vergi tevkifatı ve

TESMER
TEMEL EĞĠTĠM VE STAJ MERKEZĠ
ĠSTANBUL ġUBESĠ
DIġ TĠCARET ĠġLEMLERĠ
VE
MUHASEBE UYGULAMALARI
1
ĠÇERĠK
•
•
•
•
•
•
•
•
Tarih ve İstatistikler
Dış Ticaret
Genel Kavramlar
Teslim ve Ödeme Şekilleri
Dış Ticarette Kullanılan Belgeler
İhracat
İthalat
Dış Ticaretin Finansmanı
2
TARĠHÇE
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1920 – İktisat Bakanlığı
1925 – Yurt Dışı Ticaret Temsilcilikleri
1934 – Dış Ticaret Reisliği (Türk Ofis)
1964 – 1971 AET Tarife İndirimleri
1971 – Dış Ticaret Genel Sekreterliği
1973 – AET Katma Protokol(Gümrük Birliğine Geçiş Dönemi)
1983 – Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı
1984 – Döviz Bulundurmak Yasal Hale Geldi
1994 – Dış Ticaret Müsteşarlığı
1996 – Gümrük Birliği‟ne Giriş
2011 – Ekonomi Bakanlığı
3
DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ
Milyon Dolar
OCAK - EKİM
YILLIK
2008
2009
2010
2011
2012 DEĞ. %
2012
2013 DEĞ. %
İHRACAT (FOB)
132.027 102.143 113.883 134.907 152.462 13,0 126.103 124.539
-1,2
İTHALAT (CIF)
201.964 140.928 185.544 240.842 236.545
-1,8 195.770 207.104
5,8
DIŞ TİCARET HACMİ
333.991 243.071 299.428 375.749 389.007
3,5 321.873 331.643
3,0
DIŞ TİCARET AÇIĞI
-69.936 -38.786 -71.661 -105.935 -84.083 -20,6 -69.666 -82.565 18,5
İHRACAT / İTHALAT (%)
65,4
72,5
61,4
56,0
64,5
...
64,4
60,1
...
İHRACAT / GSMH (%)
17,8
16,6
15,6
17,4
19,4
…
…
…
…
İTHALAT / GSMH (%)
27,2
22,9
25,4
31,1
30,1
…
…
…
…
KAYNAK: TÜİK
4
DIġ TĠCARET
Dış Ticaret,
bağımsız ülkeler arasında gerçekleştirilen mal ve hizmet
ticaretinin tümüdür.
Dış Ticaret,
ithalat, ihracat ve transit ticaret hareketlerinin toplamından
oluşmaktadır.
5
DIġ TĠCARETĠN ÇEġĠTLERĠ
Normal Ticaret;
Bir ülkenin dış ticaret ve kambiyo rejimleri çerçevesinde ve
serbest döviz ile yapılan, mevzuat ile özel bir ayrıcalık
tanınmayan ticarettir.
Örneğin : ABC işletmesinin ihracat yönetmeliğine uygun mal
ihraç etmesi, ihracat bedelinin kambiyo mevzuatına uygun
yurda getirmesi, yine ithalat yönetmeliğine ve ithalat kambiyo
mevzuatına uygun mal ithal etmesi de normal ticaret
işlemidir.
6
DIġ TĠCARETĠN ÇEġĠTLERĠ
Bağlı Ticaret:
İki ülke arasında yapılan ticari sözleşme gereğince
ihracatçı ülkenin, ithalatçı ülkeden ihracat bedeli için
döviz dışında bir işlem talep etmesi şeklindedir.
Örneğin: Türkiye ile Rusya arasında yapılan doğal gaz
anlaşması ile, Türkiye Rusya‟dan doğal gaz ithal
etmektedir. Rusya‟da bu doğal gaz bedelinin %35‟i
kadar Türkiye‟den ihracat malı satın alma yükümlüğünü
üstlenmesidir.
7
DIġ TĠCARETĠN ÇEġĠTLERĠ
Sınır Ticareti:
Komşu iki ülke arasında özel anlaşmalara dayanarak
yürütülen ve her iki ülkenin sınır ve kıyı bölgelerine
yakın yerleşim yerlerini kapsamına alan ticarettir.
2003/5408 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Sınır Ticaret
Merkezleri kurulmasına karar verilmiştir.
STM bulunan bazı iller: Artvin, Ardahan, Ağrı, Kars,
Iğdır, Van, Hakkari, Şırnak, Mardin, Hatay…
8
DIġ TĠCARET ÇEġĠTLERĠ
Serbest Bölge Ticareti:
Bir ülkenin ulusal egemenlik sınırları içinde bulunmakla
birlikte, gümrük sınırları dışında kalan, ülkede geçerli
olan mali ve ekonomik mevzuatın kısmen veya
tamamen dışında tutulduğu bölgedir.
Örneğin: Atatürk Hava Limanı Serbest Bölgesi
9
DIġ TĠCARET ĠLE ĠLGĠLĠ GENEL KAVRAMLAR
Döviz: Madeni ve kağıt para şeklindeki yabancı ülke paraları ile
bu paralarla ödemeyi sağlayan her türlü belgedir.
Efektif: Kağıt ve madeni para şeklindeki dövizdir.
Gümrük Bölgesi: Denizlerde sahilden içeri karalarda gümrük
hattından içeri doğru 30 km derinliğindeki bölgedir.
Gümrük Hattı: Sadece gümrük kapılarından geçilmek yoluyla
aşılan kara, su ve hava sınırlarıdır.
Kambiyo: Yabancı ülke paralarının veya para yerine geçen
belgelerinin belirli fiyatlarla birbirleri ile değiştirilme işlemidir.
10
DIġ TĠCARETTE TESLĠM ġEKĠLLERĠ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
EXW (Ex Works)
FCA (Free Carrier)
CPT (Carriage Paid to)
CIP (Carr.and Ins.Paid to)
DAT (Delivered at Term.)
DAP (Delivered at Place)
DDP(Delivered Duty Paid)
FAS(Free Alongside Ship)
FOB(Free on Board)
CFR(Cost and Freight)
CIF(Cost Ins.and Freight)
Fabrikada Teslim
Taşıma Vasıtasının Yanında Teslim
Navlun Ödenmiş
Navlun ve Sigorta Ödenmiş
Terminalde Teslim
Belirlenen Noktada Teslim
Gümrük Vergileri Ödenmiş Teslim
Geminin Yanında Teslim
Gemiye Yükleyerek Teslim
Masraf ve Navlun Ödenmiş
Masraf, Sigrot ve Navlun Ödenmiş
11
12
DIġ TĠCARETTE ÖDEME ġEKĠLLERĠ
Peşin Ödeme (Cash in Advance)
Akreditif Ödeme (Letter of Credit)
Vesaik Mukabili Ödeme (Cash Againts Documents)
Mal Mukabili Ödeme (Cash In Goods)
Kabul Kredili Ödeme (Acceptance Credit)
Konsinye Teslim (Consignments)
13
14
15
PEġĠN ÖDEME
Havale ġeklinde ;
Bu ödeme şeklinde ithalatçı firma, bankasına ihracatçı adına belirli bir
tutarı ödemesi için talimat verir ve kendi ülkesindeki para cinsinden mal
bedelini öder. Mal bedeli ithalatçının bankası tarafından ihracatçının
ülkesindeki bankaya transfer edilir. Gelen havale ihracatçının bankası
tarafından ihracatçı hesabına kaydedilir. Daha sonra ihracatçı malları
ithalatçıya gönderir.
Nakit Ödeme ;
İthalatçı, ihracatçının ülkesinde ihracatçının bankasına mal bedelini öder.
(İhracatçının ülkesindeki banka döviz alım bordrosunu düzenler. Döviz alım
bordrosuna döviz alışının ne için yapıldığı kaydedilir) İhracatçı daha sonra
malları ithalatçıya sevk eder.
16
PEġĠN ÖDEME
Prefinansman ;
Prefinansman da bir ön ödemedir.
Ancak bu ödeme şeklinde ithalatçı ihracatçının bankasından garanti
alır. Eğer ihracatçı malı sevk etmez ise ihracatçının adına garanti
vermiş bulunan banka faiz ile birlikte yapılan ön ödemeyi ithalatçıya
iade eder. Garanti veren banka ise bu garanti karşılığında ihracatçıdan
belirli bir komisyon alır. Prefinansmanda peşin ödenen kısım için faiz
tahakkuku söz konusudur.
17
PEġĠN ÖDEME
Red Klaus Akreditif;
Red klaus, bir akreditife kırmızı renkte yazılmış ve ihraç
olunacak malın satın alınması ile yükleme masraflarının
karşılanması amacıyla ihracatçıya, aracı bankanın avans
mahiyetinde peşin ödemede bulunma yetkisini veren bir şarttır.
1- İki firma aralarında sözleşme yaparlar.
2- İthalatçı firma ihracatçıya mal bedelini öder.
3- İhracatçı malları ithalatçı firmaya gönderir.
4- İthalatçı firma malları gümrükten çeker.
18
MAL MUKABĠLĠ ÖDEME
Bu ödeme şeklinde mal ithalatçı ülkeye gelir. İthalatçı firma tarafından
gümrükten çekilir ve ödeme daha sonra yapılır.
Mal mukabili ödeme ihracatçı açısından riskli, ithalatçı açısından ise caziptir.
İthalatçı mal bedelini vadesinde nakit olarak ödemeyip, ihracatçının göndermiş
olduğu poliçeyi kabul ederse, ödeme şekli kabul kredili mal mukabili olur.
1- İki firma arasında sözleşme yaparlar.
2- İhracatçı firma malı gönderir.
3- İhracatçı firma belgeleri doğrudan ithalatçıya gönderir.
4- İthalatçı firma malı gümrükten çeker.
5- İthalatçı firma kendi bankasına mal bedelini öder ve
transfer yaptırır.
19
VESAĠK MUKABĠLĠ ÖDEME
Vesaik Mukabili Ödeme,
ithalatçı firmanın bankası tarafından bedelin ihracatçı firma bankasına
ödenmesi karşılığında belgelerin teslimini öngören ödeme şeklidir.
Belgeler
mali
belgeler
ve/veya
ticari
belgeler
anlamına
gelir.
Bu ödeme şeklinde mal ihracatçı tarafından sevk edildikten sonra belgeler
tahsil emri ekinde ihracatçı bankasına veya ithalatçı bankasına verilir. Tahsil
emrinde belgelerin hangi şartlarla alıcıya teslim edileceği, ödenmemesi halinde
ne yapılacağı, faiz ve komisyonun kime ait olacağı tahsil edilen paranın ne
şekilde transfer edileceği belirtilir.
İhracatçı bankası veya doğrudan bu talimatı alan ithalatçı bankası da
talimat gereği mal bedelini tahsil ettikten ve kabul kredili vesaik mukabili ödeme
şekli söz konusu ise, poliçenin ithalatçı tarafından kabulünden sonra belgeleri
ithalatçıya teslim eder. İthalatçı da malı gümrükten çeker.
20
VESAĠK MUKABĠLĠ ÖDEME
1- İki firma aralarında sözleşme yaparlar.
2- İhracatçı firma malları gönderir, mallar ithalatçının gümrüğüne gelir.
3- Belgeler ihracatçı bankası aracılığı ile veya doğrudan ithalatçı
bankaya gelir.
4- İthalatçı firma kendi bankasına mal bedelini öder, mal bedeli transfer
olur.
5- İthalatçı firma bankadan belgeleri alır.
6- İthalatçı firma malı gümrükten çeker.
21
VESAĠK MUKABĠLĠ ÖDEME
Amir (mudi) : Belgeleri tahsil emri ekinde bankasına veren
ihracatçıdır.
Tahsile Gönderen Banka : Amirin tahsil işlemini yapması
talimatını verdiği bankadır.
Tahsil Eden Banka/Ġbraz Eden Banka : Gönderen
bankadan aldığı tahsil talimatına göre muhataptan
(ithalatçı) tahsil işlemini yapan veya poliçeyi kabule sunan
bankadır.
Muhatap : Tahsil emrine göre belgelerin ibraz edileceği
ithalatçıdır.
22
KABUL KREDĠLĠ ÖDEME
İthalatçının, ihracatçı tarafından keşide edilen poliçeyi kabul ederek
(ödeme yapmadan önce) malları almasını sağlayan bir kredi şeklidir.
Poliçe alacaklı tarafından borçlu üzerine keşide edilen ve belirli bir
tutarın belirli bir süre içinde veya ibrazında üçüncü şahsa veya emrine
ödenmesi talebini kapsayan bir ödeme emridir.
Poliçede esas itibariyle 3 kişi vardır. Poliçeyi düzenleyene keşideci,
borçluya muhatap, bedelin ödeneceği şahsa lehdar denir.
Ancak keşideci ile lehdarın aynı kişi olması mümkündür. Bu
durumda ihracatçıya hem keşideci hem de lehdar ithalatçı ise muhatap
olur.
23
AKREDĠTĠF ve TERCĠH NEDENLERĠ
Akreditif, ihraç edilen malların bedellerinin ödenmesi
konusunda belirli şartların yerine getirilmesinden sonra
ödemenin yapılacağına ilişkin bir teminattır.
 Bir bankanın ödeme güvencesine sahiptir (teyitli akreditiflerde ek
olarak ikinci bir bankanın güvencesine kavuşur).
 Her şeyden önce, alıcı akreditif koşullarını yerine getirmeyen
satıcıya ödeme yapılmayacağına ilişkin güvenceye sahiptir.
 Alıcının ülkesindeki politik risk, güvenceden dolayı en alt düzeye
inmiştir.
 Bankalar alıcı adına
getirilmediğini inceler.
akreditif
koşullarının
yerine
getirilip
24
AKREDĠTĠF ve TERCĠH NEDENLERĠ
 Akreditif bağlantısı gösterilerek ihracat kredisi alınabilir.
 “En son yükleme tarihi”nin saptanabilmesi alıcıya (özellikle
ihracatçıyı iyi tanımıyorsa) malları zamanında elde edebilme
olanağı sağlar.
 Yeni pazarlara girerek satışlarını artırabilir.
 Mallarını güvence olarak göstererek onları pazarlayıncaya
kadar çeşitli kaynaklardan borç bulabilir.
 Eğer satıcı ile anlaşırsa, mal bedelinin belgelerin ibrazında
değil de, belirli bir süre sonra ödenmesi imkanı sağlanabilir.
Bu ithalatçıya zaman kazandırarak daha düşük maliyette kredi
sağlama imkanı verebilir.
25
AKREDĠTĠF
ĠġLEMĠNDE SÜREÇ
1. SatıĢ sözleĢmesi
ĠTHALATÇI
ĠHRACATÇI
Mallar
5
10
4 Ġhbar 7 Para 6 Belgeler
Belgeler
Belgeler
Kredi
MUHABĠR
BANKA
Para
10
Para
2
Kredi
BaĢvurusu
8
3
9
AMĠR
BANKA
26
DIġ TĠCARETTE KULLANILAN BELGELER
ANALĠZ RAPORU (Certificate of Analysis)
Tahlil gerektiren, özellikle gıda ve kimyasal maddeler için gerekli
olan rapordur.
A.TR. DOLAġIM BELGESĠ (Movement Certificate)
Türkiye ile Avrupa Birliği‟nde serbest dolaşımda bulunan eşyanın
Katma Protokol‟de öngörülen tercihli rejimden yararlanabilmesi
için ihracatçı ülke yetkili kuruluşlarınca düzenlenen belgedir.
BĠTKĠ SAĞLIK SERTĠFĠKASI (Phytosanitary Certificate)
Bitki veya bitkisel ürünlerin tehlikeli hastalık, zararlı maddeler,
ilaç kalıntıları içermediği ve haşereden korunmuş olduğunu
gösteren belgedir.
27
DIġ TĠCARETTE KULLANILAN BELGELER
ÇEKĠ LĠSTESĠ (Weight List)
Malların yüklendiği taşıtlar itibariyle her birim, paket, çuval vb. ağırlığının
ayrıntılı gösterildiği listedir.
KOLĠ/AMBALAJ LĠSTESĠ (Packing List)
İhraç edilecek ürünlerin ambalajı, her bir kutu, balya veya çuvalın içinde neler
olduğu ve yüklemeye konu kolilerin boyutları ve ağırlığı gibi detaylı bilgiler
içeren listedir.
EUR.1 DOLAġIM BELGESĠ (Movement Certificate)
EFTA Ülkeleri , Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması imzalamış olan diğer
ülkeler ile ticarette ve Türkiye‟nin Avrupa Birliği ile demir çelik ürünlerinde
imzaladığı anlaşma kapsamı ürünlerin ticaretinde düzenlenen belgedir.
TĠCARĠ FATURA (Commercial Invoice)
Satılan malın cinsi, ismi, miktarı, birim satış fiyatı ve toplam bedeli gibi bilgileri
gösteren mahallinde tanzim edilen kesin satış faturasıdır.
28
DIġ TĠCARETTE KULLANILAN BELGELER
PROFORMA FATURA (Proforma Invoice)
Satıcı tarafından alıcıya gönderilen bir satış teklifi ya da ön fatura niteliğindedir.
NAVLUN FATURASI (Freight Invoice)
Navlun satıcı tarafından ödendiğinde düzenlenen taşıma ücretini de gösterir
faturadır. Navlun tutarı mal bedeline dahil veya ayrı olarak gösterilebilir.
GÜMRÜK BEYANNAMESĠ (Customs Declaration Form)
İhracatta, Gümrük Mevzuatı uyarınca doldurularak ilgili ihracatçı birliği
tarafından onaylanmasından sonra gümrük idaresine sunulan belgedir.
29
DIġ TĠCARETTE KULLANILAN BELGELER
(MALIN MÜLKĠYETĠNĠ TEMSĠL EDENLER)
SEVK BELGESĠ – KONġĠMENTO (Bill of Lading/Consignment Note)
İhracatçı ile nakliyeye konu olan malları belli bir noktadan diğerine taşıyacak
olan taşıyıcı arasında yapılan taşıma sözleşmesidir.
DENĠZ KONġĠMENTOSU (Marine/Ocean Bill of Lading)
Deniz taşımacılığında belge konusu malların taşınmak üzere teslim alındığını
ya da yüklendiği kanıtlayan belgedir.
KARAYOLU TAġIMA BELGESĠ (Road Waybill)
Malların nakliyeci firma tarafından istenilen yere taşınmak üzere teslim
alındığını gösteren belgedir.
KARMA TAġIMA BELGESĠ (Combined Bill of Lading)
Belgeye konu malların taşımasında birden fazla taşıma aracı söz konusu
olduğu durumlarda taşıyıcı tarafından yükletene verilen ve malların teslim
alındığı yerden varış yerine kadar taşınacağını gösteren belgedir.
30
DIġ TĠCARETTE KULLANILAN BELGELER
MENġE ġEHADETNAMESĠ (Certificate of Origin)
Dış ticarete konu malların menşeini yani üretildiği ülkeyi gösteren belgedir.
ÖZEL MENġE ġEHADETNAMESĠ-FORM A (Certificate of Origin)
Genel preferanslar sisteminin sağladığı tavizli gümrük oranlarından yararlanılması
için preferans tanıyan ülkelere yapılacak ihracatta düzenlenen menşe
şehadetnamesidir.
RADYASYON ANALĠZ BELGESĠ (Radiation Certificate)
Tarım ürünlerin kabul edilebilir orandan fazla radyasyon içermediğini veya
radyasyonsuz olduğunu kanıtlayan belgedir.
ORDĠNO
Konşimentoya karşılık eşyanın çekilebilmesi için talimattır. Ticarete konu eşyanın
yüklenmesi veya boşaltılması öncesinde taşımacıya hitaben emir mektubu olarak
verilen ordino ile mal sahibinin işlemleri tamamlanır ve ordino gümrük idaresine
teslim edilir.
31
DIġ TĠCARETTE KULLANILAN BELGELER
SĠGORTA POLĠÇESĠ (Insurance Policy )
Sigortalı ile sigorta firması arasında yapılan sözleşme uyarınca sigortaya konu
olan malın risklere karşı sigorta edildiğini kanıtlayan ve tarafların hak ve
sorumluluklarını gösteren belgedir.
TIR KARNESĠ (TIR Carnet)
1959 yılında Cenevre'de imzalanan TIR sözleşmesine (Transit International
Routier) üye olan ülkeler arasında uluslararası nakliyat yapan araçlar için kullanılan
belgedir.
HAVAYOLU TAġIMA SENEDĠ/HAVA KONġĠMENTOSU (Airwaybill)
Havayolu şirketlerince düzenlenen malların taşınmak üzere teslim alındığını
gösteren belgedir.
32
ĠHRACAT
33
ĠHRACAT
İhracat,
yasak mallar dışında her türlü ürünün ihracat ve gümrük
mevzuatı kapsamında yurtdışına veya serbest bölgelere veya
yetkili gümrük antreposuna çıkartılması ve bedellerinin kambiyo
mevzuatı kapsamında yurda getirilmesidir.
İhracatçı,
iç piyasada ticaret yapma yetkisine sahip, ana sözleşmesinde
“dış ticaret yapar” ibaresi olan ve ihracatçı birliklerine üyelik
yaptırmış gerçek ve tüzel kişilerdir.
İmalatçı – ihracatçı firma
İhraç kaydı ile satış yapan firma
İhracatçı firma
34
ĠHRACAT
Gümrük idaresi tarafından ihracat beyannamesinin tüm
işlemleri tamamlanarak ihracata konu olan malın Türkiye
Gümrük Bölgesini terk etmesi fiili ihracattır.
Fiili ihracat tarihi, ihracata konu olan malın Türkiye
Gümrük Bölgesini terk ettiğinin gümrük idaresi tarafından
beyan edildiği tarihtir. Fiili ihracat tarihi uygulamasında
Gümrük Müsteşarlığı 01.05.2007 tarihinden itibaren geçerli
olan 2007/19 sayılı genelgeyi yayımlamıştır. Bu genelgeye
göre alınan VEDOP tarihi fiili ihraç tarihidir.
35
FĠĠLĠ ĠHRACAT TARĠHĠ
Genelgeye göre ihraç edilen malın Fiili ihraç tarihi
aşağıdaki hususlar esas alınmıştır;
–
–
–
–
Kara taşımacılığında Türkiye Gümrük Bölgesini terk,
Hava taşımacılığında hava limanını terk,
Deniz taşımacılığında deniz limanını terk,
Tren ile yapılan ihracat malı taşımacılıklarında Türkiye
Gümrük Bölgesini terk esas alınır.
36
FĠĠLĠ ĠHRACAT TARĠHĠNĠN ÖNEMĠ
İhracat
nedeniyle
faturası
kesilen,
gümrük
beyannamesi düzenlenerek yurt dışı edilen mal ve
hizmetin, fiili ihracat tarihine göre muhasebe kaydı
yapılırken aşağıdaki unsurlar dikkate alınır;
– İhracat hasılat tutarı, gümrük beyannamesindeki
döviz kuru ve miktarı dikkate alınır.
– Fiili ihracat tarihinin ait olduğu dönemin KDV
beyannamesinde beyan edilir.
37
ĠHRACATÇI OLMANIN ġARTLARI
• İhracat yapmak isteyen kişinin gerçek ve tüzel kişi
olması gerekir.
• Gerçek ve tüzel kişiler ticari faaliyette bulunmak için;
– Şirket ana sözleşmesini T.S. Gazetesinde tescil ve
ilan ettirir,
– Bulunduğu yerin Ticaret Odalarına kayıt ve üye olur,
38
ĠHRACAT MUHASEBESĠ
İhracatta Muhasebe Kaydı Öncesi Yapılması Gereken
Kontroller:
–
–
–
–
–
–
Sözleşme ya da proforma fatura
İhracat (satış) faturası
İhracat Gümrük Beyannamesi
Fatura - Gümrük Beyannamesi uyumu
Teslim ve Ödeme şekilleri uyumu
V.U.K, KDV, Gümrük Kanunu ve Kambiyo
mevzuatınca gerekli evraklar
39
ĠHRACAT MUHASEBESĠ
• 601 Yurt DıĢı SatıĢlar Hesabı: Yurt dışında gerçek be tüzel kişilere
satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan yada tahakkuk ettirilen
toplam değerlerin izlendiği hesaptır.
• Dönem Ġçi Kur Farkları : 2 Sıra No‟lu Muhasebe Uygulama Genel
Tebliğ 16.12.1993 tarihli resmi gazetede yayımlanmıştır.
Olumlu kur farkları(gelirler)
– 601 Yurtdışı Satışlar hesabında
Olumsuz kur farklar(zararlar)
– 612 Diğer İndirimler hesabında izlenir.
40
ĠHRACAT MUHASEBESĠ
Önceki dönemden devreden yurt dışı alacaklara ait;
Olumlu Kur Farkları;
– 646 Kambiyo Karları
Olumsuz Kur Farkları;
– 656 Kambiyo Zararları
41
ĠHRACAT ÇEġĠTLERĠ
(06.06.2006 – 26190 ĠHR.YÖNETMELĠĞĠ)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Ön izne bağlı ihracat,
Kayda bağlı ihracat,
Transit Ticaret ile ihracat,
Konsinye ihracat,
İthal edilmiş malların ihracatı,
Bedelsiz ihracat,
Ticari kiralama şeklinde ihracat,
Müteahhitlik hizmetleri ihracatı,
Bağlı muamele şeklinde ihracat,
Serbest bölgelere yapılan ihracat,
Yurt dışı fuar ve sergilere katılım yoluyla ihracat,
Geçici ihracat,
Dahilde işleme rejimi ile ihracat,
e-ticaret” yoluyla ihracat
42
TRANSĠT TĠCARET
Transit ticaret,
Yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmadan ya
da gümrük antreposundan satın alınan malın, ülkemiz
üzerinden transit olarak veya doğrudan yurt dışında veya
serbest bölgede yerleşik bir firmaya ya da antrepoya
satılmasıdır.
Milli olmayan bir malın satın
millileştirmeden satılması işlemidir.
alınması
ve
malın
43
TRANSĠT TĠCARET
• KDV Kanunu‟nun 1. maddesi uyarınca, Türkiye‟de
gerçekleştirilen mal teslimleri KDV‟nin konusuna girmektedir.
• Transit ticarete konu mal genelde Türkiye haricindeki bir
ülkeden temin edilmekte ve yine Türkiye haricindeki bir ülkeye
teslim edilmektedir.
• Bu ticarete konu mallar sevkiyat sırasında transit olarak
Türkiye gümrük sahasına girip çıksa dahi, KDV‟nin konusuna
girmeyecektir.
• Transit ticarete konu malların alım ve teslimi sırasında KDV
beyannamesine her hangi bir şekilde dahil edilmeyecektir.
44
TRANSĠT TĠCARET
• Türkiye‟deki bir serbest bölgeden satın alınan bir mal,
yine Türkiye‟deki başka bir serbest bölgeye satılması bir
transit ticarettir. İki Serbest bölge arasındaki nakliye
işlemi yurt içi taşıma işlemi olduğundan KDV‟ye tabidir.
Yüklenilen KDV‟si indirim konusu yapılamaz.
• Transit ticaret, ilgili mevzuat hükümleri uyarınca, ithalat
veya ihracat işlemi değildir. Bunun için (Ba) ve (Bs)
formlarına intikal etmemesi gerekmektedir. Ancak
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı 01.07.2010 tarihli
özelgesinde „‟ transit ticaret kapsamındaki şirketiniz
tarafından yapılan işlemlerin belgelendirilmesi halinde
Ba-Bs bildirim formlarına dahil edilmesi gerekmektedir.‟‟
ibaresi yer almıştır.
45
KONSĠNYE ĠHRACAT
• Kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara,
komisyonculara vb. mal gönderilmesi şeklinde yapılan ihracat
biçimidir.
• İhracatçı Gümrük Beyannamesi ile ilgili İhracatçılar Birliği‟ne
başvurur. İhracatçı Birliği‟nin 30 gün içerisinde kullanılması kaydıyla
verdiği izinle Gümrük İdaresine başvurulur.
• Malın kesin satışı sonrası ihracatçı ,30 gün içerisinde kesin satış
faturası ve diğer belgelerle durumu ilgili İhracatçı Birliği‟ne ve ihracat
bedelinin geleceği aracı bankaya bildirir.
• Malın fiili ihraç tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde satılması
gerekmektedir. Haklı nedenlerle bu süre 2 yıl daha uzatılabilir. Bu
süreler içinde malın satılmaması halinde yurda getirilmesi gerekir.
46
YURT DIġI FUAR VE
SERGĠLERE KATILIM VE ĠHRACAT
Ülkemizi temsilen katılınabilecek yurtdışı fuar ve sergiler
Müsteşarlık tarafından belirlenir. Gönderilecek bedelli veya
bedelsiz malların yurt dışına çıkışıyla ilgili başvurular
doğrudan ilgili gümrük idarelerine yapılır. Gümrük idareleri
talepleri ilgili mevzuat çerçevesinde inceleyip sonuçlandırır.
Gümrük idareleri ,gümrük beyannamelerinin onaylı bir
örneğini en geç on beş gün içinde firmanın beyan ettiği
İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine gönderir.
Sergilenmek üzere yurt dışına çıkarılan malların kesin
satışına ilişkin talepler ,geçici çıkışa esas gümrük
beyannamesinin İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince
onaylanmasını müteakip gümrük idarelerince sonuçlandırılır.
47
DAHĠLDE ĠġLEME REJĠMĠ
Dahilde işleme rejimi ve geçici kabul rejimleri ihraç
edilecek olan malların üretiminde kullanılacak girdilerin ithal
edilmesi halinde bu girdilere ilişkin olarak ithalde ödenmesi
gereken vergilerin ödenmeyerek teminata bağlamak
suretiyle ertelenmesini ve bu girdiler kullanılmak suretiyle
imal edilen malların ihraç edildiğinin tevsiki halinde daha
önce ertelenen vergilerin terkin edilerek bunlarla ilgili olarak
verilen teminatların çözülmesini sağlamaya yönelik
düzenlemeler bütünüdür.
48
DAHĠLDE ĠġLEME REJĠMĠ
Firmalar malların üretiminde kullanacakları girdileri
vergisiz olarak ithal edebilmek için ithalat işleminden
önce, Gümrük Birliği kapsamında Avrupa Topluluğu‟na
dahil ülkelerden yapacakları ithalat için „‟Dahilde İşleme
İzin Belgesi‟‟ni bu ülkeler dışındaki üçüncü ülkelerden
yapacakları ithalatları için ise Geçici Kabul İzin Belgesi‟ni
almak zorundadırlar.
49
ĠHRACAT ĠSTĠSNASI
•
İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, yurtdışındaki
müşteriler için yapılan hizmetler, serbest bölgelerdeki müşteriler için
yapılan fason hizmetler ve yurt dışındaki müşteriler için Türkiye‟de
verilen roaming hizmetleri, KDV‟den müstesnadır.
•
Türkiye‟de ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi bulunmayanların
taşımacılık Faaliyetlerine ilişkin olarak satın alacakları mal ve hizmetleri
ile fuar ,panayır ve sergilere katılımları dolayısıyla satın alacakları mal
ve hizmetler nedeniyle ödedikleri katma değer vergisi (karşılıklı olmak
kaydıyla) iade edilir.
•
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylanan sinematografik
eserlere ilişkin yabancılar tarafından satın alınacak (Vergi Usul
Kanununun 232‟inci maddesinde yer alan haddin üzerindeki) mal ve
hizmetler nedeniyle ödenen katma değer vergisi yapımcılara iade
olunur.
50
MAL ĠHRACI
Bir teslimin ihracat sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar yerine
getirilmiş olmalıdır;
– Teslim yurt dışındaki müşteriye veya bir serbest bölgedeki
alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılmalı
veya mallar gümrük antreposu işleticisine tevdi edilmelidir.
– Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti Gümrük
bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest
bölgeye vasıl olmalı ya da gümrük antreposuna
konulmalıdır.
51
HĠZMET ĠHRACI
Yurt dıĢındaki müĢteri tabiri;
ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında olan
alıcıları ifade eder. Bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için
yapılan hizmet sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar yerine
getirilmiş olmalıdır.
– Hizmetin Türkiye‟de yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış
olması,
– Fatura ve benzeri nitelikteki belgenin yurt dışındaki müşteri
adına düzenlenmesi,
– Hizmet bedelinin, döviz olarak Türkiye‟ye getirilmesi,
– Hizmetten yurt dışında faydalanılması gerekmektedir.
52
HĠZMET ĠHRACI
Yurt dışına hizmet ihracatı gerçekleşse bile hizmete
ilişkin fatura ve benzeri belgenin yurt dışındaki müşterinin
Türkiye‟deki daimi temsilcisi adına düzenlenmesi
durumunda yurt dışındaki müşteri, hizmet ihracatı
istisnasından yararlanamayacaktır. KDV uygulanacaktır.
(KDVK 60 Seri No.lu Tebliği)
53
SERBEST BÖLGELERDEKĠ
MÜġTERĠLERE YAPILAN FASON HĠZMETLER
Serbest bölgelerdeki müşterilere yapılan fason hizmetlerin
ihracat istisnası kapsamında KDV‟den müstesna olması için,
aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş olmalıdır.
– Fason hizmet serbest bölgelerde faaliyet gösteren
müşteriler için yapılmış olmalıdır.
– Fason hizmetten serbest bölgelerde faydalanılmalıdır.
54
ĠHRAÇ EDĠLECEK MALLARIN ÜRETĠMĠNDE
KULLANILAN KALIPLAR
İhraç edilen ürünlerin üretimi için gerekli olan ve yurt dışındaki firma
tarafından imal ettirilen, faturası yurt dışındaki müşteri adına
düzenlenen, bedeli de yurt dışındaki firma tarafından ödenen model
kalıpların, ihraç edilen mallar için verilen hizmet kapsamında
değerlendirilmesi ve gerekli belgelerin ibraz edilmesi şartıyla, ihracat
istisnası kapsamında işlem yapılması mümkün bulunmaktadır. (63
No.lu KDV Sirküleri)
Hizmet ihracında yurt dışındaki müşteriler için ifa edilen hizmetlerin
ifa edildiği dönemde, bedelin döviz olarak Türkiye‟ye gelmesi
beklenilmeden ihracat istisnası kapsamında beyan edilecektir.
Dolayısıyla KDV hesaplanmayacaktır.
Beyan edilen işlemlerle ilgili yüklenilen ve indirim konusu yapılmayan
vergilerin KDV Kanunun 32‟nci maddesi kapsamında iadesi hizmet
bedelinin döviz olarak Türkiye‟ye geldiği dönemde talep edilecektir.
55
HĠZMET ĠHRACI TEġVĠKĠ
Türkiye‟de yerleşmiş olmayan gerçek kişilere ,işyeri ve iş
merkezi yurt dışında bulunan gerçek ve tüzel kişilere verilen
aşağıda sayılan hizmetlerden elde edilen gelirlerin %50 si gelir
ve kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
İstisna kapsamına; Türkiye‟de verilen, özellikle ve sadece yurt
dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi
raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, veri saklama,
eğitim ve sağlık hizmetleri girmektedir.
İstisnadan bütün
yararlanabilecektir.
gelir
ve
kurumlar
vergisi
mükellefleri
56
BEDELSĠZ ĠHRACAT KDV ĠADESĠ
„‟Bedelsiz İhracata ilişkin Tebliğ (İhracat 2008/12) uyarınca,
bedeli yürürlükteki Kambiyo mevzuatı çerçevesinde yurda
getirilmesi gerekli olmaksızın yurt dışına kesin olarak mal
çıkarılması bedelsiz ihracat olarak tanımlanmaktadır. Buna göre,
karşılığında yurda herhangi bir bedel getirilmeksizin yurtdışına
yapılan teslimler ; ihracatın gerçekleştirildiğinin ve bedelsiz
yapıldığının gümrük beyannamesi ve ilgili makamlardan alınan
izin yazısı ile tevsiki şartıyla işlem görebileceklerdir‟‟.
Bu mallara ilişkin yüklenilen KDV‟de KDV Kanunu‟nun 11 ve
12.maddeleri kapsamında istisna hükümleri doğrultusunda
iadeye tabi olacaktır.
57
YURTĠÇĠNDE GÜMRÜKSÜZ SATIġ
MAĞAZALARINA YAPILACAK TESLĠMLER
Gümrük mevzuatına göre gümrük antreposu sayılan
gümrüksüz satış mağazalarının T.C gümrük bölgesi için
faaliyet gösterdikleri kabul edilmektedir.
Bu çerçevede, söz konusu mağazalara yurt içinden yapılan
teslimler T.C gümrük bölgesinden geçerek yurt dışındaki bir
müşteriye vasıl olmadığından hukuken ihracat teslimi
sayılmamaktadır. Dolayısıyla gümrüksüz satış mağazalarına
yurt içinden yapılacak teslimler KDV „ye tabii bulunmaktadır.
58
ĠTHALAT ĠġLEMLERĠ VE GÜMRÜKSÜZ SATIġ
MAĞAZALARININ TESLĠMLERĠ
Gümrük mevzuatına göre gümrük antreposu sayılan gümrüksüz
satış mağazalarının İthalat işlemleri KDV‟den istisna edilmiştir.
Gümrük mevzuatı uyarınca gümrük antreposu sayılan gümrüksüz
satış mağazalarının gerçekleştirdikleri mal teslimleri KDV Kanunun
16/1-c maddesi uyarınca KDV‟den müstesnadır.
Ayrıca gerçek kişiler tarafından gümrüksüz satış mağazalarından
KDV „den istisna olarak satın alınan bu malların ithali de KDV‟ye
tabi değildir.
59
ÖZEL TÜKETĠM VERGĠSĠ
ÖTV Kanunu‟nun 5/1. maddesiyle, yurt dışındaki müşterilere
teslim edilen ve Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi‟nde çıkan
mallar ÖTV „den istisna edilmiştir.
KDV Kanunu‟nun 12/1.maddesindeki serbest bölgedeki alıcıya
veya yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılan teslimlerin
ihracat teslimi sayılacağına dair hükümler, ÖTV kanununda yer
almamaktadır. Bu nedenle serbest bölgelere veya yetkili gümrük
antreposu işleticilerine yapılan teslimlerde ÖTV yönünden
ihracat istisnası uygulanması mümkün değildir.
60
ĠHRAÇ KAYITLI SATIġLAR (KDVK 11/1-C)
İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait
katma değer vergisi, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil
edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi
dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur.
İhraç kaydıyla satış yapan firmalar üretim işletmeleridir. Bu firmalar malı üretir ve
ihraç kaydıyla satış faturası düzenlemek suretiyle malı yurt içindeki ihracatçı
firmaya satar.
İhraç kaydıyla satış yapan firma, ihracatçı firmadan KDV tahsil etmez.
Tahsil edilemeyen katma değer vergisi 192 diğer KDV (Tecil Edilebilir KDV)
hesabında izlenir.
Üretici firma, İhracatçıdan alacağı ihracat Gümrük Beyannamesini, vergi
idaresine diğer belgeleri ile birlikte ibraz etmek suretiyle KDV iadesinden faydalanır.
61
ĠHRAÇ KAYITLI SATIġLAR
3065 Sayılı K.D.V Kanunun 27 ve 99 Seri No.lu genel
tebliğinde imalatçı tarif edilmiştir;
– Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesine haiz olması,
– Sanayi odası, ticaret odası veya esnaf ve sanatkarlar
derneklerine kayıtlı bulunması,
– Gerekli makine parkına sahip olması, gerekmektedir.
İmalatçılar kendi üretimlerine ilave olarak fason üretim
yaptırabilirler.
62
ĠHRAÇ KAYITLI SATIġLAR
İhracatçının „„Dış Ticaret Sermaye Şirketi „‟veya „‟Sektörel Dış
Ticaret Şirketi Statüsüne sahip olması halinde satıcının „‟imalatçı
„‟ vasfına sahip olmasına gerek yoktur.
İhraç kaydıyla satış yapan üretici firmalar fatura üzerine„‟3065
Sayılı KDV kanunu hükümlerine göre ihraç edilmek şartıyla
teslim edildiğinden KDV‟si tahsil edilmemiştir.‟‟ ibaresinin koymak
zorundadır.
Malların, ihracatçılara teslim tarihini takip eden ay başından
itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin
edilir. İhracat yasal süresinde gerçekleşmezse; tecil edilen vergi,
gecikme zammı ile tahsil olunur.
63
ĠHRAÇ KAYITLI DÖVĠZE ENDEKSLĠ TESLĠMLERDE
OLUġAN KUR FARKLARININ VERGĠLENDĠRĠLMESĠ
Fatura tarihi ile ödeme tarihi arasında imalatçı lehine ortaya çıkan kur
farkları imalatçı tarafından düzenlenecek fatura ile belgelendirilecek ve kur
farkı üzerinden KDV hesaplanacaktır.
Ancak KDV ihracatçı firmadan tahsil edilmeyecektir. İhracatçı firmadan
tahsil edilmeyen KDV imalatçı tarafından hesaplanan ve indirilecek KDV
olarak beyan edilecektir.
Fatura tarihi ile ödeme tarihi arasında imalatçı aleyhine ortaya çıkan
kur farkları ihracatçı tarafından fatura düzenlenecek ve kur farkı üzerinden
KDV hesaplanacaktır.
İhracatçı tarafından beyan edilerek ödenecektir. İmalatçı KDV‟sini genel
hükümlere göre indirecektir.
64
BAVUL TĠCARETĠ (61 NO’LU TEBLĠĞ)
Türkiye‟de ikamet etmeyen yolculara yapılan teslimler Katma
Değer Vergisi yönünden ihracat istisnasına alınmıştır.
Katma Değer Vergisi tahsil etmeden bavul ticareti
kapsamında satış yapmak isteyen mükelleflerin vergi
dairesinden alınacak istisna belgesine sahip olmaları gerekir.
Gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olmak,
haklarında sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge
düzenlediği veya bilerek kullandığı konusunda rapor yazılmamış
olmak, istisna belgesi almak için gerekmektedir.
65
BAVUL TĠCARETĠ (ÖZEL FATURA)
Özel fatura beĢ suret olarak tanzim edilir;
– Birinci suret alıcıya verilir,
– İkinci, üçüncü ve dördünü suretler gümrük çıkışında
onaylatılır,
– Beşinci suret satıcıda kalır.
66
BAVUL TĠCARETĠ (ÖZEL FATURA)
• Özel faturada KDV yer almaz.
• Özel fatura TL olarak düzenlenemez.
• Faturada gösterilen vergisiz bedellerin toplamının 600.-TL‟nin
üstünde olması gerekir.
• Özel fatura bedeli bankalara veya özel finans kuruluşlarına
satılır. Döviz alım belgesi alınır. Döviz alım belgesi, İlgili
dönem KDV beyannamesine eklenir.
• Alıcının özel fatura tarihinden itibaren 3 ay içinde malları yurt
• Dışına çıkartması gerekmektedir. Çıkış tarihlerinden itibaren
en geç 1 ay içinde onaylı özel fatura (4.nüsha)satıcıya intikal
etmelidir.
67
YOLCU BERABERĠNDE EġYA ĠHRACATI
(KDVK 43 NO.LU TEBLĠĞ)
Türkiye‟de ikamet etmeyen yolcuların, satın alarak yurt dışına
çıkardıkları malların teslimi anında katma değer vergisi tahsil edilir.
Gümrükten malın çıkışı anında faturanın ibrazı halinde daha önceden
tahsil edilen katma değer vergisi malı yurt dışına çıkarana iade edilir. (KDV.
Kanunu Md. 11/1-b)
“İzin belgesi” gerçek usulde mükellefiyeti olan satıcılara verilir.
Her türlü mal teslimi istisna kapsamına girer. Hizmet ifaları istisna
uygulamasından faydalanamaz.
Vergisiz bedellerin toplamının 100.-TL‟nin üstünde olması halinde istisna
uygulanır.
68
YOLCU BERABERĠNDE EġYA ĠHRACATI
(FATURA UYGULAMASI)
•
•
•
•
•
Satıcı faturaya alıcının pasaport numarasını yazar,
Fatura 4 nüsha düzenlenir. 3 nüshası alıcıya verilir.
Fatura döviz veya TL cinsinden düzenlenir.
Faturada KDV hesaplanıp alıcıdan tahsil edilir.
İadeyi gümrükteki banka şubesinden yapmak isteyen satıcı fatura
ile beraber alıcıya bir çek verir.
69
YOLCU BERABERĠNDE EġYA ĠHRACATI
(ALICI)
Alıcıların istisnadan faydalanmaları için satın aldıkları malları 3 ay içinde
yurt dışına çıkarmaları gerekir.
Çıkış sırasında fatura nüshaları ve çek düzenlenmiş ise satıcıdan alınan
çek Türk gümrüğünde onaylatılır. Onaydan önce mallar gümrük görevlilere
gösterilir. Alıcı onaylattığı 3 nüsha faturanın ikisini gümrük görevlisine
bırakır.
Çekte yazılı tutar, çeki düzenleyen bankanın gümrükteki şubesinden
alınır.
Verginin Alıcıya Ġadesi:
– İadenin gümrükten çıkarken alınması,
– İadenin gümrük çıkısından sonra alınması,
– Verginin elden ödenmesi,
– İadenin avans olarak ödenmesi,
– İadenin yetki belgesine sahip aracı firmadan alınması,
70
ĠHRACAT ĠġLEMLERĠNDE KDV ĠADESĠ
• KDV‟ den istisna tutulan mal ve hizmetlere ilişkin olarak
teslim gerçekleştiren mükelleflerin ilgili teslimlere ait
yüklenilen KDV‟nin iadesini alma hakları vardır.
KDV iade hakkı;
• İndirim yoluyla,
• mahsup yoluyla,
• Nakden ve kısmen nakit kısmen mahsup yoluyla kullanılabilir.
71
ĠHRACAT ĠġLEMLERĠNDE GÖTÜRÜ GĠDER
Mükellefler;
– İhracat,
– Yurt dışında inşaat,
– Onarım,
– Montaj ve taşımacılık
faaliyetleri ile ilgili döviz olarak elde ettikleri hasılatın %05‟ini
aşmamak şartı ile götürü gider yazabilirler.
• İhraç kaydı ile yapılan satışlarda
hesaplanması mümkün değildir.
götürü
gider
72
ALICI TARAFINDAN
KABUL EDĠLMEYEN MALLAR
Alıcısı tarafından kabul edilmeyen mallar karşılığında aynı bedel ve
şartlarla mal ihracına ilişkin talepler giriş ve çıkışta ayniyeti tespit edilmek
suretiyle gümrük idarelerince sonuçlandırılır.
Alıcı tarafından kabul edilmeyen malların başka bedel ve şartlarla aynı
veya farklı alıcılara satışına ilişkin talepler , durumunu gösterir belgeler ve
yeni satış sözleşmesine ait İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince onaylı
faturanın ibrazından sonra gümrük idarelerince sonuçlandırılır.
Alıcısı tarafından kabul edilmeyen malların bozulabilir nitelikte olması
halinde, bu tür talepler Müsteşarlık yurt dışı teşkilatınca sonuçlandırılır ve
ilgili gümrük idaresine bildirilir.
73
GÜMRÜK KANUNU AÇISINDAN
ĠHRAÇ OLAN MALIN GERĠ GELMESĠ
Satıştan iade olunan emtia Türkiye Gümrük Bölgesinden
ihracından sonra üç yıl içinde beyan sahibinin talebi üzerine,
ithalat vergilerinden muaf tutulur.
Muafiyet ilgili emtianın ayniyeti değiştirmediği zaman
geçerlidir.
74
KDV AÇISINDAN ĠHRAÇ OLAN
MALIN GERĠ GELMESĠ
Katma değer vergisi açısından ihraç olunan malın geri
gelmesi, halinde gümrük idaresi ihracatçının KDV iadesinden
faydalanıp faydalanmadığını ilgili vergi idaresinden sorar.
KDV iadesinden faydalanmamış ise, geri gelen malı
KDV‟siz olarak gümrükten çeker. KDV iadesinden faydalanmış
ise malın KDV‟si ödemesi gerekir.
75
ĠHRACATTA ġÜPHELĠ ALACAKLAR
Sadece bilanço esasına göre defter tutan ticari ve zirai kazanç
sahipleri, şüpheli duruma düşen senetli ve senetsiz alacakları için
karşılık ayırabilirler.
Alacağın ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile
ilgili olması gerekir.
Bir Alacağın ġüpheli Hale Gelebilmesi Ġçin;
– Vadesinin geçmiş olması,
– Vadesi birkaç kez uzatılmış olması,
– Protesto edilmiş olması,
– Yazılı olarak birkaç kez istenmiş olması,
– İcra safhasına aktarılmış olması gerekir.
– Yasal süreler içinde dava açılması ve belgelerin dış
temsilciliklere onaylatılması gerekir.
76
MUKĠMLĠK BELGESĠ
Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması hükümleri
anlaşmaya
taraf
ülkelerden
mukim
olanlara
uygulandığından, anlaşmalardan yararlanmak isteyenlerin
tam mükellef oldukları ülkenin yetkili makamlarından
mukimlik belgesi almaları gerekmektedir. Diğer yandan
ülkemiz uygulamasına göre anlaşmaya taraf devlete
faaliyette bulunan veya hizmet icra eden Türkiye‟de
yerleşik gerçek veya tüzel kişilere Türkiye yönünden Gelir
İdaresi Başkanlığı tarafından düzenlenen mukimlik belgesi
verilmektedir.
77
TRANSFER FĠYATLANDIRMASI
• Büyük mükellefler vergi dairesi başkanlığına kayıtlı mükelleflerin bir
hesap dönemi içinde ilişkili kişilerle yaptıkları yurt içi ve yurt dışı
işlemleri,
• Serbest bölgelerde faaliyette bulunan kurumlar vergisi
mükelleflerinin bir hesap dönemi içinde ilişkili kişilerle yaptıkları
yurtiçi işlemleri,
• Diğer kurumlar vergisi mükelleflerinin bir hesap dönemi içinde ilişkili
kişilerle yaptıkları yurtdışı işlemleri için yıllık transfer fiyatlandırması
raporu hazırlamaları gerekmektedir.
78
TRANSFER FĠYATLANDIRMASI
• Serbest
bölgelerde
faaliyette
bulunan
kurumlar
vergisi
mükelleflerinin ilişkili kişilerle yaptıkları yurt dışı işlemleri,
• Diğer kurumlar vergisi mükelleflerinin ilişkili kişilerle yaptıkları yurt içi
işlemleri,
• Gelir vergisi mükelleflerinin ilişkili kişilerle yaptıkları yurtiçi ve yurtdışı
işlemlerine,
ilişkin olarak yıllık transfer fiyatlandırması raporu hazırlamalarına gerek
bulunmamaktadır.
Ancak rapor hazırlama zorunluluğu bulunmayan mükelleflerin ilgili
bilgi ve belgeleri istemesi durumunda idareye ibraz edecekleri tabidir.
79
ĠTHALAT
80
ĠTHALAT
İthalat ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde ithalatı
serbest
olan malların, ithalat mevzuatı ile Gümrük
Mevzuatı‟na uygun şekilde fiili ithalatın yapılması, Kambiyo
Mevzuatı‟na göre bedelinin ödenmesi veya ödeme
taahhüdünün tamamlanması işlemidir.
81
ĠTHALATÇI OLMANIN ġARTLARI
Vergi numarasına sahip her gerçek ve tüzel kişi ithalat işlemlerini
yürütebilir.
Ticari amaçla ithalat yapacak kişinin tacir olması ve vergi mükellefi
olması gerekir.
Aşağıdaki hallerde malların ithalatında mükellefiyet kaydı ve vergi
numarası aranmaz;
– Özel anlaşmaya dayalı ithalatta, (NATO, BM)
– Kitap ve diğer yayınların ithalatında,
– Fuar ve sergilerde Dış Ticaret Müsteşarlığı‟nca perakende
satışına izin verilen malların ithalatında,
– Özel ve ailevi kullanıma mahsus olduğu anlaşılan veya hediye
amaçlı malları ithal edebilir.
82
VERGĠDEN MÜSTESNA ĠTHALAT
Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır:
– Teslimleri vergiden istisna edilen mal ve hizmetlerin ithali,
– Geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya
ilişkin hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya
müstesna olan eşyanın ithali,
– Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile
geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı
mallar,
Gümrük Kanununa göre geri gelen eşyanın dışarıda bir işleme tabi
tutulması veya asli kısmına bir ilave yapılması halinde eşyanın
kazandığı değer farkı istisnaya dahil değildir.
83
ĠTHALATTA KDV MATRAHI
İthalatta katma değer vergisinin
gösterilen unsurların toplamıdır;
matrahı
aşağıda
– İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan
kıymeti,
– İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç
ve paylar,
– Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan
diğer giderler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan
fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler,
84
CĠRO PRĠMLERĠ
Yabancı Firmalar Tarafından Ödenen Ciro Primleri;
116 seri No.lu KDV Genel Tebliği ile 19.01.2012 tarihinden
itibaren „‟ciro primlerinin ayrı bir hizmetin karşılığı değil, daha
önce satın alınmış mal ve hizmetlerin bedelinin değişmesi
(matrahta değişiklik) niteliğinde olduğunu ve KDV‟sinin de buna
göre düzeltilmesi gerektiğini „‟ açıklamıştır.
Ciro primi doğduğu asıl işlemin tabii olduğu esaslara tabi
olduğundan, ciro primini doğuran işlemin KDV „ye tabii olmadığı
veya KDV‟den istisna bulunduğu durumlarda, primde KDV‟ye
tabi olmayacak veya KDV‟den istisna olacaktır.
85
HĠZMET ĠTHALĠ VE KDV
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince yurt dışından bir
hizmet ithal edildiğinde, hizmeti ithal eden tarafından
hizmet bedeli üzerinden KDV hesaplanması ve bu KDV‟nin
2 no.lu KDV beyannamesi ile beyan edilip ödenmesi
gerekmektedir.
Hizmet ithal eden gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri
sorumlu sıfatıyla beyan etmiş oldukları KDV‟yi 1 no.lu KDV
Beyannamelerinde indirime konu edebilirler.
86
HĠZMET ĠTHALĠ VE KDV
Faydalanma Türkiye‟de olmak ve çifte vergilendirmeyi önleme
anlaşmalarında KDV‟yi önleyen özel bir hüküm bulunmamak kaydıyla;
– Yurt dışından teknik hizmet, montaj hizmeti veya danışmanlık hizmeti
alınması
– Yurt dışından gayri maddi hak alınması veya kiralanması (know-how, marka
vs.)
– Yurt dışından kiralanmış menkulün Türkiye‟ye getirilip kullanılması .
– Yurt dışından yazılım hizmeti alınması.
– Yurt dışından tamir-bakım hizmeti alınması
– Bir Yurt dışı firma personelinin ,geçici süreyle Türkiye‟de görev yapması gibi
hizmetlerde KDV sorumluluğu gerekmektedir.
*Yurt
dışında ifa edilen
reklam hizmetleri ihraç mamullerimizin
pazarlanması amacıyla verilen komisyonlar ile yurt dışında ifa edilen ve
faydalanılan pazarlama ilan ve reklam hizmetleri Türkiye‟de katma değer
vergisine tabii tutulamaz.
87
HĠZMET ĠTHALĠ VE STOPAJ
Yurt dışında yerleşik kişi ve kurumlar Türkiye‟de mukim
gerçek ve tüzel kişilere hizmet sunmak suretiyle elde ettiği
gelirler nedeniyle ve vergi anlaşmalarında aksine hüküm
olmaması şartıyla Türkiye‟de gelir veya kurumlar vergisine
tabi tutulmaktadır. Burada vergileme, yurt dışında mukim
gerçek ve tüzel kişiler için genellikle stopaj yoluyla
yapılmaktadır.
88
STOPAJ KAPSAMINA
GĠRMEYEN ÖDEMELER
Ticaret Nitelikleri Oldukları İçin Stopaj Kapsamına Girmeyen
Ödemeler ;
Yurt dıĢında mukim kiĢi veya kuruluĢlara yapılan ;
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Her nevi komisyon ödemeleri,
Yurt dışında yapılan ilan ve reklam bedeli ödemeleri,
Yurt dışında gerçekleşen taşıma bedeli ödemeleri
Sigorta primi ödemeleri
Yurt dışında yaptırılan fason iş bedeli ödemeleri,
Gözetim ücreti ödemeleri
Yurt dışı seyahatlerde ortaya çıkan ödemeler
Fuar katılım ücreti ödemeleri,
Uydu kirası ödemeleri ,
ile sair benzeri ödemeler
89
HĠZMET ĠTHALĠ VE STOPAJ
Yurt DıĢındaki Yabancı Firmalara Gayri Maddi Hak Bedeli
Kapsamında Yapılan Ödemeler;
– Sinema filmleri, radyo ve televizyon kayıtları dahil olmak üzere
,edebi, sanatsal veya bilimsel her nevi telif hakkı, her nevi patent
ticaret unvanı ,ticari marka imtiyaz, desen veya model, plan, gizli
formül veya üretim yönetiminin kullanımı veya kullanım hakkı
karşılığında veya sınai ,ticari veya bilimsel tecrübeye dayalı bilgi
birikimi için veya sınai, ticari veya bilimsel teçhizatın kullanımı
veya kullanım hakkı know-how ve benzeri gayri maddi haklar
karşılığında yapılan ödemelerde (vergi anlaşmasında stopajı
önleyen bir hüküm olmadığı sürece) anlaşma hükümleri
dahilinde gerekli oranlar uygulanarak (anlaşma yok ise 0.20)
stopaj yapılır.
90
HĠZMET ĠTHALĠ VE STOPAJ
Yurt DıĢındaki Yabancı Firmalara Serbest Meslek Faaliyetleri Kapsamında
Yapılan Ödemelerin Vergilendirilmesi;
– Kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan yabancı kurumlarca, dar
mükellefiyete tabi kurumlarca Türkiye‟de elde edilen serbest meslek
kazançları (doktorların, avukatların, mühendislerin, mimarların,
dişçilerin, muhasebecilerin bağımsız faaliyetlerinin yanı sıra özellikle
bağımsız olarak yürütülen bilimsel edebi, artistik, eğitici veya
öğretici faaliyetler) tevkif suretiyle vergilendirilecektir. 2009/14593
sayılı BKK gereğince petrol arama faaliyetleri dolayısıyla
sağlanacak kazançlar üzerinden %5 diğerlerinden %20 nispetinde
kurumlar vergisi tevkifatı yapılacaktır. Vergi anlaşması bulunması
durumunda ise serbest meslek kazançlarının vergilendirilmesi
öncelikle vergi anlaşmalarında belirtilen kurallar dahilinde
gerçekleştirilecektir. Ancak serbest meslek kazançlarının tarifinin
anlaşmada yer almaması durumunda veya ihtilaflı hususlarda akit
devletlerin iç hukuk kuralları da uygulanabilecektir.
91
HĠZMET ĠTHALĠ VE STOPAJ
Yurt dışında mukim kurumların Türkiye kaynaklı elde ettikleri serbest
meslek kazançlarını Türkiye‟nin de vergilendirebilmesi için serbest
meslek faaliyeti Türkiye‟de icra edilmesi ve aşağıdaki iki şarttan bir
tanesinin gerçekleşmesi gerekmektedir;
– Yurt dışında da mukim yabancı şirketin Türkiye‟de bir işyeri
sahibi olması gerekmektedir,
– Yurt dışında da mukim yabancı kurum Türkiye‟de serbest meslek
faaliyetinde bulunmak üzere personelini göndermesi ve yabancı
personelin yabancı kurumun direktifleri doğrultusunda 12 aylık
herhangi bir kesintisiz dönemde 183 gün ve/veya daha fazla
serbest meslek faaliyeti icra etmesi gerekmektedir,
*Şartlardan bir tanesinin dahi gerçekleşmemesi durumunda
Türkiye‟nin yurt dışında mukim yabancı kurumları vergilendirme yetkisi
bulunmayacaktır.
92
HĠZMET ĠTHALĠ VE STOPAJ
Yurt DıĢı Grup ġirketlerden Alınan Hizmetlerin Vergilendirilmesi:
• 217 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği‟nde know-how‟ın
(teknoloji transferi, tecrübe aktarımı vs.) gayri maddi hak olduğu
belirtilmiştir. Vergi kanunları uyarınca know-how (gayrimaddİ hak
bedelleri) karşılığında yapılan ödemeler %20 oranında kurum
stopajına ve %18 oranında Sorumlu sıfatıyla KDV‟ye tabidir.
Yapılan denetimlerde yurt dıĢında bulunan grup Ģirketlerinden
alınan danıĢmanlık hizmetlerinin;
• Ürünlerin kalitesini arttırmaya ve avantajlı konuma getirmeye
yönelik olduğu ve dolayısıyla bu hususta faydalanılan her türlü
bilgi ve deneyimin gayri maddi hak (know-how) kapsamında
değerlendirilmesi gerektiği görüşü hakimdir.
93
HĠZMET ĠTHALĠ VE STOPAJ
Serbest meslek (danışmanlık)ödemesi olması halinde ise belli
şartlara bağlı olarak(örneğin 183 gün içerisinde Türkiye‟de
hizmet vermiş ise, o zaman Stopaj olmayacak aksi halde
olacaktır) stopaj ortadan kalkacaktır.
Bu nedenle grup şirketlerinin danışmanlık (serbest meslek)
hizmeti çerçevesinde yapmış oldukları ödemeler ile ilgili
anlaşmalarda hizmetler detaylı bir şekilde tanımlanmalı,
mümkünse faturalarda spesifik hizmetler ve karşılığında ödenen
tutarlar belirtilmelidir.
94
YURT DIġINDAN ALINAN BELGELER
Yurt dışındaki kişi veya firmalardan belge alan
mükellefler, bu belgeleri defter kayıtlarında gider olarak
göstermeleri sırasında belgelerde yazılı bedelleri belgenin
düzenlendiği günde Merkez Bankası belirlenen döviz alış
kuru üzerinden Türk Lirasına çevirerek kayıtları
göstereceklerdir. Ancak inceleme sırasında inceleme
elemanlarınca lüzum görülmesi halinde mükellefler bu
belgelerini tercüme ettirmek zorundadırlar.
95
HARĠÇTE ĠġLEME REJĠMĠ
Serbest dolaşımda bulanan eşyanın daha ileri safhada işlenmek,
tamir edilmek veya yenilenmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesi dışına
veya serbest bölgelere ihraç edilmesi,
Bu faaliyet sonucunda elde edilen ürünlerin gümrük vergilerinden tam
veya kısmı muafiyet uygulanmak suretiyle yeniden serbest dolaşıma
girmesi işlemi olarak tanımlanır.
Bir EĢyanın Hariçte ĠĢleme Rejimine Tabi Olabilmesi Ġçin;
– Yetkili kurumdan izin alınması,
– Geçici olarak ihraç edilmesi,
– Türkiye Gümrük Bölgesi dışında işlem görmesi,
– İthal edilmesi,
– Vergi muafiyeti uygulanmak suretiyle yeniden serbest dolaşıma
girmesi gereklidir.
96
ĠTHALATTA KAMBĠYO
 İthalat ve transit ticaret işlemlerine ilişkin yurt dışına döviz ve Türk
Lirası transferi bankalarca yapılır.
 Türk parası ve Türk parasıyla ödemeyi sağlayan belgelerin yurda
ithali ile aşağıda belirlenen esaslar çerçevesinde ihracı serbesttir.
 Türkiye'de yerleşik kişiler ile dışarıda yerleşik kişiler, bankalar
vasıtasıyla yurt dışına serbestçe Türk parası gönderebilirler.
 Bankalar, ithalat, ihracat ve görünmeyen işlemler dışındaki yurt
dışına yapılan 50.000 ABD Doları karşılığını aşan Türk lirası
transferlerine ilişkin bilgileri, transfer tarihinden itibaren 30 gün
içinde ilgili mercilere bildirirler.
97
ĠTHALATTA DEĞERLEME
 Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi
veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan
ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin
toplamını ifade eder.
(V.U.K’nun 262. Md.)
98
ĠTHALATTA DEĞERLEME
Sabit Kıymetlerin,
-İthal edilmesi sırasında veya sonradan bu kıymetlere ilişkin
borç taksitlerinin değerlemesi dolayısıyla ortaya çıkan kur
farklarından sabit kıymetin iktisap edildiği dönem sonuna
kadar olanların, kıymetin maliyetine eklenmesi zorunlu
bulunmaktadır.(V.U.K 163 No’lu Genel tebliğ)
-aynı kıymetlerle ilgili söz konusu dönemden sonra ortaya
çıkan kur farklarının ise, ait oldukları yıllarda doğrudan
gider yazılması ya da maliyete intikal ettirilerek amortisman
konusu yapılması, mümkün bulunmaktadır.
99
ĠTHALATTA DEĞERLEME
Ticari Emtianın,
• Satın alınıp işletme stoklarına girdiği tarihe kadar oluşan kur
farklarının maliyete intikal ettirilmesi zorunludur.
• Stokta kalan emtia ile ilgili olarak daha sonra ortaya çıkacak
kur farklarının ise, ilgili bulundukları yıllarda gider
yazılması veya maliyete intikal ettirilmesi mümkün
bulunmaktadır.
100
ĠTHALATTA KATMA DEĞER VERGĠSĠ
 KDV’ye tabi olan işlemler
:
• Türkiye’ye yapılan her türlü mal ve hizmet ithalatı
KDV’ye tabidir.
• İthalatta KDV mükellefi, mal ve hizmet ithal
edendir.
• İthalatta vergiyi doğuran olay, gümrük vergisi
ödeme mükellefiyetidir.
101
ĠTHALATTA KATMA DEĞER VERGĠSĠ
İthalatta verginin matrahı aşağıda gösterilen
unsurların toplamıdır;
• Fob, Sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF)
değeri, bu bedelin belli olmadığı hallerde malın
gümrükçe tespit edilecek değeri (emsal değer),
• İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim,
harç ve paylar,
(KDVK. Md:21)
102
ĠTHALAT ĠġLEMLERĠNDE KULLANILAN
HESAPLAR
159 Verilen Sipariş Avansları;
• Stok ile ilgili ithalatın maliyetine dahil edilecek
mal bedeli ve girdiler (harcamalar) ithalatın
tamamlanma aşamasına kadar, 159 Verilen Sipariş
Avansları hesabının alt kırımında izlenir.
259 Verilen Sipariş Avansları;
• Maddi Duran Varlık ile ilgili ithalatın maliyetine
dahil edilecek mal bedeli ve girdiler (harcamalar)
ithalatın tamamlanma aşamasına kadar, 259
Verilen Sipariş Avansları hesabının alt kırımında
izlenir.
103
YABANCI KURUMLAR
Türkiye‟de işyeri olan veya daimi ,temsilci bulunduran
yabancı kurumlar tarafından edilen ticari kazançlar ,kurum
kazancı mahiyetindedir. Kurumların ihraç edilmek üzere
Türkiye‟de satın aldıkları malları Türkiye‟de satmaksızın
yabancı ülkelere göndermelerinden doğan kazançlar
Türkiye‟de elde edilmiş sayılmaz.
Dar mükellef kurumların elde ettikleri ticari kazançların
tespiti ve vergilendirilmesinde tam mükellef kurumlar için
geçerli olan hükümler uygulanmaktadır ve yıllık beyanname
verilmek suretiyle vergilendirmeye tabi tutulacaklardır.
104
DIġ TĠCARETĠN
FĠNANSMANI
105
FORFAĠTĠNG
Genellikle ihracat işlemleri ile ilgili mal ve hizmet teslimlerinden
kaynaklanan, ilerideki bir tarihte tahsil edilecek alacakları daha önceki
hamillerinden herhangi birine karşı rücu hakkı olmaksızın belirli bir
iskonto oranı üzerinden satın alınmasıdır.
Forfaiting olayı bir yükleme sonrası finansmanı, yani ihracatçının
malı yükledikten sonra malın bedelini alıncaya kadar geçecek dönem
içerisinde doğmuş olan finansman ihtiyacını karşılayan bir finansman
tekniğidir.
Vadeli satışların finansmanı da önemli bir sorundur. Sorunu çözmek
için forfaiting tekniği geliştirilmiştir.
Forfaiting işlemleri normalde bir banka garantisine veya işlemin
süresi boyunca ithalatçının bankası tarafından açılacak bir akreditif
hesabı teminatına sahip olur.
106
FORFAĠTĠNG’ĠN ĠHRACATÇIYA
FAYDALARI
• İhracatçı vadeli mal satmakta, fakat malın bedelini peşin
olarak almaktadır.
• İhracatçı için çeşitli riskler ortadan kalkmaktadır.
• İhracatçı alacağını tahsil etmek için zaman ve kaynak ayırma
zorunluluğundan kurtulmaktadır.
• İhracatçının düzenlediği borç senetlerine uygulanan iskonto
oranı sabit bir orandadır ve genellikle yerel fon maliyetine
veya Libor „a %belli bir marj eklenebilir.
107
TEġEKKÜRLER….
108