KONU 35 NÜKLEER REAKSİYONLAR (ÇEKİRDEK FİZİĞİ) TEST • 35-1 4. Becquerel = ÇÖZÜMLERİ 1 Curie ≅ 1. Radyoaktif bozunmalarda kalan çekirdek sayısı No 2n I ve II 1 parçalanma saniye 3, 7Œ1010 parçalama saniye ’dir. 24 = 3 2n Çözümlerİ CEVAP: D 24 = 2n ·3 8 = 2n n=3 Yarılanma süresi 20 gün olduğuna göre, 20·3 = 60 gün Ya da 24 = 12 2 12 =6 2 5. Gama (g) ışıması elektromanyetik dalgadır. Diğer ikisi yüklü taneciktir. EMD’ler yüksüzdür. 6 = 3 Üç kez bozunmuş olmalıdır. 2 CEVAP: C 3 . 20 = 60 gün sonra 3 gram alır. CEVAP: 60 6. Çekirdeklerin yarılanma ömürlerine göre, bazı mi- 2. Doğal radyoaktivitede çekirdek γ ışıması yapıyor nerallerin yaşının tayininde radyoaktivite kullanılır. ise proton ve nötron sayısı değişmez, kimyasal özellik değişmez. Bakterilerin öldürülmesinde ve cisimlerin kalınlıklarının ölçülmesinde kullanılır. Atom kararlı hâle gelmek için ışıma yapar ve daha küçük çekirdeklere dönüşür. CEVAP: E II ve III CEVAP: E FİZİK LYS SORU BANKASI 182 Y A Y I N 3. Beta ışıması –b ve +b olmak üzere iki adettir. Elekt- D ron ve pozitrondur. Bunların ortak özelliği kütleleri aynıdır. Hızları ve kinetik enerjileri farklı olabilir. CEVAP: A E N İ Z İ 7. Becquerel ve Curie aktivite birimi olup 1Bq = 1 parçalanma/saniye 1Ci = 3,7Œ1010 parçalanma/saniye CEVAP: E 8. XY ve YZ’de ortak olan Y’dir. XZ’de ise olmayan TEST • 35-2 Y’dir. Bu durumda Y radyoaktiftir. CEVAP: B ÇÖZÜMLERİ 1. Gama ışımasında proton ve nötron sayısı değişmez, enerji değişir, çekirdek foton yayar. CEVAP: C 9. MN KM A Radyoaktif B B B BB C LM ABBBBB BC Radyoaktif değil M radyoaktif olsa idi LM radyoaktif olurdu. Bu durumda K ve N radyoaktiftir. CEVAP: D 2. Sağ el kuralına göre (manyetizma) açılan sağ elin dört parmağı manyetik alanı, başparmak (+) yükün hızını (a taneciği) avuç içi ise kuvvetin yönünü gösterir. (–) yüklü taneciklerde (b) kuvvet (+) yüke etki edenin tersidir. 10. γ (Gama) elektromanyetik bir dalga olup foton sal- Gama (γ) yüksüz olduğundan sapmaz. ma olayıdır. CEVAP: C CEVAP: Foton 11. a ışıması 42He’dir. Kütle ve atom numarası değişir. 3. 1 p = 1e (yükleri eşittir.) b ışıması, pozitron yayınlama elektron yakalama olaylarında atom numarası değişir, kütle numarası değişmez. Çekirdek yükü Z·e’dir. CEVAP: D Gama (γ) ışımasında atom numarası ve kütle numarası değişmez. CEVAP: A 12. Güneşte açığa çıkan enerji çekirdek birleşmesi sonucu oluşur. Nükleer füzyondur. CEVAP: C Y A Y I N D E N İ Z İ 4. Bozunma sabiti l olup l= 0, 693 T1 2 l’nın birimi 1 ’dir. saniye CEVAP: D FİZİK LYS SORU BANKASI 183 5. a parçacığı 42He’dir. Kütle numarası 4, atom numa- 10. Nükleonlar, proton ve nötron sayıları olup kütle nu- rası 2 azalır. marasıdır. CEVAP: C CEVAP: E 11. Nötron sayıları aynı, nükleon sayısı farklı olan çekirdekler. 6. No No No No , , , 2 4 8 16 %50, %25, %12,5 %6,25 18 9 F Ne 19 10 9 proton 10 proton 9 nötron 9 nötron Nötron sayıları eşit, proton sayıları farklı olanlar izotondur. CEVAP: E CEVAP: B 7. X elektrik alanın tersi yönde hareket ettiği için (–) 12. Aktifliği yavaş gerçekleşenin yarılanma süresi yüklüdür. Y sapmadığı için yüksüzdür. (γ) Z elektrik alanla aynı yönde saptığı için (+) yüklüdür. (a) daha uzundur. X > Y > Z dir. CEVAP: E CEVAP: A TEST • 35-3 8. Radyoaktif element uranyumdur. Uranyumun ya- rılanma süresi belirlidir. Yarılanma süresi madde miktarından bağımsızdır. CEVAP: C ÇÖZÜMLERİ 1. γ ışınları manyetik ve elektrik alanda sapmaz. Her üçü de enerji taşır. CEVAP: C 184 FİZİK LYS SORU BANKASI 9. İzotop: Proton sayısı eşit, nötron sayısı farklı atomlar İzoton: Nötron sayıları eşit, proton sayıları farklı atomlar İzobar: Proton sayıları ve nötron sayıları farklı atomlar CEVAP: C Y A Y I N D E N İ Z İ 2. Çekirdek kararlı hâle gelirken çekirdek yükünde değişme meydana gelir. Bu da a ve b ışımaları ile oluşur. Çekirdekte enerji fazlalığı kararsızlığı oluşturur. Çekirdek bundan dolayı enerjisini azaltmak için c ışıması yapar. CEVAP: E 3. 8. Güneş’te üretilen enerjinin büyük bir bölümü çekir- He 4 2 dek birleşmesi (nükleer füzyon) sayesinde gerçekleşir. 2 proton 2 nötron bulunur. CEVAP: A Pozitif yüklüdür. Kütlesi hidrojen atomunun kütlesinin dört katıdır. CEVAP: E 9. – Çekirdekte protonları ve nötronları bir arada tutan nükleer (yeğin) kuvvettir. – Elektromanyetik kuvvet, protonların birbirini itmesini sağlayan kuvvettir. 4. Henri Becquerel: Uranyum tuzu kristallerinin radyasyon yaydığını tesadüfen keşfetti. Daha sonra kontrollü deneyler ile bunu gözlemledi. – Kütle çekimi en zayıf olanıdır. CEVAP: E CEVAP: A 10. Becquerel (Bekerel) çekirdeğin bozunma (aktiflik) hızıdır. 5. Radyoaktif elementler a, b ve γ ışıması yapar. CEVAP: E CEVAP: E 11. Çekirdek kuvveti, proton ve nötronları bir arada tu- 6. Yüklü olduklarından madde içinden geçerken iyon- tan kuvvettir. laşma meydana getirebilirler. proton - proton Hızları ışık hızından küçüktür. nötron - nötron proton - nötron arasında olabilmektedir. CEVAP: D CEVAP: E Y A Y I N 7. Çekirdeğin yarıçapı kütle numarasına bağlıdır. r = ro·A 1/3 CEVAP: B D E N İ Z İ 12. Bozunma hızı zamanla azalır. CEVAP: C 185 FİZİK LYS SORU BANKASI İnsan derisinden geçemezler.