirildi. Ragusa Cumhuriyeti ile ticari antlaşa imzalandı. İlk kez bir devlete imtiyaz verildi.(Osmanlı tarihindeki İlk milletlerarası antlaşma) İlk defa Kazaskerlik makamı oluşturuldu. Divan genişletilerek vezir sayısı ikiye çıkarıldı. İlk defa veraset sisteminde değişik yaparak “Ülke Hükümdar ve oğullarınındır” anlayışını getirerek merkezi otorite güçlendirilmiştir. Sancak sistemine göre yetişerek tahta çıkan ilk Osmanlı padişahıdır. Kardeş katlini ilk uygulayan padişahtır. İlk defa topçu ocağı kuruldu. Osmanlı tarihinde minarelerde Salatu Selam okuma geleneği bu dönemde başlatıldı 11 HÜSEYİN GÜNDÜZ OSMANLI VERASET ANLAŞYIŞINDA YAŞANAN DEĞİŞİKLİKLER Ülke hanedanın ortak malıdır. Ülke hükümdar ve çocuklarının malıdır. Ülke hükümdarın malıdır. Ekber ve Erşat Sistemi Osman ve Orhan Bey I.Murat Fatih Sultan Mehmet I.Ahmet I.BAYEZİT (YILDIRIM ) DÖNEMİ(1389-1402) SIRBİSTANLA YAPILAN ANTLAŞMA: I.Kosova Zaferi ile Sırpların isteği ile antlaşma yapılmıştır. Buna göre; Sırbistan Osmanlı’ya senelik vergi verecek Sırp Kralı her sene Osmanlı padişahını ziyaret edecek Sırp Krallığı gerektiğinde Osmanlıya asker gönderecek İSTANBUL KUŞATMALARI Yıldırım Bayezid Döneminde 1391.1395.1396 ve 1400 yıllarında İstanbul’u dört defa kuşatmıştır. Osmanlı tarihinde İstanbul’u ilk kuşatan padişahtır. YIL 1391 1395 1396 1400 SEBEP SONUÇ Yıldırım'ın İstanbul’da bir Türk Mahallesi kurularak burada câmi yapılması ve yıllık verginin artırılması isteklerinin Bizans tarafından geri çevrilmesi Şile alınarak karadan ve denizden 7 ay süren bu ilk kuşatma büyük topların olmaması ve Macarların Osmanlı toprağına girmesi ile kaldırıldı. Bizans’ın Avrupalı Devletlerini Osmanlılara karşı kışkırtması ve Karamanoğulları ile ittifak kurması Kış mevsiminin yaklaşması ve haçlıların Niğbolu önlerine gelmesi haberi üzerine kuşatma kaldırıldı. Bizans’ın haçlılardan yardım isteyerek Niğbolu Savaşına sebep olması Niğbolu Savaşından sonra üçüncü defa şehri kuşatan Yıldırım Bizans’a denizden yardımı engellemek amacı ile Güzelce Hisar( Anadolu Hisar)’ını yaptırmıştır. Anadolu ve Rumeli’de çıkan karışıklıklar üzerine kuşatma kaldırıldı. Bizans’ın Avrupalı devletlerini Osmanlı aleyhine kışkırtması Timur tehlikesinin ortaya çıkması üzerine Bizans’la yapılan antlaşma ile kuşatma kaldırıldı. İSTANBUL KUŞATMALARINDA BAŞARISIZLIĞIN SEBEPLERİ Surları yıkacak büyük ve kuvvetli topların olmaması Karamanoğullarının problem çıkarması Niğbolu Savaşı Timur’un Anadolu’ya girmesi NİĞBOLU SAVAŞI (1396) 12 HÜSEYİN GÜNDÜZ ANTLAŞMA İstanbul’da bir Türk Mahallesi kurulacak ve bir cami yaptırılacak. İstanbul’da yaşayan Türklerin davalarına bakmak için bir kadı tayin edilecek Bizans Osmanlı’ya vergi ödeyecek Türkler ticaret amacıyla İstanbul’a serbestçe girebilecek. Silivri dahil bazı topraklar Osmanlı’ya verilecek SEBEPLERİ Osmanlı Devletinin Bulgar Krallığına son vermesi Osmanlı kuvvetlerinin Selanik’i alması Osmanlı ve Venedik arasında Dalmaçya kıyılarına hâkim olma yarışı Cenevizlilerin İstanbul Kuşatmaları nedeniyle Galata Bölgesini kaybetme korkusu İstanbul kuşatması nedeniyle zor günler geçiren Bizans’ın yardım isteği Osmanlıların Macaristan’a kadar ulaşması ve Orta Avrupa’yı tehdit etmesi Papanın girişimleri ile Türklerin Balkanlardan atılmak istenmesi. Haçlıların Niğbolu kalesini kuşatması SAVAŞ Alman, İngiliz, Fransız, Macar, Venedik, Ceneviz, St. Jean Şövalyeleri ve Balkan milletlerinden oluşan haçlı ordusunun Osmanlı kalesi olan Niğbolu’yu kuşatması üzerine İstanbul kuşatmasını kaldıran Yıldırım Niğbolu’ya gelerek haçlı ordusunu mağlup etmiştir. SONUÇLARI Vidin Prensliği işgal edilerek Bulgaristan tamamen Osmanlı Devletine katılmıştır. Eflak (Romanya) ve Boğdan(Moldova) Osmanlı üstünlüğünü ilk defa kabul etmiştir. Orta Avrupa kapısı Osmanlıya açıldı. Abbasi Halifesi Yıldırım’a ‘’ Sultan-ı İklim-i Rum’’ ünvanını vermiştir. Macarlar etkisiz hale getirildi. Anadolu Türk Birliği ve üçüncü İstanbul kuşatması için uygun ortam oluştu. Elde edilen ganimetlerle Bursa Ulu Camii yaptırıldı. Korkusuz Jean gibi Avrupalıların önde gelen askeri komutanları esir alınarak yüklü miktarda fidyeler karşılığında serbest bırakılmıştır. ANADOLU TÜRK BİRLİĞİNİN SAĞLANMASI Yıldırım Bayezid Anadolu Türk birliğini kurmak için iki sefer düzenlemiştir. Bu seferler ve sonrasında yaşanan gelişmeler şöyledir: Germiyan, Aydın, Saruhan, Menteşe ve Hamitoğulları gibi Batı Anadolu beylikleri ile Candaroğullarının Kastamonu koluna son verildi. Kadı Burhaneddin Devleti ile yapılan Kırk Dilim Savaşında şehzade Ertuğrul şehit düşmüştür. Kadı Burhaneddin(Eratna Beyliği) 'in Akkoyunlu Devletiyle yaptığı savaşta ölmesi üzerine bu beyliğin toprakları Osmanlılara katıldı. Karamanoğulları ile yapılan Akçay Savaşı ile bu beyliğe son verildi. Memluklere bağlı Dulkadiroğullarından Malatya, Besni, Darende ve Elbistan alınarak Fırat nehrine kadar sınırlar genişletildi. Yıldırım döneminde Anadolu’ya yapılan seferler neticesinde Osmanlı tarihinde ilk defa Anadolu Türk birliği kurulmuştur. OSMANLI DEVLETİNİN ANADOLU TÜRK BİRLİĞİNİ KURMA ÇALIŞMALARI 13 İlk defa başlatan İlk kuran Fetret devrinden sonra ilk fetih Kesin olarak kuran Orhan Bey Yıldırım Bayezid I.Mehmet (Çelebi) I.Selim (Yavuz) Karesioğullarının alınması Beyliklere son verildi. Saruhanoğulları beyliğinin alınması Turnadağ Savaşı ile Dulkadiroğullarının alınması HÜSEYİN GÜNDÜZ BEYLİKLER Osmanlıya ilk katılan beylik Karesioğulları Osmanlıyı en çok uğraştıran beylik Karamanoğulları Osmanlıya vasiyet yoluyla katılan tek beylik Germiyanoğulları Topraklarını Osmanlı’ya parayla satan tek beylik Hamitoğulları Osmanlıya son katılan beylik Ramazanoğulları Yıldırım Döneminde Anadolu’da denetimi arttırmak ve yönetimi kolaylaştırmak için Kütahya merkezli Anadolu Beylerbeyliği kuruldu. RUMELİ BEYLERBEYLİĞİ ANADOLU BEYLERBEYLİĞİ PADİŞAH I.MURAT I.BAYEZİD(YILDIRIM) MERKEZ MANASTIR KÜTAHYA BEYLERBEYİ LALA ŞAHİN PAŞA KARA TİMURTAŞ PAŞA Batı Anadolu’daki beyliklerin beyliklerin donanması Osmanlı donanmasına güç katmış Gelibolu’da tersane tersane kurulmuştur. Anadolu Türk birliğinin kurulması ile Osmanlı Devleti Timur, Memluk ve Trabzon Rum İmparatorluğu ile sınır komşusu olmuştur. Osmanlı Devletinin doğuya doğru fetih hareketlerinden rahatsız olan Timur’la Ankara Savaşına neden olacaktır. 14 HÜSEYİN GÜNDÜZ ANKARA SAVAŞI(1402) SEBEPLERİ SAVAŞ Çin üzerine sefer çıkmayı planlayan Timur’un Ankara’nın Çubuk Ovasında yapılan savaşı Osmanlı Devleti arkasında Osmanlı gibi güçlü bir devletin kalmasını kaybetmiştir. Savaş sırasında Yıldırım Bayezid esir düştü Sekiz istememesi ay kadar esir hayatı yaşayan Yıldırım Bayezid, kimi kaynaklarca üzüntüsünden kimi kaynaklarca intihar ederek Akşehir’de Topraklarını kaybeden Anadolu beylerinin Timur’u ölmüştür.(1403). Yıldırım’a karşı kışkırtması Timur’dan kaçan Kara Yusuf’un ve Ahmet Celayir’in Yıldırım’ı Timur’a karşı kışkırtmaları ANKARA SAVAŞININ KAYBEDİLME NEDENLERİ Timur’un Osmanlıdan kabul edilemez istekleri -Kara Tatar ve Beylik askerlerinin saf değiştirmesi. İki hükümdarın birbirlerine yazdıkları hakaret dolu mektuplar. -Şehzade güçlerinin savaşta erken çekilmesi Her iki hükümdarın cihan hâkimiyeti düşünceleri Türk-İslam liderliği yarışı -Timur ordusunda yer alan fillerin savaş başlarında Osmanlıya ağır kayıplar verdirtmesi -Timur ordularının sayıca ütün olması ve yorulmamış olması Timur’un Osmanlı toprağı olan Sivas’ı yağmalaması -Timur’un peşinden dolaştırdığı Osmanlı ordusunu yorgun düşürmesi Yıldırım’ın Timur’a ait Erzincan’ı yağmalaması -Yıldırım’ın taktiksel hataları ANKARA SAVAŞININ SONUÇLARI İlk ve son defa bir Osmanlı padişahı savaşta esir düştü. Anadolu Türk birliği parçalandı. Kadı Burhaneddin ve Karesioğulları dışındaki diğer beylikler tekrar kuruldu. Yıldırım’ın oğulları arasında 11 yıl sürecek olan Fetret Devri başladı. Osmanlıların batıya ilerleyişi durdu. Balkanlarda bir kısım topraklar kaybedildi. İstanbul’un alınması gecikti. Akkoyunlu Devleti güçlenerek Osmanlıya rakip oldu. Yıldırım ve Şehzade Mustafa savaşta esir düştü. Osmanlı Devleti yıkılma tehlikesi geçirdi. Hazine ve arşivler yağmalandı.(Bursa arşivi yakıldı) 15 HÜSEYİN GÜNDÜZ YILDIRIM BAYEZİD DÖNEMİNDE TEŞKİLATLANMA VE DİĞRE GELİŞMELER Osmanlı tarihinde ilk defa Anadolu Türk siyasi birliği kuruldu. Orta Avrupa akınları ve sınırların güvenliği için ilk defa Akıncı Ocağı kuruldu. Şehzadeliği döneminde Karamanoğulları ile yapılan Frenk Yazısı Savaşında cesaret ve atılganlığından dolayı Yıldırım ünvanı verilmiştir. İlk Osmanlı Darüşşifası açıldı. Savaş meydanında hükümdar olan ilk ve tek padişah. İstanbul’u ilk kuşatan Osmanlı padişahıdır. İlk defa Anadolu beylerbeyliği kuruldu. Niğbolu Zaferi ile ilk defa Orta Avrupa kapıları Osmanlılara açıldı. İlk büyük tersane Gelibolu’da açıldı. Osmanlıyı ilk tehdit eden doğulu devlet Emir Timur devletidir. Osmanlı tarihinde ilk defa cülus bahşişi bu dönemde kapıkullarına verildi. Osmanlı Tarihinde ilk defa Surre Alayı kutsal topraklara gönderildi. FETRET DEVRİ (FASILA-İ SALTANAT)(1402-1411) Ankara Savaşından sonra Yıldırım Bayezid’in çocukları arasında yaklaşık 11 yıl süren taht kavgalarına Fetret Devri adı verilir. İsa Çelebi Balıkesir Mehmet Çelebi tarafından boğduruldu. Musa Çelebi Süleyman Çelebi Edirne Bursa Musa Çelebi tarafından boğduruldu. FETRET DEVRİNDE BALKANLARDA ÇOK FAZLA TOPRAK KAYBEDİLMEMESİNİN SEBEPLERİ Timur’un Balkanlara geçmemesi Uç beylerinin başarılı çalışması İlk defa bu dönemde Şehzade Musa İstanbul’u kuşatmıştır. Amasya Çelebi Mehmet Vize ve Çamurlu Savaşlarını kazanarak Fetret Devrine son vermiştir. Mehmet Çelebi tarafından boğduruldu. Adil ve hoşgörülü yönetim Avrupa’da devam eden Yüzyıl Savaşları İskan ve Tımar sisteminin sistemli yürütülmesi Bizans’ta yaşanan taht kavgaları Niğbolu Zaferinin etkisi Balkan ulusları arasında yaşanan mezhep savaşları 16 Mehmet Çelebi HÜSEYİN GÜNDÜZ Fetret Devrine son vererek devleti parçalanmaktan kurtardı. I.MEHMET (ÇELEBİ)(1413-1421) 1413 de Çelebi Mehmet kardeşi Musa Çelebi'yi Vize Savaşı ve Çamurlu Derbent Savaşı'nda yenerek Fetret Devri'ne son vermiştir. Fetret devrine son verip devletin parçalanmasına izin vermediği için Osmanlı Devletinin ikinci kurucusu olarak kabul edilir. ŞEHZADE MUSTAFA İSYANI (DÜZMECE MUSTAFA OLAYI): Osmanlı Devletini uğraştıran iki aşamalı isyan girişimidir. Ankara Savaşında esir alınan Mustafa Çelebi Semerkant'a götürülmüştür. Timur’un ölümünden sonra serbest bırakılarak Anadolu’ya gelen Mustafa Çelebi giriştiği taht mücadelesinde başarısız olarak Bizans’a sığınmıştır. Bizans’la yapılan anlaşma çerçevesinde 300 bin akçe karşılığında Limni Adasına hapsedildi. MUSTAFA ÇELEBİ İSYANI(DÜZMECE MUSTAFA İSYANI) I.İsyan Hareketi Girişimi II. İsyan Hareketi Girişimi Çelebi Mehmet’e karşı II. Murat karşı DENİZLERDEKİ FAALİYETLER ÇALI BEY SAVAŞI(1461): SEBEPLERİ SAVAŞ ve ÖNEMİ Osmanlı Devletinin Ege denizinde güçlenmeye başlaSAVAŞ: Pietro Loredano komutasındaki Venedik donanmasının Venedikleri rahatsız etmesi ması ile Çalı Bey komutasındaki Osmanlı donanması ara Venedik’e bağlı Andros adası beyi Pietro Zeno’nun sında Gelibolu tarafında yapılan savaşı Osmanlı Devleti Osmanlı ticaret gemilerine saldırması. kaybetti. Donanma komutanı Çalı Bey şehit düşmüştür. Osmanlı donanmasının Andros, Paros ve Milos adalaÖNEMİ: Çalı Bey Savaşı Osmanlı tarihinin ilk deniz savarına saldırarak birkaç Venedik gemisine el koyması şıdır. ANADOLU’DA FAALİYETLER: Anakara Savaşından sonra bozulan Anadolu Türk siyasi birliğini tekrar kurmak için; Aydınoğullarından İzmir, Karamanoğullarından Akşehir, Beyşehir ve Seydişehir, Saruhanoğulları beyliğine kesin olarak son verildi.(1416) Ankara Savaşından sonra alınan ilk beylik Saruhanoğulları beyliğidir. Candaroğullarından: 1416’da Çankırı, Tosya ve Kalecik ve 1418’de Samsun alındı. Samsun alınarak bölgede Timur'un yerleştirdiği Tatarları ve Türkmenleri Rumeli'de Filibe civarına Tatar Pazarına sürdü. BALKANLARDAKİ FAALİYETLER Dobruca, Eflak ve Bosna tekrar egemenlik altına alındı. ŞEYH BEDRETTİN İSYANI Şehzade Musa döneminin ünlü Kazaskeri Şeyh Bedrettin Fetret Devrinin getirdiği karışıklıklardan faydalanarak yaymaya çalıştığı düşüncelerinin etkisi, uydurma bir şecere ile Osmanlı tahtına hak iddia etmesi gibi nedenlerle isyan etmiştir. Şeyh Bedrettin’in müritleri olan Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal tarafından İzmir ve Manisa havali- 17 HÜSEYİN GÜNDÜZ sinde çıkarılan isyan şiddetli bir şekilde bastırıldı. Deliorman bölgesine geçmek isterken yakalanan Şeyh Bedrettin Serez’de idam edilmiştir. Şeyh Bedrettin İsyanı Osmanlı Tarihindeki ilk dini ve sosyal içerikli isyandır. Şeyh Bedrettin; Nazım Hikmet’e göre Türk tarihinin ilk komünistidir. ÇELEBİ MEHMET DÖNEMİ Devletin ikinci kurucusudur. İlk deniz savaşı Venediklilerle yapıldı. Osmanlı saray teşkilatı ilk defa düzenlendi. Ankara Savaşından sonra ilk defa Saruhanoğulları alınarak Türk birliği siyaseti tekrar başladı. İlk dini ve sosyal içerikli isyan olan Şeyh Bedrettin isyanı çıktı. Bursa Yeşil cami yaptırıldı. II. MURAT DÖNEMİ(1421-1451) MUSTAFALAR İSYANI; KARDEŞ MUSTAFA ÇELEBİ İSYANI: Amcası Mustafa Çelebinin Bizans tarafından hapisten salıverilmesi ve desteklenmesi üzerine İstanbul kuşatılmıştır. Bizans’ın kışkırtmaları ile kardeş Mustafa Çelebi isyan etmiştir. Kuşatma kaldırılarak Mustafa Çelebi isyanı bastırılmıştır. Yakalanan şehzade İznik’te boğdurulmuştur. DÜZMECE MUSTAFA İSYANI: Çelebi Mehmet döneminde isyan edip başarısız olan Mustafa Çelebi yeğeninin tahta çıkması ile Edirne’ye gelerek hükümdarlığını ilan ettiyse de yakalanarak idam edildi.(1422) İSTANBUL KUŞATMASI (1422) SEBEPLERİ Bizans’ın Şehzade Mustafa’yı isyan için serbest bırakması ve desteklemesi Bizans’ın Osmanlı içişlerine karışarak Osmanlıyı sürekli zor durumda bırakması Bizans’ın Avrupalı Devletler ve Karamanoğulları ile Osmanlı aleyhine ittifaklar kurması KUŞATMA:1422 Haziranında Osmanlı ordularınca şehir hem karadan hem de denizden kuşatıldı. Surları aşmak ve saldırmak için tekerlekli kuleler ve toplarda kuşatmada kullanılmıştır. Bu kuşatma altıncı Osmanlı kuşatmasıdır. Kuşatmaya Emir Sultan Hazretleri de katılmıştır. SONUÇ: Şehzade Mustafa’nın isyan etmesi üzerine kuşatma kaldırıldı. II. Murat döneminde yapılan İstanbul kuşatmasında ilk defa donanmadan faydalanılmıştır. ANADOLUDA FAALİYETLER 1423’ de Hamit(Teke ),1424’de Menteşe ve 1425’de Aydınoğulları alınmıştır. 18 HÜSEYİN GÜNDÜZ Germiyanoğlu II. Yakup Bey’in vasiyeti gereğince ölümü ile beyliğin toprakları Osmanlıya katılmıştır. Savaşından Batı Anadolu egemenliği tekrar kuruldu . Anakara Candaroğulları himayesonra altınabozulan alındı.(1437) Çarşamba ve Ordu alınarak Taceddinoğullarına son verildi.(1428) Timur Devleti hükümdarı Şâhruh’un Selmas Meydan Savaşında Karakoyunluları yenerek Anadolu ve Suriye yöneldiği haberi Osmanlıları kaygıya düşürdü. Ancak Şâhruh’un Herat’a dönemsi ile rahat bir nefes alınmıştır. BALKAN FAALİYETLERİ OSMANLI-VENEDİK SAVAŞI: SEBEPLERİ Osmanlı Devletinin Balkanlarda kalıcı olabilmesi için Venedik toprakları olan Selanik ve Makedonya’yı almak istemesi. Osmanlı Devletinin Adriyatik ve Ege Denizinde güçlenmesinin Venediklileri telaşlandırması Ege adalarını elinde tutan Venediklilerin Osmanlılar için tehdit oluşturması. SAVAŞ ve SONUÇ SAVAŞ: 1423’de başlayan savaşlar Aralıklarla 1430’a kadar devam etmiştir. SONUÇ: Selanik, Yanya ve Serez alındı. Yanya ve Serez’in alınması ile Güney Arnavutluk Osmanlı hâkimiyetine girdi. Belgrat kuşatıldıysa da alınamadı. OSMANLI-MACAR İLİŞKİLERİ 1442’de Mezid Bey komutasındaki akıncı birliği Jan Hunyad komutasındaki Macarlara karşı ağır bir yenilgi aldı. 1443’de Morova (Niş) Savaşında Osmanlı orduları Macar Kralı Ladislas önderliğindeki haçlı güçlerine yenildi. Sofya haçlıların eline geçti. II. Murat ’ın bizzat ordunun başında bulunduğu İzladi Derbent Savaşında Osmanlı ordusu üçüncü defa mağlup olmuştur. EDİRNE –SEGEDİN ANTLAŞMASI(1444) TARAFLAR MADDELERİ Osmanlı Devleti X Macarlar Antlaşma 10 yıl geçerli olacaktır. ANTLAŞAMNIN İMZALANMA SEBEPLERİ Sırbistan bağımsız olacak, fakat Osmanlıya vergi verecekti. Hermanstadt, Varzağ, Morova ve İzladi Eflak Macaristan denetimine bırakılacak, Osmanlıya vergi vermeye devam edecekti. muharebelerinde Türk ordularını mağlup olması. Bulgaristan Osmanlı egemenliği altında kalacak. Arnavut’ta İskender Bey isyanı Tuna nehri taraflar arasında sınır olacak. Karamanoğullarının sürekli sorun çıkar Her iki tarafta antlaşmanın bozulmaması için kutsal kitapları üzeriması ne yemin edecek. Şehzade Alaeddin’in vefatının II. Murat’ı ÖNEMİ çok üzmesi. Macarlarla imzalanan ilk antlaşmadır. Tuna nehri Balkanlarda ilk defa sınır olmuştur. Eflak Macarlarla tampon bölge haline getirildi. 19 HÜSEYİN GÜNDÜZ Edirne-Segedin Antlaşmasından sonra Karamanoğulları üzerine sefer düzenleyen II. Murat beyliği himayesine alarak tahtı oğlu 12 yaşındaki Mehmet’e bıraktı. VARNA SAVAŞI (1444) SEBEPLERİ II. Murat ’ın tahtı küçük yaşta şehzade Mehmet’e bırakması ile Macarların Edirne-Segedin Antlaşmasını bozması. Osmanlı devlet adamları arasındaki rekabet ve Yeniçerilerin Ulufe azlığını bahane ederek isyan etmesinin Avrupalılarca değerlendirilmek istenmesi (Buçuk tepe İsyanı) Papanın çağrısıyla Macar, Leh, Eflak, Hırvat, Alman ve Venedik haçlı güçlerinin Osmanlı topraklarına doğru hareket etmesi SAVAŞ Çandarlı Halil ve öteki devlet adamlarının ısrarı ile II. Mehmet babasının tahta geçmesi için çağırdığı ilk davetin reddedilmesi üzerine “ Eğer padişah iseniz memleketin kötü bir zamanında başta bulunmamanız görevlerinize aykırı bir harekettir. Silah başına geliniz. Eğer padişah ben isem size itaat etmenizi hatırlatıyorum ve emrediyorum Silah başına geliniz!” mektubu ile tekrar tahta oturan II. Murat komutasındaki Osmanlı ordusu günümüzde Bulgaristan sınırlarında bulunan Varna bölgesinde haçlı ordusunu mağlup etmiştir. SONUÇLARI Niğbolu Savaşından sonra toplanan ilk haçlı ordusu Varna’da mağlup edilmiştir. Macar Kralı Ladislas öldürülmüştür. Mora ve Bulgaristan Osmanlı hâkimiyetine girdi. Osmanlıların Balkanlardan atılamayacağı anlaşıldı. Balkanlarda Osmanlı hâkimiyeti arttı. Arnavutluk seferi için uygun ortam oluştu. OSMANLI TARİHİNDE İMZALANMASINA RAĞMEN YÜRÜRLÜĞE GİRMEYEN ÖNEMLİ ANTLAŞMALAR 1444 Edirne-Segedin Antlaşması 1732 Ahmet Paşa Antlaşması 1878 Ayestefanos Antlaşması 1920 Sevr Antlaşması II. KOSOVA SAVAŞI (1448) SEBEPLERİ Macar kralı Jan Hunyad (Hunyadi Yanoş)’ın Varna mağlubiyetinin intikamını almak istemesi Arnavut Bey’i İskender’in Osmanlı topraklarına saldırması Osmanlı Devletinin Arnavutluk sorunu ile uğraşması Papanın girişimleri ile Osmanlıları Balkanlar ve Avrupa’dan atmak. SAVAŞ Macar Kralı Jan Hunyad önderliğinde Sicilyalılar, Alman, Bohemya, Transilvanya ve Eflak (Ulah) kuvvetleri bulunuyordu. Bu haçlı ittifakına Sırplar ilk defa katılmamışlardır.3 gün süren savaşı Osmanlı Devleti kazandı. SONUÇLARI II. Kosova Savaşı ile Balkanlardaki Osmanlı hâkimiyeti kesinleşti. Kuruluş Döneminde Haçlıların Türkleri Balkanlardan atmak için yaptıkları son girişimdir. İstanbul’un fethinden önce Haçlılarla yapılan son büyük savaş Osmanlının son savunma, Haçlıların son taarruz savaşıdır. Bu savaştan sonra Avrupalılar savunmaya Osmanlı ise taarruza geçmişlerdir Bizans’ın Haçlılardan yardım alma ümidi sona erdi. Eflak yeniden Osmanlı Devletine tabi oldu. II. Kosova Savaşı taarruz ve savunma yönüyle Hz.Peygamber döneminde Hendek, Türkiye Selçuklu tarihinde Miryokefalon ve Kurtuluş Savaşında Sakarya savaşlarına benzer. 20 HÜSEYİN GÜNDÜZ II. MURAT DÖNEMİ Tahtı kendi isteği ile bırakan ilk ve tek Osmanlı padişahıdır. Günümüze şiirleri ulaşan ilk Osmanlı padişahıdır. Muradi mahlasını kullanmıştır. Devşirme sistemi ilk defa kanunlaştırılmıştır. İlk Yeniçeri isyanı olan Buçuk tepe isyanı çıkmıştır. Balkan hâkimiyeti kesinleştirildi. Macarlarla ilk antlaşma imzalandı. İlk defa sınır kavramından söz edildi.(Tuna Nehri) Bu antlaşma ile ilk taviz verilmiştir. Enderun Mektebi programına ilk defa pozitif bilimler eklendi. Osmanlı tarihinde ilk defa Doğu klasikleri bu dönemde tercüme edildi. Osmanlı tarihinde iki defa tahta çıkan ilk Osmanlı padişahıdır. Son kez çıkan da II. Mustafa’dır. Yönetimde Türkmenler ile devşirmeler arasında ilk mücadele bu döneminde başlamıştır Bazı kaynaklarca ilk defa Şeyhülislamlık makamı kuru- İstanbul Kuşatmasında ilk defa donanmadan faydalanılmışlarak Molla Fenari ilk defa bu makama atanan görev- tır. lidir. ÇIKMIŞ SORULAR 1 Aşağıdaki Türk devletlerinden hangisinde, güçlü bir merkezi devlet sistemi benimsenmiştir? A) Göktürkler B) Uygurlar C) Osmanlılar D) Harzemşahlar E) Hunlar (1990 ÖYS) 2 Osmanlı ülkesine katılmış olan Anadolu Beyliklerinden Aydınoğulları, aşağıdaki savaşlardan hangisinin sonunda bağımsız-lığını yeniden kazanmıştır? A) Varna Savaşı B) Ankara Savaşı C) Kosova Savaşı D) Sırp Sındığı Savaşı E) Niğbolu Savaşı (1991 ÖYS) 3 Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlıların Balkanlardaki varlığını XX. yüzyılın başlarına kadar sürdürmesini sağlayan etkenlerden biri değil*dir? A) Düzenli ordusunun olması B) Adil bir yönetim uygulaması C) Halka inanç özgürlüğü vermesi D) Ulusçuluk akımlarına karşı etkisiz kalması E) Uluslararasındaki anlaşmazlıklardan yararlanması (1993 ÖYS) 4 Aşağıdakilerden hangisi Osmanlıların Balkanlarda ilerlemesinin sonuçlarından biri değildir? A) Beylerbeyliği sayısının ikiye çıkarılması B) Teokratik yönetime geçilmesi C) Yeniçeri Ocağı’nın kurulması D) Haçlı zihniyetinin canlanması E) Boğazların denetiminin Osmanlıların eline geçmesi (1994 ÖYS) 5 Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluş döneminde, ele geçirilen yerlere Türkler yerleştirilirken buralarda güvenliğin korunmasına ve hukuk davalarının yürütülmesine de özen gösterilmiştir. 21 HÜSEYİN GÜNDÜZ Bu yerlerin güvenliklerinden ve hukuk davaları*nın yürütülmesinden sorumlu olan görevliler aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir? A) Defterdar – Müfttü B) Subaşı – Kadı C) Şehzade – Vezir D) Bayraktar – Müderris E) Akıncılar – Ahiler (1996 ÖYS) 6 Aşağıdaki politikalardan hangisi, Türklerin Balkanlarda göçmen olarak yerleşip kalmasını sağlamak amacıyla uygulanmamıştır? A) Göçmenleri geçerli neden olmadan yeni yerleşim yerlerini terk etmelerinin yasaklanması B) Anadolu’dan göçmen naklinde, özellikle anlaşmazlık içinde olan ailelerin seçilmesi C) Yeni yerleşim yerlerine, gerekli olan malzemelerin sağlanması D) Göçmenlerden bir süre için vergi alınmaması E) Hıristiyan ailelerden alınan çocukların, Müslüman çiftçilerin yanına gönderilmesi (1998 ÖYS) 7 Osmanlı Devleti, I. Koyunhisar II. Birinci Kosova III. Çimen IV. Palekanon V. Varna savaşlarının hangilerini, Bizans’a karşı yapmıştır? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve IV E) IV ve V (1998 ÖYS) 8 Yeniçeri Ocağına asker yetiştirmek için ….. zamanında …… kurulmuştur. Yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda*kilerden hangisi getirilmelidir? A) Osman Bey – Kapıkulu Süvari Birliği B) II. Murat – Sekban-ı Cedit C) III. Murat – Tımar sistemi D) l. Murat-Acemi oğlanlar Ocağı E) II. Mahmut – Asakir-i Mansure-i Muhammediye (2010 / YGS) 9 Osmanlı Beyliği’nin kısa sürede gelişmesinde Bizans İmparatorluğu’nun aşağıdaki durumlarından hangisinin etkili olduğu savunulamaz? A) Sanatçıların din ve imparatorluk için çalışması B) Din ve mezhep anlaşmazlıklarının sık yaşanması C) Tekfurların kendi başlarına hareket etmesi D) Halka ağır vergiler yüklenmesi E) Taht kavgalarının yaşanması (2011 / YGS) 10 Osmanlı Devleti, göçebe Türkmenleri yerleşik hayata geçirmek için yoğun çaba harcamıştır. Osmanlı Devleti’nin bu uygulamayla aşağıdakilerden hangisini amaçladığı savunulamaz? A) Göçebelerin yönetim ve denetiminde kolaylık sağlanmasını B) Halk arasındaki çatışmaların önlenmesini C) Göçebelerin hayvancılıktan geçimlerini sağlamalarını D) Düzenli vergi toplanmasını E) Tarım alanlarının genişletilmesin! (2011 / LYS) 11 Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlıların Haçlı ordularına karşı mücadele ettiği savaşlardan biri değildir? A) Sırpsındığı B) Palekanon C) Niğbolu D) l. Kosova E) Varna (2012 / LYS) 12. Fatih Sultan Mehmet; Fener Ortodoks Kilisesinin varlığını sürdürmesine izin verirken, Yahudi ve Ermeni cemaatlerinin örgütlenmelerine olanak sağlamıştır. Bosna Fransisken Kilisesine verdiği 1463 tarihli fermanda da onlara kendi dillerinde ibadet ve eğitim özgürlüğü tanımıştır. Bu durumun, aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesi olduğu savunulabilir? A) Müslüman olmayanların Müslümanlarla eşit haklara sahip olduğunun B) Ticaretin, Müslüman olmayanların elinde olduğunun C) Müslüman olmayanların devlet yönetimine katıldığının D) Osmanlı veraset sisteminin değiştiğinin E) Müslüman olmayanlara kendi benliklerini koruma olanağı sağlandığının (2012-YGS) 13. Osmanlı Beyliği’nin kısa sürede gelişmesinde Bizans İmparatorluğumun aşağıdaki durumlarından hangisinin etkili olduğu savunulamaz? A) Sanatçıların din ve imparatorluk için çalışması B) Din ve mezhep anlaşmazlıklarının sık yaşanması C) Tekfurların kendi başlarına hareket etmesi D) Halka ağır vergiler yüklenmesi E) Taht kavgalarının yaşanması (2011-YGS) 22 HÜSEYİN GÜNDÜZ 14. İstanbul Antlaşmasında, Avusturya imparatorunun Osmanlı sadrazamıyla protokol bakımından denk sayılması ve Avusturya imparatorunun barışı bozmadıkça Antlaşma’nın yürürlükte kalması kabul edilmiştir. Bu duruma göre Osmanlı Devleti’yle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Barış süresinin Avusturya’nın davranışına bağlı olduğu B) Sadrazamla padişahın yetkilerinin eşit olduğu C) Avusturya üzerinde üstünlük kurduğu D) Güçlü bir devlet olduğu E) Savaştan galip çıktığı (2010-YGS) CEVAP ANAHTARI 1-C 2-B 3-D 4-B 5-B 6-E 7-D 8-D 9-A 10-C 11-B 12-E 13-A 14-B ÇIKMIŞ SORULAR 1) Osmanlı Beyliği’nin Rumeli’ye geçişinde aşağıdakilerden hangisi etkili olmamıştır? A) Bizans İmparatorluğu’ndaki taht mücadeleleri B) Karesioğulları Beyliği’nin Osmanlı egemenliğine geçmesi C) Karamanoğulları Beyliği'nin desteği D) Gaza düşüncesi ile hareket edilmesi E)Uçlarda Bizans İmparatorluğu’na en yakın bölgede bulunması 2013 KPSS 2) Osmanlı Devleti’nin kuruluş ve yükseliş döneminde oluşturduğu kültürde; I. Orta Asya Türklerinin, II. Müslümanların, III. fethedilen yerlerin ahalisinin Yaşam tarzı ve inanışlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E)I, II ve III 2013 KPSS 3) Orhan Bey zamanında, I. ilk Osmanlı medresesinin açılması, II. Rumeli’ye geçilmesi, III. yaya ve atlı düzenli bir ordunun kurulması gelişmelerinden hangileri Osmanlı Devleti’nin bu dönemde teşkilatlanmaya başladığının bir göstergesi olduğu savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2009 KPSS 4) Osmanlı Devleti’nin, Kuruluş Dönemi’nde aşağıdakilerden hangisini amaçladığı savunulamaz? A) Rumeli fetihlerini genişletmeyi B) Memlukların Orta Doğu’daki egemenliğine son vermeyi C) Anadolu’da siyasi birliği sağlamayı D)Bizans’la mücadeleyi sürdürmeyi E)İslamiyet’i geniş alanlara yaymayı 2013 LYS 5) 1363 yılında yapılan Sırpsındığı Savaşı’nın Osmanlı tarihindeki önemi aşağıdakilerden hangisidir? A)İzmit’in Osmanlı egemenliğine alınması B)Edirne’nin fethine ortam hazırlaması C)İlk Osmanlı-Haçlı savaşı olması D)Osmanlı Devleti’nin Rumeli’ye geçişini hızlandırması E)Bizans Devleti’nin vergiye bağlanması 2013 LYS 6) Osmanlı Devleti’nde XV. ve XVI. Yüzyıllarda Anadolu’dan değişik usullerle en fazla nüfus nakledilen bölge aşağıdakilerden hangisidir? A)Balkanlar B)Azerbaycan C)İran D)Kırım E)Mısır 2013 LYS 7) Osman Gazi; Eskişehir’i kardeşi Gündüz Bey’e, Karacahisar’ı oğlu Orhan Bey’e, Yarhisar’ı Hasan Alp’e, İnegöl’ü silah arkadaşı Turgut Alp’e vermiştir. Ayrıca kayınbabası Şeyh Edebali’ye Bilecik’in öşür vergisini bırakmıştır. Osmanlı kroniklerinde yer alan bu bilgilerle Osman Gazi’nin idari düzenlemeleri hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)Ülke topraklarının gelirini hükümdar ailesi, akrabaları ve silah arkadaşları arasında paylaştırdığı B)Birbirine yakın yerleri dirlik olarak dağıttığı C)Dirlik uygulamasına Osman Gazi Dönemi’nde rastlandığı D)Osman Bey’in çevresinde farklı gruplardan etkin kişiler olduğu E)Dirliklerin, “Ülke hanedanın ortak malıdır.” Anlayışıyla dağıtıldığı 2016 YGS 8) I. Bayezit’in oğullarından olup Ankara Savaşı’nın ardından Timur tarafından Semerkant’a götürülmesi nedeniyle Osmanlı tahtında kardeşlerinden daha sonra hak iddiasında bulunan ve yürüttüğü taht mücadelesi II. Murat tarafından sonlandırılan kişi, aşağıdakilerden hangisidir? A-Mustafa Çelebi B-İsa Çelebi C-Musa Çelebi D-Mehmet Çelebi E-Süleyman Çelebi 2015 LYS 9) Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlıların Haçlı ordularına karşı mücadele ettiği savaşlardan biri değildir? A) Sırpsındığı B) Palekanon C) Niğbolu D) I. Kosova E) Varna 2012 LYS 10) Osmanlı Devleti’nin egemen olduğu topraklar üzerin-de dili, dini, gelenekleri birbirinden farklı uluslar yaşamış ve bunların ulusal niteliklerini değiştiren bir politika izlenmemiştir. Böyle bir tutumun, I. Osmanlı Devleti’ni yıkmak isteyen devletlerin Osmanlı’nın iç işlerine karışması, II. Osmanlı ülkesinde yaşayan azınlıkların bağımsızlık kazanması, III. Osmanlı Devleti’nin teokratik yapısının korunması Durumlarından hangilerini kolaylaştırdığı savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 23 HÜSEYİN GÜNDÜZ D) I ve II E) II ve III 2007 SOS-1 11) Aşağıdakilerden hangisi II. Mehmet (Fatih) döneminde görülen gelişmelerden biri değildir? A) Kanunname düzenlenmesi B) Topkapı Sarayı’nın yapılması C) Sahn-ı Seman Medresesi’nin kurulması D) Şehzadelerin “sancağa çıkma usulünün” kaldırılması E) Divan üyelerinin aldıkları kararları, arz odasında padişaha sunmaya başlaması 2008-ÖSS 12) Fatih Sultan Mehmet’in, Osmanlı Devleti’ni, egemenliği Tuna’dan Fırat’a yayılan bir imparatorluğa dönüştürmesinde, I. Avarların Bizans’ı kuşatması, II. Anadolu ve Balkanlarda siyasal mücadelelerden yararlanan bir fetih politikası uygulaması, III. merkezî otoritesini güçlendiren kul sistemini geliştirmesi Durumlarından hangileri etkili olmuştur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 2010-LYS CEVAP ANAHTARI 1-C 2-E 3-C 4-B 5-C 6-A 7-E 8-A 9-B 10-D 11-D 12-E BOŞLUK DOLDURMA I 1. Türkiye Selçuklu devletinin yıkılması Anadolu .……………………………birliğinin bozulmasına neden olmuştur. 2- Türkiye Selçuklu hükümdarı III. Alaeddin Keykubat’ın İlhanlılar tarafından İran’a götürülmesi üzerine Osman Bey ………….yılında bağımsızlığını ilan etti. 3- Osmanlılar ile Bizans arasında yapılan ilk savaş ………………... Savaşıdır. 4- Osman Bey döneminde kuşatılan ………………..şehri ancak Orhan Bey döneminde alınabildi. 5- Maltepe savaşının kazanılması ile ……………………. ve …………………şehirleri fethedildi. 6-Orhan Bey 1345 de ………………………beyliğini alarak Anadolu Türk siyasi birliğini sağlama yolunda ilk adımı atmıştır. 7- ………………… beyliğinin alınması Osmanlılar deniz gücüne sahip olmuşlardır. 8- Bizans imparatoru Kantakuzen1353 de ……………..kalesini Osmanlılara verince Osmanlılar Rumeli’ye(Balkanlara) geçmiş oldu. 9-……………………..savaşının kazanılması ile Edirne Osmanlı hakimiyetine geçti. 10-…………….şehrinin fethi ile Anadolu’nun en önemli ipek ve ticaret merkezi Osmanlarla geçti. 11- 1364’te ……………………savaşı Osmanlıların Haçlılara karşı kazandığı ilk savaştır. 12- I. Murat …………………..savaşı sonrasında bir Sırp tarafından şehit edildi. 25- Edirne-Segedin anlaşması sonrası II. Murat tahtı oğlu ……………………………………’e bırakmıştır. 26- Kuruluş döneminin ilk mağlubiyeti……………………. bozgunudur. 27- Osmanlı ordusu Top silahını ilk defa ……………….. savaşında kullandı. 13.Timur’dan kaçan ………………..ve …………….........Devletleri hükümdarı Osmanlılara sığınmıştır. 28- ilk Osmanlı tersanesi …………………….. döneminde Karamürsel’de açıldı. 14- 1402 Ankara savaşından sonra 11 yıl süren ………… devri başladı. 29-Bizans’ın Sırp ve Bulgarlarla kara bağlantısı …………. Savaşı ile kesildi. 15- Osmanlıların ………………..savaşında Timur’a yenilmesi sonucu Anadolu da siyasi ve ekonomik düzen bozuldu. 16- I. Bayezıt İstanbul’u kuşattığında …………...……. Hisarını yaptırmıştır. 30- Rumeli beylerbeyliği I.Murat döneminde …………… merkez olmak üzere kuruldu. 17- Niğbolu savaşından sonra Abbasi halifesi I. Bayezid’e ……………..…………………………………… Ünvanını vermiştir. 18- Osmanlı-Karaman arasında ilk savaş Osmanlı hükümdarı ……………………….döneminde yapıldı. 19- Osmanlı padişahı I. Murat …………………………. beyliği topraklarının bir kısmını çeyiz ,………………… beyliği topraklarının bir kısmını satın almıştır. 20- Taht kavgalarına son vererek devleti dağılmaktan kurtaran I. Mehmet Osmanlı devletinin ………….…….kurucusu sayılır. 21-İstanbul’ u ilk kuşatan Osmanlı hükümdarı ………… ’dir. 22- Osmanlıların Balkanlarda uyguladığı yerleştirme siyasetine……. ……………………….. denir. 23- …………………………….savaşının kazanılması ile Türklerin Balkanlardan atılamayacağı kesinleşti. 24 24- Osmanlılar fethettikleri yerlerde halkın dinlerine ve dillerine karışmayarak ……………………….ve ……… bir politika uyguladılar. HÜSEYİN GÜNDÜZ 31-Osmanlı devletinde sınırların genişlemesi üzerine ……………. Sistemi denilen sistemle Hristiyan çocuklardan asker ihtiyacı karşılandı. 32- Kütahya merkezli Anadolu beylerbeyliği …………… döneminde kuruldu. 33- Osmanlı tarihinin ilk dini ve sosyal içerikli isyanı …………….. ………………………… isyanıdır. 34- Osmanlı Devletinde ilk medrese …………………. kurulmutur. 35- Yeniçerilerin silahlarının bakım ,onarım ve yapımını ………….. ………………………… sınıfı ilgilenmektedir 36- I.Murat döneminde ahilerin elinden …………………. alınmıştır. 37- …………………….. savaşı ile Osmanlı taarruza Avrupa savunmaya çekilmiştir. SORU-CEVAP 1- Osmanlı Devletinin kısa sürede büyüme nedenlerini yazınız? Cevap: 2- Osman Bey döneminde alınan yerleri yazınız? Cevap: 7-I.Murat döneminde devlet teşkilatlanması alanında yapılan faaliyetleri yazınız? Cevap: 3- Orhan Bey döneminde devlet teşkilatlanması alanında yapılan çalışmaları yazınız? Cevap: 8-Ankara Savaşının sebepleri nelerdir? Cevap: 4-Karesioğullarının alınmasının sonuçları nelerdir? Cevap: 9- Ankara Savaşının sonuçlarını yazınız? Cevap: 10- Yıldırım Beyazıd döneminde Bizans’la yapılan antlaşmanın maddeleri nelerdir? Cevap: 5-İskan Siyasetinin faydaları nelerdir? Cevap: 6-I.Kosova Savaşının sonuçlarını yazınız? Cevap: 25 HÜSEYİN GÜNDÜZ 11-Niğbolu Savaşının sonuçlarını yazınız? Cevap: KRONOLOJİ Kutucukların içerisine olayın meydana geldiği tarihi yazınız Koyunhisar Savaşı Bursa’nın fethi Sazlıdere savaşı Sırpsındığı savaşı 12- Fetret devrinde Osmanlı Devletinin balkanlarda çok fazla toprak kaybetmeme nedenlerinelerdir? Cevap: İznik ve izmit’in fethi Karesioğullarının alınması Ankara’nın fethi Çirmen savaşı Selanik’in fethi I.Kosova Savaşı 13-Edirne –Segedin Antlaşmasının maddelerini yazınız? Cevap: Niğbolu savaşı Venedikle ilk deniz savaşı Fetret devri Edirne –Segedin antlaşması II.Kosova savaşı Varna savaşı 14- Pençik Sistemi nedir? Cevap: Ankara savaşı Ploşnik bozgunu 15- Devşirme sisteminedir? Cevap: 26 HÜSEYİN GÜNDÜZ KELİME TANIMLAMA Aşağıda verilen kelimelerin anlamlarını yazınız MUKATAA TOPRAK: TEKFUR: DERBENTÇİ: BEDESTEN: LEVENT: HİRFET: MİRİ ARAZİ: MUHTESİP: GEDİK HAKKI: PAŞMAKLIK ARAZİ: KAPAN HANI: BEYLERBEYİ: FÜTÜVVET: AKINCI: DEFTERDAR: NİŞANCI: KADI: TERSANE: ŞEHZADE: AHİ: ACEMİ OCAĞI: TIMARLI SİPAHİ: AZAPLAR: DİRLİK ARAZİ: MALİKANE ARAZİ: 27 HÜSEYİN GÜNDÜZ KIYASLAMA TABLO YENİÇERİLER TIMARLI SİPAHİLER Yaya askeridir. ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… Kırsal bölgelerin güvenliğini sağlar. ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… 2) Anadolu beylerbeyliği Rumeli beylerbeyliği ……………………………… I.MURAT KÜTAHYA ……………………………… 3) OSMANLI-BİZANS SAVAŞLARI İLK SAVAŞ SON SAVAŞ ……………………………… ……………………………… 4)OSMANLI VE ANADOLU BEYLİKLERİ OSMANLILARA İLK KATILAN BEYLİK ……………………………… KENDİİSTEĞİİLE OSMANLIYA KATILAN BEYLİK ……………………………… OSMANLIYA SON KATILAN BEYLİK ……………………………… OSMANLIYI EN ÇOK UĞRAŞTIRAN BEYLİK ……………………………… FETRET DEVRİNDEN SONRA İLK ALINAN BEYLİK 5)KURULUŞ DÖNEMİNDE HAÇLILAR 28 İLK SAVAŞ SON SAVAŞ ……………………………… ……………………………… HÜSEYİN GÜNDÜZ 6)KURULUŞ DÖNEMİNDE DENİZCİLİK İLK DENİZ GÜCÜ İLK TERSANE İLK DENİZ SAVAŞI 7)ANADOLU TÜRK SİYASİ BİRLİĞİ İLK KURAN KESİN KURAN ……………………………… ……………………………… 8) FETRET DEVRİ ANADOLU BALKANLAR TAHT KAVGASI VAR ……………………………… ……………………………… TOPRAK KAYBI AZ PADİŞAH YOK ……………………………… 9) ANAKARA SAVAŞINDAN SONRA ANADOLU TÜRK BİRLİĞİ KURULAN BEYLİKLER KURULMAYAN BEYLİKLER 12- 29 HÜSEYİN GÜNDÜZ 10) KURULUŞ DÖNEMİ OLAYLARI VE SONUÇLARI SAVAŞ VEYA FETİH OSMANLI DEVLETİNE FAYDALARI VEYA SONUÇLARI KOYUNHİSAR SAVAŞI BURSANIN FETHİ SIRPSINDIĞI SAVAŞI ÇİRMEN SAVAŞI I.KOSOVA SAVAŞI NİĞBOLU SAVAŞI SAZLIDERE SAVAŞI II.KOSOVA SAVAŞI VARNA SAVAŞI ANKARA SAVAŞI ÇİMPE KALESİNİN ALINMASI 30 HÜSEYİN GÜNDÜZ
