Kanser hastalarında fertilite korunması

Kanser, gebelik
fertilite
Dr Çağatay Arslan
İzmir Üniversitesi
MedicalPark Hastanesi
Medikal Onkoloji BD
Sunum planı
•
•
•
•
•
•
Genel bilgiler ve yaklaşım
Lokal tedaviler (serviks, meme…)
Kemoterapi
Kanser tedavisi sırasında gebelik
Remisyondaki kanser hastalarında gebelik
Fertilite korunması
İnsidans
• 1/1000 – 1/1500 term gebelik
• İnsidansta artış ≈ geç çocuk sahibi olma
Üreme çağında sıklık
Meme
1
30%
Lenfoma
4
10%
Lösemi
23%
Melanom
3
30%
Serviks
2
35%
Over
15%
Kemik/yumuşak doku
25%
Tiroid
50%
Gebelikte farklılıklar
•
•
•
•
•
•
•
Hormonlar
Metabolik değişiklikler
Hemodinami
İmmunoloji
Yaş
Az sayıda hasta – veri az
Genetik özellik – meme, over
Kanıt düzeyi
I
II
En az 1 büyük, rand, kontrollü, iyi metodolojili çalışma /
heterojen çalışmalardan yapılmamış metaanaliz
Küçük rand çalışmalar / metodolojisi iyi olmayan büyük
rand çalışmalar / bu tür çalışmaların veya heterojen
çalışmaların metaanalizi
III Prospektif kohort çalışmaları
IV Retrospektif kohort / vaka kontrollü çalışmalar
V Kontrol grubu olmayan çalışmalar, otör görüşü ve olgu
sunumu
IDSA; Dykewicz Cai Clin Infect Dis 2001
Öneri derecesi
A
B
C
D
E
Kuvvetli etkinlik ve açık klinik yarar ile birlikte; kuvvetli
öneri
Orta kuvvetli etkinliki sınırlı klinik yarar ile birlikte;
genelde önerilir
Etkinlik için kanıt yetersiz, yanetki/maliyet ve risklerle
karşılaştırılamaz; opsiyonel
Etkisizlik ve yan etki ile ilgili orta düzeyde veri;
genelde önerilmez
Etkisizlik ve yan etki ile ilgili kuvvetli veri; asla
önerilmez
IDSA; Dykewicz CA, Clin Infect Dis 2001
Tanı ve biyolojik özellikler
• Gebelerin de kanser olabileceği akılda
tutulmalı!
• Gerektiğinde doku tanısından
kaçınılmamalı ( İHK, moleküler..) (V, B)
• Gebelikte kanser benzer patolojik özellik
gösterir (meme ?) (IV, B)
• Referans merkeze yönlendirmek önemli
• Onkoloji takımı+yenidoğan+obstetrik+aile
(V, A)
Azim HA Cancer Treat Rev 2012
Evreleme ve risk değerlendirmesi
• Radyasyon maruziyeti kısıtlanmalıdır
• USG: meme, abdomen, pelviste tercih edilir
• AC gr ve mamografi: karın korunarak
yapılabilir (IV, B)
• MR: Gadoliniumsuz tercih edilir (beyin,
kemik) (IV, C)
• BT, PET: kaçınılmalı
• Tümör marker düzeyleri değişir
(Ca 15-3, Ca125), önerilmez (IV, C)
Radyasyon maruziyeti
Fetal doz
KUB
B.E.
CXR
CT Scan
200 mili-cGy
450-900
1
900
IVP
L/S Scan
Lung Scan
600
275-725
370
Pelvic X-ray
UGI Series
210
170-330
Lokal tedaviler
Cerrahi
• Cerrahi herhangi bir dönemde güvenlidir (IV, B)
• İlk trimesterda düşük riski hafif artar
• Majör abdominal/pelvik cerrahi morbidite ve
gebelik komplikasyonlarına neden olabilir
• Erken sonlandırma kararı konsey ve hasta ile
tartışılarak verilmelidir
• Kritik cerrahi tedavi kararı özellikle 25. haftadan
sonra ertelenmemelidir
Radyoterapi
• Ciddi fetal olumsuz etkilere neden olur
• Çocukluk çağı kanserleri, IUGR, mental
ret, fetus kaybına neden olur
• Gebelik yaşı, RT dozu ve alanı kritiktir
• >10 Gy, fetal maformasyon ve mental ret.
riskini arttırır
• Meme Ca’nın adjuvan RT’si ile bu doza
ulaşılmaz
Kal HB, Lancet Oncol 2005
Radyoterapi
• Strerilite ve çocukluk çağı kanser risk artışı
daha düşük dozda görülür (<10 Gy)
• RT genel olarak doğum sonrasına
ertelenmeli
• Acil tedavi gerekliyse ve RTalanı pelvise
uzak ise değerlendirilebilir (IV, C)
Meme Ca
•
•
•
•
•
•
Cerrahi kararında gebelik etkili olmamalı
Mastektomi ya da MKC güvenlidir
SLNB için veri sınırlıdır
Tc-99 ile güvenlik konusunda veri mevcut
Mavi boya önerilmez (%2 anaflaksi!) (V, D)
SLNB rutin yapılan merkezlerde gebelerde
de uygulanabilir (IV, C)
• SLNB güvenliği ile daha fazla veriye
ihtiyaç var
Gentilini Oi Ann Oncol 2004, Spanheimer PM, Ann Surg Oncol 2009
Meme Ca
• Adjuvan RT ile 1 ve 2. trimesterde fetal
maruziyet risk eşiğinin altındadır
• Ancak adjuvan RT acil değildir ve doğum
sonrası önerilir (V, D)
• İlk trimesterde tanı alan hastalarda ve
MKC yapılan hastalarda tedavi planı
dikkatli yapılmalı
• Adj. RT’nin doğum sonrasında 6 ay sınırını
geçebileceği hastaya söylenmelidir
Serviks Ca
• Radikal histerektomi ve/veya RT±cisplatin
temel tedavidir
• Radikal cerrahi ve pelvik RT fetal kayba
neden olur
• Gebeliğin idamesini isteyen hasta lokal ted
modifikasyonu açısından bilgilendirilmeli
• Lokal ted. modifikasyonunun hastalık
seyrine etkisi bilinmiyor
• Tedavi evre ve gebelik yaşına göre değişir
Serviks Ca
• Erken evrede (IA) yakın takip ile doğum
sonrasına ertelenebilir (V, B)
• Daha ileri evrede (IB1-2, IIA) gebeliğin
devamı istenirse acil tedavi veya bekleme
kararı verilmelidir (V, C)
• Detaylı radyolojik ve cerrahi evreleme
gerekir
Serviks Ca
• Nodal met. için laparoskopik
lenfadenektomi güvenli
• Pelvik MRG’nin (+) prediktif değeri yüksek
• Lokal ileri veya yüksek riskli hastalıkta
platin ± paklitaksel verilebilir
• İyi merkezlerde C/S sırasında radikal
histerektomi önerilebilir
Gebelikte serviks Ca ESMO önerileri
Trim. Evre
Öneri
1.
IA
Gebelik terminasyonu tartışılmalı
Gebelik idamesi istenirse 2.trim’a kadar yakın takip ve sonra ted.
2.
IB1
Lenfadenektomi
Nod-; izle veya KT -->doğum sonrası histerektomi/konizasyon
Nod+; KT-->doğum sonrası rad. histerektomi / KRT
Gebelik terminasyonu tartışılmalı
IB2IVA
KT-->doğum sonrası rad. histerektomi / KRT
Gebelik terminasyonu tartışılmalı
Uzak
met.
KT
Gebelik terminasyonu tartışılmalı
3.
Tedavi doğum sonrasına ertelenebilir
Erken doğum indüksiyonu tartışılabilir
Kemoterapi
Gebelikte KT
• 1. trimesterda KT ile konjenital anomali ve
düşük riski yüksektir, verilmez (%20, V D)
• 2. trimesterda KT uygulanabilir; ancak
obstetrik ve fetal komplikasyonlar artar
İntrauterin gelişme geriliği, erken membran
rüptürü, prematür doğum…
• 2.trimesterdan sonra standart KT önerilir
• Kişisel değerlendirme gerekebilir…
2. ve 3. trimesterda KT
çalışmaları
Obstetrik
komplikasyon
<10.persentil
doğum ağırlığı
Doğumda fetal
komplikasyon
KT
Ø
KT
Ø
KT
Ø
Van-Calsteren
Tüm
17/62
(%27)
11/18
(%9)
14/62
(%22)
12/13
(%11)
7/62
(%11)
6/113
(%5)
Cardonick
Meme
22/104
(%22)
NR
8/104
(%7.5)
0/12
(%0)
12/104
(%11)
2/12
(%16)
Loibl
Meme
31/179
(%17)
15/149
(%9)
15/175
(%9)
5/139
(%4)
31/203
(%15)
7/170
(%4)
Gebelikte KT
• 2-3. trimesterda KT alan fetuslarda ciddi
fetal anomali riski düşüktür
• Bu gebelikler riskli gebelik kategorisinde
izlenmelidir (V, C)
• Full term (≥37 haftadan sonra) doğum
önerilir
• Prematür doğan, KT alan anne
bebeklerinde kognitif bozukluk olabilir
• Anne veya bebek açısından risk yoksa
erken doğum önerilmez
Gebelikte KT
• İlk trimesterda KT başlanması gereken
hastalarda terminasyon değerlendirilmeli
(IV,B)
• Her KT ajanın riski aynı değildir
• Bazı ilaçların FK’i değişir
• Doz gebe olmayan hastadaki gibi ayarlanır
(IV, B)
Azim HA, Cancer Treat Rev 2010
Gebelikte KT
• Son KT kürü ile doğum arasında 3 hafta
boşluk olmalıdır (IV, B)
• 34. haftadan sonra spontan doğum olabilir
• 33. haftadan sonra KT önerilmez
• Haftalık rejimler verilebilir (doksorubisin,
epirubisin, paklitaksel) (IV, C)
• Haftalık tedavilerin hematolojik toks.
düşüktür, ‘nadir’ periyod kısadır
Kemoterapi - Meme Ca
• KT endikasyonları gebelikte değişmez
• Antrasiklinli rejimler ile veri en fazladır ve
ilk seçenektir
• AC≈ CAF≈ FEC≈ EC
• In-utero maruziyet ile kardiyotoks.
bildirilmemiştir
Kemoterapi - Meme Ca
• Hayvan çalışmalarında paklitaksel ve
dosetakselin plasenta geçişi minimal
• Plasentada p-glikoprotein eksp. yüksektir
• Retrospektif verilere göre güvenli
• ESMO taksanların endikasyona göre ve
antrasiklin KE olduğu durumda önermekte (IV, C)
• Gebelikte haftalık paklitaksel, 3 haftalık
dosetaksele tercih edilir (V, C)
• Haftalık paklitaksel YD steroid premed. ve GCSF
prof. gerektirmez
Kemoterapi - Meme Ca
• Tamoksifen fetal malformasyon riski
nedeniyle gebelikte kontrendikedir (V, E)
• Trastuzumab 2. trimesterdan itibaren
plasentayı artan oranlarda geçer
• Trastuzumab ile oligo-hidramnioz riski
yüksektir
• Trastuzumab tedavisi doğum sonrasına
ertelenebilir (IV, D)
Endokrin duyarlı meme Ca
ESMO önerileri
1-2.trimester
3.trimester
2.trim’a kadar bekle,
antrasiklin bazlı tedavi
ver
Olgu bazlı
değerlendirme; tedavi
doğuma kadar
ertelenebilir
Adjuvan/Neoadjuvan
Nod (+)/agressif hastalık
(luminal B)
Nod (-)/düşük
proliferasyon hızı
(luminal A)
Metastatik
Doğuma kadar izle. Sonrasında hormonal tedavi
başla.
2.trim’a kadar bekle, antrasiklin bazlı tedavi ver
*GEBELİKTE HORMONAL AJANLAR (LHRH an, TAMOXIFEN) KONTRENDİKEDİR
HER2+ meme Ca
ESMO önerileri
Erken evre
(Adj/Neoadj)
1.trimester
2.trimester
3.trimester
2.trim’a kadar
bekle, antrasiklin
bazlı tedavi ver.
Ardışık olarak
taksan verilebilir.
Antrasiklin bazlı
tedavi ver.
Ardışık olarak
taksan
verilebilir.
KT 34. haftaya
kadar verilmelidir,
term doğum
hedeflenir.
Trastuzumab doğum sonrası eklenebilir
Metastatik
KT/trastuzumab 1. trimesterda verilmeli ise gebelik
sonlandırılması tartışılmalı. Diğer durumlarda erken
evredeki öneriler geçerli.
*GEBELİKTE anti-HER2 AJANLAR KONTRENDİKEDİR
Tripl negatif meme Ca
ESMO önerileri
Erken evre
(Adj/Neoadj)
Metastatik
1.trimester
2.trimester
3.trimester
2.trim’a kadar
bekle, antrasiklin
bazlı tedavi ver.
Ardışık olarak
taksan verilebilir.
Antrasiklin bazlı
tedavi ver.
Ardışık olarak
taksan
verilebilir.
KT 34. haftaya
kadar verilmelidir,
term doğum
hedeflenir.
KT 1. trimesterda verilmeli ise gebelik sonlandırılması
tartışılmalı. Diğer durumlarda erken evredeki öneriler
geçerli.
Kemoterapi - Lenfoma
• Low grade lenfomalar genç ve gebelerde
nadirdir
• Genelde asemptomatik ve acil tedavi
gerektirmezler
• Doğuma kadar tedavisiz izlem yapılabilir (V, B)
• Agressif lenfomalarda acil tedavi gerekir
• Tanı ilk trimesterda ise gebelik terminasyonu
düşünülmelidir
• İlk trimesterda KT yüksek fetal anomali riski ile
beraberdir (IV, B)
Brenner B, Lancet 2012
Kemoterapi - Lenfoma
•
•
•
•
CHOP, NHL’nın standard tedavisidir
Gebelikte ilk seçenektir
2. trimesterda başlanması güvenlidir
Rituximab yenidoğanda B hücre
baskılanmasına neden olur
• B hc sayısı zamanla normale gelir
• Hastalar, gelişebilecek bağışıklık sorunu
için bilgilendirilmelidir
• Hastanın prognozu etkilenecekse
uygulanması önerilir (V,C)
Azim HA, Expert Rev Clin Immunol 2010
Kemoterapi - Lenfoma
• Hodgkin tanısı alan hastalarda ABVD
güvenlidir
• Acil tedavi gereken hastalarda
2.trimesterdan itibaren tedavi başlanabilir
(V, B)
• Ciddi fetal anomali rapor edilmemiştir
Azim HA, Cancer Treat Rev 2010
Kemoterapi - Lösemi
• AML’nin standard tedavisi ARA-C ve
idarubisin / daunorubisin’dir
• İda- ve daunorubisin’in plasental geçiş
oranı yüksektir (V, D)
• Fetal morbidite ve mortalite riski yüksektir
(V, D)
• Bu nedenle ARA-C + doksorubisin önerilir
Kemoterapi - Lösemi
• Literatürde KML tanısı alan 200 gebe
tanımlanmıştır
• IFNα 1. trimester dahil güvenlidir
• Imatinib kullanımı 2 ve 3. trimesterda
güvenlidir
• Diğer hedefe yönelik ajanların verisi yoktur
Azim HA, Cancer Treat Rev 2010, Pye SM, Blood 2008
Kemoterapi – Lösemi
ESMO önerileri
1. trimester
2.trimester
3. trimester
Akut lösemi Gebelik
sonlandırılmasını tartış
ARA-C+dox ile
induksiyon
Doğum indüksiyonu ve
doğum sonrasında ted.
APL
Gebelik
sonlandırılmasını tartış
ATRA+dox.
Doğum indüksiyonu ve
doğum sonrasında ted.
KML
IFNα
IFNα veya
imatinib
IFNα veya imatinib
Diğer Tümörler
• Melanom gebelikte sık görülür
• Cerrahi önerilerde değiklik yok
• Mavi boya ile SLNB güvenlik verisi
yetersizdir
• SLNB’de Tc 99 önerilir
• İpilimumab ve vemurafenib verisi yok ve
gebelikte önerilmez (V, D)
Gebelikte nadir solid tümörler
ESMO önerileri
1. trimester
Yumuşak doku
sarkomu
NCSLC
3. trimester
Tek ajan doksorubisin (60-75 mg/m2)
Over ca
Germ hcli tümör
2. trimester
2. trimestera
kadar izle. Acil ted
gerekliyse gebelik
terminasyonunu
tartış
Carboplatin (AUC5-6) + haftalık
paklitaksel (80 mg/m2)
Cisplatin (75 mg/m2) + haftalık
paklitaksel (80 mg/m2)
Carboplatin
(AUC5-6) +
haftalık paklitaksel
(80 mg/m2)
Carboplatin +
haftalık
paklitaksel.
3. trim’ın geç
döneminde ise
preterm doğum ve
sonrasında
tedaviyi düşün
Kemoterapi - Diğer tümörler
• YDS’da metastatik evrede tek ajan
dokorubisin önerilir (V, C)
• Ifosfamidin verisi ve sağkalım katkısı
sınırlıdır
• Germ hcli tümörlerde EP/BEP’in güvenliği
ile ilgili veri vardır
• Ancak etoposide’in IUGR ve
myeosupresyon riski yüksektir (6/40)
• Germ hc tümörlerde cisplatin+paklitaksel
F, J Gynecol Oncol 2009,
kullanılabilir (IV, C) Ghaemmaghami
Cardonick E, Am J Clin Oncol 2010
Kemoterapi - Diğer tümörler
• Literatürde 50 NCSLC olgusu bildirilmiştir
• İnsidans gençlerde sigara artışına bağlı
artmaktadır
• Gebelikte antimetabolitlerden
kaçınılmalıdır (gemsitabin, pemetrexed)
• Carboplatin + haftalık paklitaksel tercih
edilir (V, C)
• EGFR inhibitörlerinin verisi sınırlıdır ve
önerilmez
Azim HA, Lung Cancer 2010
Antikanser tedavi sırasında
gebelik?
Antikanser tedavi sırasında gebelik
• Sistemik kanser tedavisi alan
premenopozal kadınlar kontrasepsiyon
uygulamalıdır (IV, A)
• Bazı ajanlar semene geçer ve sperm DNA
integritesini bozar
• Son dozdan 3-6 ay sonraya kadar
kontrasepsiyona devam önerilir
• Tamoksifen ve KT kullanımı sırasında
gebelik olursa yüksek fetal anomali riski
nedeniyle terminasyon değerlendirilmelidir
(V, D)
Antikanser tedavi sırasında
gebelik
• Monoklonal Ab’lar erken gebelikte
plasentayı geçemez
• Trastuzumab ile kısa 1. trimester
maruziyeti fetal malformasyona neden
olmamıştır
• Gebeliğin sonlandırılması, trastuzumabın
kesilmesi ve hastanın bilgilendirilmesi
koşulu ile önerilmez
• Aynı durum rituximab için uygulanabilir
HERA trial,
Antikanser tedavi sırasında
gebelik
• Tirozin kinaz inhibitörleri ilk trimesterda
plasentayı geçer
• Yüksek fetal maruziyet olabilir
• KML’de imatinib’in ilk trimester maruziyeti
ile fetal anomali ve düşük riski yüksektir
Azim HA, Cancer Treat Rev 2010
Savaşı kazananlarda gebelik
oranları
Peccatori Ann Oncol 2013
Savaşı kazananlarda gebelik
• Erkeklerde kadınlara göre çocuk sahibi
olma oranı daha yüksektir
• Kadında gebelik oranı yaşa, eğitim
düzeyine ve önceki doğum sayısına, KT
türüne ve doza göre değişir
Savaşı kazananlarda gebelik
• Meme kanserinde gebelik oranı en
düşüktür (%30)
Meme kanserinde uygulanan
gonadotoksik tedaviler,
Tamoxifen’in uzun süre kullanılması,
Gebeliğin meme kanseri nüksünü
tetikleyeceği yanlış bilinci
…nedenleriyle olduğu düşünülmektedir
• Kanser hikayesi olan erkek ve kadınlarda
neonatal sonuçlar populasyonla benzerdir
• Meme kanseri sonrasında gebeliğin nüks
açısından güvenli olduğunu gösteren
retrospektif çalışma ve metaanalizler
mevcuttur
• Meme kanseri hikayesi olanlarda ER
durumundan bağımsız olarak gebelikten
kaçınılmaması önerilir (III, A)
Azim HA, J Clin Oncol 2013, Eur J Cancer 2011
• Gebelik için belirli bir optimal zaman yoktur
• Tedavi bitimi, relaps riski, yaş, over
fonksiyonlarına göre karar verilir
• Meme kanserinde tanıdan 2 yıl sonraya
ertelemek önerilebilir (IV, C)
Over fonksiyonlarının geri dönmesi
Nüks riskinin en yüksek olduğu dönemin
geçirilmesi nedeniyle…
• 5 yıl tamoksifen planlanan hastada
tedavinin erken kesilmesinin güvenlik
verisi yoktur
• Tedavinin 5 yıla tamamlanması ile gebelik
şansı kaybolacak hastada prognozun
olumsuz etkilenebileceği anlatılmalıdır
• Buna rağmen hasta istekli ise gebeliğe
izin verilir (V, C)
• Doğum sonrası tekrar başlanması önerilir
Kanser hastalarında fertilite
korunması
Kanser hastalarında fertilite
korunması
• Erkek hastalarda fertiliteyi etkileyecek
tedavi öncesinde sperm dondurma önerilir
• 1-3 semen örneği için kriyoprezervasyon
önerilir (III, A)
• ICSI tekniklerinde gelişme ile tek örnek
yeterli olabilir
• Sperm saklanması yaştan bağımsız olarak
babalık isteğine göre önerilmelidir
• Erkek gonadal korunması için etkili
hormonal veya farmakolojik yöntem yoktur
Kanser hastalarında fertilite
korunması
• Fertilite isteyen genç kadında antikanser
tedavi öncesi fertilite uzmanı (IVF)
konsultasyonu gerekir
• IVF konsultasyonu tanı sonrasında hemen
yapılmalıdır (IV, B)
• RT ve KT ile oluşan over hasarı için yaş
en önemli faktör
• Diğer faktörler; alkile edicilerin kullanımı ve
total KT dozudur
• Pelvik RT için alan ve doz önemlidir
Kanser hastalarında fertilite
korunması
• Birçok çalışmada rezidüel over
fonksiyonları için ‘menstruasyon’
kullanılmıştır
• Menstrüasyon geri dönse de over rezervi
yetersiz olabilir
• Over rezervi için en iyi gösterge antiMullerien hormon ve menstrüel siklusun 1.
dönemindeki antral follikül sayısıdır
Partridge AH, Fertil Steril 2010, Peccatori FA Breast Care 2012
Kanser hastalarında fertilite
korunması
• GnRH analoglarının fertilite korunması için
tedavi ile eşzamanlı kullanım sonuçları
çelişkilidir ve güvenliği net değildir
• Faz III çalışmaların hasta populasyonları ve
primer sonlanım noktaları farklıdır
• Bu çalışmaların çoğunda sonlanım noktası
menstruel siklusun korunması ile ilgilidir
• Gebelik oranlarında artış gösterilememiştir
• Over fonskiyonlarının korunması ve gebelik
oranları ile ilgili uzun dönem sonuçlar
gerekmektedir
Prevention of Early Menopause Study
(POEMS)/SWOG S0230: randomized
open-label phase III study
ASCO 2014 LBA 05
Prevention of Early Menopause Study
(POEMS)/SWOG S0230: randomized
open-label phase III study
Outcome,
n (%)
2-yr ovarian
failure
Yr 2 ovarian
failure
sensitivity
analysis
Yr 1
dysfunction
Standard
Chemotherapy
Chemotherapy
+
Goserelin
Multivariate Regression Results*
OR
95% CI
15/69 (22)
5/66 (8)
0.36
0.11-1.14
31/69 (45)
13/66 (20)
0.29
0.12-0.70
.006
28/75 (37)
18/78 (23)
0.64
0.30-1.37
.25
P
Value
.04 (1 sided),
.08 (2 sided)
Standard
chemotherapy
(n = 113)
Chemotherapy +
Goserelin
(n = 105)
Attempted pregnancy
18 (16)
25 (24)
Achieved pregnancy
12 (11)
22 (21)
2.45
.03
≥1 delivery
8 (7)
16 (15)
2.51
.05
Delivery or ongoing
pregnancy
10 (9)
19 (18)
2.45
.04
Outcome, n (%)
Adjusted
OR
Adjusted
P Value
.12
ASCO 2014 LBA 05
Kanser hastalarında fertilite
korunması
• Kadın fertilitesi için embryo veya oosit dondurması
temel yöntemdir (II, B)
• Over stimulasyonu KT başlanmadan yapılmalıdır
(IV, A)
• OS, KT başlamada gecikme ve E2 düzeylerinde
artışa neden olabilir
• E2 düzeylerindeki artış meme kanseri gibi hormon
bağımlı tümörlerde önemli olabilir
• Letrozol ve tamoksifen ile E2 düzeyini çok
yükseltmeden yeterli oosit toplanabilir (III, B)
Azim AA, J Clin Oncol 2008
Kanser hastalarında fertilite
korunması
• Hormon duyarlı meme Ca’da tamoksifen/letrozol
erken dönem nüks riskini arttırmaz (2 yıl)
• Ancak uzun dönem sonuçlar yok
• Hormon duyarlı meme kanserinde over
stimulasyonu hasta ve MDT ile tartışılarak
yapılmalıdır (III, B)
• Over dokusunun dondurulması uygulanabilir
(deneysel)
 Şimdiye kadar 28 gebelik rapor edilmiş
Donnez J, Ann Med 2011
Teşekkürler