Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Lise 3 ikinci dönem 1.Yazılıya hazırlık soruları 1.İslam düşüncesinde yorumlar(Mezhepler) 1.İSLAM DÜŞÜNCESİNDE YORUM FARKLILIKLARININ SEBEPLERİ KLASİK SORU Soru 1:İslam düşüncesinde yorum farklılıkların (mezheplerin)çıkış nedenlerinden iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.İnsanın yapısından kaynaklanan sebepler 5/2.sosyal sebepler y.Kültürel sebepler y.coğrafi sebepler y.siyasi sebepler y.dini metinlerden kaynaklanan sebepler BOŞLUK DOLDURMA 1.Hz.Osman’ın halifeliğinden sonra bu tartışmalar artmış ,Hz.Ali ile Muaviye taraftarları arasına ..Sıffin savaşı..meydana gelmiştir. 2.Kur’an’da yer alan bazı ayetler açık,kesin,herkesçe anlaşılabilen niteliktedir.Bu tür ayetler ..muhkem.. olarak adlandırılır. 3.Bir kısım ayetler ise birden fazla manaya gelebilmekte ,kolayca anlaşılamamaktadır.Böyle ayetlere de …müteşabih …denir. 2.İSLAM DÜŞÜNCESİNDE SİYASİ –İTİKADİ YORUMLAR Soru 1:İslam düşüncesinde siyasi-itikadi yorumlardan iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.Haricilik 5/2.Şia (Şiilik) y.Mutezile y.Eş’arilik y.Maturidilik 1.HARİCİLİK KLASİK Soru 1:Haricilerin kurucusu kimdir?ve Hangi savaştan sonra ortaya çıkmıştır?Yazınız? Cevap:5/1.Kurucusu yok/bilinmiyor. 5/2.Sıffin savaşından sonra Soru 2.Haricilerin belli başlı görüşlerinden iki tanesini yazınız?(10) Cevap :5/1.Haricilere göre namaz,oruç,doğruluk ,adalet gibi dini emirler imanın ayrılmaz birer parçasıdır. 5/2.Kalp ile tastik ,dil ile ikrar ve günahtan kaçınmak imandandır. y.Büyük günah işleyenler dinden çıkar. y.Hz.Ebu Bekir ve Hz.Ömer’in halifeliğinin tamamını Hz.Osman’ın halifeliğinin ilk altı yılını kabul ederler. y.Hz.Ali’nin halifeliği meşrudur.Ancak hakem olayını kabul ettiği için hata etmiştir. y.Halifelik için Kureyş kabilesinden olmak gerekmek. y.Halifelik için seçim şarttır. Boşluk Sorusu 1.İslam dünyasında siyasi-itikadi yorumların mezhep haline dönüşmüş ilk örneği …Haricilik..tir. 2.Hariciler …Hakem …olayını kabul eden Hz.Ali ve Muaviye ‘yi ve taraftarların dinden çıkmakla suçlamışlardır. 3.Haricilere göre halifelik için …Kureyş ..kabilesine mensup olmak gerekmez. 4…Haricilik..islam dünyasında etkisini bir devam ettirmiştir.Ancak daha sonraları taraftarı kalmamış,kaybolmuştur. 2. ŞİA (ŞİİLİK) Klasik Soru 1:Şiiliğin tanımını kısaca yapınız?(10) Cevap:Hz.Peygamberin vefatından sonra halifeliğin Hz.Ali’in hakkı olduğuna inanan,daha sonraki halifelerin de onun soyundan olması gerektiğine inanan kişilere denir. Soru 2: Şiiliğin ortaya çıkışıyla ilgili 3 görüşten ikisini yazınız?(10) Cevap :5/1.Hz.Peygamberin vefatından sonra halife seçimi sırasında. 5/2.Hz.Osman’ın şehit edilmesinden sonra 1 y.680 yılında Kerbela’da Haz.Hüseyin’in şehit edilmesinden sonra. Boşluk doldurma: 1.Şiilikte,insan,can ve malalını kurtarmak için görüşlerini,inancını gizleyebilir.(…………) 2.Hz.Ali ve ondan sonra gelen imamlar masundurlar.Her türlü günahtan uzaktırlar.(………….) 3.Nasla tayin edilen on ikinci imam ölmemiş,kaybolmuştur.Bir gün ortaya çıkacak ve dünyayı adaletle yönetecektir.(ric’at) 3.MU’TEZİLE KLASİK SORU Soru 1:Mu’tezile Mezhebinin; a- Kurucusunun adını , b- tarihte hangi devletin resmi mezhebi olduğunu yazınız?(10) Cevap: 5/a-Vasıl bin Ata 5/2.Abbasi devleti Soru 2:Mutezile mezhebinin görüşlerinden olan el-menzilütü beynel menzileteyn ilkesini kısaca açıklayınız?(10) Cevap:Mu’tezile bilginlerine göre büyük günah işleyen kimse ne mü’min ne de kafirdir.İkisi arasında bir yerdedir.Böyle günah işleyen kimse fasıktır. Soru 3 :Mu’tezile mezhebinin ilkelerinden olan adalet ilkesini kısaca yazınız?(10) Cevap 3:Allah yalnızca güzel olan eylemleri gerçekleştirir.Zulum,haksızlık gibi fiiller Allah’tan sadır olmaz.Bu gibi fiilliri yapan insandır.Mu’tezile mezhebinde insan fiillerinde tam anlamıyla özgürdür. BOŞLUK SORUSU 1.Bir gün meşhur alim….Hasan Basri ..mescitte insanlarla otururken bir adam gelerek ona ,büyük günah işleyen kişinin mümin mi ,kafir mi olduğunu sordu.. 2.Mu’tezile mezhebinin …usul-i Hamse …adı verilen beş temel ilkesi vardır. 3.Mu’tezile mezhebi bir dönem …Abbasi Devleti’nin ..resmi mezhebi olarak kabul edilmiştir. 4.MATURİDİLİK KLASİK SORU Soru 1:Maturidiliğin kurucusu kimdir? Ve Fıkıhta hangi mezhebin görüşlerini benimsemiştir?Yazınız?(10) Cevap: 5/1.İmam Maturidi 5/2.Hanefi mezhebinin görüşlerini benimsemiştir. Soru 2:Maturidiliğin görüşlerinden iki tanesini yazınız?(10) Cevap :5/1.Akla büyük önem vermiştir. 5/2.Akıl ve nakil arasında bir denge kurmuştur. Y.İman dil ile ikrar kalp ile tasdiktir. Y.İman bir bütündür artmaz ,eksilmez. Y.Günah işleyen kimse küfre girmez. y.İnsan varlıklar üzerinde düşünerek Allah’ın varlığını bulabilir. Soru 3:Maturidi mezhebine göre insanın Allah’ın varlığına inanmadaki yükümlülüğünü kısaca yazınız?(10) Cevap:İnsan;yer,gök,varlıklar ve olaylar üzerinde düşünerek Allah’ın varlığını ve birliğini bulabilir.Bu nedenledir ki kendilerine din tebliğ edilmemiş olan insanlar da Allah’ın varlığına inanmakla yükümlüdür. Boşluk sorusu: 1.İmam Maturidi,…İmanı..dil ile ikrar ve kalp ile tasdik olarak tanımlamıştır. 2.Maturidiye göre Allah’ın ..külli ..iradesi vardır.Yüce Allah söz konusu iradesiyle her şeyi takdir eder. 5.EŞ’ARİLİK KALASİK SORU Soru 1:Eş’ariliğin kurucusu kimdir?40 yaşına kadar hangi Mezhebin fikirlerini savunmuştur?yazınız?(10) Cevap: 5/1.İmam Eş’ari 5/2.Mu’tezile mezhebinin Soru 2:Eş’ari’lerin bazı görüşlerinden iki tanesini yazınız?(109 2 Cevap:5/1.İman,marifet ve kalp ile tasdiktir. 5/2.Büyük günah işleyen dinden çıkmaz y.Hayır da şer de Allah’tandır. Y.İnsan fiillerini cüzi iradesiyle Allah’ın verdiği güçle gerçekleştirir. Y.İyi de kötü de akılla bilinemez..Dinin ilkeleri belirler. Boşluk sorusu 1.İslam dünyasında ortaya çıkan siyasi-itikadi yorumların görüşleri arasında …kaderle…ilgili konular önemli bir yer tutmaktadır. 3.İSLAM DÜŞÜNCESİNDE AMELİ-FIKHİ YORUMLAR Klasik soru 1.Fıkıh ne demektir?Kısaca yazınız?(10) Cevap:Kişinin kendi lehinde ve aleyhinde olan hususları bilmesi olarak tanımlanır. Boşluk sorusu: 1.Sözlükte bir şeyi bilmek,iyice anlamak,bellemek,en ince ayrıntısına kadar kavramak gibi anlamlara gelen kavram ..fıkıh..tir. 1.HANEFİLİK KLASİK SORU Soru 1:Hanefi mezhebinin kurucusunun adını ve eserinin adını yazınız?(10) Cevap:5/1.Kurucusu:İmam-ı Azam Ebu Hanife 5/2.Kitabı:Fıkh-ı Ekber Soru 2:Ebu Hanife’ye niçin İmam Azam denmiştir?Kısaca yazınız?(10) Cevap:10/Kur’an ve sünneti iyi bilmesi ,fıkıh ilmindeki derin bilgisi nedeniyle kendisine en büyük imam anlamına gelen İmam Azam denmiştir. Soru 3:İmam-ı Azam’ın fıkıhta uyguladığı metotlardan iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.Kur’an ve Sünnet 5/2.Sahabenin görüşleri (icma) y.Kıyas y.içtihat y.Örf ve adetler Soru 3:İmam-ı Azam’ın en önemli öğrencilerinden ikisinin adını yazınız?(109 Cevap:5/1.İmam Ebu Yusuf 5/2.İmam Muhammed. Y.İmam Züfer Boşluk soursu 1…Hanefilik..Türkiye,Balkanlar,Kafkasya.Suriye,,Irak,Pakistan,Hindistan,,Doğu ve Batı Türkistan’da çok sayıda mensubu bulunur. 2.Ebu Hanife dini metinlerden hüküm çıkarırken …aklı ..esas almış,kıyas metodunu çok kullanmıştır. 2.MALİKİLİK KLASİK SORU Soru 1:Malikiliğin kurucusunun ve eserinin adını yazınız?(10) Cevap :5/1.Kurucusu:imam Malik bin Enes 5/2.Eseri:el –Muvatta Soru 2:Malikiliğin önemli görüşlerinden iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.Hüküm çıkarırken hakle (ayet ve hadis)çok büyük önem vermiştir. 5/2.Akıl ve kıyası da delil olarak kabul etmiştir. y.Medine halkının uygulamalarını delil kabul etmiş onların uygulamadaki ittifakını icma ile eş değer görmüştür. Y.Yaşanılan olay ve sorunlarla ilgili görüş belirtmiştir. y.Muhtemel olay ve durumlarla ilgili sorulara cevap vermekten kaçınmıştır. y.Maslahat-ı mürseleyi delil olarak kabul etmiştir. Boşluk sorusu 1.Faydalı olana uymak,kamu yararını ve umumi menfaati gözetip ona uygun karar vermek anlamına gelen kavram…Maslahat-ı Mürsele..dir. 2….Malikilik. Kuzey Afrika ülkeleri(Fas,Cezayir,Tunus,Sudan,..)Bahreyn,Kuveyt gibi ülkelerde taraftar bulmuştur. 3.ŞAFİİLİK KLASİK SORU Soru 1.Şafiilik mezhebinin kurucusunun adı nedir?Fıkıh Usulundeki yeri ve önemini kısaca yazınız?(10) Cevap:5/1.Kurucusu:İmam Şafii 5/2.Fıkıh usulundeki yeri ve önemi :Fıkıh usulüyle ilgili ilk eser yazan kişidir.(er.Risale) 3 Soru 2.İmam Şafinin en önemli iki eserini yazınız?(10) Cevap: 5/1.Er-risale 5/2.El-ümm Soru 3:İmam Şafinin içtihat ederken baş vurduğu kaynaklardan iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.Kur’an 5/2.Sünnet y.İcma (Sahabelerin ittifak ettiği görüşler) y.kıyas. Boşluk sorusu 1…Şafii ..mezhebi ,Mısar,Endonezya,Malezya, Türkiye’nin Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde ,Güney Arabistan,Doğu Afrika,Azerbaycan,Hindistan, ülkelerinde mensubu bulunmaktadır. 4.HANBELİLİK KLASİK SORU Soru 1.Hanbelilik mezhebinin kurucusunun ve eserini adını yazınız? Cevap : 5/1.Kurucusu:İmam Ahmet bin Hanbel 5/2.Eseri:Müsned Soru 2:Ahmet bin Hanbelin hüküm verirken baş vurduğu metotlardan iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.Kur’an ve Sünnete dayanırdı. 5/2.Sünnetin her çeşidini delil kabul eder ,hadise büyük önem verirdi. Y.Zaruri olmadıkça kıyasa baş vurmak. Y.zaruri olmadıkça içtihat yapmazdı. Y.İcma olarak yalnızca ashabın icmasını kabul ederdi. Y.Maslahat-ı mürsele ve örf ve adeti delil kabul etmezdi. Y.Sahabenin görüşünün bulunmadığı durumlarda tabiinin görüşü varsa onunla hüküm verirdi. Boşluk sorusu 1…Hanbelilik…İslam mezhepleri arasında mensubu en az olanıdır. 2.Günümüzde Hanbelilik en fazla …Arap ..yarımadasında yaygın durumdadır. 5.CAFERİLİK KLASİK SORU Soru 1:Caferiliğin kurucusu kimdir? Ve Hangi mezhep imamının hocasıdır?(10) Cevap:5/1.Kurucusu:İmam Cafer-i Sadıktır. 5/2.İmam-ı Azam Ebu Hanife’nin hocasıdır. Soru 2:Caferilerin önemli görüşlerinden iki tanesini yazınız?(10) Cevap:5/1.12.İmam kayıp olduğu için Cuma namazı farz değildir. 5/2.Abdest alırken ayağı yıkamak değil,mesh etmek farzdır. Y.Beş vakit namaz sabah ile öğle ,akşam ile de yatsı birleştirilerek üç vakitte kılınabilir. Y.Muharrem ayında yas tutmaya önem verirler. Y.Ezan okurken ve namaz kılarken fazladan bazı dualar okurlar. Y.Kerbela toprağından yapılmış olan Mühür ya da türbet denilen bir parça üzerine secde etmeyi faziletli bir davranış olarak görürler. Boşluk sorusu 1.Cefer-i Sadığa doğru sözlülüğü ,iş ve davranışlarındaki dürüstlüğü nedeniyle kendisine …Sadık ..lakabı verilmiştir. 2.Hz.Hüseyin ve aile bireyleri ..Kerbela.. ‘da şehit edilmişlerdir. 3.Caferiler Kerbela toprağından yapılmış olan ,..Türbet..ya da Mühür ..denilen bir parça üzerine secde etmeyi faziletli bir davranış olarak görürler. 4..Caferilik..İran’ın resmi mezhebidir. 5.Caferiler itikatta …Şii..mezhebine mensupturlar. 4