Temel görüşleri
advertisement
Klasik iktisadi yaklaşım 18.yüzyılda ingiltere’de sanayi devrimi ile gelişmiş bir ekoldür. Adam smith, Ricardo, Malthus, Say, Mill… Merkantilist düşünceye karşı çıkmışlar 1776 “wealth of nations” Temel görüşleri ; Küçük bir devlet anlayışı Doğal düzenin varlığına inanılır Bireysel faydadan toplumsal faydaya Tam rekabet koşulları geçerlidir Bırakınız yapsınlar bırakınız geçsinler Parasal değişkenler reel değişkenleri etkilemez Faiz, tasarruf ve yatırımlar tarafından belirlenir Varsayımları ; • Kamu harcamaları en düşük seviyede tutulmalı(leviathan devlet modeli Thomas Hobbes) • Devlet bütçesinin denk olması(aile bütçesi) • Kamu harcamalarının dolaylı vergilerle karşılanması(tarafsız etkin vergi, mali anestezi, ) • Ekonomiyi etkilemeyecek borçlanma ilkesi(altın kural, iskonto, uzun vadeli sermaye piyasasından) • Para politikası daha etkili Borçlanmanın gerçek yükü Keynes yaklaşımı • 1929 yılında sonra gelişmiş.1936 yılında sahneye keynes çıktı.1929 bunalımın nedeni… • Devlet ekonomiye müdahale etmeli • Tam rekabet koşulları geçerli değil • Ücret,fiyat ve faiz esnek değil • Ekonomide belirsizlik vardır • Para talebi işlem, ihtiyat,spekülasyon varsayımları • Parasal değişkenler reel değişkenleri etkiler • Kamu harcamaları en düşük seviyede tutulmamalı(pump priming) maliye politikası daha etkili • Faiz, para arzı para talebi tarafından belirlenir • Borçlanma ve borç yükü • Vergiye bakış açıları(klasiklerden farklı olarak) ve konjonktürel denge • Süzgeç devlet anlayışı Post keynesyenler yaklaşımı • 1970 yıllarda Jhon robinson • Ekonomide eksik rekabet ve oligopolistik bir piyasa yapısı bulunmakta. • Mark up fiyatlandırma politikası önerilmekte, • Ekonomik büyüme ve gelir dağılımı konularına özel önem vermekte. MONETARİST YAKLAŞIM • Milton friedman tarafından geliştirilmiş keynes’e karşı bir ekoldür. • Esas olarak enflasyon konusu üzerinde durmuş ve enflasyonun nedeni para arzının hükümetlerce gereksiz ve aşırı ölçülerde arttırılmasını görmektedir. • Para arzındaki genişleme kısa dönemde geliri, uzun dönemde ise fiyatlar genel düzeyini artırmaktadır. temel özellikleri • Tüketim cari gelire değil, sürekli gelire bağlı • Maliye politikası etkin değil(gecikmeler etkisi) • Kamu harcamaları özel sektör yatırımlarını dışlamakta • Doğal işsizlik hipotezi temel alınmakta • Kurala dayalı para politikasını savunmakta(para arzı istikrarlı ve sabit oranlı arttırılmalı) Yapısalcılar • 1950’li yıllarda latin amerika ülkelerinin karşılaştığı ekonomik sorunları gidermek için ortaya atılmış bir paradigmadır. • Monetarist yaklaşıma tepki olarak ortaya çıkan bu teori: • “Az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkeler için bu politikalar geçerli değildir.” demiştir. • Az gelişmiş ülkelerde yapısal sorunlara dikkat çekmiştir. Bu sorunu giderilmesi için devletin ekonomiye aktif olarak müdahale etmelidir. • Maliye politikasını uygulamalı Rasyonel beklentiler yaklaşımı • J. Muth, R. Lucas, T. Sargent ve N. Wallace gibi iktisatcıların katkılarıyla gelişmiştir. İki varsayımları vardır; 1-bireyler piyasadaki tüm bilgiye sahiptirler ve karalarını etkin ve rasyonel bir biçimde vermektedir, 2-ücret ve fiyatlar esnektir. Not:rasyonel beklentiler yaklaşımı,para ve maliye politikalarının kısa ve uzun dönemde etkin olmadığı önermesine dayanmaktadır. Bu önerme söz konusu yaklaşımın “politika etkinsizliği teorisi” olarak da anılmasına neden olmuştur. Monetarist yaklaşımda para politikasının kısa dönemde reel etkiler göstermesi mümkün iken, rasyonel beklentiler yaklaşımın kısa dönemde dahi para politikasının reel etkileri söz konusu değildir. Arz yönlü iktisat yaklaşımı • Reaganomics olarak adlandırılır. Öncülüğünü Arthur laffer • Keynese tepki olarak ortaya çıkmış,klasiklerin temel görüşlerine dayanır. • Devletin sınırlandırılması, özel sektörü teşvik etmelidir. • Üretimi teşvik edecek en önemli politika vergi indirimleri politikasıdır • Bütçe dengesi zorunlu tutulmakta. • Para arzı artışları ekonomik büyümeye bağlı olarak yavaş ve istikrarlı bir biçimde yapılmalı. • İbni Haldun eğrisi kamu tercihi ve anayasal iktisat yaklaşımı • Politikanın iktisat bilimine uyarlanmasıdır. • J. Buchanan tarafından geliştirilmiştir. • İktisat politikasının yönetimini anayasal ve yasal kurallara dayalı olarak yürütülmesi gerektiğini savunmuştur. Çünkü kamu gücünü elinde bulunduranlar bu gücü sınırsızca kullanma isteği içindedirler. • Tüketicilerde mali yanılma söz konusu • Denk bütçe ilkesini savunurlar. • Borçlanma gelecek nesiller üzerinde kalacaktır. • En önemli sakıncası nedir?
