kimyasal reaksiyon çeşitleri

Kimyasal Reaksiyon Ne Demektir ?
Tepkime Denklemi Ne Demektir ?
Kimyasal Değişmede Korunan ve Değişen Nicelikler Nelerdir ?
Kimyasal Tepkimelerin Sınıflandırılması
1-Özelliklerine Göre
a)Yanma Tepkimeleri
b)Sentez (birleşme) Tepkimeleri
c)Analiz ( ayrışma) Tepkimeleri
d)Asit-BazTepkimeleri
e)ÇökelmeTepkimeler
f) Redoks (indirgenme-yükseltgenme) Tepkimeleri
KİMYASAL TEPKİMELER
Maddelerin etkileşerek yeni maddeler
oluşturmasına kimyasal tepkime (reaksiyon) denir.
Kimyasal tepkimelerin sembol ve formüllerle
gösterilmesine ise tepkime denklemleri adı verilir.
Örn;
Karbon + Oksijen Karbon dioksit
C
+ O2 
CO2
şeklinde gösterilir.
Kimyasal bir tepkimede;
Korunan nicelikler şunlardır ;
Atomların türü ve sayısı
Toplam kütle (Kütle değişimi önemsizidir.)
Toplam elektriksel yük
Toplam enerji
Atomların çekirdek yapıları (Proton ve nötron sayıları)
2HCl(g)  H2(g) + Cl2(g)
KİMYASAL TEPKİMELERİN SINIFLANDIRILMASI
1.
Yanma Tepkimeleri
Bir maddenin oksijenle verdiği tepkimelerdir.
Yanma tepkimesi için: yanıcı madde, hava(oksijen), tutuşma sıcaklığı gerekir.
Bu 3 faktörden birinin eksikliği yanmayı durdurur.
Organik bileşikler yanarlar.
CS2 + 3O2  CO2 + 2SO2
C4H10 + 13 O2  4CO2 + 5H2O
2
C4H10O3 + 5O2  4CO2 + 5H2O
Metallerin oksijenle birleşmesi paslanma ya da oksitlenme olarak
bilinir. Bu tür tepkimelere yavaş yanma da denir.
3Fe + 2O2  Fe3O4
2.
Sentez (Birleşme) Tepkimeleri
İki ya da daha fazla arı maddenin tepkimeye girerek bir bileşiği
oluşturduğu tepkimelere sentez (birleşme) tepkimeleri denir.
Genel olarak X + Y → Z olarak gösterilebilirler. Burada X ve Y element
ya da bileşik olabilir ancak Z ise kesinlikle bileşiktir.
PCl3 + Cl2 → PCl5
MgO + CO2 → MgCO2
H2 + ½ O2 → H2O
3.
Analiz (Ayrışma) Tepkimeleri
Bir bileşiğin bir ya da birkaç arı maddeye
ayrıldığı tepkimelere analiz (ayrışma) tepkimeleri denir.
Genel olarak A → B + C olarak gösterilebilirler. Burada B ve
C element ya da bileşik olabilir ancak A kesinlikle bileşiktir.
KClO3 → KCl + 3/2 O2
4.
Asit-BazTepkimeleri
Suda çözündüğünde H+ iyonu veren maddelere asit, OH- iyonu
veren maddelere baz denir.
HCl →
H+(suda) + Cl-(suda)
HNO3 →
H+(suda) + NO3-(suda)
NaOH → Na+(suda) + OH-(suda)
Ba(OH)2 →
Ba+2(suda) + 2OH-(suda)
Bir asitle bir bazın tepkimeye girerek tuz ve suyu
oluşturduğu tepkimelere nötrleşme tepkimeleri denir.
Asit + Baz→ Tuz + Su
Örneğin HCl sulu çözeltisi ile NaOH sulu çözeltisi karıştırılırsa,
HCl (suda) +
NaOH (suda)
tepkimesi gerçekleşir.
→
NaCl (suda) +
H2O (s)
5. Çözünme Çökelme Tepkimeleri
Bir maddenin diğer bir madde içerisinde gözle görülemeyen
küçük tanecikler halinde dağılmasına çözünme denir. Çözünme
iyonlaşarak çözünme ve moleküler çözünme olmak üzere iki şekilde
olur.
Tuzlar, asitler ve bazlar suda iyonlaşarak çözünürler.
NaCl
HNO3
Na+1(suda) +
→
→
Ba(OH)2
H+1(suda) +
→
Cl-1(suda)
NO3-1(suda)
Ba+2(suda) +
2OH-1(suda)
Seker ve alkoller gibi organik bileşikler ise suda moleküller halinde
dağılarak çözünürler.
C6H12O6 (k)
C2H5OH (s)
→
→
C6H12O6 (suda)
C2H5OH (suda)
Bir çökelme tepkimesinde belirli katyon ve anyonlar birleşerek çökelek
(çökelti) denilen ve çözünmeyen iyonik bir katı oluştururlar. Oluşan bu iyonik katı
suda çözünmediği için katı halde dibe çöker.
Örneğin, NaCl ve AgNO3 tuzlarının sulu çözeltileri karıştırıldığında tepkimede iki tuz
oluşur, NaNO3ve AgCl. Oluşan bu tuzlardan AgCl nin suda çözünmez, dolayısıyla
bu katı çözeltiden ayrılarak dibe çöker ve dipte bir çökelek oluşturur.
NaCl (suda) +
AgNO3 (suda)
→ AgCl (k) + NaNO3 (suda)
Tepkime sırasında suda çözünmeyen bir katı oluştuğu için
yukarıdaki tepkime bir çökelme tepkimesidir.
6.
Redoks (Yükseltgenme-İndirgenme) Tepkimeleri
Elektron alışverişi ile gerçekleşen tepkimelere indirgenmeyükseltgenme tepkimeleri denir.
Yükseltgenme (oksitlenme)
ve indirgenme (redüksiyon) iki tür tepkimeyi tanımlayan terimlerdir.
Mg şeridi yaktığımızda magnezyumun oksijenle verdiği tepkime bir
indirgenme-yükseltgenme tepkimesidir.
Mgo + ½ O2o
→
Mg+2 O-2
Tepkime denkleminde elementlerin yükseltgenme sayılarına dikkat
ettiğimizde elementleringirenler ve ürünler tarafındaki yükseltgenme
sayısının farklı olduğunu görürüz