tc karabük valiliği il emniyet müdürlüğü rehberlik ve psikolojik

T.C.
KARABÜK VALİLİĞİ
İL EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ
REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA BÜRO AMİRLİĞİ
Otistik Bozukluk:
Otistik bozukluk çocukluk çağı nöropsikiyatrik bozukluklardan biridir. Genellikle belirtiler
yaşamın ilk üç yılında başlar. Etkileşim, iletişim alanında belirgin gecikme ve sapmalar ve
kısıtlayıcı ilgi alanı ile karakterize bir bozukluktur. Otistik bozukluk belirtileri üç temel alanda
görülür. Bunlar; sosyal etkileşimde bariz yetersizlik, iletişimde yetersizlik ve tekrarlayıcı ilgi alanı
ile aşırı uğraştır. Otizm, bir hastalık olarak değil, gelişimsel bir sendrom olarak tanımlanır.
0-1 yaş arası: Bu yaş grubunda göz ilişkisi azdır, gülümseme ve seslenmeye sosyal yanıt
kısıtlıdır. Kucağa alınınca mutlu olmazlar, yalnız kalmaktan mutlu olurlar, yabancı kaygısı yoktur,
görsel uyarıcılara daha az bakarlar ve duygusal tepkileri tuhaftır. Ayrıca ismi çağırılınca bakmama
görülebilir.
Dil becerileri açısından bakıldığında normal çocuklardan 6 aylıkken beklenen agulama, 9
aylıkken beklenen hecelemeler yok ya da seyrektir. Bir yaşındayken beklenilen anlamlı kelimeler
bu çocukların büyük çoğunluğunda görülmemektedir. Bu çocukların bazılarında fiziksel
özelliklerde sorun görünebilmektedir. Meme emmede sorun, kucakta durmada sorun, kulak
anomalileri, hipertelorizm, hipotoni, motor performans problemleri, garip ağız açma, sinidaktili en
sık görülen fiziksel özelliklerdir.
2-3 yaş arası: Sıklıkla konuşma gecikmesi sebebi ile en sık bu yaşlarda başvurulur. Bu yaşta
iki sosyal alanda problem söz konusudur. Hem diadik ilişkiler (kucağa alınmak için kolları açmak,
göz ilişkisi vs.) hem de triadik ilişkilerde (ortak dikkat) sorun vardır. Bu yaş grubunda, yalnızlığı
tercih etme, başkalarına bakmama, sosyal gülümseme ve kısıtlı yüz ifadesi, boş gülme, ismine
bakmama, çevreden kopuk görünme, başka çocuklar gibi oynamama, seslenince bakmama,
erişkinlerin ilgisini çekmede isteksizlik, bakış anormalliği gibi belirtiler görülmüştür. 2 yaşından
beklenilen yaşıtla birlikte oyun oynama, basit taklite dayalı beceriler (bay-bay, öpücük, saklambaç),
3 yaşından beklenilen yaşıtla karşılıklı oyun kurma ve yürütebilme söz konusu değildir.
Dil becerileri açısından bakıldığında genellikle yaşından geridir. 2 yaşındaki çocuktan
beklenilen iki kelimelik cümle kurma, komutları anlama, yaşına uygun kelime dağarcığına sahip
olma, bu çocuklarda henüz gelişmemiştir. Yineleyici ve törensel hareketler yoğun olarak
başlamaktadır. Parmak ucunda yürüme, dönme, sallanma, el çırpma, kol çırpma özellikle işlev
düzeyi iyi olmayanlarda sıktır. İşlevsel olmayan nesnelere ile fazladır. Bunlar dönen nesneler,
elektronik eşya, araba plakları, gazetelerdeki logolar olabilir.
Okul Öncesi Dönem (4-5 yaş) : Artık bu yaşta yaşıtlarından farklılık, kısıtlı jest mimikler,
başkaları ile etkileşime girmede isteksizlik ve yaşıtla ilişki sürdürememe belirgindir. Normal
gelişen çocuklarda bu yaşta empati kapasitesi yetişkin düzeyine yaklaşmaktayken, bu grupta bu söz
konusu değildir.
Dil becerileri açısından bakıldığında olguların %30’unda bu yaşta kısmen dil becerileri
gelişmiştir. Daha kısa cümleler, tekrarlayıcı konuşmalar, söyleneni tekrarlama, monoton ses tonu,
karşılıklı diyalog başlatma ve yürütme sıkıntısı vardır.
Okul çağı: Okul çağı daha fazla sosyal beceri gerektiren bir dönemdir. Otistik çocuklar
değişime dirençli olduklarından yeni ortamda zorlanmaktadır. Okul öncesi dönemde yaşıtlarıyla
ilişki kurmayan çocukların bazıları bu dönemde ilişki kurmaya başlarlar. Sosyal beceriler her zaman
yaşla birlikte artmaz. Genelde sosyal beceriler zekâ düzeyi (IQ) ile bağlantılıdır. Zekâ geriliği
olanlarda daha çok bu yaşta sosyal becerilerde gerileme olabilir. İletişim ve öz bakım becerileri ise
yaşla birlikte artar. Bu dönemde oyunlar önemlidir. Hem ebeveyn hem de eğitimciler aktif biçimde
bu çocukların oyuna katılması, oyun başlatmasını ve yürütmesini desteklemelidirler.
Dil ve iletişim becerileri açısından bakıldığında pek çok otistik çocuğun dil becerisi hala
zayıftır ve sözel olmayan iletişim becerileri de kısıtlıdır. 5 yaş öncesi dil gelişimi başlayanlarda
durum daha iyidir. Son çalışmalar konuşabilen ve iyi işlev düzeyi olan otistik çocukların
desteklendikleri takdirde ya da model oluşturulduğu zaman çok sofistike becerilere bile
erişebileceği, hikaye bile anlatabileceğini, uygun diyalog kurabileceğini belirtmektedirler.
Otistik çocuklar okul döneminde çok fazla akademik ve sosyal uyum sorunuyla baş etme
durumundadırlar. Bu çocukların normal gelişenlerden farklı uyum ve öğrenme süreci olduğu
unutulmamalıdır.
Bu yaş grubunda eşlik eden psikiyatrik bozukluklar da görülebilir. Özellikle dikkat eksikliği
hiperaktivite bozukluğu (DEHB), obsesif kompulsif bozukluk (OKB), tikler, duygu durum
bozuklukları iyi değerlendirilmelidir.
Psikolojik olarak sağlıklı çocuklar yetiştirmek bozulmuş yetişkinleri
düzeltmekten kolaydır.
Fyodor Dostoyevski
Ergenlik ve Erişkinlik: Bu yaş dilimi diğer yaş dilimlerine oranla daha az bilinen bir yaş
grubudur. Yapılan çalışmalarda çocukluk çağında otizm tanısı alanların bir kısmında ergenlikte
gelişmeler ve az bir kısmında gerileme ve bozulmalar bildirilmiştir. Başka bir çalışma ise olguların
%82’sinin iletişim ve sosyal becerilerinde, %55’inin tekrarlayıcı davranışlarda ergenlik-erişkinlik
yıllarında ilerleme olduğunu bildirmiştir.
TEDAVİ
Otizm, şu anda sahip olunan bilgi ve yöntemlerle tamamen tedavi edilebilecek bir problem
değildir. Ancak uygun bir eğitim planı ve bazı durumlarda ilaç tedavisi ile otizmin bazı belirtileri
ortadan kalkabilir, uyum yetenekleri ve becerileri geliştirilip kendi kapasitesi içinde mümkün olan
en üst düzeye gelebilir. Ancak tedaviye başlarken çocuğun hangi noktaya varacağını kestirmek
mümkün değildir. Bu yine çocuğun probleminin şiddetine ve gösterdiği semptomlarının ne şekilde
bir araya geldiğine olduğu kadar, aldığı profesyonel desteğin ve eğitimin kalitesine de bağlıdır.
Otizmi tedavi eden herhangi bir ilaç yoktur. Ancak; Otizmde kullanılan ilaçlar daha çok
Otizmli bireylerde görülen hiperaktivite, saldırganlık, yeme sorunları, epilepsi nöbetleri, depresyon,
sıkıntı vb. durumlara karşı kullanılır.
ATİPİK OTİZM
Otistik bozukluk tanı ölçütlerini karşılamayan, başlangıç yaşı ve belirtileri açısından atipik
bir görünüm ortaya koyanlar için başka türlü adlandırılamayan yaygın gelişimsel bozukluk yani
Atipik Otizm terimi kullanılmaktadır. Atipik Otizm de, otizme benzer gelişimsel ve davranışsal bazı
sorunlar vardır. Genel olarak bilişsel ve iletişim becerileri otizmi olan çocuklardan daha iyidir.
Sosyal ilişki sırasında normal olmayan duygusal tepki ya da duyarlılıkları olabilir. Bu tanı ilk
görüşmede sıklıkla atlanır. Başlangıcı otizmdeki gibi belirgin değildir ve çoğu zaman okula
başladıktan sonra dikkat edilir. Bazen duygu durum değişkenliği, öfke patlamaları ve saldırgan
davranışlarla başvurabilirler. Sosyal becerilerde eksiklik vardır ancak otizmdeki kadar dikkat çekici
değildir. Anne babalar çocuğun empati yoksunluğundan şikayet ederler. Genelde iletişim sorunları
belirgin düzeyde değildir ve fark edilmesi güçtür. Sözel olmayan iletişimde de sorunlar vardır. Göz
teması azlığı, beden duruşu bozukluğu gibi. Dil gelişiminde gecikme ya da yineleyici konuşma gibi
otizmde tipik olan belirtiler genelde yoktur. Genelde düşüncede katılık ve ilgi alanı kısıtlılıkları
vardır, konu geçişlerinde sıkıntı yaşarlar. Bazılarında yoğun olarak ilgilendikleri özel konular, özel
ilgi alanları bulunabilir, fakat genelde kısa sürelidir. Bozukluğun gidişatı genellikle otizmden daha
iyidir. Tedavide otizmle benzer yöntemler kullanılır.
AŞIRI BİLGİSAYAR KULLANIMI OTİZMİ
ARTIRMAKTADIR.
BİZE ULAŞINNN!!!
REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA BÜRO AMİRLİĞİ
ADRES: Ergenekon Mah. Fatih Cad. No:1 Polisevi Binası Kat:1
TEL: 0370 412 61 20 (211)
FAX: 0370 412 40 20
HAZIRLAYAN: Yeliz KILIÇ