Ebeveynlere Yönelik Çocuk Yaşlarda Resmen Tavsiye Edilen
advertisement
%URúUHøODYH: (EHYH\QOHUH<|QHOLNdRFXN<DúODUGD5HVPHQ7DYVL\H(GLOHQ$úÕODUODøOJLOL%LOJLOHU (Güncellik: 20.09.2013) 5REHUW.RFK(QVWLWV5.,QH]GLQGHIDDOL\HW\DSDQ'HYDPOÕ$úÕ.RPLV\RQXQXQ67,.2$÷XVWRV ¶WHDoÕNODGÕ÷ÕJQFHOWDYVL\HOHUQHGHQL\OHDúD÷ÕGDNL\HQLOLNOHUGLNNDWHDOÕQPDN]RUXQGDGÕU. Rota Virüsü (yeni) Mevsim Gribi (Enflüanza) (JQFHOOHQPLú) +DVWDOÕ÷ÕQ6H\UL Rota YLUVOHUL LQVDQODUGD úLGGHWOL LVKDOH QHGHQ olabiOLU %X LVKDOOHU VÕN VÕN úLGGHWOL NDUÕQ D÷UÕVÕ NXVPD YH DWHú LOH ELUOLNWH J|UOU ho \DúD NDGDU olan çocukODUGDQ ¶Õ EX KDVWDOÕ÷D \DNDODQÕU Özellikle bebekler ve küçük çocuklar bu enfeksiyon QHGHQL\OH NXVPD YH LVKDO VRQXFXQGD VD÷OÕ÷Õ WHKGLW HGLFLDúÕUÕVÕYÕND\EÕQDX÷UD\DELOLU $OPDQ\D¶GD\ÕOGD \DNODúÕN ELQ oRFXN URWD YLUVOHUL HQIHNVL\RQX nedeniyle hasWDQHGHWHGDYLJ|UPHN]RUXQGDGÕU. +DVWDOÕ÷ÕQ6H\UL 0HYVLP JULEL VÕN VÕN J|UOHQ EDVLW VR÷XN DOJÕQOÕNOaUÕQGDQ IDUNOÕ RODUDN oRFXNODUGD GD FLGGL\H DOÕQPDVÕJHUHNHQELUKDVWDOÕNWÕU. .UHúYHRNXOODUGDNL \DNÕQ WHPDV VRQXFXQGD oRFXNODU KDVWDOÕ÷Õ birbirlerine buODúWÕUÕU YH DLOHOHULQH WDúÕU 0HYVLP JULELQH IDUNOÕ JULS YLUVOHUL QHGHQ ROXU 'DPODFÕN \DNÕQWHPDVYH\DVUWPH\ROX\ODEXODúÕU +DVWDOÕ÷ÕQ EHOLUWLOHUL DUDVÕQGD |QH oÕNDQODU, DQLGHQ EDúOD\DQ \NVHN DWHú EDú NDV YH HNOHP D÷UÕODUÕGÕU %D]Õ GXUXPODUGD KDVWDOÕN ELUNDo KDIWD VUHQ ELU VH\LU J|VWHUHELOLU $OPDQ\D¶GD KHU \ÕO ELQOHUFH LQVDQ do÷UXGDQ YH\D GROD\OÕ RODUDN ELU JULS KDVWDOÕ÷ÕQÕQ VRQXoODUÕQGDQ GROD\Õ KD\DWÕQÕ ND\EHtmektedir – EXQODUÕQDUDVÕQGDoRFXNODUGDYDUGÕU. $úÕ øNLVL GH D÷Õ]GDQ DOÕQDQ LNL IDUNOÕ DúÕ maddesi mevcuttur. BunODU DNWLI \D GD FDQOÕ DúÕ GHQHQ maddeOHU ROXS EXQODUÕQ LoHUL÷LQGH ]D\ÕIOaWÕOPÕú UHWNHQOL÷L NRUXQDQ YH EHGHQLQ ED÷ÕúÕNOÕN VLVWHPLQL harekete geçiren ancak bLU KDVWDOÕ÷D Qeden RODPD\DQ DúÕ YLUVOHUL YDUGÕU $úÕ WUQH ED÷OÕ RODUDNDUDODUÕnGDG|UWKDIWDDUDEÕUDNÕODUDNLNL\DGD üç kez tekrar edilmelidir. $úÕ\D oRFXN LOD KDIWDOÕNNHQ EDúODQPDOÕ ve böyOHFH DúÕ 16 ila 22 KDIWDOÕNNHQ WDPDPODQPÕú ROPDOÕGÕU Akut ishal olan \DGDNXVDQEHEHNOHUGHDúÕQÕQHUWHOHQPHVLJHUHNLU %D÷ÕúÕNOÕN VLVWHPL ER]XkOX÷X ROGX÷X ELOLQHQ ya da úSKHHGLOHQYH\D HIV enfeksiyonu olan bebeklerde DúÕ \DSÕOPDPDVÕ JHUHNLU $úÕQÕQ EDúDUÕ\OD JHUoHNOHúPHVLQL DQQH VWQGH EXOunan antikorlarla WHKOLNH\H DWPDPDN LoLQ D÷Õ]GDQ DOÕQDQ DúÕGDQ ELU VDDW |QFHVLQGH YH VRQUDVÕQGD ooFX÷XQX]X emzirmemelisiniz. Yan Etkileri $úÕJHQHOOLNOHL\LELUúHNLOGHWROHUHHGLOLU$QFDN\LQH GH GúN ELU ED÷ÕUVDN Lnvajinasyonu riski, yani ba÷ÕUVD÷ÕQELUNÕVPÕQÕQNÕYUÕlarak d÷POHQPHVi söz konusu olabilir %X ULVN oRFX÷XQ \DúÕ LOHUOHGLNoH artWÕ÷ÕQGDQ DúÕ VHULVLQH \XNDUÕGD WDULI HGLOGL÷L JLEL olaELOGL÷LQFHHUNHQEDúODQPDOÕGÕU $úÕ 67,.2 JULS DúÕVÕQÕ JHQHO DQODPGD EWQ oRFXNODU için tavsiye etmez, sadece daha önce geçirilen bir KDVWDOÕN QHGHQL\OH KDVWDOÕN ULVNLQLQ GDKD \NVHN ROGX÷X oRFXNODU LoLQ WDYVL\H HGHU $úD÷Õ SaksonyaGD DúÕQÕQ \RO DoDELOHFH÷L ]DUDUODU LoLQ ödenen tazminatlar GLNNDWHDOÕQDUDN JULSDúÕVÕ \ÕOÕQGDQ EHUL DOWÕ D\ YH GDha büyük çocuklar için resmen tavsiye edilmektedir. Bu tavsiye ile 67,.2¶QXQ X]PDQ GH÷HUOHQGLULlmesine muhalefet edilmemektedir. AynÕHWNLOLOL÷HVDKLSIDUNOÕJULSDúÕODUÕPHYFXWWXU: L÷QH olarak verilebilen inakWLI |O DúÕODU, ve 2013 \ÕOÕndan beri her iNL EXUXQ GHOL÷LQH EXUXQ VSUH\L olarak VÕNÕODQ DNWLIFDQOÕELUDúÕ (LAIV). dRFX÷XQX] LoLQ KDQJL DúÕQÕQ DQODPOÕ RODFD÷ÕQÕ GRNWRUXQX]a GDQÕúPDOÕVÕQÕ] *ULS DúÕODUÕQÕQ NRUX\XFX HWNLVL VDGHFH LOD D\ DUDVÕ ROGX÷X GHYDP HWWL÷L LoLQ, DúÕQÕQ \ÕODúÕUÕ HQ L\LVL VRQEDKDUGD WHNUDUODQPDVÕ gereklidir. DaKD |QFH KLo JULEH NDUúÕ DúÕ ROPDPÕú olan çocuklar, LON DúÕGDQ VRQUD KDIWDGDQ HUNHQ ROPDPDN úDrWÕ\OD LNLQFL ELU DúÕ GR]X LOH tekrar DúÕ ROPDOÕGÕU. Yan Etkileri *ULS DúÕODUÕ JHQHOOLNOH L\L ELU úHNLOGH WROHUH HGLOLU. EnMHNVL\RQOX L÷QH LOH \DSÕODQ DúÕGD DúÕ RODQODUÕQ LOD ¶VL DUDVÕQGD L÷QHQLQ \DSÕOGÕ÷Õ QRNWDGD JHoLFL RODUDN D÷UÕODUÕQ PH\GDQD JHOPHVL mümkündür. Burun spreyi tatbik edildikten sonra ise EDúYHNDVD÷UÕODUÕKDOVL]OLNYHLúWDKVÕ]OÕNPH\GDQD gelebilir. %HEHNOHUdRFXNODUYH*HQoOHULoLQ$úÕ7DNYLPL $úÕQÕQ7U Haftalar halinde \Dú 6 $\ODUKDOLQGHoRFX÷XQ\DúÕ 2 (U3) 3 4 U4 <ÕOODUKDOLQGHoRFX÷XQ\DúÕ 11 - 14 15 - 23 2-4 5-6 U6 U7 U7A/8 U9 7-8 G2 G3 G4 N N - - - - - - - - A1 N Hib* G1 G2 G3 G4 N N IPV* G1 G2 G3 G4 N N Hep B* G1 G2 G3 G4 N N dTaP** - G1 Meningokoklar (12 aydan sonra) G1 Pnömokoklar Rota Virüsleri*** MMR / 6XoLoH÷L G1 G2 G2 G3 G4 N G1 G2 - A2 A1 N (G3) N G1-G3 SM HPV Mevsim Gribi**** 12 - 17 J1 G1 DTaP*/ 9 - 11 $úD÷Õ6DNVRQ\D: 6 aydan büyük herkes için G = 7HPHODúÕYH\DWDPDPODQPDPÕúELUDúÕNRUXPDVÕQÕQWDPDPODQPDVÕ A = $úÕWD]HOHPHVL N= 7HNPLODúÕVÕ(KHQ]DúÕROPD\DQKHUNHVLQWHPHODúÕVÕYH\DKHQ]WDPDPODQPDPÕúELUDúÕVHULVLQLQWDPDPODQPDVÕ) SM = .Õ]ODULoLQVWDQGDUWDúÕ(3 DúÕ) * EXDúÕPDGGHOHULoR÷XQOXNOD¶OÕDúÕODUKDOLQGHYHULOLU ** \DGD\DúÕQGDQVRQUD$¶\DHNRODUDNGúNGLIWHULWRNVRLWLoHUL÷LGRODQELUDúÕNXOODQÕOÕU *** 1. DúÕQÕQKHQ]oRFXNKDIWDOÕNNHQ\DSÕOPDVÕJHUHNLUNXOODQÕODQDúÕPDGGHVLQHED÷OÕRODUDNHQD]KDIWDDUD\OD\DGR]XQ verilmesi gerekir. **** VRQEDKDUD\ODUÕQGD'Q\D6D÷OÕNgUJWWDUDIÕQGDQWDYVL\HHGLOHQJQFHODQWLMHQNRPELQDV\RQOX\ÕOOÕNDúÕ DTaP (difteri, tetanos, ER÷PDFD); Td (tetanos, difteri); HiB (hemofil enflüanza, b tipi); IPV (polyo miyelit); Hep B (hepatit B); MMR-V (kÕ]DPÕN, kabakulak, NÕ]DPÕNoÕN- VXoLoH÷L); HPV (insan papilloma virüsü) U= (UNHQ7DQÕ0XD\HQHVL J= Genç Muayenesi Information Aşağı Saksonya Eyaleti Sağlık Dairesi Erken çocukluk döneminde genel olarak tavsiye edilen aşılar hakkında ailelere yönelik bilgiler Ağustos 2012 Erken çocukluk döneminde genel olarak tavsiye edilen aşılar hakkında ailelere yönelik bilgiler Yayınlayan: Niedersächsisches Landesgesundheitsamt (Aşağı Saksonya Eyaleti Sağlık Dairesi) Roesebeckstr. 4-6 30449 Hannover Tel 0511 / 4505-0 Fax 0511 / 4505-140 www.nlga.niedersachsen.de 7. baskı, Ağustos 2012 Aşı broşürleri Aşılar – Neden aşı? Aşılar tehlikeli enfeksiyon hastalıklarına karşı yapılan mücadelede en önemli ve en başarılı önleyici tedbirdir. Korunması gerekilen hastalıklara karşı tam veya en azından kapsamlı bir koruma sağlar. Fakat bu koruma uzun vadede sadece temel aşıları müteakip gerekli olan tazeleme aşılarının da aynı şekilde yapılmasından sonra sağlanmış olunur. Bundan dolayı doktorunuz tarafından öngörülmüş olunan aşı randevularına muhakkak uyunuz. Karma aşı maddesi içeren aşılar prensipte iğne sayısı azalacağından ve aşı hedefine daha çabuk ulaşılacağından avantaj teşkil eder. Şuanda Almanya’da bazı hastalıklara (boğmaca, kabakulak, kızamıkçık) karşı tek aşı bulunmamakta ve böylece zorunlu olarak karma aşılar verilmektedir. Karma aşılar aynı şekilde tek aşılar gibi dokunmaz. Yan etkileri Bugün aşılarda kullanılan aşı maddeleri prensipte iyi tolere edilebilir. Bazen aşı yapıldıktan birkaç gün sonra aşı yapılan yerde ağrılar ortaya çıkabilir veya geçici bir süre için çocuğunuzun ateşi yükselebilir ya da keyifsizlik görülebilinir. Bu tepkiler aşının etkili olduğuna dair bir işarettir. Bunlar vücudun aşı maddesiyle uyum içersinde olduğunu gösterir. Beklenmedik şekilde daha kuvvetli yan etkiler sağlıklı çocuklarda çok nadir olarak ortaya çıkar. Aşıdan dolayı ortaya çıkan ağır bir yan etki durumunda aşıyı yapan doktorun derhal bilgilendirilmesi ve çocuğun acilen tedavi altına alınması gerekir. Bu nadir durumlar Sağlık Dai- resine bildirilir ve araştırmaya devam edilir. Aşı belgesi ve aşı ücreti Çıkartılan aşı karnesi çocuğunuz için önemli bir belgedir ve bundan dolayı diğer önemli belgelerle birlikte örn. kimlik belgesi veya daha sonra pasaportla birlikte muhafaza edilmeli ve doktora gidildiği zaman gösterilmelidir. Aşılar 01.04.2007 tarihinden itibaren hastalık sigortalarının zorunlu hizmetler kapsamı içersinde yer almaktadır. Doktorunuz hangi aşıların yasal sağlık sigortanız tarafından ödendiği konusunda sizi bilgilendirir. Aşı yapılmaması gereken durumlar 38,5°C üzeri ateşli akut ağır enfeksiyonlarda aşı yapılmaması gerekir, çünkü bu durumda aşının etkili olup olmadığına güvenilemez. Fakat hafif hastalıklar (örn. yüksek ateş içermeyen soğuk algınlıkları) gerekli olan aşıyı yapmamak için bir sebep oluşturmaz. Mevcut olan alerjik hastalıklarda (örn. astım, kronik egzama) aşı yapacak olan doktorun daha önceden bu hastalıkların olduğuna dair bilgilendirilmesi gerekir. Fakat bu hastalıklar çoğunlukla aşı yapılmaması için bir sebep oluşturmaz. Tam tersine alerjik hastalıklara sahip çocuklar enfeksiyondan korunmuş olmalıdırlar. Diğer kronik hastalıklarda aşıyı yapacak olan doktor münferit durumda bir aşı yapmanın mümkün olup olmadığına dair karar vermesi gerekir. Bundan dolayı doktor mevcut bir kronik hastalığın olup olmadığına dair bilgilendirilmesi gerekir. 1 Aşı broşürleri Aşı, bireysel koruma ve uygulamalı dayanışma yakalanan kişilerin %30’undan daha fazlası bu hastalıktan dolayı ölmektedir. Daimi aşı komisyonu (STIKO)1 tarafından tavsiye edilmiş aşılar çocuğunuzu sonucu ömür boyu sakatlık veya ölüm olabilecek ağır hastalıklara karşı önemli bir koruma sağlar. Ayrıca bu aşılar mevcut kronik hastalıklardan dolayı aşı olamayan, örn. canlı aşı maddeleri alamayan ve bundan dolayı çok fazla enfeksiyon tehlikesine maruz kalan diğer çocuklara karşı bir uygulamalı dayanışma oluşturur. Sağlıklı çocuklar aşılar sayesinde koruma altında olduğu zaman enfeksiyonların yayılması durdurulmuş olunur. Böylece aşı yapılamayan çocuklar da dolaylı olarak koruma altına alınır. Aşı Sağlıklı bir çocuğun kesinlikle koruma altında olması gereken hastalıklar Tetanos (kazıklı humma) Hastalık Tetanos hayati tehlike arz eden bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalığı yapan mikrop (tetanos bakterileri) özellikle topraklarda ve tozlarda çok bulunur ve yaralanma durumunda yaraya ulaşır. Bakteriler sinir sistemine zarar veren ve özellikle solunum kaslarında ağır kramplara yol açan zehirli maddeler (toksinler) üretirler. Hastalığın nedensel bir tedavisi olmadığı için bugün bile hastalığa Almanya için geçerli yapılması gereken aşılar Alman Sağlık Bakanlığının (ASB) görevlendirdiği bir uzman konseyin tavsiyelerine dayanmakta ve bu konseyin görev yeri Berlin Robert Koch-Enstitüsündedir (www.rki.de > Komisyonlar > Daimi aşı komisyonu).. 1 2 Aşı birkaç haftalık aralıklarla birkaç defa tekrarlanmalıdır. Bu aşı çoğunlukla diğer aşı maddeleriyle (örn. difteri, çocuk felci de dahil) birlikte karma aşı olarak yapılmalıdır. Tazeleme aşısı her 10 yılda bir prensipte difteri ve boğmaca aşısıyla birlikte karma aşı olarak yapılmalıdır. Yan etkileri Aşı yapılan yerde birkaç gün şişkinlik görülebilir ve ağrı yapabilir. Çok nadir durumlarda ateş yapabilir. Difteri Hastalık Difteri üst solunum yollarında hayati tehlike arz eden çok bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalık difteri bakterilerinin ürettiği zehirler (toksin) vasıtasıyla bulaşır. Difteri, hastaların öksürük ve aksırığıyla fakat sağlıklı bakteri taşıyıcılarından yada cilt yaralarından da bulaşır. Hastalık ağız ve boğaz alanında ve iltihaplı bademcik tabakalarında ve tüm boğaz alanında kuvvetli kızarıklık ve şişmeyle kendini belli eder. Hastalığa bulaşmış kişiler hava alamazlar ve boğulma tehdidi oluşur. Difteri bakterileri tarafından oluşturulan zehirli maddeler ağır kalp rahatsızlıklarına yol açar, böbrekleri ve sinir sistemini etkiler. Hastalık Almanya’da çok nadir olarak görülse bile enfeksiyonun diğer ülkelerde çok sık ortaya çıkmasından dolayı Almanya’ya da istemeyerek taşınması mümkün olabilir. Aşı broşürleri Aşı Difteri aşısı bir difteri enfeksiyonuna karşı en güvenli ve en iyi şekilde koruma oluşturur. Aşı prensipte diğer aşılarla birlikte karma olarak yapılır. Temel aşı kullanılan aşı kombinasyonuna göre üç dört defa yapılmalıdır. Tazeleme aşısı her 10 yılda bir prensipte tetanos ve boğmaca aşısıyla birlikte karma olarak yapılmalıdır. ve dünyanın diğer birçok ülkesinde çocuk felci sadece tutarlı şekilde yapılan aşılardan dolayı ortadan kalkmaktadır. Aşı Aşının tüm bebekler için 8. haftadan itibaren diğer aşılarla birlikte karma olarak yapılması tavsiye edilir. Temel aşılama için çok sayıda iğne gereklidir. Poliooral aşı Almanya’da 1998 yılından beri yapılmamaktadır. Yan etkileri Yan etkileri Çocuklarda aşıdan dolayı yan etkiler oldukça nadir görülür. Gençlerde ve yetişkinlerde geçici olarak ateş yapabilir. İğne yapılan yerde ateş veya ağrı şeklindeki yan etkiler oldukça nadirdir. Çocuk felci (Poliomyelit, Polio) Hastalık Hastalık Çocuk felci omurilik sinir merkezinin tahrip olduğu çok yüksek bir virüs hastalığıdır. Bu hastalığın sonucu olarak tüm kas sisteminde özellikle kol, bacak ve solunum kaslarında felçler ortaya çıkabilir. Hastalığın hala bugün bile nedensel bir tedavisi ve iyileştirilmesi yoktur. Çocuk felci Almanya’da artık ortaya çıkmamaktadır. Fakat hastalığın her zaman diğer ülkelerden örn. Pakistan, Afganistan veya bazı Afrika ülkelerinden Almanya’ya taşınması ve aşı yaptırmamış olan kişilere bulaşması mümkün olabilir. Hastalığın Almanya’da daha fazla yayılmasını önlemek için tüm çocukların aşılanmaya devam edilmesi çok önem teşkil etmektedir. Fakat ayrıca gençlere ve yetişkinlere tam olarak yapılmış bir temel aşıdan sonra (üretici firmanın verilerine göre) bir tazeleme aşısı da yapılmalıdır. Almanya Boğmaca (Pertussis) Boğmaca sadece çocuklarda değil, her yaşta görülebilen öksürükle kendini gösteren mikropların neden olduğu çok bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Damlacık enfeksiyonu yoluyla insandan insana bulaşır. Çoğunlukla birkaç hafta süren hastalık seyri esnasında özellikle geceleri çok sayıda şiddetli ve kasılmalı öksürük atakları ortaya çıkar. Bu ataklar çoğunlukla kusma ve nefes darlığıyla bağlantılıdır. Bebeklerde bu öksürük atakları tamamen yok olabilir fakat bunun yerine ani bir solunum durması oluşabilir. Hastalığa sıkça akciğer iltihabı da eşlik eder, ayrıca orta kulak enfeksiyonu ve ani kramplar da mümkün olabilir. Boğmaca hastalığını geçirenler ömür boyu bağışıklık kazanmazlar. Aşı Aşı direkt olarak 2. ayı doldurduktan sonra çoklu şekilde diğer aşılarla birlikte karma olarak yapılmalıdır. 5. ve 6. 3 Aşı broşürleri yaşlarda ve gençlik döneminde bir tazeleme aşısının yapılması tavsiye edilmektedir. hafif yan etkiler yanında ara sıra ayrıca halsizlik, mide-bağırsak şikayetleri veya ateş yükselmesi de görülebilir. Yan etkileri Kızamık Aşı tepkisi olarak ara sıra ateş çıkabilir, bebeklerde ateş kramplarının görülmesi mümkündür. Hemofilus influenzae Tip b Hastalık Hemofilus influenzae Tip b (Hib) adından dolayı sıkça influenza virüsüyle (grip virüsü) karıştırılan bir bakteridir. Çocuklarda kulak, burun, boğaz bölgesinde hayati tehlike içeren iltihaplı hastalıklara örn. epiglot iltihabını veya menenjit hastalığına sebep olabilir. Tedavi imkanlarına rağmen işitme kaybı ve gelişim bozuklukları arta kalabilir. Bazen enfeksiyon ölümle sonuçlanabilir. Ağır Hib enfeksiyonları en sık ilk beş yıl içersinde ortaya çıkar. Aşı Bundan dolayı 1990 yılından beri tüm küçük çocuklar için aşı yapılması tavsiye edilmektedir. Normal olarak temel aşı diğer standart aşılarla birlikte yapılır ve ikinci aydan itibaren başlar. Toplam dört aşı yapılır. Aşılar çok güvenlidir ve genel olarak tazeleme aşılarının yapılmasına gerek yoktur, çünkü beşinci yaştan itibaren Hib-enfeksiyonları çok nadir olarak ortaya çıkar. Yan etkileri Yan etkiler nadiren görülür. Bu yan etkiler arasında iğne yapılan yerde ağrı ve geçici olarak cilt kızarıklığı veya şişkinlik olur. İğne yapılan yerde ortaya çıkan 4 Hastalık Kızamık virüsü çok kolay şekilde damla enfeksiyonu olarak insandan insana geçer. Hastalık yüksek ateş, öksürük, gözlerde sulanma ve kızarma ve tipik deri döküntülü olarak çoğunlukla ağır seyreden bir durumdur. Hastalık en azından iki hafta sürer. Özellikle hastalık komplikasyonlarından korkulmaktadır: kızamık hastalığına yakalanmış 1000 kişiden birinde beyin iltihabı ortaya çıkar. Hastalık çoğunlukla ölümcül olabilir veya kalıcı beyin hasarları bırakabilir. Fakat ayrıca akciğer dokusu iltihapları, orta kulak iltihapları, işitme kaybı ve görme bozuklukları ortaya çıkabilir. Gençlerde ve yetişkinlerde hastalık seyri çoğunlukla özellikle dramatik olabilir. Çok nadir şekilde (100.000 hastadan 7-11tanesinde) geçirilmiş olunan bir enfeksiyonun geç etkileri ağır nörolojik bozukluklar olarak ortaya çıkar ve bu hastalık hakkında olabilecekleri önceden tahmin edebilme çok zordur (Subakut sklorazan panensefalit, SSPE). Aşı Kızamık aşısı pratik olarak kabakulak ve kızamıkla birlikte (MMR) karma olarak yapılır ve son zamanlarda suçiçeği (MMR-V) aşısıyla da birlikte yapılır. İlk aşı prensipte 11 ila 14 aylık arasında yapılır ve ikincisi en azından dört haftalık arayla yapılır. İkinci aşıyla birlikte çok iyi ve çok uzun bir koruma sağlanmış Aşı broşürleri olunur. Bir sağlık kuruluşuna kayıt yaptırarak veya kızamık hastalığına yakalanmış kişilerle olası bir temasa girildikten sonra ilk MMR-Aşısı 9. aydan itibaren yaptırılabilinir. Yan etkileri Yan etkiler olarak aşı yapılan yerde hafif bir yanma ve kızarıklık ortaya çıkabilir. Aşı yapıldıktan yaklaşık altı ile on gün arasında genellikle bir ila iki gün için kısa süreli ateş çıkması baş gösterebilir. Hafif deri döküntüsü (kızamık sonrası reaksiyonlar), şişmiş lenf düğümleri veya tükürük bezlerinde kabakulak benzeri şişliklerin görülmesi çok nadirdir ve sadece geçicidir. Yüksek ateş görüldüğünde doktorun talimatına göre örn. ateş fitili verilebilinir. Trombosit azalması ve muhtemelen kızamık aşısının sebep olduğu beyin iltihabı (kızamık ensafalit) gibi komplikasyonlar çok nadir olarak gözlemlenmektedir. Kabakulak hastalığının uzun süreli bir sonucu olarak ayrıca diyabet (şeker hastalığı) de ortaya çıkabilir. Aşı Kabakulak aşısı çoğunlukla kızamık, kızamıkçık ve suçiçeği aşısıyla karma olarak yapılır. Yan etkileri Bakın, kızamık. Kızamıkçık Hastalık Kabakulak Kızamıkçık hastalığı ateş, deri döküntüsü ve şişmiş lenf bezleriyle kendini gösteren çoğunlukla hafif seyreden bir virüs hastalığıdır. Hastalık çocuklarda ve gençlerde genel olarak zararsızken hamile kadınlarda virüsler anne karnındaki bebeğe geçebilir. Özellikle gebeliğin ilk yarısında anne karnındaki bebeğin gözlerinde, kulaklarında, kalbinde ve beyninde ömür boyu sakatlıkla sonuçlanabilecek ağır deformasyonlar oluşabilir. Hastalık Aşı Kabakulak hastalığı da damlacıklar vasıtasıyla geçen bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalık ateş, baş ağrısı ve tükürük bezlerinin şişmesiyle kendini gösterir. Genel olarak aynı zamanda beyin zarlarının ve bazen beynin iltihaplanması durumu da ortaya çıkar. Kabakulak hastalığında gerçi çok nadir, fakat tipik bir komplikasyon da işitme duyusunun azalması veya hatta kaybolmasıdır. Ergenlik ve genç yetişkin çağındaki gençlerde üreme bezleri (gençlerde testisler, kızlarda yumurtalıklar) genellikle kısırlığa yol açan ek komplikasyonlar oluşturur. Kızamıkçık aşısı çoğunlukla kızamık, kabakulak ve suçiçeği aşısıyla karma olarak yapılır. Yan etkileri Bakın kızamık. Varisella (suçiçeği) Hastalık Suçiçeği virüs yoluyla geçen bir hastalıktır. Hastalık damla enfeksiyonuyla geçer. Hastalık temel olarak suçiçeği adı da ifade ettiği gibi zorlu geçen bir süreçtir. Hastalık bulaştıktan sonra yakl. 7 ila 14 gün hafif ateş yükselme5 Aşı broşürleri siyle ve çok sayıda küçük kırmızı lekelerle başlar. Hemen deride içi sıvı dolu kabarcıklar oluşur ve bunlar kuruyup kabuk tutmaya başladığında daima yeni lekeler ve kabarcıklar başlar („Yıldızlı gökyüzü“). Üst kafa derisi ve mukoza yapısının bozulmasına yol açılır. Bu hastalığa yakalanan çocukların ve gençlerin yakl. %5’inde sinir sisteminde kısmen önemli komplikasyonlara yol açılır. Erken çocukluk çağında aşı yapılması daha sonraki yaşlarda sıkça ortaya çıkabilen zona (Herpes zoster) hastalığına karşı muhtemelen önemli ölçüde tedbir alınmış olunur. Aşı Aşının 1. dozu genel olarak 11 ila 14 aylıkken yapılır, ya aynı zamanda 1. MMR-aşısıyla veya en erken bundan 4 hafta sonra. Ayrıca bu arada bir MMRSuçiçeği karma aşı maddesi (MMRV) bulunmaktadır. Suçiçeğine karşı ilk aşı için suçiçeği- aşı maddesinin ve MMRaşı maddesinin farklı vücut yerlerinde aynı anda birlikte kullanılması tercih edilmelidir, çünkü MMRV-Karma aşısı yapıldıktan sonra aşıyı müteakip 5-12 gün boyunca ateş nöbetlerinin artması riski bulunur. Suçiçeğine karşı 2. aşı 15 ila 23 aylıkken yapılmalı ve bir MMRVKarma aşı maddesiyle uygulanabilinir. İki doz suçiçeği veya MMR-suçiçeği aşısı arasındaki minimum mesafe kullanılan aşı maddesine bağlı olarak 4 ila 6 hafta arasında olmalıdır. Şimdiye kadar suçiçeği geçirmemiş olan aşı yapılmamış çocuklara ve gençlere aşı üretici firmasının verilerine göre iki defa aşı yapılmalıdır. Şimdiye kadar sadece 6 bir defa suçiçeği aşısı yapılmış çocuklar ve gençler ikinci aşıyı da yaptırmalıdırlar. Yan etkileri Aşıyı müteakip gözlenmiş olunan yan etkiler tüm yaş gruplarında düşüktür. Ara sıra kabarcık şeklindeki deri döküntüsü ve hafif ateş yükselmesiyle suçiçeği enfeksiyonunun zayıflatılmış haline tekamül eder. Meningokok Hastalık Meningokoklar tehlikeli bir beyin zarı iltihabına yol açabilen bakterilerdir. Hastalığa yol açılması öksürme, hapşırma veya konuşma sırasında damla enfeksiyonu vasıtasıyla oluşabilir. Hastalık mesela yüksek ateş, küçük cilt kanamaları, dayanılmaz baş ağrıları ve ense sertliği şeklinde kendini gösterir. Dünya çapında farklı Meningokok grupları (A, B, C, W135, Y) vardır. Almanya’da ağırlıklı olarak B ve C gruplarındaki Meningokok hastalıkları ortaya çıkar. Özellikle küçük çocuklar ve gençler bu hastalıktan muzdariptir. Bu hastalığa yakalanmış kişilerde enfeksiyon iyi tedavi edilebilmesine rağmen hastalığa yakalanan kişilerin %10 ila 20’si arasındaki kişilerde komplikasyonlar ortaya çıkabilir ve yoğun tıbbi tedbirlere rağmen Almanya’da ağır seyreden beyin zarı iltihabından dolayı sürekli olarak çocuklar hayatlarını kaybetmektedir. Aşı Meningokok-C tipi Konjuge aşı maddesiyle yapılan bir aşının 2. yaşındaki tüm çocuklar için mümkün olduğunca erken bir zamanda yapılması tavsiye Aşı broşürleri edilmektedir. Bu aşı bir defa yapılır. Aşı yapılmamışsa 18. doğum gününe kadar yapılması gerekir. Sağlık açısından özellikle tehlike altında olan çocuklar (örn. doğuştan veya daha sonradan bağışıklık yetmezliği olanlar, dalağı olmayanlar) için diğer meningoklara karşı etkin olan (A, C, W 135 ve Y grubu) „4-güçlü aşı maddesinin“ yapılması tavsiye edilmektedir. Bir yaşına kadar tavsiye edilen „Polisakarrid aşılar“ denilen ve bir veya iki yaşından itibaren yapılması gereken “konjuge aşılar” vardır. Son bahsedilen aşının ayrıca menenjit riski olan diğer ülkelere seyahat edildiğinde yapılması tavsiye edilir. Yan etkileri Olası yan etkileri iğne yapılan yerde ortaya çıkan tepkiler ve halsizlik, ateş yükselmesi veya mide bağırsak şikayetleri gibi hafif genel tepkilerdir. Pnömokok Hastalık Pnömokok 80 üzerinde farklı tipleri bulunan bakterilerdir. Akciğer enfeksiyonu, beyin zarı enfeksiyonu veya orta kulak enfeksiyonu gibi farklı hastalıkları tetikleyebilirler. Bulaşma damla enfeksiyonu vasıtasıyla olur. Hastalıklar sağlıklı gençlerde prensipte komplikasyona yol açmaz. Kronik ön hastalığa sahip olan veya savunma mekanizmaları zayıf olan yaşlılarda ve yetişkin veya çocuklarda hastalık ölümcül seyredebilir. Aşı Temmuz 2006 yılından itibaren pnömokok aşısı 24 aya kadar olan tüm çocuklar için tavsiye edilmiştir. Aşı 2. aydan itibaren yapılabilinir. Aşı bu yaş grubu için geliştirilmiş olunan „Konjuge aşı“ diye adlandırılan bir aşıyla birkaç defa yapılabilinir. Yan etkileri Yan etkiler olarak aşı yapılan yerdeki tepkiler görülür, fakat ayrıca ateş, aşırı duyarlık veya mide bağırsak şikayetleri de ortaya çıkabilir. Mevsimsel grip (Influenza) Hastalık Virüsler yoluyla bulaşan mevsimsel grip sıkça ortaya çıkan sıradan soğuk algınlığı hastalıklarının tersine çocuklarda da ciddi alınması gereken bir hastalıktır. Hastalık damla yoluyla veya doğrudan vücut teması yoluyla bulaşır. Hastalık belirtileri yüksek ateş, baş, kas ve vücut ağrıları olarak kendini gösterir. Bazı durumlarda hastalık bir hafta boyunca sürebilir. Almanya’da her yıl grip hastalığının dolaylı veya dolaysız sonucu olarak aralarında çocuklarında bulunduğu binlerce kişi ölmektedir. Aşı Grip aşısının koruma süresi sadece 8 ila 12 ay arasında olduğu için aşının her yıl tekrarlanması gerekir. Küçüklerde ve okul çocuklarında ilk grip aşısında dört hafta aralıklarla iki iğnenin vurulması gereklidir. 2004 yılından beri Aşağı Saksonya’da – çok sayıda diğer Eyaletler de dahil olmak üzere – influenza aşısı altıncı aydan itibaren resmi olarak tavsiye edilmiştir. Bu sayede influenza aşısından kaynaklanan bir sorun olması durumunda genel olarak bir tazminat hakkı doğmaktadır. Fakat 7 Aşı broşürleri daimi aşı komisyonunun profesyonel değerlendirmesi bundan dolayı etkilenmez. Yan etkiler Grip aşısı iyi tolere edilir. Fakat aşı yapılan kişilerin yaklaşık %10 ila 20’si arasında aşı yapılan yerde geçici ağrılar görülür. Hepatit B (Serum hepatit) Hastalık Hepatit B bulaşıcı bir karaciğer iltihabıdır. Hastalık Hepatit B-virüsü bulaşan bir insanın kanı veya vücut sıvısıyla geçer. Hastalık bulaşmış olunan çok sayıda insan yıllarca sağlıklı kalır ve bu enfeksiyondan haberleri olmaz. Özellikle önemli olan Hepatit B virüsünün cinsel ilişkiden de geçebileceğidir. Bu enfeksiyona sahip bir annenin virüsü çocuğuna da bulaştırması mümkündür. Özellikle korkulan durum bir karaciğer sertleşmesine veya karaciğer kanserine dönüşebilen kronik karaciğer iltihabıdır. Bu durum çoğunlukla ölüme yol açar. Almanya’da halkın %0,4 ila 0,7’si kronik olarak bu hastalığa bulaşmıştır. Bu hastalığa bulaşmaya karşı tek güvenli koruma Hepatit B’ye karşı zamanında yapılan bir aşıdır. Aşı Hepatit B-aşısı üç defa yapılmalıdır. Aşı yoluyla korunma yıllarca devam eder. Bugünkü bulgulara göre 10 seneden sonra genel bir tazeleme aşısı gerekli değildir. Sağlık açısından tehlike görüldüğünde veya enfeksiyon riski yüksek olduğunda çocuklara ve gençlere bir tazeleme aşısının yapılması gerekir. 8 Yan etkiler Aşı iyi tolere edilir. Ara sıra aşı yapılan yerde hafif ağrılar olabilir. Human Papilloma Virüsü (HPV) Hastalık Papilloma virüsleri dünya çapında yaygındır. Bulaşma ağırlıkla cinsel yolla olur, fakat ayrıca cilt teması kirli maddeler ve doğum yoluyla da geçer. Seksüel olarak aktif olan kadın ve erkeklerin %70’inin üzeri en azından yılda bir defa bu enfeksiyona yakalanır. 18 ila 24 yaş arası gençlerde bu oran zirve yapar. Çoğu durumda enfeksiyon HPV ile direkt olarak hastalığa yol açmaz, fakat ciltte ve mukozada özellikle anal ve genital bölgede değişikliklere yol açar. Bu değişiklikler öncü kanserler olarak gelişebilir ve tedavi edilmediğinde ilgili organların kansere yakalanmasına neden olabilir. Bunun yanında ayrıca cilt ve genital siğillere sebep olabilir. Aşı İnsan Papillom virüsleriyle bulaşan enfeksiyonlara karşı önlem olarak daimi aşı komisyonu tarafından 12 ila 17 yaş arası tüm kızlar için HPV-aşısı tavsiye edilmektedir. Şu anda mevcut olan aşılar tüm potansiyel kanser tetikleyici HPV tiplerine karşı koruma sağlayamamaktadır. 3 dozlu aşılama ilk cinsel ilişkiden önce tamamlanmış olmalıdır. Fakat muhtemelen cinsel ilişkiye girildikten sonra yapılan aşı da yararlı olabilir. Aşının tekrar edilmesinin gerekli olup olmadığı sorusu uzun süreli bir deneyim kazanılamadığı için güvenli Aşı broşürleri şekilde cevaplanamamaktadır. Aşının koruma süresi en az 6 yıldır. Yan etkiler HPV-aşısını müteakip aşı yapılan yerde ara sıra şikayetler olabilir ve ateş çıkabilir. 9 G3 G3 G3 G3 - G3 4 Aşağı Saksonya: Herkes için > 6 ay G2 G2 G2 G2 - G2 U4 3 N N N - N U7 15 - 23 G1 G4 G2 N G1 (12 aydan itibaren) G4 G4 G4 - G4 U6 11 - 14 N - N U7A/8 2-4 Yıl olarak yaş N A1 - U9 5-6 N N N N - 7-8 - 9 - 11 A1 A2 G 1- G 3 SM - J1 12 - 17 G = Temel aşı veya eksik olan bir koruyucu aşının tamamlanması A = Tazeleme aşısı N= telafi aşısı (henüz aşı yapılmamış veya tamamlanmamış bir aşı serisinin tamamlanmasıyla ilgili temel aşı) SM = Kızlar için standart aşı (3 aşı) * Bu aşılar çoğunlukla 6-kat aşı olarak verilir ** 5 veya 6 yaşından itibaren A için azaltılmış difteri toksidi içerikli (d) bir aşı maddesi kullanılır *** Sonbaharda Dünya Sağlık Organizasyonu tarafından tavsiye edilen güncel antijen kombinasyonlu yıllık aşı U= Erken teşhis taraması J= Gençlik taraması DTaP (Difteri, tetanoz, boğmaca); Td (Tetanoz, Difteri); Hib (Hemofiluz influenzae Tip b); IPV (çocuk felci); Hep B (Hepatit B); MMR-V (kızamık, kabakulak, kızamıkçık, Varisella/Suçiçeği); HPV (Human Papilloma virusü) Mevsimsel grip*** HPV MMR /su çiçeği Pnömokok G1 G1 Hep B* Meningokok G1 IPV* - G1 dTaP** Hib* G1 2 Ay olarak yaş DTaP* Aşı Bebekler, çocuklar ve gençler için standart aşılarla ilgili aşı takvimi
