Asemptomatik Brugada Sendromu Doç.Dr. İlyas ATAR, Prof.Dr. Bülent ÖZİN Bașkent Üniverstesi Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye ÖZET Brugada sendromu yapısal olarak normal kalpte sağ prekordiyal EKG leadlerde ST segment elevasyonu ve artmış ani kardiyak ölüm riski ile karakterizedir. Tipik EKG bulgusu hastalarda zaman zaman ortaya çıkıp zaman zaman kaybolabilir. A NAHTAR K ELİMELER Ani kalp ölümü, Brugada sendromu Aseptomatic Brugada Syndrome ABSTRACT Brugada syndrome is characterized by an ST-segment elevation in the right precordial ECG leads and a high incidence of sudden death in patients with structurally normal hearts. Typical ECG changes which are the hallmark of disease can be masked sometimes. K EYWORDS Sudden cardiac death, Brugada syndrome İLETİŞİM ADRESİ Prof.Dr. Bülent ÖZİN Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye Asemptomatik Brugada Sendromu O tuz-beş yaşındaki erkek hastanın genel cerrahi bölümünce inguinal herni operasyonu öncesi değerlendirilirken çekilen EKG’si Sekil 1’de verilmiştir. Hastanın bilinen kalp hastalığı yokmuş. Hastanın sistem sorgulanmasında göğüs ağrısı, dispne, çarpıntı ve bayılma yakınmasının olmadığı öğrenildi. Hastanın özgeçmişinde bilinen sistemik hastalığı yokmuş ve 5 yıldır 1 paket-gün sigara kullanmaktaymış. Düzenli olarak ilaç kullanmıyormuş. Soygeçmişinde ailede ani ölüm öyküsü yokmuş. Şekil 1’deki EKG için Tanınız Nedir? 1. Normal EKG 2. Sağ dal bloğu 3. Aritmojenik sağ ventrikül displazisi/sağ ventrikül kardiyomiyopatisi 4. Brugada Sendromu 5. Hiperkalsemi Şekil 1’de 51 atım/dk hızında sinüs bradikadisi olan ve V1, V2 ve V3 derivasyonlarında J noktası ve ST yüksekliği olan bir EKG örneği 115 görülmektedir. EKG bulguları sağ dal bloğu ile uyumlu değildir. Hiperkalsemide EKG’de QT mesafesinde kısalma ve ST segment yüksekliği beklenebilir, ancak Şekil 1’deki bulgular hiperkalsemi ile uyumlu değildir. Aritmojenik sağ ventrikül displazisinde EKG’de sağ prekordiyal derivasyonlarda QRS sonrası epsilon dalgası gözlenebilir. Hastamızın EKG bulguları epsilon dalgası ile uyumlu değildir. Ayrıca hastanın ekokardiyografisi yapılıp ve tamamen normal olarak saptanmıştır. Şekil 1’deki EKG’de V1-V2’de J noktası ve ST segment yüksekliği ve negatif T dalgası mevcut olup bu bulgular Brugada sendromu için tipik kabul edilen Tip 1 (Coved tip) EKG bulgusu ile uyumludur. V3 te ise J noktası ST yüksekliği ve pozitif T dalgası vardır bu bulgu Brugada Sendromu için tanımlanan Tip 2 (Saddle-back) ile uyumludur. Hastanın sorgulmasında çarpıntı ve bayılma şikayetlerinin olmaması ve aile öyküsünde ani ölüm olmaması nedeniyle hasta asemptomatik Brugada sendromu olarak kabul edildi. ŞEKİL 1 Hastanın istirahat EKG örneği CİLT 6, SAYI 2, Haziran 2008 116 Türk Aritmi, Pacemaker ve Elektrofizyoloji Dergisi Hastaya Bundan Sonra Ileri Tetkik ve/ veya Tedavi Amaçlı Ne Yapalım? 1. Hiçbirşey yapmayalım, sadece takip edelim 2. Elektrofizyolojik çalışma yaparak ani ölüm riskini değerlendirelim ve sonra ne yapacağımıza karar verelim 3. ICD takalım Brugada sendromu, yapısal olarak normal kalplerde EKG’de sağ prekordiyal derivasyonlarda J noktası ve ST segment yüksekliği, T dalga negatifliği ile karakterize ani ölüm riskinin yüksek olduğu, miyokardda sodyum kanalını kodlayan genlerden SCN5A geninde mutasyonla seyreden bir klinik durumdur (1). Brugada sendromunun bütün ani ölümlerin yaklaşık %4-12’sinden, yapısal olarak normal olan kalplerdeki ani ölümlerin ise yaklaşık %20’sinden sorumlu olduğu düşünülmektedir (1). Brugada sendromlu hastaların tedavisinde etkinliğini kanıtlamış tek tedavi implante edilebilir kardiyoverter-defibrilatör (ICD) implantasyonudur (2). Ancak bu tedavinin maliyeti yüksek olup izlemde Brugada sendromlu hastalarda ICD tedavisi sonrası %20-32 arasında komplikasyon ve/veya uygunsuz tedavi bildirilmektedir (3). Bugün için Brugada sendromlu hastalarda ani ölüm riskinin senkop, ventriküler aritmi ve ani kalp durması öyküsü olan hastalarda daha K AYNAKLAR 1. Antzelevitch C, Brugada P, Brugada J, et al. Brugada syndrome: 1992-2002: a historical perspective. J Am Coll Cardiol 2003;41:1665-71. 2. Antzelevitch C, Brugada P, Borggrefe M, et al: Brugada syndrome: report of the Second Consensus Conference: endorsed by the Heart Rhythm Society and the European Heart Rhythm Association. Circulation 2005,111:659-670 3. Sarkozy A, Boussy T, Kourgiannides G, et al: Longterm follow-up of primary prophylactic implantable cardioverter-defibrillator therapy in Brugada syndrome. Eur Heart J 2007;28:334-344. CİLT 6, SAYI 2, Haziran 2008 yüksek olduğu ve bu hastaların ICD ile tedavi edilmesi gerektiği, diğer hastaların ise tedavisiz takip edilmesi gerektiği önerilmektedir (4). Brugada sendromlu hastaların prognozu ve ani ölüm riskinin belirlenmesinde kullanılması gereken parametreler konusunda literatürde çelişkili bilgiler mevcuttur. En büyük hasta sayısına sahip olan ve hastalığa adını da veren Brugada kardeşlerin sonuçları ve prognoz belirleyicileri ile Brugada dışı literatür arasında ciddi farklar mevcuttur. Elektrofiyolojik çalışma konusunda da Brugada kardeşlerin bulguları ile diğer literatür arasında ciddi farklılıklar mevcuttur. Brugada kardeşlerin bulguları bu hasta grubunda ani ölüm riskini belirlemekte elektrofizyolojik çalışmanın değerli olduğunu gösterirken Brugada dışı literatür bunun aksini söylemektedir. Yakın zamanda yayınlanan bir meta-analizde de elektrofizyolojik çalışma uygulamasının Brugada sendromlu hastalarda prognoz belirlemede değerli olmadığını göstermiştir (5). Mevcut veriler eşliğinde hastamızı Brugada sendromu kabul ettik ve hastalık hakkında ayrıntılı olarak bilgilendirdik. EKG bulgularını belirginleştirip hastalık semptomlarının ortaya çıkmasını kolaylaştıran durumlar hakkında hastayı ayrıntılı bilgilendirdik. Hastayı tedavi vermeksizin takibe aldık. 4. Brugada J, Brugada R, Brugada P: Determinants of sudden cardiac death in individuals with the electrocardiographic pattern of Brugada syndrome and no previous cardiac arrest. Circulation 2003;108:3092-3096. 5. Paul M, Gerss J, Schulze-Bahr E, et al. Role of programmed ventricular stimulation in patients with Brugada syndrome: a meta-analysis of worldwide published data. Eur Heart J. 2007;28:2126-33.