8.sınıf konu anlatımı.cdr

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
Kimyasal Tepkimeler
Suyun oluşumunda gerçekleşen kimyasal bağların
kırılması ve yeni kimyasal bağların oluşması
Kimyasal Tepkimeler
MAtomlar arasındaki kimyasal bağların koparak aynı tür veya
farklı tür atomlar arasında yeniden kimyasal bağ oluşmasına
kimyasal (değişim)tepkime adı verilir.
Oksijen
atomu
Hidrojen
atomu
1
Mkimyasal tepkime sürecinde;
16
Fatom ile atom
8
Fmolekül ile molekül
O
H
1
Fatom ile molekül arasında yeni bağlar oluşur.
+
Mhidrojen ve oksijen elementlerinden oluşan hidrojen ve oksijen
gazı moleküllerinden hidrojen gazı yanıcı özelliğe, oksijen gazı ise
yakıcı özelliğe sahip gazlardır. Bu gaz molekülleri ikişer atomun
Hidrojen
molekülleri
Oksijen
molekülleri
Su
molekülleri
bir araya gelerek kovalent bağ oluşturmasıyla oluşmuştur.
2 2
Girenler
Gerekli şartlar oluştuğunda bu iki gaz bir araya getirilirse var
Ürünler
olan kovalent bağlar kırılır, hidrojen ve oksijen atomları
arasında yeni bağlar oluşur. Oluşan yeni madde, özelliği ile
hidrojen ve oksijene benzemeyen
söndürücü özelliğe sahip
+
Hidrojen
molekülleri
Oluşan
bağlar
Oksijen
molekülleri
Su
molekülleri
Burhan BOZTAŞ
sudur.
Kopan
bağlar
Msu molekülü, hidrojen ve oksijen molekülleri arasındaki
kovalent bağlar kırıldıktan sonra hidrojen ve oksijen atomları
arasında oluşan kovalent bağ sonucunda meydana gelir.
MEkşime, küflenme, paslanma, mayalanma, çürüme, pişirme,
yanma, sindirim, solunum, fotosentez gibi olayların tamamında kimyasal tepkime gerçekleşir.
M Kimyasal tepkimelerde ısı çıkışı, gaz çıkışı, renk değişimi,
Suyun oluşumu sırasında değişen ve değişmeyen
niceliklerin tablo halinde incelenmesi
koku değişimi, çökelek oluşumu gibi olayların bir veya bir kaçı
Nicelikler
Girenlerdeki
değeri
Ürünlerdeki
değeri
Toplam kütle
36 atomik kütle
36 atomik kütle
Atom cinsi
H ve O
yani iki çeşit
H ve O
yani iki çeşit
Atom sayısı
6
6
Toplam proton
sayısı
20
20
Toplam nötron
sayısı
16
16
MKimyasal tepkimelerde tepkimeye giren maddelerin kimyasal
Toplam elektron
sayısı
20
20
özelliği değişir ancak aşağıda verilen nicelikler değişmez.
3
2
Toplam molekül
sayısı
Hidrojenin proton
sayısı
gerçekleşebilir.
M Kimyasal tepkimelerde kimyasal değişime uğrayan
maddelere girenler; tepkime sonucunda oluşan maddelere ise
ürünler adı verilir. Kimyasal tepkime denklemlerinde okun yönü
oluşan ürünleri gösterir.
MKimyasal tepkimelerde girenlerin kütlesi zamanla azalırken,
ürünlerin kütlesi zamanla artar. Ancak toplam kütle değişmez.
Buna kütlenin korunumu yasası denir.
FToplam kütle
1
1
Oksijenin proton
sayısı
8
8
Hidrojenin nötron
sayısı
0
0
Oksijenin nötron
sayısı
8
8
FAtom cinsi
FAtom sayısı
FToplam proton sayısı
FToplam nötron sayısı
FToplam elektron sayısı
FAtomun proton sayısı
FAtomun nötron sayısı
Not: Yukarıda verilen niceliklerin değeri, tepkime öncesi giren
maddelerde ve
tepkime sonrası oluşan
ürünlerde birbirine
eşittir. Ancak toplam molekül sayısı girenlerde ve ürünlerde
34
MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
Kimyasal Tepkime Türleri
Kimyasal Tepkime
Türleri
1. Yanma tepkimeleri: Her hangi bir maddenin oksijen gazı (O2)
ile tepkimeye girerek yeni maddeler oluşturmasına yanma
Yanma Tepkimeleri
Hızlı
yanma
(Alevli)
Yavaş
yanma
(Alevsiz)
tepkimesi adı verilir. Yanma tepkimeleri hızlı (alevli) ve
Asit-Baz Tepkimeleri
yavaş(alevsiz) yanma tepkimeleri olmak üzere iki türlüdür.
FKömürün yanması
Nötrleşme
FOdunun yanması
Yanma ve yanma olmayan tepkimeler
FMitokondride gerçekleşen oksijenli solunum ile besinin
C3H8 + 5O2
3CO2 + 4H2O + Isı
Girenler kısmında O2 var, yanma tepkimesidir.
CaCO3
parçalanması
CaO + O2
Fmetallerin oksitlenerek korozyona uğraması (paslanması)
Girenler kısmında O2 yok, yanma tepkimesi değildir.
Al2O3 + 3H2O
yanma tepkimelerine örnek verilebilir.
2 Al (OH3)
Girenler kısmında O2 yok, yanma tepkimesi değildir.
CaO + CO2
MTüm yanma tepkimelerinde ısı açığa çıkar
CaCO3
Girenler kısmında O2 yok, yanma tepkimesi değildir.
Burda dikkat edilmesi gereken nokta O2 burada tek
başına değil bileşik içerisinde yer almaktadır.
Demirin paslanması
Asit - baz tepkime örnekleri
HCI
+ NaOH
Hidroklorik Sodyum
asit
hidroksit
(tuz ruhu) (sud-kostik)
NaCl + H2O
Sodyum Dihidrojen
klorür
monoksit
(sofra tuzu)
(su)
HCI
+ KOH
Hidroklorik Potasyum
asit
hidroksit
(tuz ruhu) (potas-kostik)
KCl
+
H2O
Potasyum Dihidrojen
klorür
monoksit
(tuz)
(su)
H2SO4 + Ca(OH)2
Sülfürik
Kalsiyum
asit
hidroksit
(zaç yağı) (Sönmüş kireç)
CaSO4 + H2O
Kalsiyum Dihidrojen
sülfat
monoksit
( tuz)
(su)
HNO3 +
NH3
Nitrik
Amonyak
asit
(susuz baz)
(kezzap)
NH4NO3 + H2O
Amonyum Dihidrojen
nitrat
monoksit
(tuz)
(su)
Burhan BOZTAŞ
Kömürün yanması
Not: Yanma tepkimelerinde girenler tarafında oksijen atomu
(O) değil, mutlaka oksijen gazı (O2) bulunmalıdır. Ayrıca O2 gazı
bileşiklerin içinde değil tek başına yer almalıdır.
2. Asit-Baz tepkimeleri: Asitler bazlarla; bazlarda asitlerle
tepkimeye girerler.
pH değeri 7’den küçük olan asitler, pH
değeri 7’den büyük bazlarla bir araya geldiğinde pH değeri 7
olan nötr hâldeki tuz ve suya dönüştüğü için bu tepkimelere
nötrleşme tepkimeleri denir.
Asit
pH<7
+
Baz
Tuz
pH>7
pH=7
+
Su
pH=7
M Kuvvetli bir baz olan amonyağın (NH3) asitlerle tepkimesinden sadece tuz oluşur.
M Nötrleşme tepkimelerindeki tuzlar, bazın katyonu ile asitin
anyonunun birleşmesi sonucunda oluşur.
M Nötralleşme tepkimeleri kimyasal tepkime olduğundan
kimyasal denklemler ile ifade edilir.
35