Radyoaktivite - Nihat Bilgin Yayıncılık

2
Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu - Radyoaktivite
5.
Test 1 in Çözümleri
1
önce
sonra
hy
çekirdek
e–
I
1. Büyük patlamadan birkaç dakika sonra ortaya çıkan kuvvetlere temel kuvvet denir.
Temel kuvvetler;
l
l
l
l
Güçlü kuvvet
Zayıf kuvvet
Elektromanyetik kuvvet
Kütle çekim kuvvetidir.
hy
hy
çekirdek
II
e–
hy
e+
e–
III
Yanıt E dir.
I. Atom üzerine gönderilen ışın soğrulmuş ve
atomdan bir elektron kopmuştur. Bu, fotoelektrik olaydır.
II. Çekirdek üzerine gönderilen ışın saçılmış ve
atomdan bir elektron kopmuştur. Bu, compton
olayıdır.
2. v = H · d bağıntısına göre gök cisimleri ne kadar
uzakta ise, Dünya’dan uzaklaşma hızı o kadar büyük olur.
Yanıt A dır.
Nihat Bilgin Yayıncılık©
III. Bu olay çift oluşumudur.
Yanıt B dir.
6. hadronlar
Mezonlar
Baryonlar
3. Fotonların karşıtparçacıkları yine kendileridir.
Yanıt C dir.
pion
kaon
proton
nötron
Yanıt B dir.
4. Parçacık ve karşıtparçacıkların yük büyüklüğü,
kütleleri ve enerji değerleri eşittir. Yük işaretleri
zıttır.
Yanıt E dir.
7. Baryonların kütleleri yaklaşık olarak protonun kütlesi kadardır. Ayrıca proton içerir ve nötron içerir.
Yanıt E dir.
2
Ünite 4 Atom Fiziğine Giriş ve Radyoaktivite
8. Tüm baryonlar son ürünleri proton içerecek şekilde bozunurlar.
11. Elektromanyetik enerjinin maddeye dönüştüğü
olay çift oluşumudur.
Yanıt C dir.
Yanıt C dir.
12. Verilenlerin tümü ömrünü tamamlayan yıldızların
ölümü sonucunda ortaya çıkmaktadır.
9. Nötron, baryon grubu içinde yer alır.
Müon ve nötrino ise leptonlar grubu içinde yer alır.
Yanıt E dir.
10. Leptonların belirli bir yapıları olmayıp nokta biçimindedir.
Yanıt A dır.
Nihat Bilgin Yayıncılık©
Yanıt D dir.
3
BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU - RADYOAKTİVİTE
7. Protonu meydana getiren kuarkların yüklerinin
toplamı, protonun yüküne eşittir.
Test 2 nin Çözümleri
1. Parçacık ve karşıtparçacıkların kütleleri ve yük
büyüklükleri eşit olup yük cinsleri zıttır.
u
u
+2
3e
+2
3e
Yanıt D dir.
+1e
d
– 1e
3
proton
Yanıt A dır.
2. Fotonların karşıtparçacığı yine foton olduğundan
karşıtparçacığı vardır.
Yüksüz pion, karşıtparçacığa sahip değildir.
Elektronu karşıtparçacığı pozitrondur.
3. Mezonların bozunma ürünleri arasında elektron,
pozitron, nötrino ve foton vardır. Proton yoktur.
Yanıt E dir.
Nihat Bilgin Yayıncılık©
Yanıt C dir.
8. Yukarı ve aşağı kuarklar proton ve nötronlar oluşturmaktadır. Proton ve nötronlar çekirdeği, çekirdek ve elektronlar ise atomu oluşturur. Bu nedenle yukarı ve aşağı kuarklar ile elektron maddenin
yapıtaşlarıdır.
Yanıt E dir.
4. Hadronlar sınıfında, mezonlar ve baryonlar yer
alır.
Leptonlar sınıfı, hadronlar sınıfının dışındaki
grubu oluşturur.
Yanıt B dir.
9. Elektron için verilen seçenek yanlıştır.
Yanıt D dir.
5. Leptonların temel parçacık olmadığının kanıtı;
bir yapılarının olmaması ve noktasal olmalarıdır.
Hafif olmaları kanıt teşkil etmez.
Yanıt D dir.
6. Nötronlar, etkileşim parçacıkları değil, madde parçacıklarıdır. Bu nedenle yanlış olan E seçeneğidir.
Yanıt E dir.
10. Elektriksel olarak yüklü leptonlar zayıf çekirdek kuvvetleri aracılığıyla etkileşime girerler. Bir
başka ifadeyle, leptonlar zayıf çekirdek kuvvetlerinden sorumlu olan parçacıklardır.
Yine elektriksel olarak yüklü leptonlar elektromanyetik kuvvetler aracılığıyla etkileşime girerler.
Yanıt B dir.
4
Ünite 4 Atom Fiziğine Giriş ve Radyoaktivite
11. Mezonlar temel parçacıklarla karşıtparçacıklardan oluştukları için kendileri çok kararsızdır.
Ancak çekirdek kuvvetleri için kararsızlaştırma
görevleri yoktur. Mezonlar çekirdek kuvvetleri için
aracılık yapabilir.
14. Baryonlar; proton, nötron, sigma, lamda, ksi ve
omega olmak üzere altı çeşittir. Bu grubun en
hafif üyesi protonlardır.
Yanıt B dir.
Yanıt A dır.
15. Atomaltı parçacıkları birbiriyle etkileşime girdikleri kuvvetler dikkate alınarak; fotonlar, hadronlar ve
leptonlar olmak üzere üç grupta incelenir.
• Elektrik yükleri yoktur.
• Kütleleri sıfıra yakındır.
• Elektromanyetik etkileşim yapmazlar.
• Kurşun bloklardan bile yavaşlamadan geçerler.
• Hızları ışık hızına eşit değildir.
Yanıt D dir.
13. Nötrinoların kaynağı yıldızlar, karşıtnötrinoların
kaynağı beta bozunmalarıdır.
Yanıt D dir.
Yanıt E dir.
Nihat Bilgin Yayıncılık©
12. Nötronlara ait özellikler aşağıdaki gibidir.
5
BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU - RADYOAKTİVİTE
5. Leptonlar, temel parçacıklardır. Daha küçük parçalara bölünemezler.
Test 3 ün Çözümleri
Hadronlar ve nötronlar temel parçacık değildir.
1. Elektrikçe yüksüz parçacıklar olan fotonların kütleleri yoktur. Işık hızıyla hareket ettikleri için atom
içerisinde bulunamazlar. Fotonlar yüksük oldukları için elektrik ve manyetik alanda sapmazlar.
Yanıt A dır.
Yanıt C dir.
2. Elektron baryon ailesinin bir elemanı değildir.
6. Lepton ve kuarkların ortak özelliği noktasal ve
temel parçacık olmalarıdır.
Yanıt C dir.
3. Proton haricindeki tüm baryonlar, en son ürünleri proton olacak şekilde bozunurlar. Protonlar en
kararlı baryon olduklarından bozunmazlar.
Yanıt A dır.
4. Bir reaksiyon veya bozunum sırasında baryon
oluşuyorsa karşıtbaryon da oluşur. Bu duruma
baryon sayılarının korunum yasası denir. Buna
göre, reaksiyon veya bozunum öncesindeki toplam baryon sayısı, reaksiyon veya bozunum sonrasındaki toplam baryon sayısına eşittir. Bu olaylarda;
Nihat Bilgin Yayıncılık©
Yanıt B dir.
7. ddu → nötron oluşturur.
2
u nun elektrik yükü + e ise yük korunumuna
3
1
göre d nin yükü – e olur.
3
Yanıt C dir.
Baryonlar B = +1
Kaşıtbaryonlar B = –1
Diğer parçacıklar B = 0
alınarak baryon sayılarının korunduğu gösterilir.
+3
→
→
+1
yukarı
u
2
+ e
3
1
2
aşağı
d
–
1
e
3
1
2
kuark
+2
+3
Görüldüğü gibi baryon sayıları korunmuştur.
parçacık adı sembolü yük miktarı spini
p+n+p → p +n+p+n+n
+1 +1 +1 → –1 +1 +1 +1 +1
+3
8.
Yanıt D dir.
Tabloya göre cevap A dır.
Yanıt A dır.
6
Ünite 4 Atom Fiziğine Giriş ve Radyoaktivite
9.
10. p: proton
e+
γ (gama ışını)
p : karşıtproton
olmak üzere bu tepkimenin denklemi;
c+c $ p+ p
e–
şeklindedir.
Yanıt A dır.
Şekil 1
Bir parçacık ile karşıtparçacığının çarpıştırılmaları
hâlinde bu parçacıklar birbirlerini yok edebilir ve bu
esnada büyük miktarda enerji açığa çıkabilir. Karşılaşma sırasında açığa çıkan enerji değişik formlara
dönüşebilir. Örneğin; kütleleri aynı, yük işaretleri zıt
olan elektron ve pozitronun çarpışmasını göz önüne
alalım. Şekil 1 de gösterildiği gibi elektron ve pozitron çarpıştığında birbirlerini yok ederek gama ışını
olarak enerjiye dönüşür. Bu olayın denklemi;
e– + e+
γ
biçiminde yazılır.
e–
e+
γ
γ
Nihat Bilgin Yayıncılık©
γ
11. Reaksiyonda yer alan baryon sayılarını +1, karşıtbaryon sayılarını –1 ile göstererek denklemi
yeniden yazalım.
e–
e+
Şekil 2
e– + e+
(γ
γ denklemi tersinir olup
e– + e+ ) yeterli enerjiye sahip iki gama
fotonu çarpıştığında enerji maddeye dönüşebilir.
Elektromanyetik enerjinin maddeye dönüştüğü bu
olaya çift oluşumu adı verilir (Şekil 2).
e–
γ
e+
γ
e–
+p
p+n+p+n
1+1
1 + 1–1–1
2
0
görüldüğü gibi denklemin sol tarafı +2, sağ tarafı
0 dır. O hâlde böyle bir reaksiyon gerçekleşemez.
Baryon sayılarının korunumu için denklemin sağ
tarafının da +2 olması gerekir. Denklemi korunumlu şekilde yeniden yazalım.
Çift oluşumu sırasında;
γ
n+p
n+p
p+n+n+p
1+1
1 + 1–1+1
2
2
Sonuç: Baryon sayılarının korunmadığı bir reaksiyon gerçekleşemez.
reaksiyonları tek başına görülmez.
Yanıt C dir.
Yanıt C dir.
7
BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU - RADYOAKTİVİTE
5. Leptonlar 6 tanedir. Elektron, müon, tau ve bunlara eşlik eden nötrinolardır. Buna göre kaon, lepton
grubunda yer almaz. Kaon, hadron grubunda yer
alır.
Test 4 ün Çözümleri
1. c ışını radyoaktif maddelerin çekirdeğinden yayınlanan bir elektromanyetik dalgadır. Elektromanyetik
dalgaların yükü ve kütlesi yoktur.
Yanıt D dir.
Yanıt E dir.
6. Dirac, yaptığı çalışmalarla her parçacığın bir karşıt
parçacığı olduğunu ileri sürdü. Bu düşünce 1932 yılında Anderson tarafından kanıtlanmıştır. Parçacık
ile karşıtparçacağın kütleleri aynı fakat yükleri zıt
işaretlidir. Mezonlar, kuark ve karşıtkuarktan, baryonlar da üç kuarktan oluşmaktadır.
Yanıt C dir.
3. Baryonların en hafif üyesi protondur. Diğer baryonlar bozunarak protona dönüşür. Proton kararlıdır.
Yanıt A dır.
Yanıt E dir.
Nihat Bilgin Yayıncılık©
2. Baryonlar; proton, nötron, lambda, sigma, ksi ve
omega olmak üzere altı çeşittir. Baryonların hepsi
üç kuarktan oluştuğu için proton da üç kuarktan oluşur.
7. Foton, foton grubunda
Elektron ve müon, lepton grubunda
Proton ve nötron, hadron grubunda yer alır.
Yanıt B dir.
4. Mezonlar temel parçacıklarla karşıtparçacıklardan
oluştuğu için genelde çok kararsızdırlar. Mezonların
kütlesi elektronun kütlesi ile protonun kütlesi arasında olan parçacıklardır. Günümüzde bilinen mezon sayısı 140 civarındadır.
8. Atomaltı parçacıklar; fotonlar, leptonlar ve hadronlar olmak üzere 3 gruba ayrılır. Buna göre I. yargı yanlıştır. Leptonlar daha küçük parçalara bölünmezken, hadronların kuarklardan oluştuğu bilinmektedir.
Yanıt E dir.
Yanıt D dir.
8
Ünite 4 Atom Fiziğine Giriş ve Radyoaktivite
9. Foton ve mezon etkileşim parçacığı olup foton
elektronlar arasında, mezon çekirdekteki proton ve
nötron arasındaki etkileşime aracılık eder. I ve II.
yargı doğrudur.
12.42 He atomunda 2 proton ve 2 nötron bulunmaktadır.
u
u
Proton 3 kuarktan oluştuğu için temel parçacık değildir. III. yargı yanlıştır.
u
d
d
d
Yanıt C dir.
proton
nötron
Bir protonun içinde şekilde gösterildiği gibi 2 yukarı ve 1 aşağı kuark bulunduğuna göre, 2 protonda;
4 yukarı ve 2 aşağı kuark bulunur.
Bir nötronun içinde şekilde gösterildiği gib 1 yukarı
ve 2 aşağı kuark bulunduğuna göre, 2 nötronda; 2
yukarı ve 4 aşağı kuark bulunur.
Bu durumda 42 He atomunda toplam, 6 yukarı (u)
ve 6 aşağı (d) kuark bulunur.
10.Müon ve tau, lepton grubunda olup kuark içermez.
Kaon mezon grubunda olup bir kuark ve karşıt kuarktan oluşur.
Lambda ve omega baryon grubunda olup 3 kurak
içerir.
Yanıt C dir.
Nihat Bilgin Yayıncılık©
Yanıt B dir.
11.
u
u
u
d
13.35
17 Cl atomunda 17 proton ve 18 nötron bulunur. Bir
protonda 2 yukarı (u), nötronda ise 1 yukarı (u)
kuark bulunur.
d
d
proton
nötron
Nötronların kütlesinin, protonların kütlesinden az
miktarda büyük olmasının nedeni nötronlarda fazladan d kuarkının bulunmasıdır.
Yanıt B dir.
Buna göre protonlarda 34 yukarı (u) kuark, nötronlarda 18 yukarı (u) kuark bulunur. Bu durumda
35
17 Cl atomunda toplam 52 yukarı (u) kuark bulunur.
Yanıt C dir.
9
BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU - RADYOAKTİVİTE
14.
K
16.
L
u
u
d
u
d
d
u
d
Zaman (gün)
0
T
2T
3T
Radyoaktif
madde
m
m
2
m
4
m
8
4T = 1 yıl
m
16
Tablodan görüldüğü gibi kütlesi m olan izotop
m
madde 1 yıl sonra
kütlesine sahip oluyor. O
16
hâlde bu izotop 4 defa yarılanmıştır.
Yanıt A dır.
M
Proton 2 yukarı (u) ve 1 aşağı (d) kuarktan oluşur.
Buna göre L parçacığı protondur.
Nötron 1 yukarı (u) ve 2 aşağı (d) kuarktan oluşur. Yani K parçacığı nötrondur.
Mezonlar da bir kuark ile bir karşıt kuarktan oluşur.
Bu durumda M parçacığı mezondur.
Nihat Bilgin Yayıncılık©
Yanıt C dir.
15.
Zaman (gün)
0
2
4
6
Radyoaktif
madde
m
m
2
m
4
m
8
Tablodan görüldüğü gibi yarı ömrü 2 gün olan m
m
kütleli maddenin 6 gün sonundaki miktarı
olur.
8
Yanıt C dir.
17.Verilen parçacıklardan foton etkileşim parçacığıdır.
Yanıt A dır.
10
Ünite 4 Atom Fiziğine Giriş ve Radyoaktivite
Test 5’in Çözümleri
5.
Yüksek enerjili elektronlarla atomların bombardıman edilmesi X-ışınlarının elde edilme biçimidir.
1.
Atom çekirdeğinin uyarılması ise nükleer fisyon
olayıdır.
Elektrik ve manyetik alanlardan geçerken sapmaya uğramayan ışın çifti c ve X-ışınlarıdır. Çünkü
bu iki ışın elektromanyetik dalgadır.
Yanıt B dir.
Yanıt A dır.
2.
Z > 83 olan tüm çekirdekler radyoaktiftir.
β ışını hareketli elektron olup ışık hızı ile yayılmaz.
Bu tür çekirdekler parçacık ve enerji salarak
kararlı hale gelmektedir. Seçeneklerde verilenlerden atom numarası 84 olan element kesinlikle
radyoaktiftir.
Yanıt A dır.
Yanıt E dir.
Nihat Bilgin Yayıncılık©
6.
Radyo dalgaları, görünür ışık, X-ışınları, c ışınları elektromanyetik dalga olduklarından ışık hızı ile
yayılır.
3.
α ve β ışınları yüklü parçacıklar olup hem elektrik
hem de manyetik alanlardan geçerken sapmaya
uğrarlar.
7.
Yanıt E dir.
Atomun çekirdeğinde bulunan nötronlar yüksüzdür. Yine çekirdekte bulunan protonlar (+) yüklüdür. Çekirdeğin çevresinde hareketli halde bulunan elektronlar (–) yüklüdür.
Yanıt B dir.
4.
•
Yüksek enerji taşıma
•
Gazları iyonlaştırma
•
Yukarıdaki üç özellik hem X-ışınlarının hem de c
ışınlarının ortak özellikleridir.
Kimyasal ve fiziksel değişiklikler oluşturma
Yanıt E dir.
8.
III. bilgi elektronlara ait bir özelliktir. C seçeneğinde nötronları anlatır dendiği için bu seçenek yanlıştır.
Yanıt C dir.
11
BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU - RADYOAKTİVİTE
9.
Nötronlar;
•
Yüksüzdür,
•
Elektronun yapısına katkıları yoktur,
•
Çekirdeği bir arada tutar.
13.
Yanıt A dır.
Zaman
0
T
2T
3T = t
Radyoaktif
madde (g)
20
10
5
2,5
Tablodan görüldüğü gibi 20 g radyoaktif madde t
saat sonra 2,5 g kalıyor. T yarı ömrü olmak üzere;
t
t = 3T & T =
3
t = 3 saat ise
3
T=
= 1 saat bulunur.
3
Yanıt C
10. • Proton sayıları eşit ancak nötron sayıları farklı olan çekirdekler birbirinin izotopudur.
• Hafif elementlerde kesinlikle proton ve nötron
sayıları eşittir denemez. Eşit olmayabilir.
• Ağır elementlerde genellikle nötron sayısı proton sayısından fazladır.
Nihat Bilgin Yayıncılık©
Yanıt E dir.
11. Ağır elementlerin çekirdeklerinin dağılmaması için
nötronların sayısının protonların sayısından fazla
olması gerekir.
Yanıt B dir.
12. Kütle numarası büyük bir atomun çekirdeğini, yalnız nötron ilave etmek çekirdeği dağılmaktan kurtarabilir.
Yanıt B dir.
14. α ve β nın ikisi de yüklü parçacıklar olup bir kütleye sahiptir. c ışını elektromanyetik dalga olup kütlesi yoktur.
Yanıt B dir.
12
Ünite 4 Atom Fiziğine Giriş ve Radyoaktivite
5.
Test 6’nın Çözümleri
+
+
1. Güçlü çekirdek kuvveti, çekirdekteki tüm parçacıkları arasında bulunur. Yani bu kuvvet protonproton, proton-nötron, nötron-nötron etkileşmelerinde mevcuttur. Protonlar coulomb kuvveti nedeniyle birbirlerini iterken, aynı anda çekirdek kuvveti
vasıtasıyla çekici etkileşimde bulunmaktadırlar.
gama ışını
alfa parçacığı
mıknatıs
S
N
Yanıt E dir.
beta parçacığı
radyoaktif kaynak
Yanıt A dır.
kurşun blok
Kararlı olmayan çekirdekler kendiliğinden daha
kararlı ve daha düşük enerjili hâle doğru bir iç
değişime uğrayabilirler. Çoğu zaman çekirdekler
fazla enerjilerini, parçacıklar veya elektromanyetik ışıma yayımlayarak harcarlar. Bu parçacıklardan pozitif yüklü olanlar alfa (α), negatif yüklü
olanlar beta (β) ve elektriksel olarak yüksüz olanlara gama (c) ışınları denilmiştir.
Yanıt A dır.
Nihat Bilgin Yayıncılık©
2.Güçlü çekirdek kuvveti, sadece çok kısa mesafeler için geçerlidir. Bu mesafe 10–15 m mertebesindedir. İki nükleon arasındaki uzaklık bir kaç nükleon çapı kadar olduğunda, birbirlerine uyguladıkları çekim kuvveti neredeyse sıfırdır. Eğer nükleonlar, güçlü bir kuvvet ile birarada tutulmak isteniyorsa, çok küçük bir hacim içinde tutulmalıdırlar.
–
6.
3.X ve Y protonları birbirine çok yakın olduğundan
aralarındaki güçlü çekirdek kuvveti en büyüktür.
Yanıt B dir.
4. Nötronlar yalnızca çekici kuvvete neden oldukları
için, çekirdeğin kararlı olması için daha çok nötrona gereksinim vardır. Bu dengeleme sınırsız değildir. Ağır çekirdekler için protonlar arasındaki itici
kuvvet, daha çok sayıda nötron ilavesi ile dengelenemez. Bu olay, Z = 83 değeri ile sınırlıdır. 83 ten
daha fazla proton içeren çekirdekler kararlı değildir.
Radyoaktif elementler tarafından yayımlanan ışınların nüfuz etme güçleri arasında çok büyük farklılıklar vardır. Alfa ışınları durdurulması en kolay
ışınlar olup önüne konulan bir tabaka kağıttan
geçemezler. Beta ışınları kağıdı delip geçer; fakat
önüne konulan birkaç alüminyum folyo tabakasından geçemez. Gama ışınları durdurulması en zor
olanıdır. Bu ışınları durdurmak için kurşun ya da
ağır metallerden yapılı koruyucu bir bloğa gereksinim vardır.
Yanıt E dir.
Yanıt B dir.
13
BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU - RADYOAKTİVİTE
7.Her 8 günde İyodun yarısı bozunur. Böylece aşağıdaki tabloyu oluşturabiliriz.
9. Tüm elektromanyetik ışımalar boşlukta ışık hızı ile
yayılırlar. Elektromanyetik ışımalar, yüklü cisimle-
Zaman
(gün)
İyot
(g)
rin ivmeli hareketinden oluşurlar ancak kendileri
0
64
Alfa parçacıkları +2 yüklü helyum çekirdekle-
8
32
ri olup, bu ışınlar elektromanyetik dalga karakteri
16
16
taşımazlar. Gama ışınları, X-ışınları ve mor ötesi
24
8
ışınlar elektromanyetik dalga karakteri taşıdıkla-
32
4
rından, boşlukta ışık hızı ile yayılırlar. Ses dalga-
yüksüzdür.
ları, havada 340 m/s hızla yayılan dalgalar olup
O hâlde 32 gün sonra hastanenin elinde 4 g İyot131 kalır.
Yanıt A dır.
elektromanyetik dalga değildir. O hâlde α ışınları
ve ses dalgaları ışık hızı ile yayılmaz.
8. Kütle ve atom numaralarını dengeleyerek açığa
çıkan nötronları bulabiliriz.
I.
1
0n
+
235
92 U
140
54 Xe
+
94
38 Sr
+ 2( 10n) + enerji
10.Radyoaktif bozunma miktarı sabit olup dış olaylardan etkilenmez. Yani, yüksek ya da alçak basınçtan, yüksek ya da düşük sıcaklıktan, güçlü manyetik veya elektrik alandan hatta kimyasal reaksiyonlardan etkilenmez.
Yanıt E dir.
II.
1
0n
Nihat Bilgin Yayıncılık©
Yanıt A dır.
+
235
92 U
132
50 Sn
+ 101
42 Mo
+
3( 10n)
+ enerji
Denklemlerden görüldüğü gibi birinci olayda 2,
ikinci olayda 3 nötron açığa çıkar.
Yanıt D dir.
14
Ünite 4 Atom Fiziğine Giriş ve Radyoaktivite
6.
Test 7 nin Çözümleri
X
Y
mavi
1. Yıldızların ısı ve ışık kaynağı füzyon tepkimesidir.
kırmızı
mavi
kırmızı
Z
Yanıt B dir.
mavi
kırmızı
• X yıldızında kayma görülmemiş olduğundan
hareketsizdir.
• Y yıldızında kırmızıya kayma görüldüğünden
bizden uzaklaşmaktadır.
2. Bütün yıldızlarda hidrojen çekirdekleri birleşerek
helyum çekirdeğine dönüşür. Yani nükleer yakıt hidrojendir.
• Z yıldızında maviye kayma görüldüğünden bize
yaklaşmaktadır.
Yanıt A dır.
3. Verilen her üç bilgide doğrudur.
Yanıt E dir.
Nihat Bilgin Yayıncılık©
Yanıt B dir.
7. Evrenin ilk oluşumunda ortaya çıktığı düşünülen
elektromanyetik ışıma fon ışımasıdır.
Yanıt D dir.
8.
u
u
u
d
d
d
4. Bilim insanları yıldızlar hakkındaki bilgileri ışık tayfalarını inceleyerek elde eder.
proton
Yanıt B dir.
nötron
7
3 Li atomunda 3 proton ve 4 nötron bulunmaktadır.
Bir protonun içinde şekilde gösterildiği gibi 2 yukarı
ve 1 aşağı kuark bulunduğuna göre, 3 protonda; 6
yukarı ve 3 aşağı kuark bulunur.
5. Verilen üç bilgi de büyük patlama teorisi için birer
kanıttır.
Yanıt E dir.
Bir nötronun içinde şekilde gösterildiği gibi 1 yukarı
ve 2 aşağı kuark bulunduğuna göre, 4 nötronda; 4
yukarı ve 8 aşağı kuark bulunur.
Bu durumda 73 Li atomunda toplam 10 yukarı (u) ve
11 aşağı (d) kuark bulunur.
Yanıt D dir.
BÜYÜK PATLAMA VE EVRENİN OLUŞUMU - RADYOAKTİVİTE
9. Parçacık fiziğine göre, her temel parçacığın bir karşıt parçacığı bulunur. Bu nedenle I. öncül doğrudur.
Çarpıştırılan fotonların toplam enerjisi en az 1,02
MeV olursa parçacık ve karşıtparçacık çifti oluşur.
Bu durumda II. öncül kesinlikle doğru değildir.
Bir parçacık ile karşıtparçacığın elektriksel yük türleri genellikle zıttır. III. öncül yanlıştır.
Nihat Bilgin Yayıncılık©
Yanıt A dır.
15