Anüsten oluşur. Sindirim için salgı üreten bezler ise

VOLKAN ŞENYÜZ
HACI AHMET
ARISOY ANADOLU
LİSESİ
BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ
İNSANDA SİNDİRİM SİSTEMİ
• İnsanda sindirim olayı ağızda başlar,
ince bağırsakta sonlanır.
• Sindirim kanalı;
-Ağız
-Yutak (Farinks)
-Yemek borusu (Özafagus)
-Mide
-İnce Bağırsak
-Kalın bağırsak
-Anüsten oluşur.
• Sindirim için salgı üreten bezler ise;
1-Tükürük bezleri
2-Mide bezleri
3-İnce bağırsak
4-Pankreas
5-Karaciğer’ dir.
1-AĞIZ:
• Mekaniksel ve
kimyasal sindirim
yapılır.
• Ağızda bulunan
yapılar;
-Dişler
- Dil
-Tükürük bezleri dir.
Dişler:
• Sindirime mekanik
olarak yardımcı
olurlar
• Bir diş;taç,boyun
ve bir veya birkaç
kollu kökten
oluşur.
• Dişin dıştan
görülen beyaz
kısmına mine
tabakası denir.
• Mine vücudun en
sert maddesidir.
• Mine tabakasının
altında dentin
bulunur. Kemikten
oluşmuştur.
• Dişin orta kısmında
pulpa (Diş Özü)
bulunur. Burada
kan damarları ve
sinirler bulunur.
• Yetişkin bir
insanda 32 adet
diş vardır.
• Bunlar;
-Kesici dişler
-Köpek dişleri
-Ön azı(Küçük azı)
-Büyük azı dişleri
Şeklinde
gruplandırılır.
Dil:
• Öğütülmüş
besinlerin
tükürükle
karışmasını, lokma
haline
dönüştürülmesini
ve yutulmasını
sağlar.
• Üzerinde tat
tomurcukları
bulunur.
• Konuşmaya
yardımcı olur.
Tükürük Bezleri
• Ağızda;
-Dil altı
-Kulak altı
-Çene altında
birer çift
tükürük bezi
bulunur.
• Tükürüğün bileşiminde bulunan maddeler ve
görevleri şöyledir:
•
•
•
•
•
Su; hidrolizde görevlidir.
Mukus;kayganlaşmayı sağlar
Na+ ve Ca++ iyonları; ortamın pH’ ını ayarlama
Amilaz (Pityalin),Karbonhidratların sindirimi
Rodamat iyonları,mikroplardan arındırma
2-YUTAK
• Yemek ve soluk
borusunun üst ön
tarafında kalan
boşluktur.
• Lokma yutaktan
yemek borusuna
geçer.
• Epiglottis bulunur.
• Epiglottisin görevi;
lokmanın soluk
borusuna
kaçmasını
önlemektir.
• Süt çocuklarında
yeterli şekilde
gelişmemiştir.
3-Yemek borusu
•
•
•
•
İçten dışa doğru;
Epitel doku
Kas doku
Bağ dokudan
yapılmıştır.
Besinlerin mideye
doğru hareketi
peristaltik
hareketle
gerçekleşir.
4-MİDE
• Sindirim sisteminin en geniş kısmıdır.
• J şeklindedir.
• Yemek borusunun mideye açıldığı yere KARDİA
denir.
• Midenin ince bağırsağa açıldığı yere PİLORİS
denir.
• Midenin kardia bölgesine fundus,pilor bölgesine
ise korpus denir.
• Yapısında ;
-Enine kaslar
-Boyuna kaslar
-Halkasal kaslar
vardır.
Midenin Fonksiyonları
5-İnce Bağırsak
• Bağırsak hücreleri
ve pankreastan
salgılanan
enzimlerle kimyasal
sindirim yapılır.
• Üç kısımdan oluşur.
Bunlar;
- Duodenum
- Jejenum
- İleum dur.
• Karaciğer ve
pankreastan
gönderilen salgılar
Water kabarcığına
boşalır.
• İç yüzeyinde
emilimin artmasını
sağlayan Villuslar
vardır.
• Villusaların üzeri
ise daha küçük
mikrovilluslar
vardır.
• Villusların görevi madde yüzeyi
artırıp madde emilimini sağlamaktır.
• İnce bağırsakta mukus salgılayan
goblet hücreleri vardır.
• Peristaltik hareket görülür.
6-Kalınbağırsak
• Sindirilmeyen
maddeleri toplama
ve atma vazifesi
vardır.
• Başlangıcındaki
genişlemiş kısmına
kör bağırsak denir.
• Kör bağırsak
üzerinde apandis
• Kalın bağırsakta kimyasal sindirim
yapılmaz.
• Suyun en fazla emildiği kısımdır.
• Mutualist bakteriler tarafından B ve K
vitaminleri sentezlenir.
• Kalın bağırsak rektumla son bulur.
• Rektumun vücut dışına açıldığı kısma
anüs denir.
7-Pankreas
• Karma bir bez olup
yaprak şeklindedir.
• Sindirim için
enzimleri üreten
kısım Acinar
hücreleridir.
• İnce bağırsaktan
salgılanan sekretin
hormonunun etkisi
ile enzimleri
virsung kanalı yolu
ile Water
• Pankreastan salgılanan sindirim
özsuyunun içinde bulunan enzimler;
1-DNA-az
2-RNA-az
3-Amilaz
4- Lipaz
5- Tripsinojen
6- Kimotripsinojen
8-KARACİĞER
• Vücudun en büyük
organı olup,karın
boşluğunun sağ
tarafında bulunur.
• Üzerinde bağ
dokusundan
oluşmuş Glisson
kapsülü bulunur.
• Sağ ve sol olmak
üzere iki loptan
oluşur.
• Loplarda
lopçuklardan oluşur.
• Lopçukların
çevresinde
toplardamar,atarda
mar ve safra
kanalları bulunur.
• Lopçukların
çevresinde
merkezden çevreye
doğru şeritler
halinde dizilmiş
karaciğer hücreleri
yer alır.
• Bu hücrelerin
arasında sinüsler
(boşluklar) vardır.
• Sinüslerin
çeperinde alyuvar
üreten retikulo endotel hücreleri
ve yaşlı alyuvarları
parçalayan kupfer
hücreleri yer alır.
• Karaciğere gelen
damarlar;
1-Kapı toplardamarı
2-Karaciğer
atardamarı
Çıkan damar;
-Karaciğer üstü
toplardamar
• Karaciğerin sindirim
sistemi bakımından
temel görevi safra
salgılamaktır.
• Safranın
salgılanmasını
İncebağırsaktan
salgılanan
Kolesistokinin
hormonu sağlar.
• Safra Koledok kanalı
ile Water kabarcığına
boşaltılır.
• Safranın bir kısmı
Safranın görevleri:
1-Yağların mekaniksel sindirimini
sağlar.
2-Yağ monomerlerinin emilimini
kolaylaştırır.
3-Bağırsak içinin kokuşmasını
engeller.
Karaciğerin görevleri:
1-Kan proteinleri üretme
2-Safra salgılama
3-Alyuvar hücresi üretme ve yaşlıları parçalama
4-A vitamini sentezleme
5-Amonyağı üreye çevirme
6-Çeşitli vitamin ve mineralleri depolama
7-Glikojen depolama
8-Proteinleri karbonhidrat ve yağa dönüştürme
9-Hidrojen peroksiti parçalama
10-Zehirli maddeleri zehirsiz hale getirme