TARİHE BAKARAK BUGÜNÜ DOĞRU OKUMAK Prof. Dr. İlber

TARİHE BAKARAK BUGÜNÜ DOĞRU OKUMAK
Prof. Dr. İlber Ortaylı: Türkiye dünya tarihine merakı ve tarihçiliği ve arkeolojiyi cumhuriyetle
tanıyor değildir bunlar yanlış bilgilerdir, sonradan şişirme bilgilerdir fakat çok daha önemli bir
şeydir Türkiye tarih araştırmalarını yüksek bir coğrafya kültürü ve arkeoloji faaliyeti ile birlikte
düşünmektedir ve açıkçası mevcut sanayiyi kaybetmiş, mevcut kalifiye duygusunu uzun
süren 12 yıllık harplerde cihan harbi dahil yitirmiş, hem işe yarar çiftçisini, zanaatkarını,
demircisini hem Galatasaray Lisesi’ni, tıbbiyecisini bu harplerde yitirmiştir. Bazı başka
sahalara yönelmesi gerekirken mesela Almanya’ya Byzantinistik talebesi yolluyor, Hititoloji
talebesi yolluyor, arkeolog yetiştirmek için talebe yolluyor bilim tarihçisi çıkarmaya gayret
ediyor. Bunlar bir şuurdur bu şekilde bir dünya tarihi öğreteceksiniz ve öğreneceksiniz.
Dünyaya böyle bakacaksınız gelişmişlik sadece kuvvetli ordu mühendislik tababetin iyisi
değildir, budur. Başbakan hariciye nezaretinden daha muhteşem bir bina bu işe tahsis
ediliyor bunun öğretimine. Hariciye vekaleti o zaman şimdiki Kültür Bakanlığı Başbakanlık da
Ulus’ta maliyecilerin kullandığı bina. Bu bir şuurdur parantezi kapatıyorum. Dolayısıyla tarihte
böyle bir ayrım da mümkün değildir. Kaldı ki tabii Türkler tarihi özellikleri olan çok coğrafya
değiştiren aşağı yukarı 1200 yıllık hiç de fazla bir şey sayılmayan bir ırkın tarihinde1200 yıl
içinde bugünkü Çin’in iç sınırlarından Tuna boyuna kadar gezinen bir kavimdir yani
Anadolu’ya gelişimiz 1100’dür aslında. Çünkü Malazgirt’i kazanan Sultan Alparslan’ın
Malazgirt’ten öteye gitmeye pek niyeti yoktu. Onun gözleri Suriye ve Mısır’daydı o zamanki
dünyada zenginlik ve hakimiyet demek Mezopotamya, Suriye, Filistin ve Mısır’daydı. Öyle
kimse Malazgirt’ten ötesi alakasız yerlerde uğraşmaya kan dökmeye filan niyetlenmez. Hani
Bismarck söylemiş ya ‘Balkanlar mı demiş Pomeranyalı bir başıbozuğun kemiklerine
değmeyecek bir yer’ demiş Balkanlar için. Macarlar ölmeden biz başıbozuk deriz yani talipsiz
yarı asker sivil asker en eğitimsiz en donanımsız asker tipidir.
Asya denen kıtanın üzerinde Türklerin kuruluşunun hazmedilemediğini çok açık görürsünüz.
Mesela Ayasofya 1500 senelik bir mabettir yani 30’lu yıllarda 1500 yılını kutlayacağız bunun
900 senesi Hıristiyan kilisesi olarak geçti bütün dünyanın en büyük mabedi ama bütün
dünyanın en büyük mükemmel binası olarak insanları çekti ve bütün Hıristiyan milletlerinin
özlemiydi o yüzden zaten Katolikler biliyorsunuz 1204’te girdi Haçlılar kiliseyi soydular
Bizanssı ruhbanlı artık kendi kiliseleri yaptılar, bu rezalettir yani üstüne Müslümanlarda
istiyordu bunu 1453’te oldu 400 senede Müslümanlar kullandılar. Şimdi 1934’te Kemal
Atatürk’ün bunu bir müze haline çevirmesi çok büyük bir olay ve bu olay tekrarlanmadı
mesela büyük mescit büyük tahrip görmüştür yapısı değiştirilmiştir ortaya bir katedral inşa
edilmiştir simetrisi bozulmuştur. Tavandaki Bizans tipi oymalar Emevilerin yaptığı berbat
edilmiştir hala da kusura bakmayın ama bu insanlığın müzesidir diyen zihniyet yok bunu da
söyleyeyim buna rağmen hala insanlar geliyor biz burada ayin yapalım bir kere yapalım filan
orası artık öyle bir yer değil orası artık insanlığın büyük bir abidesi burada bunlar niye
oturuyor diyen var. Anadolu’da da birtakım hesaplaşmalar olabilir ama Anatolia dediğimiz yer
biliyorsunuz anıların olduğu bir yer olmaktan çok Yunanca şark demektir eski Helas kıtasına
göre şark sayılır tıpkı İranlıların Horasan da öyle doğu demektir imparatorlukların doğu
kesimi. Anadolu aşağı yukarı bizim Fırat Havzası’na kadar uzanan bölgenin coğrafi adıdır
eski klasik dünyada.