Akciğer Hastalıkları Ders Planı

Akciğer Hastalıkları
Doç. Dr. Önder Öngürü
Arkadaşlar notları koyacak yer bulamadım siz
istediğiniz yere koyarsınız.
Akciğer Hastalıkları Ders Saatleri
• Genel bilgiler, doğumsal ve damarsal hastalıklar,
atelektazi, akut akciğer zedelenmesi – 1 saat
• Kronik obstrüktif akciğer hastalıkları (KOAH) – 2 saat
• Enfeksiyonlar – 1 saat
• Restriktif akciğer hastalıkları – 1 saat
• Akciğer Tümörleri – 3 saat
• Plevranın inflamasyonları ve tümörleri – 1 saat
• Mediasten tümörleri – 1 saat
Akciğer Hastalıkları Ders Planı
• Giriş, genel bilgiler
– Normal Anatomi, Histoloji, Tanı yöntemleri
• Doğumsal hastalıklar
• Atelektazi
• Akut akciğer zedelenmesi
– Akciğer ödemi, ARDS, Akut intersitisiyel pnömoni
• Damarsal hastalıklar
– Diffüz akciğer kanaması, Akciğer embolisi ve
infarktüs, Pulmoner hipertansiyon
Normal Anatomi
Posterior kısımda dinlerken alt lobları dinlemiş
oluyoruz aslında.
Bronşial arter aorttan çıkar
Çift dolaşımı olan yerlerde hemorajik nekroz olur
bir de akciğerin yumuşak doku olması hemorajik
nekroz etmenidir.
Sağda üç, solda iki lob
bulunur.
Çift arteriyel dolaşım (Pulmoner a., Bronşiyal a.)
Normal Anatomi
Bronşlar, dikotom dallanma gösterirler.
•
Bronşların duvarında kıkırdak ve submüköz bezler bulunurken, bronşiyollerin
duvarında bunlar yoktur.
Terminal bronşiyollerin çapı 2 mm'den az
Asinus
Bronşiyol
•
Bronş
•
Dikotom: ikiye ayrılarak
Bronş duvarında kıkırdak + düz kas dokusu neden
önemli bronşial astımda bronkospazm bu düz kas
dokusunda gerçekleşir
Bronşiolden itibaren kıkırdak dokusu ortadan
kalkıyor ve kas dokusu azalmaya başlıyor
Asinüs : fonksiyonel ünite
Terminal bronşiolde alveolar yapılar olmaz
distalinde bu yapılar gözükmeye başlar.
Yabancı cisim genelde sağa alta kaçar çünkü daha
dikine seyrediyor.
Bronşların duvarında epitele baktığımızda
respiratuar epitel onun altında bir miktar düz kas
dokusu,submükoz glandulalar ve dıştada kıkırdak
Respiratuar epitel: silyalı psödostratefiye columnar
epitel bronş ve bronşiolleri döşer
Normal Anatomi
• Terminal bronşiyollerin distali, "asinüs" olarak adlandırılır.
• Asinüs = Respiratuar bronşiyol + alveoler kanallar +
alveoler kesecikler
• Akciğer lobülü= Üç-beş asinüs
Asinüs :0.6 cm2 ile 1 cm2 arasında büyüklükte yaklaşık
Lobül:etrafı incecik fibröz bağ doku ile çevrili 3-5 asinüs
kümesi
Lobüllerin etrafında interlobüler septa bulunur
Mavi: pulmoner arter sarı: bronş bu yapıya da
broncovaskuler bant denir
kırmızı :pulmoner ven bir de inretlobuler septumda
lenfatikler vardır venlerle beraber
Asinüs
Lenfatikleri interlobüler
septumda olduğunu bileceksin
bazı hastalıklar interlobuler
septumları daha çok tutuyor
Histoloji
• Bronşlar; yalancı çok katlı siliyalı kolumnar epitel hücreleri ile
döşeli + goblet h. + nöroendokrin h.
• Alveoler makrofajlar
• bronş lavajındaki hücrelerin %90'ından çoğu
• alveollerin savunulmasında çok önemli
Bazalde Rezerv hücrelerin çekirdeği ile epitel hücre cekirdeği üste üste iki
sıralıymış gibi olduğu için yalancı çok katlı denmiş.
Silyalı epitel aralarda clara hücreleri var ekzokrin salgı yapıyor. Distale
gittikçe clara proksimale gittikçe goblet hüc sayısı artar
İkisi de sekrosyon yapar mukozayı nemlendirmek için.
Alveolar makrofaj: savunma mekanizması, öksuruk de bir refleks savunma
mekanizması mesela mukosiliyal aktivite de
Sigarada da mukosiliyal aktivete artar ve mukus yapımı artar
Bronşiyol epiteli
Alveoler makrofaj
Histoloji
• Alveoler duvarlar (Kandan havaya doğru)
1. Kapiller endotel
2. Bazal membran ve interstisyum (elastik
lifler, kollagen, fibroblast vs)
3. Alveoler epitel


çoğu (%95-98) tip I pnömosit (yassı,
membranöz)
tip II pnömosit: sürfaktan üretir, alveoler
epitel tamiri
Alveollerin iç boşluğunu döseyen mavi olarak gözüken sürfaktan ondan
sonra tip1 pnomosit var incecik diğer ismi membranöz pnömosit daha kolay
alışveriş icin aralarda da tip 2 pnomosit tek tük bunların amacı da hem
surfaktan üretmek hem de tip1 zarar gördügünde onları tamir etmek
Tip 1 pnomositin dışında da bazal membran var daha sonra da kapiller
endotel arada cok cok ince özellikle gaz transfer noktalarda insterstisyum var
bunun kalınlaşması mesela gaz alışverinde sıkıntı hastalık açığa cıkar
PC: pulmoner kapiller
DC: alveoler makrofaj
I: tip I pnömosit
II: tip II pnömosit
PV: pulmoner ven dalı
Doğumsal Hastalıklar - 1
Sol akciğer
agenezi
• Agenezi
• Hipoplazi
– Normalden küçük akciğer
– In utero akciğere bası yapan veya
genişlemesini engelleyen
anormallikler (diyafragmatik herni,
oligohidroamnios vs)
– Şiddetliyse ölümcül
Agenezi: organın yokluğu oluşmaması
Hipoplazi: normalden küçük olması
Diyafragma bazen oluşamıyor ve batındakı organlara toraksa cıkar
ve akciğere bası yapar ve hipoplazik akciğer oluşur
Sol
akciğerde
hipoplazi
Alveoller
oluşmamış
Doğumsal Hastalıklar - 2
Ön bağırsak (foregut) kistleri
(Bronkojenik kist, özofagiyal kist, enterik kist)
• Bronkojenik kist
– Trakeobronşiyal ağacın anormal tomurcuklanması
– Çoğunlukla orta mediyasten veya hiler yerleşimli
– Psödostratifiye kolumnar epitel ile döşeli
Ön barsak kısmından respiratuar bronşiol dallarnırken fetal
dönemde anomali meydana gelirse kistler ortaya cıkıyor.
Kistler duvarındaki epitele göre adlandırılıyor. Mesela özofagiyal
kist olsaydı duvarı squamoz epitel olurdu.
Silyalı kolumnar epitelle
döşeli, duvarında kıkırdak ve
müköz glandlar
Bronkojenik
kist
Doğumsal Hastalıklar - 3
• Bronkopulmoner sekestrasyon
Hava yolları ile normal bağlantısını
kaybetmiş anormal akciğer doku
kitlesi
 Ekstralober tip
 Akciğer dışında toraks ve mediasten
içinde kitle
 İnfant + başka konjenital anomaliler
 İntralober tip
• Gerçekte doğumsal anomali değil,
yineleyen lokal enfeksiyona bağlı
(özellikle bronşektazi)
• Akciğer içinde, genellikle alt loblarda
Ekstralober
bronkopulmoner
sekestrasyon
İntralober
bronkopulmoner
sekestrasyon
Parankim doku normal gibi ama bağlantılar normal yapıyla ilişkisini
kaybetmiş.
İntralober tip genelde bronşektazinin komplikasyonu olarak gelişir
Atelektazi
•
•
Akciğer dokusunun kollapsı, sönmesidir.
Geridönüşlü (kontraksiyon atelektazisi hariç)
1. Obstrüktif (rezorbsiyon atelektazisi);
tıkanmaya bağlı
• Mukus (postop.), eksüda (kr. bronşit,
bronşektazi), yabancı cisim, tümör
Eğer bronşu
tıkayan
bir şey varsa bronş tıkandığı zamanda tıkanan
2. Kompresyon atelektazisi;
basıya
bağlı
bronşun distalinde kalan alan havalanamıyor ve icinde kalan hava
• plevral kavite sıvı (plevral
effüzyon),
kan oluyor.
da resorbe
oluyor ve kollabe
Plorozi
: plevral yapıda sıvı birikmesi
(hemotoraks) veya hava
birikmesi
Pnömotoraks: plevral boşluğa hava sızması ve negatif basınç
(pnömotoraks)
kaybolur ve akciğer söner
tüberküloz
yıkıcıatelektazi
bir hastalık akc parankimini yıkıma
• diyafragma yükselmesiMesela
sonucu
bazal
uğratıyor ve o bölgenin fibrozisine sebep oluyor. O kısımlarda da
(postop., asit)
akciğer havalanması azalıyor.
3. Kontraksiyon atelektazisi; akciğer veya
plevrada fibrozise bağlı
Akciğerde Normal Sıvı Rezorbsiyonu
Arteryel uçtan venöz uca doğru hidrostatik basınç azalır.
Onkostatik basıncı oluşturan proteinöz maddeler albumın vs. venöz
uca dogru da onkostatik basınç artıyor ve damar dışına çıkan sıvı
venöz kısımda tekrar damar içine alınıyor. Bu basınç dengesinde
bozukluk olunca ödem oluşuyor. Mesela arteryel uçta hidrostatik
basınç artarsa insterstisyuma daha fazla sıvı çıkışı olur veya
onkostatik basınç azalırsa venöz uctan geri donus saglanamaz ve
yine ödem gelişir.
Kontrol mekanizması olarak da lenfatikler vardır ama.
İnsterstisyum akc de cok ince olduğu için bu çok biriken sıvı
alveollere doluyor.
Akciğer Konjesyonu ve Ödemi
• Hemodinamik (Kardiyojenik) akciğer ödemi
– Sık, sol kalp yetmezliğine bağlı hidrostatik basınç artışı
– Genellikle konjesyon + ağır, ıslak akciğer (özellikle alt
loblarda)
– Kronik olgularda; bol hemosiderin yükü makrofajlar
(kalp yetmezliği hücreleri) + alveol duvarları
kalınlaşmış ve fibrotik (kahverenkli endürasyon)
Hemodinamik
nedenler
daha sık görülür.
Sol kalp yetmezliğinde
• Mikrovasküler zedelenmeye
bağlı
kapiller
permeabilite
geriye doğru gelerek venöz kısımlarda basınç yükselişine bağlı
artışı
olarak insterstisyumdan sıvı geri kazanılamayacak ve ödem
gelişecek. Ve genelde akciğerin alt loblarında gözükür sebep yer
– Daha seyrek, lokalize çekimi.
(pnömoni),
diffüz
(ARDS)
Akut dönemlerde
genelde
ıslak akciğer olarak gözükür.
Kronık olgularda ise eritrositler de dısarı cıkıyor ve eritrositler
parçalandığı icin hem açığa cıkıyor bunları da makrofajlar fagosite
ediyor ,duvarlar fibrotikleşmeye başlıyor ve kalınlaşıyor. Kronik
kalp yetmezliği işte böyle bir tablo açıga cıkarıyor.
İnflamasyona bağlı kapiller permeabilite artışı .
Akciğer Ödemi
Ozmotik basınç
değişikliği
Artmış
permeabilite
Pulmoner
arteryel
hipertansiyon
Pulmoner venöz
hipertansiyon
Mesela kronık karaciğer yetmezliğinde hipoalbunemi olur bu da
osmotik basınç düşüklüğüne sebep olur ve buna bağlı ödem
Sol kalp yetmezliği pulmoner venöz hipertansiyona sabep oluyor ve
ödem olur.
Akciğer Ödemi
Alt loblar daha cok tutuluyor sebep yer çekimi aynı zamanda
damarlanma da bu bölgede daha fazladır bu da bir etmendir.
Alveollerin içi soluk eozinofilik pembemsi boyayla doluyor. Kronik
olduğu zaman kahverenkli endürasyon gelişir.