Untitled

İSTANBUL
TİCARET
ODASI
İHRACATTA KDV İADESİ
MEVZUATI VE UYGULAMALARI
BROŞÜRÜ
Y A Y I N NO: 2004-12
İstanbul, 2004
© Bu eserin yayın hakları İstanbul Ticaret Odası'na (İTO) aittir.
Eser üzerinde 5846 sayılı FSEK tarafından sağlanan tüm haklar saklıdır. İTO'nun ve yazarın
adı belirtilmek koşuluyla eserden normal ölçüde alıntı yapılabilir.
İTO'nun yazılı izni olmadan eserin tamamı veya bir bölümü fotokopi, faksimile veya başka
bir araçla çoğaltılamaz, dağıtılamaz, elektronik ortamlarda ticari ya da başka bir amaçla
kullanılamaz.
İstanbul Ticaret Odası: 07.02.01
İhracatta KDV İadesi Mevzuatı Ve
Uygulannaları Broşürü/ Haz. Mualla Bilgin,
İstanbul, 2004, 28 sayfa.
1.İHRACAT, 1.İHRACATTA KDV İADESİ
II.MEVZUAT, II. İTO
ISBN NO: 975-512-833-6
Türkçe
Reşadiye Cad.Emlnönü/İstanbul
İTO BİLGİ HATTI
(212)4556161
www. ito.org ,tr
İTO yayınları için ayrıntılı bilgi
Bilgi ve Dokünnan Yönetinni Şubesi'nden alınabilir.
Tel: (212) 455 63 29
Faks: (212) 512 06 41
E. Posta: [email protected]
Web: www.ito.org.tr
BASKI
PRİVE
GRAFİK & MATBAACILIK SAN.ve TİC.LTD.ŞTİ.
Tel:(212) 527 33 24 Faks:(212) 511 12 01
ÖNSÖZ
İhracatımızın geliştirilmesi konusundaki çalışmalarına ayrı bir
önem ve öncelik veren Oda'mız, bu doğrultuda ihracatçılarımızın
bilgi gereksinimlerinin karşılanması için yayınlar hazırlamaktadır.
Bu çerçevede, ihracatçılarımızın mali yüklerinin hafifletilmesi
açısından önemh olan İhracatta KDV İstisnası konulu broşürü
yayınlamıştır.
Bu yayınla, ihracat istisnasına konu olan mal ve hizmet ihracatı,
ihraç kaydıyla yapılan teslimler ve Türkiye'de ikamet etmeyen yol­
culara yapılan satışlar ile ihracat istisnasından doğan KDV'nin iade
edilme şekilleri hakkında ihracatçılarımızın bilgilendirilmesi
amaçlanmıştır.
Yayının, ihracatçılarımıza ve ilgili çevrelere yararlı olmasını diler,
çalışmayı gerçekleştiren Oda'mız Mali Müşaviri Sabahattin
BenlikoFa ve Dış Ticaret Şubesi Uzmanı Mualla Bilgin'e teşekkür
ederim.
Dr. Cengiz ERSUN
Genel Sekreter
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM I
İHRACAT İSTİSNASINA KONU İŞLEMLER
7
A- MAL İHRACATI
7
B- İHRAÇ KAYDIYLA YAPILAN TESLİMLER
9
C-DAHİLDE İŞLEME VE GEÇİCİ KABUL REJİMLERİNDE
TECİL-TERKİN
12
D-HİZMET İHRACI
12
E-TÜRKİYE'DE İKAMET ETMEYEN YOLCULARA YAPILAN
SATIŞLAR
14
1- TÜRK LİRASI CİNSİNDEN YAPILAN SATIŞLARDA İSTİSNA
UYGULAMASI (YOLCU BERABERİ EŞYA TİCARETİ) . . . . 15
2-DÖVİZ CİNSİNDEN YAPILAN SATIŞLARDA İSTİSNA
UYGULAMASI (BAVUL TİCARETİ)
17
BÖLÜIVI II
İHRACAT İSTİSNASINDAN DOĞAN KDV'NİN İADESİ
20
1- İNCELEME RAPORU VE TEMlNAT ARANMAKSIZIN
İADE
20
2- TEMİNAT KARŞILIĞI İADE
24
3-VERGl İNCELEME RAPORU İLE lADE
26
YAYINLAR LlSTESl
27
BÖLÜM L
1- İHRACAT İSTİSNASINA KONU İŞLEMLER
A- IVIAL İHRACATI
KDV Kanunu'nun 11/1-a maddesiyle ihracat teslimlerinin
KDV'den istisna olacağı belirtilmiş, 12.maddede de bir teslimin "ih­
racat teslimi" sayılabilmesi için:
• Teslimin yurt dışındaki bir müşteriye yapılması,
• Teslim konusu malın T. C Gümrük hattından geçerek bir dış ül­
keye vasıl olması gerektiği açıklanmıştır.
Kanunun 12/2. maddesinde yurt dışındaki müşteri tabiri, ikametga­
hı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile
yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakil
olarak faaliyet gösteren şubeleri şeklinde tanımlanmıştır. Buna gö­
re, Türkiye'de faaliyet gösteren firmaların yurt dışındaki şubelerine
mal göndermesi işlemi de ihracat sayılacaktır.
KDV uygulamasında ihracat istisnası, malların yurt dışına çıktığı ta­
rihteki KDV beyannamesinde gösterilecektir. Bu olayın, gümrük
beyannamesindeki yurt dışına çıkışı gösteren kaşedeki tarihle tevsik
edileceği tabiidir. İç gümrüklerden yapılan ihracatta istisnanın be­
yanı açısından, malların yurt dışına çıktığını belirten kaşedeki tarih
esas alınacaktır.
• Konsınye ihracatta malların yurt dışındaki komisyoncu veya şube
tarafından alıcıya satıldığı tarih itibariyle ihracat istisnası beyan edi­
lecektir. Yurt dışındaki fuar ve sergilere katılan ihracatçılarca, bura­
larda satış yapılmadığı sürece , fuar ve sergilere götürülen numune
mallar için ihracat istisnası uygulanmayacaktır.
• Yurt dışında müteahhitUk yapan Türk firmalarının bu işlerinde
kullanılmak üzere, kesin olarak yurt dışına götürdükleri makine,
ekipman ve malzemeler için de ihracat istisnası kapsamında işlem
yapılması mümkündür.
• Ticari kiralama yoluyla yapılan ihracatta, hizmet ihracı istisnasına
göre işlem yapılacaktır. Kiralanan malların yurt dışında satışı halin­
de, satışın gerçekleştiği dönem itibariyle mal ihracı kapsamında iş­
lem söz konusudur.
İhracatı teşvik mevzuatı hükümlerine göre, bazı yurt içi satışlar ih­
racat olarak değerlendirilmektedir. Mallar yurt dışına satılıp T.C
Gümrük hattını geçmediği sürece, KDV yönünden ihracat istisnası
uygulaması mümkün değildir.
• Sınır ve kıyı ticaretinden veya açık pazarlarda yapılan ticarette, be­
del karşılığı satış halinde ihracat istisnası uygulanması mümkündür.
• Türkiye'deki serbest bölgelere gönderilen mallar için de gümrük
beyannamesi düzenlemek suretiyle ihracat istisnası uygulanacaktır.
• Yurt dışında kurulan şubelere veya iştirak edilen şirketlere ayni
sermaye olarak mallar götürülmesi halinde, bu mallar için gümrük
beyannamesi düzenlemek şartıyla ihracat istisnası kapsamında iş­
lem yapılması mümkündür.
• Uluslararası sefer yapan yerli veya yabancı bayraklı gemilere, acentalar vasıtasıyla veya doğrudan teslim edilen su, kumanya, yakıt,
teknik teçhizat gibi mallar için gümrük beyannamesi düzenlenmesi
koşuluyla ihracat istisnası uygulanacaktır.
• Yurt içi, gümrük hattı dışı eşya satış mağazalarına gönderilen mal­
lar da ihracat istisnasına tabi tutulabilecektir. Bu durumun gümrük
beyannamesi ile tevsik edilmesi gerekmektedir.
• Gümrük beyannamesi düzenlemek suretiyle posta ile yurt dışına
ticari mahiyette mal gönderilmesi de ihracat istisnasına girmekte­
dir.
B- İHRAÇ KAYDIYLA YAPILAN TESLİMLER
KDV Kanunu'nun 11/1 maddesinde 3297 sayıh Kanun'a eklenen
(c) bendi hükmüyle düzenlenen, ihraç edilmek üzere teslim edilen
mallar için hesaplanan KDV'nin ihracatçı tarafından ödenmesi şek­
lindeki uygulamadan;
• Sanayi Bakanhğı'nca belirlenen kriterlere göre "imalatçı" niteliği­
ne haiz olanların ihracatçılara yaptıkları teslimler,
• İmalatçılar bu vasfa haiz olmasalar bile, dış ticaret sermaye şirket­
lerine veya Sektörel Dış Ticaret Şirketlerine ihraç edilmek üzere ya­
pılan teshmler,
• Bu vasfa haiz olmasalar bile. Özel Finans Kurumlarınca ihracatçı­
lara yapılan teslimler yararlanacaktır.
özel Finans Kurumları dışındaki imalatçıların (Dış Ticaret Serma­
ye Şirketleri veya Sektörel Dış Ticaret Şirketlerine ihraç kaydıyla
yaptığı teslimler hariç) bu uygulamadan yararlanabilmesi için, du­
rumun Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca belirlenen aşağıdaki şartlara
uygun olması gerekmektedir:
1 - Sanayi siciline kayıtlı olup, sanayi sicil belgesi almış olmaları,
2- Sanayi odaları, ticaret odaları veya esnaf ve sanatkarlar dernekle­
rine kayıtlı olmaları,
3- İmalatçı işinde en az 5 işçi çalıştırmaları,
4- Sanayi sicil belgesinde yer alan üretim konusunda gerekli araç
parkına sahip olması (araçların kiralanması hahnde, bunların en az
bir yıllık süreyle kiralandığının noterce onaylı sözleşme ile ispat
edilmesi gerekir.)
Bu şartlara haiz olanlar tarafından ihracatçılara yapılan teslimlerde
normal fatura düzenlenecek, KDV gösterilecek, ancak faturaya
"3065 sayılı KDV Kanunu hükümlerine göre ihraç edilmek şartıyla
teslim edildiğinden KDV tahsil edilmemiştir" şeklinde bir şerh dü­
şülecektir.
İmalatçı tanımına girmeyen mükelleflerin Dış Ticaret Sermaye Şir­
ketleri ile Sektörel Dış Ticaret Şirketlerine ihraç kaydıyla yaptıkları
teslimlere de tecil-terkin uygulanabilecektir. Sektörel Dış Ticaret
Şirketlerinin imalatçı olmayan ortakları ile imalatçı bile olsalar or­
tak olmayan firmalardan olan alışlarını bu kapsamda yapmaları zo­
runludur.
imalatçılar, bir defaya mahsus olmak üzere, sanayi sicil belgesi ile
oda veya derneğe üyelik belgesinin noter onaylı birer örneğini, tes­
limin gerçekleştiği dönem KDV beyannamesine ekleyeceklerdir.
Tecil-terkin uygulaması, sadece ihraç konusu nihai mallara uygula­
nabilecektir. İşlemden geçirilecek ara mallar ile ihraç edilecek malın
ambalajında kullanılacak mallar bu uygulamadan yararlanamaya­
caktır.
Bu kapsamda teslim yapılan dönemde KDV Beyannamesindeki
" îhraç Kaydıyla Teslimlere Ait Bildirim" doldurulmak zorundadır.
İhraç kaydıyla teslim edilen malların teslim tarihini takiben ayba­
şından itibaren 3 ay içinde ihracının gerçekleştiğine dair ihracatçı­
nın gümrük beyannamesinin Vergi Dairesine ibraz edilmesi üzeri­
ne, tecil edilen vergi terkin olunacaktır.
İhracatın 3 ay içinde gerçekleşmemesi halinde tecil edilen vergi, il­
gili dönemler için gecikme zammı % 50 fazla uygulanmak suretiyle
tahsil edilecektir.
Dahilde işleme veya geçici kabul rejimine göre ithal edilen girdiler
kullanılarak üretilen malların da ihraç kayıtlı olarak satılabilmesine
izin verilmiştir.
C- DAHİLDE İŞLEIVIE VE GEÇİCİ KABUL REJİIVILERİNDE
TECİL-TERKİN
14.10.1998 tarihli ve 23493 saydı Resmi Gazete'de yayımlanan
10.9.1998 tarihh ve 98/11766 sayıh Bakanlar Kurulu Kararı ile da­
hilde işleme veya geçici kabul izin belgesi alan imalatçı-ihracatçılar­
dan tekstil ve konfeksiyon sektöründe faaliyette bulunanlara,
31.7.2000 tarih ve 2001/1162 sayıh Bakanlar Kurulu Kararı ile demir-çelik ile otomotiv ve yan sanayi sektöründe faaliyette bulunan­
lara,
16.4.2001 tarih ve 2001/2325 sayıh Bakanlar Kurulu Kararı ile de
tüm mükelleflere dahilde işleme ve geçici kabul rejimi kapsamında
ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak malların tesliminde
tecil-terkin işlemi yapılması uygun görülmüştür.
D- HİZIVIET İHRACI
3065 sayıh KDV Kanunu'nun 11/1-a .maddesi ile yurt dışındaki
müşteriler için yapılan hizmetler KDV'den istisna edilmiştir. Bu
bağlamda hizmetler, Türk firmalarının yurt dışında yaptıkları hiz­
metler ve yurt dışında yapılanlar olmak üzere 2 bölümde düşünül­
mektedir.
Yurt Dışına Yapılan Hiznnetler: KDV Kanunu'nun 12/2 maddesine
göre ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında olan alıcı­
lara veya Türkiye'deki firmanın yurt dışında müstakilen faaliyet
gösteren şubelerine yapılan ve yurt dışında faydalanılan hizmetler
istisna kapsamındadır.
Hizmet ihracında KDV istisnası uygulanabilmesi için başhca şu 4
şartın birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir:
1 - Hizmet Türkiye'de, yurt dışmdaki bir müşteri için yapılmalıdır.
2- Fatura ve benzeri belge yurt dışındaki müşteri adına düzenlen­
melidir.
3- Hizmetin bedeli döviz olarak Türkiye'ye getirilmelidir.
4- Hizmetten yurt dışında yararlanılmalıdır
Hizmet ihracı istisnası kapsamındaki Türkiye'de yapılan hizmetler:
• Yurt dışına fason işçilik yapılması,
• Tamir, bakım, onarım için Türkiye'ye geçici ithal yoluyla getirilen
araçlara verilen hizmetler,
• Yabancı sigorta kuruluşlarına yapılan aracılık hizmeti,
• Yurt dışında gösterim için film, metin, disket, bant, görüntü gön­
derilmesi,
• Yurt dışında haberleşme hizmeti verilmesi: Türk Telekom firma­
sının yurt dışındaki kişi veya kuruluşlara verdiği haberleşme hizme­
ti istisna kapsamına girmektedir. Yurt dışında sayılan serbest bölge­
lerde verilen haberleşme hizmeti KDV'den müstesnadır.
• Yurt dışında imal edilecek malların kalıp ve modellerinin yapılma­
sı,
• Yurt dışına yapılan finansal kiralama.
Yurt Dışında Yapılan Hizmetler:
1 - Yurt dışındaki firmaların Türkiye'de hizmet yapmaları KDV'nin
konusuna girmekte ve vergiye tabi bulunmaktadır.
2- Yurt dışındaki firmaların yurt dışında yaptığı hizmetler.
• Türk firmalarınca bu hizmetlerden Türkiye'de yararlanılması ve­
ya Türkiye'de değerlendirilmesi halinde KDV'nin konusuna gir­
mekte ve vergiye tabi bulunmaktadır.
• Türk firmaları bu hizmetten Türkiye'de yararlanmaz veya Türki­
ye'de değerlendirmezlerse KDV'ye tabi değildir.
• Türkiye'deki firmaların Türkiye'de yaptığı hizmetlerden, yurt dı­
şındaki müşteriler yurt dışında yararlanırlarsa, hizmet ihracı istis­
nası uygulanır.
• Türkiye'deki firmaların yuırt dışında hizmet yapması KDV'nin
konusuna girmediğinden vergiye tabi değildir.
E- TÜRKİYE'DE İKAMET ETMEYEN YOLCULARA
YAPILAN SATIŞLAR
KDV Kanunu'nun 11/1 maddesinin (b) bendiyle, Türkiye'de ika­
met etmeyen yolcuların satın aldıkları mallara ödedikleri KDV'nin
bu malların yurt dışına çıkarılması üzerine iade edileceği hükme
bağlanmıştır.
43 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile Türk Lirası cinsinden yapılan
satışlara ilişkin işlemler ( yolcu beraberi eşya ticareti),
61 Seri No.lu KDV Genel Tebhği ile döviz cinsinden yapılan satış-
lara (bavul ticareti) ilişkin işlemler düzenlenmiştir.
1- TÜRK LİRASI CİNSİNDEN YAPILAN SATIŞLARDA
İSTİSNA UYGULAMASI (YOLCU BERABERİ EŞYA TİCARETİ)
İstisnadan Yararlanacak Alıcılar: Yurt dışmda yerleşik olan Türk uy­
ruklu kişiler, bulundukları ülke resmi makamlarından bunu belge­
lendiren bir belge alırlarsa istisnadan yararlanabilecektir. Bunlar dı­
şında yabancı uyruklu herkes (Türkiye'de ikamet edenler hariç) pa­
saportunu ibraz etmek suretiyle istisnadan yararlanabilecektir.
İstisna Kapsamında İşlem Yapılacak Satıcılar: Bağh bulundukları
vergi dairesine yazılı olarak başvurup "izin belgesi"alan gerçek usul­
de KDV mükellefleri, istisna kapsamında satış yapabileceklerdir.
İzin belgesi, işletmenin görünür bir yerine asılacaktır.
İstisna Kapsamına Giren İşlemler: Bedeh 50 milyon Türk Lirası'm
(70 Seri No.lu KDV Genel Tebhği ile belirlenen limit) aşan her tür­
lü mal tesliminde istisna uygulanabilecektir. Bu tutara, aynı fatura­
da gösterilmek şartıyla birden fazla mal çeşidine ait belgeler dahil
edilebilecektir.
Satıcılar Tarafından Yapılacak İşlemler: Alıcının pasaportunu (Türk
uyruklu ise ayrıca ikamet tezkeresi mahiyetinde belgeyi) gören satı­
cılar, 4 nüsha olarak düzenleyecekleri faturaya, alıcının pasaport
numarasını, çeşidini, (varsa ikamet belgesinin tarih ve sayısını) var­
sa banka şubesi ve hesap numarasını da kaydetmek suretiyle mal be­
deli ve KDV yi ayrı ayrı göstereceklerdir.
Faturanın ilk 3 nüshası alıcıya verilecektir. İadenin gümrükteki
banka şubesinden veya aracı firmalardan yapılacak olması halinde
fatura ile birlikte KDV tutarını gösteren çek verilecektir (Çekte, il­
gili faturanın tarih ve sayısı yer alacaktır. Çekte KDV tutarı Türk Li-
rası olarak gösterilecektir. Çek bedeli Türk Lirası veya konvertibl bir
döviz cinsinden ödenebilecektir. Çekin üzerine, yolcu beraberinde
eşya ihracı amacı dışında bu çekin kullanılamayacağı ve ciro edile­
meyeceğini belirten bir şerh konulacaktır).
Alıcılar Tarafından Yapılacak İşlemler: Satın alınan malların 3 ay
içinde yurt dışına çıkarılması ve çıkış sırasında satın alınan mallar
gösterilmek suretiyle fatura nüshalarının (ve varsa çekin) Türk
gümrük görevlisine onaylatılması gerekmektedir.
ladenin YapıInnası:
1- ladenin Gümrük Çıkışında Yapılması: Satıcıların iade için güm­
rükte şubesi bulunan bankalarda hesap açtırmış olması halinde,
gümrükte onaylanan çekin bu şubeye verilerek iadenin alınması an­
lamına gelmektedir.
2- ladenin Yurt Dışına Çıktıktan Sonra Alınması: Onayh faturanın,
çıkışı izleyen 1 ay içinde satıcıya gönderilmesi halinde, faturada gös­
terilen KDV tutarı, konvertibl döviz cinsinden alıcının adresine ve­
ya banka hesabına, satıcı tarafından 10 gün içinde havale edilecek­
tir.
3- Verginin Elden Gitmesi:Onayh faturanın, çıkışı izleyen 1 ay için­
de satıcıya elden getirilmesi halinde, KDV tutarı, faturayı elden ge­
tiren kişiye Türk Lirası olarak iade edilecektir. Satışta çek düzenlenmişse, fatura ile birlikte onaylı çekin de satıcıya verilmesi gerekir.
4- ladenin Avans Olarak Ödenmesi: Satıcılar dilerse, bu kapsamda
yaptıkları satışlardan doğan KDV yi tahsil etmeyebilirler. Ancak fa­
turanın süresinde onaylanıp kendilerine ulaşmaması halinde, avans,
olarak iade ettikleri KDV yi indirme hakları olmayacak, iadeyi ken­
dileri karşılamış olacaktır.Bu şekilde hareket eden satıcılar, faturaya
iadenin avans olarak yapıldığını belirten bir şerh düşeceklerdir.Satış
tarihini takiben 3 ay içinde faturanın onaylanarak 1 ay içinde satıcı­
ya ulaşması halinde, avans olarak ödenen ve vergi dairesine beyan
edilerek yatırılan KDV tutarı, satıcı tarafından indirim konusu ya­
pılabilecektir.
5- İadenin "Yetlci Beigeii" Aracı Firmaiar Tarafından Yapıinnası: Bu
konuda aracılık yapmak isteyen firmaların Maliye Bakanlığı'na (Ge­
lirler Genel Müdürlüğü) yazılı olarak başvurması gerekmektedir.
2- DÖVİZ CİNSİNDEN YAPILAN SATIŞLARDA İSTİSNA
UYGULAMASI ( BAVUL TİCARETİ )
Özellikle dağılan Sovyetler Birliği'nin yerine kurulan cumhuriyet­
lerde meydana gelen ekonomik gelişmeler, Türkiye'den bu ülkelere
önemli ölçüde mal ihraç edilmesi sonucunu doğurmuştur. Bu ülke­
lerden Türkiye'ye gelen yabancı uyruklu alıcılar, satın aldıkları mal­
ları gemi, uçak, TIR gibi araçlarla ülkelerine götürüp satmaktadır­
lar. Bu ticaret şekli, İstanbul'un Laleli semti başta olmak üzere, Ka­
radeniz kıyısındaki şehirlerimiz ve güney sahillerimizdeki bazı böl­
gelerde yoğunlaşmıştır.
61 Seri No.lu KDV Genel Tebliği'nde yapılan düzenlemeye göre,
bavul ticareti yoluyla ihracat yapacak yabancı uyruklu (veya yaban­
cı ülkede ikamet ettiğini belgeleyen T.C uyruklu) alıcılara yapılan
satışlarda, aşağıdaki şartlar dahilinde KDV uygulanmayacaktır:
• Satıcı, bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurarak "Türkiye'de
İkamet Etmeyenlere Döviz Karşılığı Satışlarda KDV İhracat İstisna­
sı İzin Belgesi" alacaktır.
İstisna Belgesi, sadece bavul ticareti kapsamındaki işlemleri yapacak
mükelleflere verilecektir. Yolcu beraberi eşya ihracı istisnası uygula­
ması için alman belge, bu işlemde geçerli değildir.Yani her iki istis­
nayı da uygulamak isteyen mükelleflerin, hem İzin Belgesi hem de
İstisna Belgesi almaları zorunludur. Ancak 61 Seri No.lu KDV Ge­
nel Tebliği uyarınca İstisna Belgesi alan satıcıların ayrıca İzin Belge­
si almasına gerek yoktur.
• Satışı yapılan mal bedelleri toplamının KDV hariç 250.000.000 liranın
üzerinde olması gerekmektedir. Bir faturada gösterilen bedelin bu mik­
tardan fazla olması halinde vergisiz satış yapılabilecektir. Birden fazla
malın bedeli, aynı faturada gösterilmek şartıyla bu toplama dahü edile­
bilecektir.
• istisna kapsamındaki satışlarda "Özel Fatura" 5 nüsha olarak dü­
zenlenecektir (İlk 4 nüsha alıcıda, 5.nüsha satıcıda).
• Satış bedellerine ait döviz, bankalara ve özel finans kurumlarına
bozdurulacak ve bununla ilgili döviz alım belgeleri (veya noter
onaylı örnekleri) KDV Beyannamesine eklenecektir.
• Satın alınan mallar, fatura tarihinden itibaren 3 ay içinde. Gümrük
Müsteşarlığınca belirlenecek gümrük kapılarından yurt dışı edile­
cek, özel faturanın 2,3 ve 4.nüshaları bu kapılarda görevli gümrük
memuru tarafından onaylanacaktır. Onay işleminin satıcılar, alıcı­
lar veya taşıyıcı firmalar tarafından da yaptırılması mümkündür.
Bu çeşit satışlarda KDV tahsil edilmeyeceğinden, satışın yapıldığı
dönem beyannamesinde satış bedelleri, KDV matrahından indirile­
cektir. Bu satışlarla ilgili yüklenilen KDV ise, genel hükümler çerçe­
vesinde indirim konusu yapılacaktır. Yüklenilen vergilerin indiri­
minin mümkün olmaması halinde indirilemeyen kısım mükellefle­
re iade edilebilecektir. Bu kapsamda işlemlerin bulunduğu KDV be­
yannamesine, gümrükte onaylanarak satıcılara intikal etmiş olan
özel faturaların tarih, numara ve tutarlarını ihtiva eden liste ile bu
tutarlara ait döviz alım belgeleri (veya noter onaylı örnekleri) ekle­
necektir.
İstisna Belgesine sahip olan satıcıların Türkiye'de İkamet etmeyen
yolculara verginin önce tahsil edilip malların yurt dışına çıkarılma­
sı halinde iade edilmesi şeklinde uygulanan 43 Seri No.lu KDV Ge­
nel Tebliğindeki usul ve esaslara göre satış yapması da mümkündür.
Bavul Ticareti Yoluyla İhracat Yapanlara Teslim
Edilen Mallar İçin Tecil-Terkin
Türkiye'de ikamet etmeyen yolculara döviz karşılığı satılan ve yurt
dışına çıkarılması şartıyla ihracat istisnası uygulanan malların ima­
latçıları tarafından, bu şekilde satış yapanlara tesliminde KDV Kanunu'nun 11/1-c maddesi kapsamında tecil-terkin işlemi yapılabi­
lecektir. İhraç kaydıyla teslim edilen malların, takibeden aybaşından
itibaren 3 ay içinde satışının yapılarak yurt dışına çıkarılması, bu çı­
kıştan onaylanan özel faturanın 1 ay içinde satıcıya ulaşması gerek­
mektedir.
Bu suretle satıcı tarafından temin edilen onaylı faturalar ve döviz
alım belgeleri ile satış faturalarının birer örneğini beyannamesine
ekleyen imalatçıların tecil edilen vergisi terkin edilecek, aksi halde
gecikme zammının % 50 fazlasıyla tahsil edilecektir.
İhraç kaydıyla teslimde bulunan imalatçıların tahsil etmedikleri hal­
de beyan ettikleri ve indirimle gideremedikleri KDV'nin nakden ia­
desi mümkün değildir. İndirilemeyen ve iade konusu yapılan bu tu­
tar, sadece imalatçıların kendi vergi borçlarına mahsup edilecektir.
BÖLÜM. II
İHRACAT İSTİSNASINDAN DOĞAN KDV'NİN İADESİ
İhracat işlemlerinden kaynaklanan KDV iadeleri, haklarmda sahte
veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge (SMİYB) düzenlediği ve­
ya kullandığı konusunda inceleme raporu veya tespit bulunmayan
mükellefler için aşağıda açıklanan genel esaslara göre yerine getiri­
lir.
1- İNCELEME RAPORU
VE TEMİNAT ARANMAKSIZIN İADE
• Mahsup yoluyla iade talepleri,
• Maliye Bakanlığı'nca belirlenen sınırı aşmayan nakden iade talep­
leri,
• Yeminli Mah Müşavir (YMM) Tasdik Raporuna dayalı nakden ia­
de talepleri,
• Kamuya ait kuruluşların iade talepleri inceleme raporu ve teminat
aranılmaksızın yerine getirilir.
Mahsup Yoluyla İade
Katma Değer Vergisi iade alacağmm hak sahibi mükellefin kendisi­
nin, ortaklarmm veya mal ya da hizmet satm aldığı kişilerin vergi
borçlarına, ithalat sırasında uygulanan vergilere. Sosyal Sigortalar
Kurumu (SSK) prim borçlarına mahsubu talepleri miktarına bakıl­
maksızın inceleme raporu ve teminat aranılmadan yerine getirilir.
Mahsup talebinin yerine getirilmesinde gümrük beyannamelerinin
teyidi beklenmez. Ancak teyidin olumlu gelmemesi halinde mahsup
tarihi itibariyle gerekli tarhiyat işlemi yapılır.
61 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği uyarınca Türki­
ye'de ikamet etmeyenlere döviz karşılığı özel fatura ile satış yapan­
lara ihraç kaydıyla teslimde bulunanların iade talepleri münhasıran
mahsup yoluyla yerine getirilir.Yani bu mükelleflere nakden iade
yapılmaz.
Mahsup Edilebilecek Borçlar
1- İthalde Alınanlar Dışındaki Vergi Borçlarına Mahsup
Mükelleflerin Katma Değer Vergisi iadelerini, kendilerinin, ortakla­
rının veya mal ya da hizmet satın aldıkları mükelleflerin ithalde alı­
nanlar dışındaki vergi borçlarına mahsubunu talep etmeleri halin­
de, mahsup için aranan belgelerin ibraz edilmiş olması kaydıyla ia­
de talepleri yerine getirilir. Kendi vergi borcuna mahsup talebinde
bulunan mükelleflerin işlemleri 15 gün içinde tamamlanır.
2- İthalde Alınan Vergilere Mahsup
Mükellefler iade alacaklarını, kendilerinin, ortaklarının ya da mal
veya hizmet satın aldıkları mükelleflerin ithalde alman vergilerden
doğan borçlarına mahsubunu talep edebilirler.
3- SSK Prim Borçiarına Malisup
Mükellefler iade alacaklarını kendilerinin, ortaklarının veya mal ya
da hizmet satın aldıkları mükelleflerin SSK prim borçlarına (Sigor­
ta Primi, İşsizlik Sigortası Primi, Eğitime Katkı Payı, Özel İşlem
Vergisi, İdari Para Cezası, Tasarruf Teşvik Kesintisi Katkı Payı, Ko­
nut Edindirme Yardımı ve benzerleri) mahsubunu talep edebiHrler.
Mahsup Talebi
Mahsup dilekçesi ve iade için aranan belgelerin Katma Değer Ver­
gisi beyannamesi ile birlikte vergi dairesine ibraz edilmiş olması
kaydıyla, vergi dairelerince yapılan işlemler sırasında meydana ge­
len gecikme nedeniyle zamanında mahsubu yapılamayan vergiler
için gecikme zammı uygulanmaz. Belgelerin beyanname verildikten
sonra tamamlanması halinde, belgelerin vergi dairesine verildiği ta­
rih itibariyle işlem yapılır.
• Maliye Bakanlığı'nca Belirlenen Sınırı Aşmayan İade
4 milyar lirayı geçmeyen nakden iade talepleri inceleme raporu ve
teminat aranmaksızın yerine getirilir. Talep, mahsup dilekçesi yeri­
ne nakden iade talebine ilişkin dilekçenin ibraz edilmesinden ve
gümrük beyannamesinin ve/ veya onaylı fatura ya da özel faturala­
rın teyidi ile aşağıda belirtilen şartların gerçekleşmesinden sonra ye­
rine getiriHr:
• İndirimli teminat uygulamasından yararlanan dış ticaret sermaye
şirketlerinin bu kapsamdaki nakden iade talepleri gümrük beyanna­
melerinin teyidi beklenmeksizin ancak onaylı veya özel faturaların
teyidinden sonra yerine getirilir.
• indirimli teminat uygulamasmdan yararlanan sektörel dış ticaret
şirketlerinin bu kapsamdaki nakden iade talepleri, bir önceki döne­
me ilişkin iade talebine ait gümrük beyannamelerinin teyidinin
alınması halinde cari döneme ait teyit beklenmeden ancak onaylı
veya özel faturaların teyidinden sonra yerine getirilir.
• İndirimli teminat uygulamasından yararlanan diğer mükellefler ile
normal teminat uygulaması kapsamına giren mükelleflerin bu kap­
samdaki nakden iade talepleri, teyit gerçekleşmeden yerine getiril­
mez. Ancak, mükelleflerin teyit işlemini beklemeden iade almak is­
temeleri halinde, indirimh teminat uygulamasından yararlananla­
rın iadesi gereken tutarın % lOO'ü, diğerlerinin % 200'ü tutarında
teminat vermeleri şartıyla nakden iade talepleri yerine getirilir. Te­
yitlerin olumlu gelmesi halinde fazladan alman teminatlar iade edi­
lir.
• Mükellefçe süresinde başvuru yapılıp gerekli belgeler ibraz edildi­
ği halde gümrük beyannamelerinin veya gümrükçe onaylı fatura ya
da özel faturaların teyidi alınamadığı için yerine getirilemeyen iade
talepleri, tarh zaman aşımı süresinin geçmesi halinde, teyit beklen­
meksizin yerine getirilir. Buna göre, gümrük beyannamelerinin ve­
ya gümrükçe onaylı fatura veya özel faturaların gümrük idarelerin­
den teyidi istenildiği halde tarh zaman aşımı süresi içinde teyit alı­
namaması halinde, teyit verileceği yönünde bir yazı olmaması şar­
tıyla teyit beklenilmeksizin iade işlemi yapılacaktır. Bu husus, ihraç
kaydıyla teslimlerde tecil edilen verginin terkini ve iade işlemlerin­
de de geçerlidir
• Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporuna Dayalı Nakden İade
Vergilendirme dönemleri itibariyle inceleme raporu ve teminat
aranmaksızın iade için behrlenen limit ile Serbest Muhasebecilik,
Serbest Muhasebeci MaH Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik
Kanunu Genel Tebliğleri ile belirlenen tutarlar (bu tutarlar halen,
tam tasdik sözleşmesi düzenlemeyen ihracatçılarm talepleri için 60
milyar lira, tam tasdik sözleşmesi düzenlemiş bile olsalar Türkiye'de
İkamet Etmeyen Yolculara yapılan satışlardan kaynaklanan iade ta­
leplerinde 15 milyar lira olup, tam tasdik sözleşmesi düzenleyen ih­
racatçılarda ise herhangi bir sınır yoktur.) arasındaki iade talepleri
YMM Raporuna göre yerine getirilir.Yeminli mali müşavirlerin dü­
zenledikleri raporlarda gümrük beyannamelerinin veya gümrükçe
onaylı fatura ya da özel faturaların teyidinin alınmamış olması ha­
linde teyit işlemleri vergi dairesince yapılır.
• Kamuya Ait Kuruluşlarm İade Talepleri
Sermayelerinin % 51 veya daha fazlası genel ve katma bütçeli daire­
lere, il özel idarelerine, köylere, belediyelere ve bunların teşkil ettik­
leri birliklere, döner sermayeU kuruluşlara, kanunla kurulan kamu
kurum ve kuruluşları ile devlet eliyle kurulan üniversitelere, kanun­
la kurulan emekli ve yardım sandıklarına ait mükelleflerin nakden
veya mahsuben iade talepleri, nakden iade edilmesi halinde buna
ilişkin dilekçenin ibrazı üzerine, miktara bakılmaksızın inceleme ra­
poru ve teminat aranmadan yerine getirilir.
2- TEMİNAT KARŞILIĞI İADE
Kamu kuruluşları dışında kalan mükelleflerin, inceleme raporu ve
teminat aranmaksızın iade edilecek limiti ( 4 milyar lira) aşan ve
YMM Tasdik Raporu ibraz edilmeyen nakden iade taleplerinde, te­
minat gösterilmesi halinde iade yapılır. Teminat, vergi inceleme ra­
poru veya YMM tasdik raporuna dayanılarak çözülür
• Teminat Oranı % 8 Olarak Uygulanacak Mükellefler
Aşağıdaki şartları taşıyan mükellefler, nakit olarak talep ettikleri ia­
de miktarının inceleme raporu ve teminat aranmaksızın iade edile­
cek limiti aşan kısmının % 8'i kadar teminat verirler.
• İmalatçılar ve imalatçı-ihracatçılar: % 4 teminatla iade almabilmesine ilişkin şartları taşıyan mükelleflerden;
- Sanayi siciline kayıtlı olan,
- Ödenmiş sermayelerinin veya son bilançolarında kayıtlı amortis­
mana tabi iktisadi kıymetlerinin (gayrimenkuller hariç) amortis­
man düşülmeden önceki toplam tutarı 80 milyar lirayı aşan,
- İşletmenin sahip olduğu amortismana tabi iktisadi kıymetler ve
bu kıymetlerin kayıtlı olduğu defl:erlerin noter onayları ve numara­
ları ile kaç yıldır amortismana tabi tutuldukları kapasite raporların­
da açıkça belirtilen,
- İmalat işinde 20 veya daha fazla işçi çalıştıran .
İmalatçı-ihracatçılar ile ihracatçılara ihraç kaydıyla teslimde bulu­
nan imalatçıların nakit olarak talep ettikleri iade miktarının incele­
me raporu ve teminat aranmaksızın iade edilecek limiti aşan kısmı­
nın % 8'i kadar teminat verirler.
• Özel Finans Kurumları: % 4 teminatla iade alınabilmesine ilişkin
şartları taşıyan özel finans kurumları nakit olarak talep ettikleri ia­
de miktarının inceleme raporu ve teminat aranmaksızın iade edile­
cek limiti aşan kısmının % 8'i kadar teminat verirler.
• Diğer İhracatçılar: % 4 teminatla iade alınabilmesine ilişkin şartla­
rı taşıyan mükelleflerden;
- Son üç takvim yılı itibariyle ihracatları her bir yıl için 5 milyon
ABD Doları'nı geçen veya,
- Son beş takvim yılı itibariyle ihracaüarı her bir yıl için 1 milyon ABD
Doları'nı geçen ihracatçılar, burada öngörülen ihracat tutarını gerçek-
leştirdikleri son yılı izleyen takvim yılı başından itibaren nakit olarak
talep ettikleri iade miktarının inceleme raporu ve teminat aranmaksı­
zın iade edilecek limiti aşan kısmının % 8'i kadar teminat verirler.
3- VERGİ İNCELEME RAPORU İLE İADE
İhracatta KDV iadesi uygulamalarında inceleme raporu veya incele­
me raporu deyimleri, vergi incelemesine yetkiU olanlarca düzenlen­
miş raporu ifade etmektedir.
Mükelleflerin;
i. İadelerini Vergi İnceleme Raporu sonucunda almak istemeleri,
i i. ladesini talep ettikleri Katma Değer Vergisinin inceleme raporu
ve teminat aranmaksızın iade edilecek hmiti aştığı hallerde (teminat
göstermek veya Yeminli Mah Müşavirlik Katma Değer Vergisi lade­
si Tasdik Raporu ibraz etmeleri gerekmesine karşın) teminat göster­
memeleri veya iadelerini YMM Tasdik Raporu ile alacaklarını beyan
etmemeleri,
İÜ.Münhasıran vergi inceleme raporu ile iadesi öngörülen durumla­
rın bulunması hallerinde, iade talepleri Maliye Bakanlığının vergi
inceleme elemanları tarafından düzenlenen inceleme raporları so­
nucuna göre yerine getirilir.
Mükellefler vergi incelemesi yoluyla iade taleplerini bir dilekçe ile
yaparlar. İnceleme başlamadan önce talepten vazgeçilerek teminat
karşılığı veya YMM tasdik raporu ibrazı ile iade talep edilmesi de
mümkündür. İnceleme başladıktan sonra talepte bulunulması ha­
linde ise, bu talep inceleme elemanlarının genel esaslara göre iade
yapılmasına engel bir görüşünün bulunmaması halinde yerine geti­
rilir.
İ T O YAYINLARI (2004)
2004- 1
Yurt İçi Kuruluşlar Rehberi
Yurtdışı Fuarlar Rehberi
2004--2
Sağlık Sektörü ihalelerinde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm
2004--3
Önerileri (I)
2004-•4
Vergi Rehberi
2004-•5
Yabancı Sermayeli Şirket Kuruluşu Kılavuzu
2004--6
Fiyat İndeksleri
2004--7
Sağlıklı Beslenme, Sağlıklı Yaşam
2004--8
Büyük Mağazacılık
2004--9
Sorularla İthalatta Gözetim ve Korunma Yolları
2004--10
Sorularla İthalat Mevzuatı
2004--11
Dış Ticarette Standardizasyon Mevzuatı
2004--12
İhracatta KDV İadesi Mevzuatı ve Uygulamaları Broşürü
2004--13
Ce Rehberi
2004--14
İTO Ticari Bilgi Sınıflandırma Kılavuzu
2004--15
İş Dünyası İnternet Rehberi
2004--16
Uluslararası Ticari Uyuşmazlıklarda Kurumsal Tahkimin
Güncel Sorunları
2004--17
Sermaye Piyasası Tanıtım ve Bilgilendirme Semineri
2004--18
Çiçekçilik Sektörünün Durumu, Sorunları ve Gelişme Öneri
lerı Paneli
2004--19
Ekonomik Göstergeler
2004--20
Yeni Tüketici Yasası Işığında Mobil İletişim Paneli
2004--21
Sağlık Sektörü İhalelerinde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm
Önerileri (II)
2004--22
Tüketici Hukuku Mevzuatına İlişkin Yorum-Eleştiri-Öneri
2004--23
Türkiye Tarmıında Farklı Açıhmlar: "Tarımsal Teknopark
lar:BirModel Önerisi"
2004--24
Hizmet Sektörüne Dayalı Kalkınma: "Turizm Gelirlerinin
Arttırılması İçin Alınması Gereken Tedbirler ve Alternatif
Öneriler"
2004-25
Türkiye İçin Değerlendirilmesi Gereken Önemli Hedef
Pazar: "Karadeniz Ekonomik İşbirliği Ülkeleri"
2004-26
Türkiye'de Geçmişten Geleceğe Özelleştirme