Eyüp Sabri Yücel Dış Ticaret Eğitim Dokümanı

Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi
1. Dış ticaret işlemleri ve mevzuatı
2. İhracat işlemleri
3. İthalat işlemeleri
Dış Ticaret Tanımı
Dış ticaret,bağımsız ülkeler arasında
gerçekleştirilen mal ve hizmet
hareketlerinin sonucunda
ekonomilerin olumlu
yönde etkilenmesini sağlamak amaç
ve çabasındadır.
Dış ticaret,ithalat ve ihracat hareketlerinin
toplamından oluşmaktadır.Daha geniş bir
kavram olan uluslararası ekonomik ilişkilerin
içerisine giren sermaye ve teknoloji
hareketleri dış ticaretin konusuna girmez.
Dış Ticaret Çeşitleri
Dış ticaret,normal ticaret,bağlı ticaret,sınır
ticareti ve serbest bölge ticareti olmak üzere
sınıflandırılabilir.
Türk Parası ve Döviz işlemleri (32 s.karar)
Türkiye’de yerleşik kişiler ile,dışarıda yerleşik kişiler,
bankalar vasıtasıyla yurtdışına serbestçe Türk parası
gönderebilirler.
Yolcuların beraberlerinde en çok 5.000,-ABD Doları karşılığı Türk
parasını yurtdışına çıkarmaları serbesttir.
Türkiye’de yerleşik kişiler ile dışarıda yerleşik kişilerin,bankalar
vasıtasıyla yurtdışına döviz transfer ettirmeleri serbesttir
.
Bankalar,
ithalat, ihracat ve görünmeyen işlemler dışındaki yurtdışına
yapılan 50.000,- ABD Doları ve eşiti dövizi aşan transferlere ilişkin
bilgileri, transfer tarihinden itibaren 30 gün içinde ilgili kurumlara
bildirirler.
Yolcular 5.000 ABD Doları veya eşitine kadar efektifi beraberlerinde
yurtdışına çıkarabilirler.
Dışarıda yerleşik kişiler yurda girişlerinde beyan etmiş
olmak,Türkiye’de yerleşik kişiler ise döviz satın aldıklarını tevsik etmek
kaydıyla 5.000 ABD Doları veya eşitini aşan miktarlardaki efektifi
beraberlerinde yurtdışına serbestçe çıkarabilirler.
Krediler
Türkiye’de yerleşik kişiler, yurtdışından sağladıkları kredileri bankalar
aracılığı ile kullanırlar.
Yurtdışından temin edilen kredilerin kullanımı için borçlunun, kullanıma
aracılık eden bankaya başvurması gereklidir.
Yurtdışından sağlanan prefinansman kredilerinin vadeleri azami 18 aydır.
Bankalar,Türkiye’de yerleşik kişilere, kredi kartlarını yurtdışındaki
harcamaları için $ 50.000,- lık limit içerisinde rotatif kullandırabilirler.
Yurtdışında yerleşik kurumlardan sağlanan kredilerin Türkiye’de KDV’ye
tabi olup olmayacağına karar verilirken işlemin öncelikle BSMV karşısındaki
durumuna bakılmalıdır.Eğer söz konusu işlem Türkiye’de yapıldığında BSMV
kapsamına giriyorsa bu durumda işlem KDV’ye tabii olmayacaktır,değilse KDV’ye
tabii olacaktır.
Yurt dışında yerleşik kuruma ödenen faiz tutarları ,ilgili kurumun esas faaliyet
konularından birinin kredi vermek olması ve ilgili ülke Mevzuatı gereğince kredi
vermeye yetkili kuruluş olduğunun tevsik edilmesi kaydıyla sorumlu sıfatı ile
katma değer vergisine tabii olmayacaktır.Aksi durumda kredi işlemlerine ilişkin
faiz,komisyon ve kur farkları KDV’ye tabi olacak ,sorumlu sıfatıyla 2 no.lu KDV
beyannamesi ile beyan edilerek ödenecektir
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
Dış ticaret işlemlerinde konvertibl dövizler esas olmak üzere
kullanılan ödeme şekilleri şunlardır;
-Peşin Ödeme
-Mal Mukabili Ödeme
-Vesaik Mukabili Ödeme
-Kabul Kredili Ödeme
-Akreditifli Ödeme
PEŞİN ÖDEME
Peşin ödeme,ithalatçının ihracat gerçekleşmeden önce mal bedelini
ihracatçıya ödemesidir.İhracatçı mal bedelini tahsil ettikten sonra malları
sevk eder.Bu ödeme şeklinde ithalatçı risk altındadır. İhracatçının hiçbir
riski yoktur.
Peşin ödeme ihracatçı açısından en ideal ödeme şeklidir.
1-Alıcı firma kendi bankasına mal bedeli ile ilgili ödemeyi yapar,
2-Alıcının bankası transferi satıcının bankasına gönderir,
3-Satıcının bankası ödemeyi satıcı firmaya yapar,
4-Satıcı firma malları alıcı firmaya sevk eder.
MAL MUKABİLİ ÖDEME
Mal mukabili ödeme şeklinde,mallar ihracatçı tarafından hiçbir
tahsilat yapılmadan ithalatçıya gönderilmektedir.
İthalatçı tarafından mallar gümrükten çekilmekte ve ödemesi
daha sonra yapılmaktadır.
Bu ödeme şeklinde ithalatçı mal bedelini vadesinde nakit ödemeyip ihracatçının
göndermiş olduğu poliçeyi kabul ederse ödeme şekli “Kabul Kredili Mal
Mukabili”olur.
1- Satıcı firma malları alıcı firmaya gönderir,
2- Alıcı firma mal bedelini kendi bankasına öder,
3- Alıcının bankası transferi satıcının bankasına gönderir,
4- Satıcının bankası ödemeyi satıcı firmaya yapar.
VESAİK MUKABİLİ ÖDEME
Bu ödeme şeklinde ihracatçı malları sevk etmekte ve mallar ile ilgili vesaiki
tahsil emri ile kendi bankasına veya ithalatçının bankasına
vermektedir.İthalatçı,tahsil emrinde belirtilen koşullarda mal bedelini
bankasına ödeyerek vesaiki teslim alır ve malları gümrükten çeker.
Bu ödeme şeklinde ithalatçı mal bedelini nakit olarak
ödemeyip,ihracatçının düzenlediği poliçeyi kabul ederse ödeme şekli
“Kabul Kredili Vesaik Mukabili”olur.
1- Satıcı firma mallar ile ilgili yükleme işlemini tamamlar,
2- Satıcı firma kendi bankasına vesaiki ibraz eder,
3- Satıcının bankası vesaiki alıcının bankasına gönderir,
4- Alıcı firma ödemeyi kendi bankasına yapar,
5- Alıcı firma bankasından vesaiki teslim alır,
6- Alıcının bankası mal bedelini satıcının bankasına gönderir,
7- Satıcının bankası satıcı firmaya ödemeyi yapar.
AKREDİTİFLİ ÖDEME
Akreditif,ithalatçının talebine dayanarak bir banka tarafından ihracatçıya verilen
belirli şartların yerine getirilmesi koşulu ile sattığı mal ve hizmetlerin bedelini
ödeyeceğini garanti eden bir taahhüttür.Bu şartlar genellikle malların sevk
edildiğini gösteren vesaikin ibrazıdır.
Akreditif ithalatçının bankası tarafından açılır.Akreditifte istenen
şartlar küşat mektubu adı verilen bir belge ile ihracatçının bankasına
bildirilir.İhracatçı sevkıyatı yapıp, akreditifte belirtilen koşulları yerine
getirip gerekli vesaiki bankaya ibraz ettiğinde mal bedelini tahsil eder.
AKREDİTİFTE TARAFLAR
Akreditif Amiri
Akreditif Lehdarı
Amir Banka
Aracı Banka (İhbar Bankası,Teyid
Bankası- Ödeyen Banka)
AKREDİTİF TÜRLERİ
Cayılamaz Akreditif (Gayri Kabili Rücu Akreditif)
Cayılabilir Akreditif (Kabili Rücu Akreditif)
Teyidli Akreditif
Teyidsiz Akreditif
Bir Defa kullanılmakla hükmünü kaybedip kaybetmemesine göre Akreditif
Adi Akreditif
Rotatif (Devreden) Akreditif
Devredilebilir Akreditif
Bölünebilir Akreditif
Ödeme Şekline Göre Akreditif ;
İbrazında Ödemeli Akreditif
Kabul Kredili Akreditif
Vadeli Akreditif
Süreli Akreditif
Süresiz Akreditif
Karşılıklı Akreditif
Red Clause Akreditif
Green Clause Akreditif
İHRACAT
İhracat,yasak mallar dışında her türlü ürünün ihracat ve gümrük
mevzuatı kapsamında yurtdışına veya serbest bölgelere veya yetkili
gümrük antreposuna çıkartılması ve bedellerinin kambiyo mevzuatı
kapsamında yurda getirilmesidir.
İhracatçı, iç piyasada ticaret yapma yetkisine sahip,ana
sözleşmesinde “dış ticaret yapar” ibaresi olan ve ihracatçı
birliklerine üyelik yaptırmış gerçek ve tüzel kişilerdir.
a. İmalatçı – ihracatçı firma
b. İhraç kaydı ile satış yapan firma
c. İhracatçı firma
Gümrük idaresi tarafından ihracat beyannamesinin tüm işlemleri
tamamlanarak ihracata konu olan malın Türkiye Gümrük Bölgesini
terk etmesi fiili ihracattır.
Fiili ihracat tarihi,İhracata konu olan malın Türkiye Gümrük Bölgesini
terk ettiğinin gümrük idaresi tarafından beyan edildiği tarihtir.Fiili
ihracat tarihi uygulamasında Gümrük Müsteşarlığı 01.05.2007
tarihinden itibaren geçerli olan 2007/19 sayılı genelgeyi
yayımlamıştır. Bu genelgeye göre alınan vedop tarihi fiili ihraç tarihidir.
– 06.06.2006 tarih 26190 sayılı resmi gazetede yayınlanan “ihracat
yönetmeliği” ile ihracat çeşitleri yeniden düzenlenmiştir.
– Bu yönetmeliğe göre ihracat çeşitleri aşağıdaki gibidir.
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
1.Ön izne bağlı ihracat,
2.Kayda bağlı ihracat,
3.Transit Ticaret ile ihracat,
4.Konsinye ihracat,
5.İthal edilmiş malların ihracatı,
6.Bedelsiz ihracat,
7.Ticari kiralama şeklinde ihracat,
8.Müteahhitlik hizmetleri ihracatı,
9.Bağlı muamele şeklinde ihracat,
10. Serbest bölgelere yapılan ihracat,
11.Yurt dışı fuar ve sergilere katılım yoluyla ihracat,
12.Geçici ihracat,
13.Dahilde işleme rejimi ile ihracat,
14.e-ticaret” yoluyla ihracat
Transit Ticaret
Transit ticaret, yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik
bir firmadan ya da gümrük antreposundan satın alınan
malın, ülkemiz üzerinden transit olarak veya doğrudan yurt
dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmaya ya da
antrepoya satılmasıdır.
Milli olmayan bir malın satın alınması ve malın
millileştirmeden satılması işlemidir.
KDV Kanunu’nun 1 nci maddesi uyarınca, Türkiye’de gerçekleştirilen
mal teslimleri KDV’sinin konusuna girmektedir.
Transit ticarete konu mal genelde Türkiye haricindeki bir ülkeden
temin edilmekte ve yine Türkiye haricindeki bir ülkeye teslim
edilmektedir.
Bu ticarete konu mallar sevkiyat sırasında transit olarak Türkiye
gümrük sahasına girip çıksa dahi, KDV’nin konusuna girmeyecektir.
Transit ticarete konu malların alım ve teslimi sırasında KDV
beyannamesine her hangi bir şekilde dahil edilmeyecektir.
Türkiye’deki bir serbest bölgeden satın alınan bir mal, yine Türkiye’deki
başka bir serbest bölgeye satılması bir transit ticarettir. İki Serbest bölge
arasındaki nakliye işlemi yurt içi taşıma işlemi olduğundan KDV’ye tabidir.
Yüklenilen KDV’si indirim konusu yapılamaz.
Transit ticaret, ilgili mevzuat hükümleri uyarınca,ithalat veya ihracat
işlemi değildir.Bunun için (Ba)ve (Bs) formlarına intikal etmemesi
gerekmektedir. Ancak İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı 01.07.2010
tarihli özelgesinde ‘’ transit ticaret kapsamındaki şirketiniz tarafından
yapılan işlemlerin belgelendirilmesi halinde Ba-Bs bildirim formlarına
dahil edilmesi gerekmektedir.’’ibaresi yer almıştır
Konsinye İhracat
Kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara,komisyonculara,vb mal
gönderilmesi şeklinde yapılan ihracat biçimidir.
İhracatçı Gümrük Beyannamesi ile ilgili İhracatçılar Birliği’ne
başvurur.İhracatçı Birliği’nin 30 gün içerisinde kullanılması kaydıyla verdiği
izinle Gümrük İdaresine başvurulur.
Malın kesin satışı sonrası ihracatçı ,30 gün içerisinde kesin satış faturası ve
diğer belgelerle durumu ilgili İhracatçı Birliği’ne ve ihracat bedelinin geleceği
aracı bankaya bildirir.
Malın fiili ihraç tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde satılması gerekmektedir.
Haklı nedenlerle bu süre 2 yıl daha uzatılabilir.Bu süreler içinde malın
satılmaması halinde yurda getirilmesi gerekir.
Yurt dışı Fuar ve Sergilere Katılım ve İhracat
Ülkemizi temsilen katılınacak yurtdışı fuar ve sergiler Müsteşarlık
tarafından belirlenir. Gönderilecek bedelli veya bedelsiz malların yurt dışına
çıkışıyla ilgili başvurular doğrudan ilgili gümrük idarelerine yapılır.Gümrük
idareleri talepleri ilgili mevzuat çerçevesinde inceleyip sonuçlandırır.
Gümrük idareleri ,gümrük beyannamelerinin onaylı bir örneğini en geç onbeş
gün içinde firmanın beyan ettiği İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine
gönderir.
Sergilenmek üzere yurt dışına çıkarılan malların kesin satışına ilişkin
talepler ,geçici çıkışa esas gümrük beyannamesinin İhracatçı Birlikleri Genel
Sekreterliğince onaylanmasını müteakip gümrük idarelerince sonuçlandırılır.
Dahilde İşleme Rejimi
Dahilde işleme rejimi ve geçici kabul rejimleri ihraç edilecek olan malların
üretiminde kullanılacak girdilerin ithal edilmesi halinde bu girdilere ilişkin
olarak ithalde ödenmesi gereken vergilerin ödenmeyerek teminata bağlamak
suretiyle ertelenmesini ve bu girdiler kullanılmak suretiyle imal edilen malların
ihraç edildiğinin tevsiki halinde daha önce ertelenen vergilerin terkin edilerek
bunlarla ilgili olarak verilen teminatların çözülmesini sağlamaya yönelik
düzenlemeler bütünüdür.
Firmalar malların üretiminde kullanacakları girdileri vergisiz olarak ithal
edebilmek için ithalat işleminden önce ,Gümrük Birliği kapsamında Avrupa
Topluluğu’na dahil ülkelerden yapacakları ithalat için ‘’Dahilde İşleme İzin
Belgesi’’ ni bu ülkeler dışındaki üçüncü ülkelerden yapacakları ithalatları için
ise Geçici Kabul İzin Belgesi’ni almak zorundadırlar.
İhracat İstinası
İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler,yurtdışındaki müşteriler için
yapılan hizmetler,serbest bölgelerdeki müşteriler için yapılan fason hizmetler
ve yurt dışındaki müşteriler için Türkiye’de verilen roaming hizmetleri ,KDV’den
müstesnadır.
Türkiye’de ikametgahı,işyeri,kanuni ve iş merkezi bulunmayanların taşımacılık
Faaliyetlerine ilişkin olarak satın alacakları mal ve hizmetleri ile fuar ,panayır ve
sergilere katılımları dolayısıyla satın alacakları mal ve hizmetler nedeniyle
ödedikleri katma değer vergisi (karşılıklı olmak kaydıyla) iade edilir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylanan sinematografik eserlere ilişkin
yabancılar tarafından satın alınacak (Vergi Usul Kanununun 232’inci
maddesinde yer alan haddin üzerindeki) mal ve hizmetler nedeniyle ödenen
katma değer vergisi yapımcılara iade olunur.
Mal İhracı
Bir teslimin ihracat sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş
olmalıdır:
a)Teslim yurt dışındaki müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da
yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılmalı veya mallar gümrük antreposu
işleticisine tevdi edilmelidir.
b)Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti Gümrük bölgesinden çıkarak bir dış
ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da gümrük antreposuna
konulmalıdır.
Hizmet İhracı
Yurt dışındaki müşteri tabiri ;ikametgahı,işyeri,kanuni ve iş merkezi yurt dışında
olan alıcıları ifade eder . Bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmet
sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş olmalıdır.
a) Hizmetin Türkiye’de yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olması,
b) Fatura ve benzeri nitelikteki belgenin yurt dışındaki müşteri adına
düzenlenmesi,
c) Hizmet bedelinin,döviz olarak Türkiye’ye getirilmesi
d)Hizmetten yurt dışında faydalanılması gerekmektedir.
Serbest Bölgelerdeki Müşterilere yapılan fason hizmetler
Serbest bölgelerdeki müşterilere yapılan fason hizmetlerin ihracaat istisnası
kapsamında KDV’den müstesna olması için,aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş
olmalıdır.
a) Fason hizmet serbest bölgelerde faaliyet gösteren müşteriler için yapılmış olmalıdır.
b) Fason hizmetten serbest bölgelerde faydalanılmalıdır.
İhraç Edilecek Malların Üretiminde Kullanılacak Kalıplar
ihraç edilen ürünlerin üretimi için gerekli olan ve yurt dışındaki firma tarafından
imal ettirilen,faturası yurt dışındaki müşteri adına düzenlenen,bedeli de yurt
dışındaki firma tarafından ödenen model kalıpların,ihraç edilen mallar için
verilen hizmet kapsamında değerlendirilmesi ve gerekli belgelerin ibraz
edilmesi şartıyla,ihracat istisnası kapsamında işlem yapılması mümkün
bulunmaktadır.
Hizmet ihracında yurt dışındaki müşteriler için ifa edilen hizmetlerin ifa
edildiği dönemde ,bedelin döviz olarak Türkiye’ye gelmesi beklenilmeden
ihracat istisnası kapsamında beyan edilecektir. Dolayısıyla KDV
hesaplanmayacaktır.
Beyan edilen işlemlerle ilgili yüklenilen ve indirim konusu yapılmayan vergilerin
KDV Kanunun 32’nci maddesi kapsamında iadesi hizmet bedelinin döviz olarak
Türkiye’ye geldiği dönemde talep edilecektir.
Hizmet İhracı Teşviki
Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler ,işyeri ve iş merkezi yurt dışında
bulunan gerçek ve tüzel kişilere verilen aşağıda sayılan hizmetlerden elde
edilen gelirlerin %50 si gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
İstisna kapsamına ;Türkiye’de verilen ,özellikle ve sadece yurt dışında
yararlanılan mimarlık,mühendislik,tasarım,yazılım tıbbi raporlama,
muhasebe,kaydı tutma ,çağrı merkezi,veri saklama,eğitim ve sağlık
hizmetleri girmektedir.
İstisnadan bütün gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilecektir.
Bedelsiz İhracat KDV İadesi
‘’ Bedelsiz İhracata ilişkin Tebliğ (İhracat 2008/12) uyarınca ,bedel yürürlükteki
Kambiyo mevzuatı çerçevesinde yurda getirilmesi gerekli olmaksızın yurt dışına
kesin olarak mal çıkarılması bedelsiz ihracat olarak tanımlanmaktadır.Buna göre,
karşılığında yurda herhangi bir bedel getirilmeksizin yurtdışına yapılan teslimler ;
ihracatın gerçekleştirildiğinin ve bedelsiz yapıldığının gümrük beyannamesi ve
ilgili makamlardan alınan izin yazıısı ile tevsiki şartıyla işlem görebileceklerdir’’
Bu mallara ilişkin yüklenilen KDV’de KDV kanunu’nun 11 ve 12.maddeleri
kapsamında istisna hükümleri doğrultusunda iadeye tabi olacaktır.
Yurtiçinde Gümrüksüz Satış Mağazalarına Yapılacak Teslimler
Gümrük mevzuatına göre gümrük antreposu sayılan gümrüksüz satış
mağazalarının T.C gümrük bölgesi için faaliyet gösterdikleri kabul edilmektedir.
Bu çerçevede,söz konusu mağazalara yurt içinden yapılan teslimler T.C
gümrük bölgesinden geçerek yurt dışındaki bir müşteriye vasıl olmadığından
Hukuken ihracat teslimi sayılmamaktadır. Dolayısıyla gümrüksüz satış
mağazalarına yurt içinden yapılacak teslimler KDV ‘ye tabii bulunmaktadır.
İthalat İşlemleri ve Gümrüksüz Satış Mağazalarının Teslimleri
Gümrük mevzuatına göre gümrük antreposu sayılan gümrüksüz satış
mağazalarının İthalat işlemleri KDV’den istisna edilmiştir.
Gümrük mevzuatı uyarınca gümrük antreposu sayılan gümrüksüz satış
mağazalarının gerçekleştirdikleri mal teslimleri KDV Kanunun 16/1-c maddesi
uyarınca KDV’den müstesnadır.
Ayrıca gerçek kişiler tarafından gümrüksüz satış mağazalarından KDV ‘den
istisna olarak satın alınan bu malların ithali de KDV’ye tabii değildir.
ÖTV kanunu’nun 5/1. maddesiyle,yurt dışındaki müşterilere teslim edilen ve
Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi’nde çıkan mallar ÖTV ‘den istisna
edilmiştir.
KDV kanunu’nun 12/1.maddesindeki serbest bölgedeki alıcıya veya yetkili
gümrük antreposu işleticisine yapılan teslimlerin ihracat teslimi sayılacağına
dair hükümler ,ÖTV kanununda yer almamaktadır.Bu nedenle serbest bölgelere
veya yetkili gümrük antreposu işleticilerine yapılan teslimlerde ÖTV yönünden
ihracat istisnası uygulanması mümkün değildir.
Yurdışına hizmet ihracatı gerçekleşse bile hizmete ilişkin fatura ve benzeri
belgenin yurt dışındaki müşterinin Türkiye’deki daimi temsilcisi adına
düzenlenmesi durumunda yurt dışındaki müşteri, hizmet ihracatı
istisnasından yararlanamayacaktır.KDV uygulanacaktır.
İhraç kayıtlı satışlar (KDV Kanunu 11/c)
İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen
mallara ait katma değer vergisi,ihracatçılar tarafından
ödenmez.Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem
beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi,vergi dairesince tarh ve
tahakkuk ettirilerek tecil olunur.
İhraç kaydıyla satış yapan firmalar üretim işletmeleridir. Bu firmalar
malı üretir ve ihraç kaydıyla satış faturası düzenlemek suretiyle malı
yurt içindeki ihracatçı firmaya satar.
İhraç kaydıyla satış yapan firma, ihracatçı firmadan KDV tahsil etmez.
Tahsil edilemeyen katma değer vergisi 192 diğer KDV (Tecil dilebilir
KDV )hesabında izlenir.
Üretici firma,İhracatçıdan alacağı ihracat Gümrük Beyannamesini,
vergi idaresine diğer belgeleri ile birlikte ibraz etmek suretiyle KDV
iadesinden faydalanır.
3065 Sayılı K.D.V’si kanunun 27 ve 99 Seri No’lu genel tebliğinde
imalatçı tarif edilmiştir.
a)Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesine haiz olması,
b)Sanayi odası, ticaret odası veya esnaf ve sanatkarlar derneklerine
kayıtlı bulunması,
c)Gerekli makine parkına sahip olması, gerekmektedir
İmalatçılar kendi üretimlerine ilave olarak fason üretim yaptırabilirler
İhracatçının ‘‘Dış Ticaret Sermaye Şirketi ‘’veya ‘’Sektörel Dış Ticaret Şirketi
Statüsüne sahip olması halinde satıcının ‘’imalatçı ‘’ vasfına sahip olmasına
gerek yoktur.
İhraç kaydıyla satış yapan üretici firmalar fatura üzerine‘’3065 Sayılı
KDV kanunu hükümlerine göre ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden
KDV’si tahsil edilmemiştir.’’İbaresinin koymak zorundadır.
Malların, ihracatçılara teslim tarihini takip eden ay
başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde,
tecil edilen vergi terkin edilir. İhracat yasal süresinde
gerçekleşmezse; tecil edilen vergi, gecikme zammı
ile tahsil olunur
İhraç kayıtlı dövize endeksli teslimlerde oluşan kur farklarının
vergilendirilmesi:
Fatura tarihi ile ödeme tarihi arasında imalatçı lehine ortaya çıkan
kur farkları imalatçı tarafından düzenlenecek fatura ile
belgelendirilecek ve kur farkı üzerinden KDV hesaplanacaktır.
Ancak KDV ihracatçı firmadan tahsil edilmeyecektir. İhracatçı
firmadan tahsil edilmeyen KDV imalatçı tarafından hesaplanan ve
indirilecek KDV olarak beyan edilecektir.
Fatura tarihi ile ödeme tarihi arasında imalatçı aleyhine ortaya
çıkan kur farkları ihracatçı tarafından fatura düzenlenecek ve kur
farkı üzerinden KDV hesaplanacaktır.
İhracatçı tarafından beyan edilerek ödenecektir. İmalatçı KDV’sini
genel hükümlere göre indirecektir.
61 nolu KDV Tebliği kapsamında (bavul ticareti)
:
Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara yapılan teslimler Katma Değer
Vergisi yönünden ihracat istisnasına alınmıştır.
Katma Değer Vergisi tahsil etmeden bavul ticareti kapsamında
satış yapmak isteyen mükelleflerin vergi dairesinden alınacak
istisna belgesine sahip olmaları gerekir.
Gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olmak,haklarında sahte
veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği veya bilerek
kullandığı konusunda rapor yazılmamış olmak,istisna belgesi almak için
gerekmektedir.
Özel fatura beş suret olarak tanzim edilir
- Birinci suret alıcıya verilir
- İkinci, üçüncü ve dördünü suretler gümrük çıkışında onaylatılır
- Beşinci suret satıcıda kalır.
Özel faturada KDV yer almaz.
Özel fatura TL olarak düzenlenemez.
Faturada gösterilen vergisiz bedellerin toplamının 600.-TL’nin
üstünde olması gerekir.
Özel fatura bedeli bankalara veya özel finans kuruluşlarına
satılır. Döviz alım belgesi alınır.Döviz alım belgesi, İlgili
dönem KDV beyannamesine eklenir.
Alıcının özel fatura tarihinden itibaren 3 ay içinde malları yurt
Dışına çıkartması gerekmektedir.Çıkış tarihlerinden itibaren
en geç 1 ay içinde onaylı özel fatura (4.nüsha)satıcıya intikal
etmelidir.
43 nolu Tebliği kapsamında Yolcu beraberinde eşya ihracatı:
Türkiye’de ikamet etmeyen yolcuların, satın alarak yurt dışına
çıkardıkları malların teslimi anında katma değer vergisi tahsil edilir.
Gümrükten malın çıkışı anında faturanın ibrazı halinde daha önceden
tahsil edilen katma değer vergisi malı yurt dışına çıkarana iade edilir.
(KDV. Kanunu Md. 11/1-b)
“İzin belgesi” gerçek usulde mükellefiyeti olan satıcılara verilir.
Her türlü mal teslimi istisna kapsamına girer. Hizmet ifaları
istisna uygulamasından faydalanamaz.
Vergisiz bedellerin toplamının 100.-TL’nin üstünde olması
halinde istisna uygulanır.
-Satıcı faturaya alıcının pasaport numarasını yazar
-Fatura 4 nüsha düzenlenir.3 nüshası alıcıya verilir.
-Fatura döviz veya TL cinsinden düzenlenir.
-Faturada KDV hesaplanıp alıcıdan tahsil edilir.
-İadeyi gümrükteki banka şubesinden yapmak isteyen
satıcı fatura ile beraber alıcıya bir çek verir.
Alıcıların istisnadan faydalanmaları için satın aldıkları
malları 3 ay içinde yurt dışına çıkarmaları gerekir.
Çıkış sırasında fatura nüshaları ve çek düzenlenmiş ise
satıcıdan alınan çek Türk gümrüğünde
onaylatılır.Onaydan önce mallar gümrük görevlilere
gösterilir.Alıcı onaylattığı 3 nüsha faturanın ikisini gümrük
görevlisine bırakır.
Çekte yazılı tutar, çeki düzenleyen bankanın gümrükteki
şubesinden alınır.
verginin alıcıya iadesi:
a) İadesinin gümrükten çıkarken alınması,
b) İadenin gümrük çıkısından sonra alınması,
c) Verginin elden ödenmesi,
d) İadenin avans olarak ödenmesi,
e) İadenin yetki belgesine sahip aracı firmadan alınması ,
İhracat İşlemlerin de KDV’si iadesi
:
KDV’sinden istisna tutulan mal ve hizmetlere yüklenilen kdv’sini
iade alma hakkı vardır.
KDV’sinde iade hakkı doğuran işlemler;İndirim yoluyla iade
mahsup ile iade, nakden iade, edilir.
İhracat bedellerinin yurda getirilme süreleri
:
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara ilişkin tebliğler
dahilinde usul esaslar ve süreler içinde yurt dışından getirilerek
bankalara veya özel finans kurumlarına satarak ihracat hesaplarının
kapatılması gerekir.
“Türk Parasını Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar” ın 8 nci
maddesinde değişiklik yapıldı ve İhracat bedellerinin yurda getirilmesi
zorunluluğa son verilerek bu bedellerin ihracatçılar tarafından serbestçe
tasarruf edilmesine olanak sağlandı.
Kambiyo mevzuatına göre, ihracat bedellerinin ihracatçının tasarrufuna
bırakılması, ihracat bedellerinin hiç getirilmeyeceği, getirilen dövizlerin
Döviz Alım Belgesine (DAB) bağlanmayacağı veya Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre değerlemeye tabi tutulmayacağı anlamına
gelmemektedir.
İhracat işlemlerinde götürü gider:
Mükellefler;
- ihracat,
- yurt dışında inşaat,
- Onarım,
-Montaj ve taşımacılık faaliyetleri ile ilgili döviz olarak elde ettikleri
hasılatın %05’ini aşmamak şartı ile götürü gider yazabilirler.
İhraç kaydı ile yapılan satışlarda götürü gider hesaplanması mümkün
değildir.
Alıcı tarafından kabul edilmeyen mallar
Alıcısı tarafından kabul edilmeyen mallar karşılığında aynı bedel ve şartlarla mal
ihracına ilişkin talepler giriş ve çıkışta ayniyeti tespit edilmek suretiyle gümrük
idarelerince sonuçlandırılır.
Alıcı tarafından kabul edilmeyen malların başka bedel ve şartlarla aynı veya farklı
alıcılara satışına ilişkin talepler , durumunu gösterir belgeler ve yeni satış sözleşmesine
ait İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince onaylı faturanın ibrazından sonra gümrük
idarelerince sonuçlandırılır.
Alıcısı tarafından kabul edilmeyen malların bozulabilir nitelikte olması halinde, bu tür
talepler Müsteşarlık yurt dışı teşkilatınca sonuçlandırılır ve ilgili gümrük idaresine
bildirilir.
Gümrük Kanunu Bakımından İhraç Olunan Malın Geri Gelmesi:
Türkiye Gümrük Bölgesinden ihracından sonra üç yıl içinde
beyan sahibinin talebi üzerine, ithalat vergilerinden muaf
tutulur.
Muafiyet ayniyeti değiştirmediği zaman geçerlidir.
KDV açısından ihraç olunan malın geri gelmesi:
Katma değer vergisi açısından ihraç olunan malın geri gelmesi, halinde
gümrük idaresi ihracatçının KDV iadesinden faydalanıp
faydalanmadığını ilgili vergi idaresinden sorar.
KDV iadesinden faydalanmamış ise, geri gelen malı KDV’siz olarak
gümrükten çeker. KDV iadesinden faydalanmış ise malın KDV’si
ödemesi gerekir.
İhracatta Şüpheli Alacaklar :
Sadece bilanço esasına göre defter tutan ticari ve zirai kazanç sahipleri,
şüpheli duruma düşen senetli ve senetsiz alacakları için karşılık
ayırabilirler.
Alacağın ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili
olması gerekir
Bir alacağın şüpheli hale gelebilmesi için;
Vadesinin geçmiş olması,
vadesi birkaç kez uzatılmış olması,
protesto edilmiş olması,
yazılı olarak birkaç kez istenmiş olması,
icra safhasına aktarılmış olması gerekir.
Yasal süreler içinde dava açılması ve belgelerin dış temsilciliklere
onaylatılması gerekir.
MUKİMLİK BELGESİ
Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması hükümleri anlaşmaya taraf ülkelerden
mukim olanlara uygulandığından,anlaşmalardan yararlanmak isteyenlerin tam
mükellef oldukları ülkenin yetkili makamlarından mukimlik belgesi almaları
gerekmektedir.Diğer yandan ülkemiz uygulamasına göre anlaşmaya taraf devlete
faaliyette bulunan veya hizmet icra eden Türkiye’de yerleşik gerçek veya tüzel
kişilere Türkiye yönünden Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından düzenlenen
mukimlik belgesi verilmektedir.
TRANFER FİYATLANDIRMASI
- Büyük mükellefler vergi dairesi başkanlığına kayıtlı mükelleflerin bir hesap
dönemi içinde ilişkili kişilerle yaptıkları yurt içi ve yurt dışı işlemleri ,
- Serbest bölgelerde faaliyette bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bir
hesap dönemi içinde ilişkili kişilerle yaptıkları yurtiçi işlemleri,
- Diğer kurumlar vergisi mükelleflerinin bir hesap dönemi içinde ilişkili kişilerle
yaptıkları yurtdışı işlemleri için yıllık transfer fiyatlandırması raporu
hazırlamaları gerekmektedir.
Serbest bölgelerde faaliyette bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin ilişkili
kişilerle yaptıkları yurt dışı işlemleri,
- Diğer kurumlar vergisi mükelleflerinin ilişkili kişilerle yaptıkları yurt içi
işlemleri,
- Gelir vergisi mükelleflerinin ilişkili kişilerle yaptıkları yurtiçi ve yurtdışı
işlemlerine,İlişkin olarak yıllık transfer fiyatlandırması raporu hazırlamalarına
gerek bulunmamaktadır.
Ancak rapor hazırlama zorunluluğu bulunmayan mükelleflerin ilgili bilgi ve
belgeleri istemesi durumunda idareye ibraz edecekleri tabidir.
İTHALAT
İthalat ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde ithalatı serbest
olan malların,
ithalat mevzuatı ile Gümrük Mevzuatı’na uygun şekilde fiili
ithalatın yapılması,
Kambiyo Mevzuatı’na göre bedelinin ödenmesi veya ödeme
taahhüdünün tamamlanması işlemidir
Vergi numarasına sahip her gerçek ve tüzel kişi ithalat işlemlerini
yürütebilir.
Ticari amacıyla ithalat yapacak kişinin tacir olması ve vergi mükellefi
olması gerekir
Aşağıdaki hallerde malların ithalatında mükellefiyet kaydı ve vergi
numarası aranmaz
- Özel anlaşmaya dayalı ithalatta, (NATO, BM)
-Kitap ve diğer yayınların ithalatında,
-Fuar ve sergilerde Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca perakende satışına
izin verilen malların ithalatında,
-Özel ve ailevi kullanıma mahsus olduğu anlaşılan veya hediye
amaçlı malları ithal edebilir
Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır:
a)Teslimleri vergiden istisna edilen mal ve hizmetlerin ithali,
b)Geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin
hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan
eşyanın ithali,
c)Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri
ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar,
Gümrük Kanununa göre geri gelen eşyanın dışarıda bir işleme tabi
tutulması veya asli kısmına bir ilave yapılması halinde eşyanın kazandığı
değer farkı istisnaya dahil değildir.
İthalatta katma değer vergisinin matrahı aşağıda gösterilen
unsurların toplamıdır
a) İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti,
b) İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar
c) Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan
diğer giderler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı,
kur farkı gibi ödemeler
Yabancı firmalar tarafından ödenen ciro primleri :
116 seri No.lu KDV Genel Tebliği ile 19.01.2012 tarihinden itibaren ‘’ciro
primlerinin ayrı bir hizmetin karşılığı değil,daha önce satın alınmış mal ve
hizmetlerin bedelinin değişmesi (matrahta değişiklik) niteliğinde olduğunu ve
KDV’sinin de buna göre düzeltilmesi gerektiğini ‘’ açıklamıştır.
Ciro primi doğduğu asıl işlemin tabii olduğu esaslara tabii olduğundan ,ciro
primini doğuran işlemin KDV ‘ye tabii olmadığı veya KDV’den istisna
bulunduğu durumlarda ,primde KDV’ye tabi olmayacak veya KDV’den
istisna olacaktır.
HİZMET İTHALİ :
Yurt Dışından Sağlanan Hizmetlerde KDV
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince yurt dışından bir hizmet
ithal edildiğinde ,hizmeti ithal eden tarafından hizmet bedeli
üzerinden KDV hesaplanması ve bu KDV’nin 2 no’lu KDV
beyannamesi ile beyan edilip ödenmesi gerekmektedir. Hizmet ithal
eden gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri sorumlu sıfatıyla beyan
etmiş oldukları KDV’yi 1 no’lu KDV Beyannamelerinde indirime konu
edebilirler.
Faydalanma Türkiye’de olmak ve çifte vergilendirmeyi önleme
anlaşmalarında KDV’yi önleyen özel bir hüküm bulunmamak kaydıyla :
* Yurt dışından teknik hizmet,montaj hizmeti veya danışmanlık hizmeti alınması
* Yurt dışından gayrimaddi hak alınması veya kiralanması (know-how,marka vs.)
* Yurt dışından kiralanmış menkulün Türkiye’ye getirilip kullanılması .
* Yurt dışından yazılım hizmeti alınması.
*Yurt dışından tamir-bakım hizmeti alınması
*Bir Yurt dışı firma personelinin ,geçici süreyle Türkiye’de görev
yapması gibi hizmetlerde KDV sorumluluğu gerekmektedir.
Yurt dışında ifa edilen reklam hizmetleri ihraç mamullerimizin pazarlanması
amacıyla verilen komisyonlar ile yurt dışında ifa edilen ve faydanılan
pazarlama ilan ve reklam hizmetleri Türkiye’de katma değer vergisine tabii
tutulamaz.
Yurt Dışından Sağlanan Hizmetlerde Stopaj
Yurt dışında yerleşik kişi ve kurumlar Türkiye’de mukim gerçek ve
tüzel kişilere hizmet sunmak suretiyle elde ettiği gelirler nedeniyle ve
vergi anlaşmalarında aksine hüküm olmaması şartıyla Türkiye’de
gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulmaktadır.Burada vergileme
,yurt dışında mukim gerçek ve tüzel kişiler için genellikle stopaj
yoluyla yapılmaktadır.
Ticaret nitelikleri oldukları için Stopaj kapsamına girmeyen ödemeler ;
Yurt dışından mukim kişi veya kuruluşlara yapılan ;
*Her nevi komisyon ödemeleri ,
*Yurt dışında yapılan ilan ve reklam bedeli ödemeleri ,
* Yurt dışında gerçekleşen taşıma bedeli ödemeleri
* Sigorta primi ödemeleri
*Yurt dışında yaptırılan fason iş bedeli ödemeleri,
*Gözetim ücreti ödemeleri
*Yurt dışı seyahatlerde ortaya çıkan ödemeler
*Fuar katılım ücreti ödemeleri,
*Uydu kirası ödemeleri ,
ile sair benzeri ödemeler
a) Yurt dışındaki yabancı firmalara gayrimaddi hak bedeli kapsamında yapılan
ödemeler
sinema filmleri,radyo ve televizyon kayıtları dahil olmak üzere
,edebi, sanatsal veya bilimsel her nevi telif hakkı,her nevi patent
ticaret ünvanı ,ticari marka imtiyaz,desen veya model,plan,gizli
formül veya üretim yönetiminin kullanımı veya kullanım hakkı
karşılığında veya sınai ,ticari veya bilimsel tecrübeye dayalı bilgi
birikimi için veya sınai,ticari veya bilimsel teçhizatın kullanımı veya
kullanım hakkı know-how ve benzeri gayrimaddi haklar karşılığında
yapılan ödemelerde (vergi anlaşmasında stopajı önleyen bir hüküm
olmadığı sürece) anlaşma hükümleri dahilinde gerekli oranlar
uygulanarak (anlaşma yok ise 0.20) stopaj yapılır.
b) Yurt dışındaki yabancı firmalara serbest meslek faaliyetleri
kapsamında yapılan ödemelerin vergilendirilmesi
Kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan yabancı kurumlarca ,dar
mükellefiyete tabi kurumlarca Türkiye’de elde edilen serbest meslek
kazançları
(doktorların,avukatların,mühendislerin,mimarların,dişçilerin, muhasebecilerin
bağımsız faaliyetlerinin yanı sıra özellikle bağımsız olarak yürütülen bilimsel
edebi,artistik,eğitici veya öğretici faaliyetler)tevkif suretiyle
vergilendirilecektir. 2009/14593 sayılı BKK gereğince petrol arama
faaliyetleri dolayısıyla sağlanacak kazançlar üzerinden %5 diğerlerindnen
%20 nispetinde kurumlar vergisi tevkifatı yapılacaktır. Vergi anlaşması
bulunması durumunda ise serbest meslek kazançlarının vergilendirilmesi
öncelikle vergi anlaşmalarında belirtilen kurallar dahilinde
gerçekleştirilecektir.Ancak serbest meslek kazançlarının tarifinin anlaşmada
yer almaması durumunda veya ihtilaflı hususlarda akit devletlerin iç hukuk
kuralları da uygulanabilecektir.
Yurt dışında mukim kurumların Türkiye kaynaklı elde ettikleri serbest meslek
kazançlarını Türkiye’nin de vergilendirebilmesi için serbest meslek faaliyeti
Türkiye’de icra edilmesi ve aşağıdaki iki şarttan bir tanesinin gerçekleşmesi
gerekmektedir.
1- Yurt dışında da mukim yabancı şirketin Türkiye’de bir işyeri sahibi olması
gerekmektedir.
2-Yurt dışında da mukim yabancı kurum Türkiye’de serbest meslek
faaliyetinde bulunmak üzere personelini göndermesi ve yabancı personelin
yabancı kurumun direktifleri doğrultusunda 12 aylık herhangi bir kesintisiz
dönemde 183 gün ve/veya daha fazla serbest meslek faaliyeti icra etmesi
gerekmektedir.
(a ve b de yapılan tarif ve açıklamalar son yapılan anlaşmadan örnek
alınmıştır.İlgili ülkenin anlaşmasına bakılarak işlem yapılmalıdır.)
Şartlardan bir tanesinin dahi gerçekleşmemesi durumunda Türkiye’nin yurt
dışında mukim yabancı kurumları vergilendirme yetkisi bulunmayacaktır.
Yurt dışı grup şirketlerden alınan hizmetlerin vergilendirilmesi :
217 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğ’nde know-how’ın (teknoloji transferi,
tecrübe aktarımı vs) gayri maddi hak olduğu belirtilmiştir.Vergi kanunları
uyarınca know-how (gayrimadde hak bedelleri) karşılığında yapılan ödemeler
%20 oranında kurum stopajına ve %18 oranında Sorumlu sıfatıyla KDV’ye
tabidir.
Yapılan denetimlerde yurt dışında bulunan grup şirketlerinden alınan
danışmanlık hizmetlerinin ;
Ürünlerin kalitesini arttırmaya ve avantajlı konuma getirmeye yönelik olduğu ve
dolayısıyla bu hususta faydalanılan her türlü bilgi ve deneyimin gayri maddi
hak (know-how)kapsamında değerlendirilmesi gerektiği görüşü hakimdir.
Serbest meslek (danışmanlık)ödemesi olması halinde ise belli şartlara bağlı
olarak(örneğin 183 gün içerisinde Türkiye’de hizmet vermişse,o zaman
Stopaj olmayacak aksi halde olacaktır)stopaj ortadan kalkacaktır.
Bu nedenle grup şirketlerinin danışmanlık (serbest meslek ) hizmeti
çerçevesinde yapmış oldukları ödemeler ile ilgili , anlaşmalarda hizmetler
detaylı bir şekilde tanımlanmalı ,mümkünse faturalarda spesifik hizmetler ve
karşılığında ödenen tutarlar belirtilmelidir.
Mükellefiyete tabi kurumların vergi kesinti oranları hakkında karar
Kurumlar vergisi kanununun 30.uncu maddesi uyarınca dar mükellefiyete
tabi kurumların vergi kesintisine tabi kazanç ve iratlarından yapılacak vergi
kesintisi oranları 2009/14593 nolu BKK ile tespit edilmiştir.
1-Birden fazla takvim yılına yaygın inşaat işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş
ödemelerinden %3,
2-Serbest meslek kazançlarından,
a)Petrol arama faaliyetleri dolayısıyla sağlanacak kazançlardan %5,
b)Diğerlerinden %20,
3-Gayrimenkul sermaye iratlarından ;
a)Finansal Kiralama Kanunu kapsamındaki faaliyetlerden sağlayacak
gayrimenkul sermaye iratlarından % 1,
b)Diğerlerinden %20,
4- a) Devlet tahvili ve hazine bonosu faizleri ile toplu konut idaresi ve
özelleştirme idaresince çıkarılan menkul kıymetlere sağlanan gelirlerden %0,
b)Diğerlerinden %10,
5-Her nevi alacak faizlerinden ;
a)Yabancı devletler ,uluslar arası kurumlar veya yabancı bankalardan yada
kurumlardan alınan her türlü krediler için ödenecek faizlerden %0,
b)Bankaların 5411 sayılı bankacılık kanunu uyarınca uygun görülen ikincil
sermaye benzeri kredileri ile bankaların ,ve diğer kurumların bir akım veya
varlık portföyüne dayalı olarak yurt dışında menkul kıymetleştirme
yöntemiyle temin ettikleri kredileri için ödenecek faizlerden %1 ,
c)Katılım bankaların tarafından ödenene kar payları hariç olmak üzere,mal
tedarikinden kaynaklanan vade farkları üzerinden %5,
ç)Diğerlerinden %10
6-Mevduat faizlerinden %15,
7-Gelir vergisi kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının(10) numaralı
bendinde yazılı menkul sermaye iratlarından %10(senetlerin iskonto
bedelleri)
8-Katılım bankaları tarafındnan katılma hesabı karşılığında ödenen kar
paylarından %15,
9-Kar ve zarar ortaklığı belgesi karşılığında ödenen kar paylarından %15 ,
10-Kurumlar vergisi kanununun 15nci maddesinin birinci fıkrasının (c)
bendinde yer alan menkul kıymetlerin geri alım ve satım taahhüdü ile elde
edilmesi veya elden çıkarılmasından sağlanana gelirlerden %15,(her nevi
tahvil ve hazine bonosu faizleri)
11-Ticari veya zirai kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın
telif,imtiyaz,ihtira,işletme,ticaret ünvanı,marka ve benzeri gayrimaddi
hakların satışı ,devir,temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya
tahakkuk ettirilen bedeller üzerinden %20,
12-Dar mükellefe dağıtılan kar payları üzerinden %15,
13-Türkiye iş yeri ve daimi temsilcisi bulunmayan mükelleflerin , yetkili
makamların izniyle açılan sergi ve panayırlarda yaptıkları ticari faaliyetlerden
elde ettikleri kazançlardan %0,
14-Yıllık veya özel beyanname veren dar mükellefler kurumların ,kurum
kazancından ,hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan
kısımdan ana merkeze aktardıkları tutar üzerinden %15,
Yurt Dışından alınan belgeler
Yurt dışındaki kişi veya firmalardan belge alan mükellefler,bu belgeleri
defter kayıtlarında gider olarak göstermeleri sırasında belgelerde yazılı
bedelleri belgenin düzenlendiği günde Merkez Bankası belirlenen döviz alış
kuru üzerinden Türk Lirasına çevirerek kayıtları göstereceklerdir.Ancak
inceleme sırasında inceleme elemanlarınca lüzum görülmesi halinde
mükellefler bu belgelerini tercüme ettirmek zorundadırlar
Yurt dışındaki firma tarafından düzenlenen credit note:
Credit Note kavramı veya alacaklandırma notu ,firmanın aldığı ilave bir indirim
sonucu yurt dışına olan borcun azaltılması anlamına gelmektedir.Bu durumda
alıcının fatura düzenlemesi yerine,satıcının alacaklandırılma
notu(credit note)düzenlemesi mümkündür. Borç indirimi ,ciro indirimi sonucunu
ortaya çıkıyor ise KDV’ye tabidir.İktisadi şartların zorlaması sonucu oluşan fiyat
İndirimi ise KDV’ye tabi değildir.
Credit Note adlı belge ,herhangi bir hizmetten yararlanma gibi bir durum söz
konusu olmadığından KDV’ye tabii olmayacaktır.
Hariçte işleme rejimi
:
Serbest dolaşımda bulanan eşyanın daha ileri safhada işlenmek,
tamir edilmek veya yenilenmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesi
dışına veya serbest bölgelere ihraç edilmesi,
Bu faaliyet sonucunda elde edilen ürünlerin gümrük vergilerinden
tam veya kısmı muafiyet uygulanmak suretiyle yeniden serbest
dolaşıma girmesi.
Bir eşyanın Hariçte İşleme Rejimine tabi olabilmesi için;
Yetkili kurumdan izin alınması,
Geçici olarak ihraç edilmesi,
Türkiye Gümrük Bölgesi dışında işlem görmesi,
İthal edilmesi,
Vergi muafiyeti uygulanmak suretiyle yeniden serbest dolaşıma
girmesi gereklidir.
İthalat Bedellerinin Ödenmesi
:
İthalat bedelleri, bankalar ve özel finans kurumlarının kendi
kaynaklarından veya döviz tevdiat hesaplarından bankacılık
teamüllerine ve alıcı ile satıcı arasındaki sözleşmelere uygun
şekilde Türk Lirası veya döviz olarak ödenir.
Maliyet bedeli
:
Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut
değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara
müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder.
Sabit Kıymetlerin dönem sonu değerlemesi ;
ithal edilmesi sırasında veya sonradan bu kıymetlere ilişkin borç
taksitlerinin değerlemesi dolayısıyla ortaya çıkan kur farklarından,
sabit kıymetin iktisap edildiği dönem sonuna kadar olanların, kıymetin
maliyetine eklenmesi zorunlu bulunmaktadır.
Sabit kıymetlerle ilgili söz konusu dönemden sonra ortaya
çıkan kur farklarının ise, ait oldukları yıllarda doğrudan gider
yazılması ya da maliyete intikal ettirilerek amortisman
konusu yapılması, mümkün bulunmaktadır.
Emtia’nın dönem sonu değerlemesi:
Stokta kalan emtia ile ilgili olarak daha sonra ortaya çıkacak kur
farklarının ise, ilgili bulundukları yıllarda gider yazılması veya maliyete
intikal ettirilmesi mümkün bulunmaktadır.
Katma Değer Vergisine tabii olan ithalat işlemleri :
Türkiye’de yapılan her türlü mal ve hizmet ithalatı KDV’sine
tabidir.
İthalatta KDV’si mükellefi mal ve hizmet ithal edendir.
İthalatta vergiyi doğuran olay, gümrük vergisi ödeme
mükellefiyetidir
İthalat işlemlerinde kullanılan hesaplar
159 Verilen Sipariş Avansları
:
Stok ile ilgili ithalatın maliyetine dahil edilecek mal bedeli ve
girderler ithalatın tamamlanma aşamasına kadar
159 hesapta takip edilir.159 nolu hesabın bakiyesi 153 ticari
mallar hesabına devredilir ve ithalat dosyası kapatılır.
Türkiye’de işyeri olan veya daimi ,temsilci bulunduran yabancı kurumlar
tarafından edilen ticari kazançlar ,kurum kazancı mahiyetindedir.Kurumların
ihraç edilmek üzere Türkiye’de satın aldıkları malları Türkiye’de
satmaksızın yabancı ülkelere göndermelerinden doğan kazançlar
Türkiye’de elde edilmiş sayılmaz.
Dar mükellef kurumların elde ettikleri ticari kazançların tespiti ve
vergilendirilmesinde tam mükellef kurumlar için geçerli olan hükümler
uygulanmaktadır ve yıllık beyanname verilmek suretiyle vergilendirmeye
tabi tutulacaklardır.