PRF-YKS-Türkçe-Soru Kütüphanesi-sayfalar-217-240

Test - 10
ZARF (BELİRTEÇ)
1.
4.
Bir eylemin, eylemsinin, sıfatın ya da başka bir zarfın anlamını
zaman, durum (nitelik), yön, ölçü ve soru bakımından etkileyen
Aşağıdaki yer - yön bildiren sözcüklerden hangisinin türü
ötekilerden farklıdır?
sözcüklere zarf (belirteç) denir.
A) Aşağıda büyük bir eğlence var, haydi çabuk olalım.
Buna göre aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisi zarftır?
B) Biraz ileride çocukların oynaması için oyun parkı yapmışlar.
A) Gönül alıcı sözlerine artık kimse aldırış etmiyordu.
C) Üste taşınanların kim olduklarını henüz kimse öğreneme-
B) Sabah saatlerinde otoyolda yoğun bir sis bulutu vardı.
mişti.
C) Kapısındaki yazıda iki sokak aşağı taşındığı yazıyordu.
D) Vakit çok geç olduğu için hiçbirimizin aklından geri dön-
D) Gençler mahalleye dün taşınan çocuğu aralarına almak
mek geçmiyordu.
istemiyordu.
E) Yaya, sağına soluna baktıktan sonra karşıya geçti.
E) Sahilden topladığı parlak taşlarla bir kolye yapmak istiyor.
5.
Sonbahar geliyor serçe
Yuvanı niçin yapmadın?
2.
Ayva çiçek açmadan önce
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zaman zarfı kullanıl-
Meyvelerin içi geçecek
mıştır?
Rüzgâr başka çeşit esecek
Yağmurlarla ıslanacaksın
A) Açtığı iş yerini büyütme telaşından bize bir türlü vakit
B) Doğruya ulaşmak, toplumun benimsediği yanlışların
sorgulanmasından geçer.
C) Babası sayesinde daha ilkokula başlamadan birçok kitapla
tanışmıştı.
Hâlbuki ne kadar sıcaksın
Prf Yayınları
ayıramıyor.
Bu dizelerde geçen aşağıdaki sözlerin hangisi zarf görevinde kullanılmamıştır?
A) sonbahar
B) niçin
D) Yöneticimiz, dünkü konuşmasında özellikle “iyilik” kavramı
üzerinde durdu.
C) açmadan önce
E) Başarılı olabilmenin ilk koşulu, başarılı olacağımıza inan-
D) başka çeşit
maktır.
E) ne kadar
6.
(I) Birçok sanatçı gibi o da edebiyata şiirle başladı. (II) Ölçülü,
ölçüsüz olarak yazdığı ilk şiirlerinde yalın bir dil kullandı. (III)
Sanatçı daha sonra şiiri bırakıp öykü ve roman türüne yöneldi.
3.
(IV) Öykülerinde sıradan insanların sıradan yaşamlarını yalın
Aşağıdaki altı çizili zarflardan hangisinin türü ötekilerden
bir dille anlattı. (V) Verdiği ürünlerle Cumhuriyet sonrası Türk
farklıdır?
öykücülüğünün gelişiminde çok önemli bir rol oynadı.
A) Son olayların kötü sonuçlanması hepimizi çok yıprattı.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa-
B) Çocuklar her şeyi sora sora öğrenir, bunu sakın unutma!
ğıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
C) Ayakları yere değmiyor, dünyaya her zaman pembe
A) I. cümlede miktar zarfı kullanılmıştır.
çerçeveden bakıyordu.
B) II. cümlede durum zarfı vardır.
D) Sessizce içeri girip annesi için topladığı çiçekleri vazoya
C) III. cümlede zaman zarfına yer verilmiştir.
koydu.
D) IV. cümlede zarf, bir söz öbeğinden oluşmaktadır.
E) Yabancı bir ülkede doğmak ve yetişmek kişiyi olumsuz
etkiliyor.
E) V. cümlede sıfatı derecelendiren bir zarf vardır.
217
ZARF (BELİRTEÇ)
7.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme, zarf olarak
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden çok belirteç
kullanılmıştır?
kullanılmıştır?
A) Yanımdaki genç, konferans boyunca hiç konuşmadı,
A) Babamın kaza yaptığını duyan konu komşu evimizin
dikkatlice not tuttu.
önünde toplanmıştı.
B) Onun tablolarında İstanbul’un en güzel semtleri hayat
B) Güneş sıcak yüzünü gösterdiğinde çoluk çocuk sahile
buluyordu.
koşardı.
C) Söz ile davranışlarındaki tutarsızlık, iyi niyetli olmadığını
C) Eve kir pas içinde gelen çocuk, annesinden bir ton azar
gösteriyordu.
işitti.
D) İlginç bir konusu olmasına rağmen eser okurun pek ilgisini
D) Yaşlı kadın, evinin üst katını kiraya vererek aldığı parayla
çekmemişti.
zar zor geçiniyordu.
E) Karanlık olunca bütün dükkânlar kapanır, sokakta tek bir
E) Üstündeki eski püskü elbiselerden, ihtiyaç sahibi oldu-
kimse bile kalmazdı.
ğunu zannetmiştik.
11. Sözlüklerde adı artık sahaf olarak geçse de asıl adı sahaflık
olan mesleğin pirleri hâlâ anılır. Bu sahaflar öyle sandığınız
gibi sınavlara hazırlık kitapları veya çok satan kitaplarla ilgi-
8.
lenmezlerdi. Dahası, birçoğu eski harfli metinleri rahatlıkla
I. Genç kadının yalnızca parasını değil cep telefonunu bile
okudukları gibi Latince, Rumca gibi dillere de hâkimdi. Peki,
almışlar.
günümüzün sahafları neden sahhaflık yerine sarraflığı tercih
II. Yaşanan en güzel şey bile, bekleme sürecinin de­ğe­ri­ne
ediyor? Sanırım bunun cevabını da çok ötelerde aramamak
ulaşamaz.
altüst edebilir.
IV. Herhangi bir sanat eserinin ancak sağlam bir dil ile verilebileceğini herkes bilmelidir.
V. Dün evet dediğimize artık hayır diyorsak düşünce dün-
Prf Yayınları
lazım.
III. Bugün verdiğimiz bir yanlış karar, ileriki yaşamımızı da
Bu parçada aşağıdakilerin hangisi yoktur?
A) Zaman zarfı
B) Yer - yön zarfı
C) Soru zarfı
yamız değişmiş demektir.
D) Miktar zarfı
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde geçen altı çizili
E) Durum zarfı
sözcüklerden hangileri aynı türdedir?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
12.
I. Şakaklarıma kar mı yağdı, ne var?
Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz?
II. Gözlerin, dişlerin ve ak pak gerdanınla
Ne güzel komşumuzdun sen, Fahriye abla!
9.
III. Ne bir ses ne bir seda gülüşünden
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin türü öteki-
Sözlerinden ne bir gül düşmekte ne bir sevda
lerden farklıdır?
IV. Ellerin ne söyler ellerime soğuk
A) Telefondaki görevli, evin yeni eşyalarını haftaya getirebi-
Bilmez misin soğuk her yanımda
leceklerini söyledi.
V. Ne dönüp duruyor havada kuşlar
B) Akşam, şiir yazmak isteyenlerin sabırsızlıkla beklediği bir
Nerden çıktı bu cenaze, ölen kim?
vakittir.
C) Sözünü ettiğiniz kişi artık bu mahallede oturmuyor.
Yukarıdaki numaralanmış dizelerin hangilerinde “ne”
D) Yazın dünyamızın önemli şairini geçen hafta ebediyete
sözcüğü zarf olarak kullanılmıştır?
uğurladık.
A) Yalnız II.
E) Minik ceylan su içerken huzursuz bir biçimde sürekli
başını kaldırıyordu.
B) Yalnız V.
D) II. ve V.
218
C) I. ve II.
E) IV. ve V.
Test - 11
ZARF (BELİRTEÇ)
1.
4.
I. Havanın çok güzel olması dolayısıyla insanlar deniz
kenarlarına akın etmişti.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sıfat tamlaması zarf
olarak kullanılmıştır?
II. Biraz para kazanınca başını sokacağı bir ev almalıydı.
A) Sıra arkadaşım bu dergileri alabilmek için harçlığının bir
III. Fazla çalışmaktan bedeni yorgun düşmüş, göz kapak­ları
kısmını biriktirirdi.
iyice ağırlaşmıştı.
B) Bir kimse, gerekli sanat eğitiminden yoksunsa gördüğü
IV. Okulun duvarlarını boyamakla ne büyük bir iş başar­dınız.
işin önemini kavrayamaz.
V. Yazları denizden esen rüzgârlar, kavurucu sıcakların
C) Günlerdir haber alınamayan adam bir akşam elinde
etkisini az da olsa kırıyordu.
bavulla çıkageldi.
Yukarıda numaralanmış cümlelerdeki altı çizili sözlerin
D) Üniversiteyi bitirir bitirmez küçük bir köy okuluna atanmış,
hangisi türü bakımından ötekilerden farklıdır?
A) I.
2.
B) II.
C) III.
D) IV.
ailesini de yanına almıştı.
E) Aldığı puanlara bakılırsa çocuğun durumu pek de iç açıcı
E) V.
değildi.
(I) Akıl ile zekâyı birbirinden ayırt etmek çok güç bir iştir.
5.
(II) Akıl, yalanla gerçeği, doğru ile yanlışı ayırabilme, çok
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-de” ekini alan sözcüğün
türü ötekilerden farklıdır?
zor bir konuda bile görüş bildirme becerisidir. (III) Zekâ ise
bir olayı anlama, ilişkileri kavrama, yargılama ve açıklayarak
A) Komşu bahçeler arasında pek kullanılmayan yan kapılar
çözme becerisidir. (IV) İnsanın zekâ gelişimi belirli bir yaşta
vardı.
tamamlanır. (V) Akıl ise onu olgunlaştıran her deneyimiyle,
B) Sabaha doğru köye vardığımız zaman ortalıklarda kim-
ölene kadar gelişmesini sürdürür.
ğıdakilerin hangisi söylenemez?
A) I. cümlede, bir zarf, sıfatı derecelendirme göreviyle kullanılmıştır.
secikler yoktu.
Prf Yayınları
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa-
C) Alt katlardan gelen gürültüler yukarı katlarda oturanları
bile rahatsız etmişti.
D) Daha önce hiç görmediğimiz bazı kişilerin bu parkta
bulunması bizi tedirgin etmişti.
E) Yaz yağmurları yağdığında toprağın güzel kokusunu
B) II. cümlede, zaman zarfı kullanılmıştır.
ciğerlerinize kadar hissedersiniz.
C) III. cümlede, durum zarfı vardır.
D) IV. cümlede, bir sıfat tamlaması zarf görevinde kullanılmıştır.
E) V. cümlede, bir söz öbeği miktar zarfı olarak kullanılmıştır.
6.
I. Herkesin içinde böyle bir söz söylemenize ne ben ne de
annem bir anlam verebildik.
3.
II. Böyle sessiz durması evde işlerin pek de iyi gitme­diğini
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarfın yapısı ötekilerden
gösteriyor.
farklıdır?
III. Son olaydan sonra böylelerine bir daha güven­me­mem
gerektiğini anlamış oldum.
A) Beni ve kardeşimi yanına çağırıp birtakım kıssalar anlatmaya başladı.
IV. Aylardır böyle bir iş arıyordu, işe alındığına eminim çok
sevinecek.
B) Mutlu olanların yanında mutsuzluğunuzdan kesinlikle söz
etmeyin.
V. Omzuna dokunup böyle umutsuz olmaması gerek­tiğini
söyledi.
C) Bugün bitirmeyi planladığım işlerin sonraki güne kalması
canımı sıktı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde geçen “böyle” söz-
D) Nereye gideceğini, ne yapacağını bilmeden amaçsızca
cükleri görevleri bakımından ikişerli eşleştirilirse hangisi
sokaklarda dolaşıyordu.
dışta kalır?
E) Kendisine uzattıkları ince ve beyaz bir kundağa sarılı kızını
sımsıkı kucakladı.
A) I.
219
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
ZARF (BELİRTEÇ)
7.
10. “Biraz” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde miktar
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı belirteçle
sağlanmıştır?
(azlık - çokluk) zarfı olarak kullanılmıştır?
A) Bir kapının kilitli olup olmadığını öğrenmenin en bilinen
A) Biraz malı mülkü olunca artık ne kardeşini ne de ağabeyini
yolu nedir?
aradı.
B) Eve kimlerin girip çıktığını kontrol etmemi mi istiyorsunuz?
B) Küçük kız, saksıya biraz gübre attıktan sonra annesine
haber vermeye gitti.
C) Kitabı nerede bulacağımızı bizlere ne zaman söyleyeceksiniz?
C) Kadın yemeğinin birazını kendisine acınası gözlerle bakan
kediye verdi.
D) Okulların ne gün açılacağı ile ilgili sizlere hiç mi bilgi
verilmedi?
D) Her defasında sonuca biraz daha yaklaştığımızı hissedi-
E) Onun hangi sözlerinin doğru olduğunu anlayabilecek biri
yorduk.
var mı ki?
E) Biraz su ona iyi gelmiş, küreği eline alıp kazmaya kaldığı
yerden devam etmişti.
8.
Daha akşam olmadı ve sessizlik
Çökmedi gözlerime
En derine vurmadı hüzün
“Daha” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru zarfı kullanılmıştır?
A) Kendisine güvenen insan daha iyiyi, daha güzeli yaratmanın yollarını arar.
B) Sabahtan beri sokakta arkadaşlarıyla oynayan kardeşim
daha eve gelmemişti.
C) Romancılar yapıtlarında kendilerini gizlemek için daha
Prf Yayınları
dizelerdeki anlam ve göreviyle kullanılmıştır?
farklı anlatım yöntemleri denerler.
A) Sürekli okuduğumuz bir yazarın samimiliğinden neden
hâlâ şüphe duyarız?
B) Arkadaşından gelen bütün mektupları nereye koyuyordu?
C) Hangi okur, okuduğu bir yapıtta kendi dünyasının yansımasını görmek istemez?
D) Akşamki yemekte, tarhana çorbası ve bulgur pilavı dışında
başka neler vardı?
D) Daha gelişmiş toplumlarda insanlar geleneklerin buyruklarını sorgularlar.
E) Yanımızda siz de olmazsanız tatile gitmemizin ne anlamı
E) Yazıda dilin daha akıcı olmasına, hecelerin uyumuna
var?
dikkat ederdi.
9.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “çok” sözcüğü sıfatı
derecelendirme göreviyle kullanılmıştır?
A) Bir romanın çok kişi tarafından okunması, onun nitelikli
olduğunun bir göstergesi değildir.
B) Umursamaz görünmeye çalışsak da çocuğa ne olduğunu
12. Aşağıdakilerin cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük
hepimiz çok merak ediyorduk.
zarftır?
C) Akarsu yataklarına yapılan ahşap evler sel sularında çok
hasar gördü.
A) İnsanlar bu kadar yoksulken mutlu olunabilir mi?
D) Bugün çok durgun görünüyordu, babasıyla ilgili bütün
B) O geçen hafta aldığın kitaplar şimdi nerede?
gerçekleri öğrenmiş gibiydi.
C) Ne demiş büyüklerimiz, ev alma komşu al.
E) Son yıllarda bu bölgelerde doğal yöntemlerle çok güzel
D) Bu kadar huysuzluğa, taşkınlığa gerek yoktu.
sebzeler yetiştirilmeye başlandı.
E) Gecenin karanlığında durmuş, gökyüzüne bakıyordu.
220
Test - 12
ZARF (BELİRTEÇ)
1.
4.
Akşam erken iner mahpushaneye.
I
II
A) – Sınava ne zaman gireceksiniz?
İner, yedi kol demiri,
– Aralıkta.
Yedi kapıya.
B) – Yolculuğunuz nasıl geçti?
– Yorucu.
Birden, ağlamaklı olur bahçe.
III
Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı belirteç değildir?
IV
C) – Çocuğun neyden korkuyormuş?
– Karanlıktan.
Karşıda, duvar dibinde,
D) – Geçen hafta ne diye gelmedin?
V
– Uykusuz olduğum için.
Üç dal gecesefası,
E) – Az önce nereye bakıyordun?
Üç kök hercai menekşe
– İçeri.
Bu dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangileri zarf (belirteç) değildir?
A) I. ve III.
B) I. ve V.
D) Yalnız IV.
C) II. ve IV.
E) Yalnız V.
5.
Aşağıdakilerin hangisinde eylemi durum yönünden nite-
2.
Bir gün balık tutan bir avcı denizin dibinde, pırıl pırıl parlayan
bir sedef görmüş. Göz kamaştıran sedefi çok değerli bir mücevher sanmış. Hemen ağını denize atmış ve günlük yiyeceği
olan bir balık dolanmış ağına ama avcı balıktan vazgeçip atmış
kendini denize. Sedefi çıkarınca bir de bakmış ki içi boş. Avcı
hırsı yüzünden, yakaladığı balıktan da olmuş.
Prf Yayınları
leyen bir sözcük kullanılmıştır?
A) İşveren, kimsenin girdisi, çıktısı, alacağı, borcu ile artık
uğraşmak istemiyordu.
B) Adam alçak sesle konuşuyordu fakat gözleri sanki ateş
saçıyordu.
C) Halkının sorunlarına duyarsız kalan bir edebiyatın eksik
olacağına inanırdı.
Bu parçada geçen aşağıdaki sözlerin hangisi ötekilerden
farklı bir görevde kullanılmıştır?
D) Kitle iletişim araçları çok uzak yerleri bile yakınlaştırmıştır.
E) Sanatçılar geçiş dönemlerinde içeriğe, oturmuş düzen-
A) pırıl pırıl
lerde biçime önem verir.
B) göz kamaştıran
C) çok
D) çıkarınca
E)
hırsı yüzünden
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer - yön zarfı iyelik eki
aldığı için adlaşmıştır?
3.
A) Aşağısı mahşer gibi kalabalıktı, bu yüzden evlerimizden
Bizim mahallede bile her evde en az bir müzik aleti vardı,
I
II
III
çıkmadık.
B) Para kazanmak için ticarete atılmak yetmez, ileriyi de
insanlar hemen her akşam çalıp söylüyorlardı.
IV
görmek gerekir.
V
C) Soruyu çözebilmek için üstte verilen bilgileri dikkatli
okumalısınız.
Bu cümledeki numaralanmış sözlerden hangileri türleri
bakımından özdeştir?
D) Çocuklar içeride oyun oynarken anne ve babaları salonda
sohbete dalmışlardı.
A) I. ve III.
B) II. ve III.
D) III. ve IV.
C) II. ve IV.
E) Uzak ülkelere gidip o ülkelerin kültürünü tanımak tek
E) IV. ve V.
hayaliydi.
221
ZARF (BELİRTEÇ)
7.
10. Kör bir uykunun kapağını açıp
(I) Sanatçılar, kendileriyle birlikte, yaşadıkları dönemin kişilerini ve olaylarını da anlatırlar yapıtlarında. (II) “Her yazarın ken-
Aşağı bakarak
dini anlattığı” biçimindeki yaygın anlayış, bize romantizmden
Ve bütün güvercinlerini salıverince
kalan çocukça bir düşüncedir. (III) Hatta yazarın kendisi bile
Soyunuyor mevsim birdenbire
söylese bu pek doğru bir düşünce değildir. (IV) Yazarlar, daha
çok, kendi hareket alanlarını genişletmek, okurların dikkatini
Trenler yalın ayak geçiyor
kendi bakış açılarına çekmek için kullanır bu söylemi. (V)
Birçok kız ellerini unutmuş görünüyor
Hiçbir dönemde, hiçbir yazarın, yapıtını yalnızca kendisiyle
Tutmayı ve tutunmayı düşünüyor yeniden
doldurduğu görülmemiştir.
Bu dizelerde aşağıdakilerin hangisinin örneği yoktur?
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Yer - yön zarfı
B) Durum zarfı
A) I. cümlede dönüşlülük zamiri kullanılmıştır.
C) Zaman zarfı
B) II. cümlede durum zarfı vardır.
D) Yineleme zarfı
C) III. cümlede bir zarf, sıfatı derecelendirmiştir.
E) Miktar zarfı
D) IV. cümlede miktar zarfı kullanılmıştır.
E) V. cümlede bir sıfat tamlaması zarf görevinde kullanılmıştır.
11.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemi zaman bakımından sınırlayan bir sözcük kullanılmıştır?
A) Bir yerde toplumsal bir bunalım varsa tüm ozanlar mutlaka
oraya koşmalıdır.
II. Fazla söze gerek yok diyerek konuşmayı bitirdi.
Prf Yayınları
8.
I. Herkes bu işin pek zahmetli olacağını tahmin ediyordu.
B) Romanların en önemli işlevlerinden biri de insana farklı
III. Dünkü yazılıda öğrenciler çok zorlanmışlar.
IV. Evin en yaşlısının başköşeye oturması eski bir gele­nektir.
V. İşçilerin çalışmaları son haftalarda gayet iyiydi.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde miktar
(azlık - çokluk) zarfı kullanılmamıştır?
dünyalar sunmasıdır.
A) I.
C) Sözünü ettiğim kitabı hakkıyla okumazsanız onu insanlara
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
doğru anlatamazsınız.
D) Askerlerin kışlada kalmaları, onların sivil yaşam ile ilişkilerini zayıflatmaktadır.
E) İki kız kardeş güle oynaya sofrayı hazırlamış ancak henüz
yemekler pişmemişti.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf cümleye kesinlik
anlamı katmıştır?
9.
A) Yazarın yetiştiği toplumun değer yargıları yapıtlarına aynen
yansır.
Birden kapı sesi duyuldu, sert mizaçlı baba salonun ortasında
B) Hayatın ne başı ne de sonu vardır, bu yüzden öykücü
olayı asla bir sona bağlamamalıdır.
durdu, avazı çıktığı kadar bağırdı, sonra susarak bir koltuğa
oturdu; niçin böyle davrandığına da kimse bir anlam veremedi.
C) Bir eser çevrilirken her iki dilin de tüm olanaklarının iyi
bilinmesi gerekir.
Bu cümlede geçen aşağıdaki sözcüklerin hangisi bir zarf
tarafından nitelenmemiş ya da belirtilmemiştir?
A) duyuldu
B) durdu
C) bağırdı
D) oturdu
D) Sözcükleri etkili kullanan birinin düşünce yapısı da buna
paralel olarak sağlamdır.
E) Yarın ne olacağını hesaba katmadan yazanların gelecekte
yerinin olmadığını düşünüyorum.
E) davrandığına
222
Test - 13
ZARF (BELİRTEÇ) - Zarf ve Sıfat Karşılaştırması
1.
4.
Niteleme sıfatları isimleri nitelerken durum zarfları fiil ya da
fiilimsiyi niteler.
“Ne kadar” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat
ya da zarf olarak kullanılmamıştır?
Buna göre aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisi fiili
A) Adamın ne kadar zamanı kaldığını doktor dışında kimse
niteleme göreviyle kullanılmıştır?
bilmiyordu.
B) İşleri ne kadar erken bitirirsek eve de o kadar erken
A) Son yıllarda dereler susuz, ağaçlar çiçeksiz ve insanlar
gideriz.
mutsuzdu.
C) Parasının ne kadarını ayıracağı konusunda bir tereddüt
B) Özgür düşünce eski düşünce kalıplarını kırmakla elde
yaşıyordu.
edilebilir.
D) Geçen gün ne kadar büyük sözler verdiğimi şimdi daha
C) Sanat, gerçeğin usta bir sanatçının tezgâhında yeniden
iyi anlıyorum.
dokunmasıdır.
E) Ne kadar hızlı koşarsak koşalım ona bir türlü yetişemi-
D) Bir çocuğa izleyeceği yolu iyice gösterirseniz o çocuk
yorduk.
asla bu yoldan sapmaz.
E) Başarılı kimseler kendi yeteneklerinin farkındadırlar ve
onu doğru kullanırlar.
5.
Klasik yapıtların arkeolojik yöntemlerle edinilecek bulgulara
I
gereksinimi yoktur. Klasik yapıttaki zenginlik, oluşturulduğu
“Nasıl” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde ötekilerden farklı görevde kullanılmıştır?
A) Çocukların nasıl bir eğitimden geçmesi gerektiği önce
ailelere anlatılmalı.
B) Emlak işleriyle ilgilenen adam, yeni evlenen çifte nasıl bir
ev aradığını soruyordu.
III
çağa getirdiği yeniliktedir. Klasiklik her an değişen bir zengin-
Prf Yayınları
2.
II
IV
liktir. Klasikleşmiş yapıt, tarih toprağının altında gömülü, yitik
V
bir sır değildir çünkü.
C) Torununa bir ağacın nasıl yetiştirileceğini bütün ayrıntıBu parçadaki altı çizili sözlerin hangisi zarf (belirteç)
larıyla anlattı.
görevinde kullanılmıştır?
D) Günlerdir odasından çıkmıyor, nasıl bir roman yazacağını
tasarlıyordu.
A) I.
E) O gün nasıl büyük bir iş başardığımızı aradan geçen
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
zaman bize gösterdi.
6.
3.
Dünkü derste öğretmenimiz geleceğe dair güzel ----
Aşağıdaki cümlelerde geçen ikilemelerden hangisi durum
Bu cümle aşağıdakilerin hangisiyle tamamlanırsa altı çizili
zarfıdır?
sözcüğün türü ötekilerden farklı olur?
A) Bu işi başarabilmek için adım adım ilerlemeliyiz.
A) sözler söyleyince sınıfta bir alkış koptu.
B) Eğri büğrü yollardan geçerken büyük tehlikeler atlattık.
B) konuşunca biz de kendimize yeni hedefler çizmeye karar
verdik.
C) Dükkâna giren çocuğun üzerinde yırtık pırtık bir elbise
C) düşüncelerini bizlerle paylaştı.
vardı.
D) ve gerçekçi planlar yapmamız konusunda bizlerle konuş-
D) Topladığı irili ufaklı taşlarla odasını süslemek istiyordu.
tu.
E) Toplantıdaki saçma sapan sözlerine hiçbir anlam veremedik.
E) bir kompozisyon yazmamızı istedi.
223
ZARF (BELİRTEÇ) - Zarf ve Sıfat Karşılaştırması
7.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yalnız” sözcüğü durum
“Çok” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat
olarak kullanılmıştır?
zarfı olarak kullanılmıştır?
A) Çok alçak gönüllüydü, bunun da aydın olmanın bir koşulu
A) Çocuk son günlerde yalnız annesini değil babasını da
dinlemiyordu.
olduğuna inanırdı.
B) Eserinde yalnız insanların topluma yabancılaşmasını
B) Yeni çıkan kitapların çoğu, okura yol gösterecek nitelikte
anlatıyor.
değildi.
C) Orada yalnız bir gün kaldığımız için birçok tarihî yeri
C) Televizyon programlarına son zamanlarda çok düzeysiz
göremedik.
insanlar çıkarılıyor.
D) Şehrin aşağı sokaklarında bu vakitte yalnız yürümek çok
D) Başarılı olmak için çok çalışmanın yanında sistemli çalış-
tehlikelidir.
mak da gerekiyor.
E) Bütün gece gözünü kırpmadı yalnız verdiğiniz ödevi
E) Babasının çok işi varmış, bu yüzden bahçeyi başka zaman
bitiremedi.
düzenleyeceğiz.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “uzun” sözcüğü sıfat ya
da zarf olarak kullanılmamıştır?
A) Karşıdan gelen arabanın uzunlarını yakması, neredeyse
8.
yoldan çıkmamıza sebep oluyordu.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüklerden
ilki sıfat ikincisi zarf olarak kullanılmamıştır?
A) Kötü bir kumaştan en iyi terzi bile güzel bir elbise dikemez.
B) İnsan, bir işte gerekli becerileri kazanana kadar çok büyük
hatalar yapar.
C) Zeki insanlar geniş düşünür, bu yüzden de başarılı olurlar.
Prf Yayınları
B) Tedavisi biten kardeşim, uzun bir aradan sonra yeniden
futbol oynamaya başladı.
C) Adam uzun konuşunca salondakilerin bir kısmı uyuklamaya başladı.
D) Ezberlememi istediğiniz bu uzun şiir için bana birkaç gün
daha müsaade etmelisiniz.
D) Kusursuz bir iş yapmak isteyen bir kimse hiçbir iş yapa-
E) Uzun bir kışın ardından doğa baharla yeniden canlanmaya
maz.
başlamıştı.
E) Küçük çocuk gözlerini benden ayırmadan yaptıklarımı
izliyor.
12.
I. Kimi resimlere saatlerce baksanız bile resmin ne anlatmak
istediğini tam kavrayamıyorsunuz.
II. İletişim alanındaki gelişmeler, görsel ve yazılı basının
önemini giderek artırmaktadır.
9.
III. Bilimsel araştırma bulgularının günlük yaşama uygu­lan­
Gösterişli, renkli taç yaprakları olan bazı bitkiler, doğal
I
II
ması zaman alır.
III
IV. Bizi buraya getiren şoför, bize yol boyunca birçok hikâye
yaşam alanlarından acımasızca sökülerek evlerin küçük
IV
anlattı.
V
V. Şair, her şiirinde dilin tüm olanaklarından yararlan­maya
bahçelerinin tutsağı olmuştur.
çalışmıştır.
Yukarıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi ötekilerden
Yukarıdaki altı çizili sıfatların hangisi gerektiğinde zarf
farklı bir görevde kullanılmıştır?
(belirteç) olarak da kullanılabilir?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
A) I.
E) V.
224
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
Test - 14
EDAT (İLGEÇ)
1.
4.
Tek başlarına anlamları olmadıkları hâlde cümlede çeşitli
mından ötekilerden farklıdır?
anlam ilgileri kuran sözcüklere edat (ilgeç) denir.
Buna göre aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi edat-
A) Adam, arabayı öylesine dikkatli kullanıyordu ki her köşe
tır?
başında ceza yiyordu.
B) Halk masallarında genelde iyilik, özlem, sevgi gibi konular
A) Küçük oğlu hava karardığı hâlde hâlâ eve dönmemişti.
işlenir.
B) Elbisesindeki çizgiler boyunu daha uzun gösteriyor.
C) Hayal gücü gerçeklerden kaçmak için değil onu gerçek-
C) Sözünde bir hikmet aranan kişiler her şeyi doğru değer-
leştirmek için kullanılmalıdır.
lendirmeyebilir.
D) Fikirlerimizi etkileyici sözlerle anlatmadıkça insanları doğru
D) Kriz derinleşince çok şeyini kaybetti, elinde bir bu ev kaldı.
yönlendiremeyiz.
E) Yıllardır farklı kültürlerin özelliklerini bir araya getiren
E) Köyün zorlu yollarında yürürken bir bataklıkta yürür gibi
öyküler yazıyor.
zorlanıyorduk.
2.
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisi sözcük türü bakı-
I. Soruyu çözebilmeniz için yalnızca bu konuyu bilmeniz
yetmez.
II. Fil dişi kulesinde oturduğu için toplumu ne anlaya­biliyor
5.
ne de anlatabiliyordu.
“Kadar” edatı aşağıdaki cümlelerin hangisinde “bir eylemin
bittiği zamanı” bildirmiştir?
III. İnsanın bir şeyi öğrenebilmesi için hiçbir şey bilme­diğini
IV. Üç gün için gidip hemen döneceğini söylemişti ama hâlâ
gelmedi.
V. Yaptığım onca şey, fadakârlıklarım hep daha güzel bir
yaşam içindi.
A) Bu romanı çocuklar kadar yetişkinlerin de okuması gerekir.
Prf Yayınları
kabullenmesi gerekiyor.
B) Yağmur kesilene kadar sığındıkları dükkândan çıkmadılar.
C) Sınava girmeyen on kadar öğrenci için yeni bir sınav
yapılacakmış.
D) Babam, dünya kadar işi varken bizlere nasıl yardım etsin?
E) Eve bir hafta uğramayınca dağ kadar bulaşık birikmişti.
“için” edatı yukarıdaki cümlelerin hangisine sebep anlamı
katmıştır?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
6.
3.
Edatlar kendilerinden önceki sözcüklerle öbekleşerek sıfat
ya da zarf görevinde kullanılabilir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden çok edat (ilgeç)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat öbeği sıfat göre-
kullanılmıştır?
vinde kullanılmıştır?
A) Geleceğe ilişkin fikirlerini bizimle paylaştığı için hepimiz
A) Hayatı boyunca, istediklerini elde etmek için hiç yılmadan
ona teşekkür etmiştik.
çalıştı.
B) Eski şiir yıkıldıktan sonra şiirde ciddi bir karmaşa yaşandı.
B) Ev gibisi yok, diyerek kanepeye boylu boyunca uzandı.
C) Genç kadın bu davranışı ile kendini de ateşe attığının
C) Yaşlı kadın, kızının geleceğini duyunca küçük bir çocuk
farkındaydı.
gibi sevindi.
D) Kasabaya zamanından önce varabilirsek dile benden ne
D) Tuğla gibi kitaplar yazması onun iyi bir yazar olduğunu
dilersen.
göstermez.
E) Usta şair, bir toplumun ortak malı olan dil içinde âdeta
E) Şiir, yalnızca o şiire giren değil, bir de girmeyen sözcüklerden meydana gelir.
kendi dilini yaratmış.
225
EDAT (İLGEÇ)
7.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “göre” edatı cümleye
“İle” edatı aşağıdaki cümlelerin hangisine ötekilerden
farklı bir anlam katmıştır?
karşılaştırma anlamı katmıştır?
A) Yağmurun yağması ile sokaktaki bütün ev ve dükkânları
A) Bize gösterdiğiniz eve baktık, ev tam bize göreydi.
su bastı.
B) Kolundaki saate baktığına göre birazdan kalkıp kapıyı
B) Önümüzdeki ay memleketine uçakla gidip otobüsle
kapatacaktır.
dönecekmiş.
C) Bana göre, bu kitabı yararı olsun diye değil keyif almak
C) Eskiden atlarla, develerle yapılan yolculuklarda birçok
için okuyun.
kişi hastalanabiliyormuş.
D) Doktor, hastamızın düne göre daha iyi olduğunu söyledi.
D) Yaşlı adam elindeki baston ile yerdeki cam parçalarını
E) Birçok özel kurumda, öğrenciler başarılarına göre sınıflara
yolun kenarına sürüklüyordu.
yerleştiriliyor.
E) Taşla kırdığı cevizin bir parçasını onu izleyen kargaya
doğru fırlattı.
11. Gazeteci olayların üstüne korkusuzca gidiyor. Bunu yaparken
I
8.
dahi işten kovulma kaygısı taşımıyor. Ben böyle gazetecileri
(I) Ayvalık’ta, kıyıdan tepeye doğru kademeli olarak sıralanmış
II
evler denizi izler. (II) Göl gibi görünür Ayvalık’tan bakınca
sever, böyle gazetecileri okurum. Onlar bir yerlere gelebilmek
mavi suları. (IV) Delice esen rüzgârın uğultusu, sokakların
için değil sırf gerçekler ortaya çıksın diye uğraş veriyorlar.
sessizliğine usulca karışır. (V) Denizin üzerinde dalgalarla
bağıran poyraz, denize dik olarak yerleştirilmiş evlerle uzlaşarak susuverir kapı önlerinde.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde edat
Prf Yayınları
Ege Denizi. (III) Sonra gitgide derinleşir, karşı kıyılara ulaşır
III
V
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerin hangileri ilgeçtir?
A) I. ve II.
kullanılmamıştır?
A) I. ve II.
IV
B) II. ve III.
D) III. ve V.
B) II. ve III.
D) III. ve IV.
C) III. ve IV.
E) IV. ve V.
C) II. ve IV.
E) IV. ve V.
12.
I. İçinde parçalanmış zamanlar durur
Göğe karşı ıslak bakışlar
II. Zamanın nasıl geçtiğini bilmem
9.
I. Bölüm değiştirmekle ne kadar doğru bir iş yaptığımızı
Saatlerle aramız yıllardır bozuk
yıllar sonra anladık.
III. Bulutlar kucaklaşırken hüzünle
II. Hafta boyu pek çalışamamasına rağmen besteyi doğru
Baharlar yağmurlara ıslak
çaldı.
IV. Gecelere yazılmış türküler gibidir
III. Hepimizi doğru konuşmamız konusunda sımsıkı tembih-
Saçlarına dair söylenmiş sözler
ledi.
IV. İşin doğrusu, onun bu konuyla ilgili pek de bilgisi yoktu.
V. Bir çocuk gibi büyür içimde
Adı konmamış yalnızlık sessizce
V. Yaşlı adam arkaya doğru bir adım attıktan sonra durakladı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde “doğru”
Yukarıdaki numaralanmış dizelerin hangisinde birden çok
sözcüğü edat olarak kullanılmıştır?
edat kullanılmıştır?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
A) I.
E) V.
226
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
Test - 15
EDAT (İLGEÇ)
1.
4.
Aşağıdaki altı çizili eklerden hangisi bir edatın yerini
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisi edat olarak kul-
tutacak şekilde kullanılmamıştır?
lanılmamıştır?
A) Çocuksu davranışları yüzünden arkadaşları onu aralarına
A) Evin garajında birkaç aletle küçük bir kamyondan başka
pek almak istemiyordu.
bir şey yoktu.
B) Aslında, seni görmeye geleceğimi senin dışında nere-
B) Bir yetimin hakkını yemek, ölünceye kadar ateşten gömlek
deyse herkes biliyordu.
giymektir.
C) Gece geç saatlere kadar çalıştığından sabahları pek erken
C) Yumuşak başlı tavrına karşın, onun biraz kaynanalık
uyanamıyor.
edeceğini ben de tahmin etmiştim.
D) Bence film izlemek yerine önce babamın sorduğu soruyu
D) Beni ilk gördüğü andan beri pek sevmediğini gözlerinden
araştıralım.
okuyabiliyordum.
E) Hayatı boyunca bu kadar sıkıntı çekmiş bir adamı artık
E) Herkese karşı mahalledeki yangını söndürmek için haber
hiçbir şey yıkamazdı.
2.
salmıştı.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “gibi” edatı cümleye
ötekilerden farklı bir anlam katmıştır?
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat bir isim tamlamasında tamlanan görevinde kullanılmıştır?
A) Su gibi olmalı insan; sessiz, alçak gönüllü ancak yeri
geldiğinde güçlü.
A) Eli titrediği için attığı imzalar hep kargacık burgacık olmuştu.
B) Hak ve kuvvet, kılıç ile kın gibidir; içinde kılıç olmayan
kına kimse hürmet etmez.
D) Eski bir gece gibi yaşıyoruz tüm aydınlık çağları.
E) Uçsuz bucaksız bir okyanus gibiydi sözleri, derin ve
etkileyici.
B) Onun gibilerinin bu toplulukta bir değerinin olmadığını
Prf Yayınları
C) Bize bakıyor gibiydi saçı sakalı karışmış ihtiyar adam.
herkes biliyordu.
C) Şiire başlamadan önce bazı dergilerde birkaç hikâyesi
yayımlanmıştı.
D) Bir gün sabaha karşı elinde bir demet çiçek ile çıkageldi.
E) Kaydını başka bir okula yaptırdığından ötürü onunla birkaç
aydır görüşemiyoruz.
3.
I. Bölgenin çok dağlık olması ve nüfusunun hızlı artması
nedeni ile insanlar kentlere göç ediyor.
II. Sanatçı sıradan insanların bile yaşamını akıcı, et­ki­le­yici
6.
bir dille anlatmalı.
I. Keskin bir ürperişle kımıldadı anbean;
Baktım ve anladım ki o ejderdi canlanan
III. Dünyayı daha güzel, daha yaşanası hâle getirmek için
önce insanları sevin.
II. Bin mağara ağzını açmış, ulurken uzun uzun
IV. Beton yeni döküldüğünden dolayı mağazanın önünü
Sezdim bir âşina gibi, heybetli hüznünü
kırmızı bir şeritle çevirmişler.
III. Lâkin o bahçelerde geçen devreden beri
V. Proje, kasabada yaşayanlar kadar şehirde yaşayan­lara
Kalbimde solmamıştır o şiirin çiçekleri.
da çiftlik yaşamını tanıma olanağı sunuyor.
IV. Rüya gibi bir yazdı, yarattın hevesinle
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda
Her anını, her rengini, her şiirini hazdan.
verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
V. Gül tenli, kor dudaklı, kömür gözlü, sürmeli
A) I. cümlede, birden çok ilgeç kullanılmıştır.
Şeytan diyor ki sarmalı, yüz kerre öpmeli
B) II. cümlede, ilgeç öbeği belirteç görevinde kullanılmıştır.
Yukarıdaki numaralanmış dizelerin hangisinde birden çok
C) III. cümlede, ilgeç amaç ilgisi kurmuştur.
ilgeç kullanılmıştır?
D) IV. cümlede, sebep anlamı katan bir ilgeç vardır.
A) I.
E) V. cümlede, ilgeç eşitlik anlamı katmıştır.
227
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V
EDAT (İLGEÇ)
7.
9.
I. Çocuk, televizyondaki haberi duyduğu gibi sokağa fırladı.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat öbeği eylemi zaman
bakımından sınırlandırmıştır?
II. Bahçeye fidan dikme işini birkaç saate dek bitirmemiz
gerekiyor.
A) İnsanlar kendilerini oldukları gibi değil, olmak istedikleri
III. Her insan bilgiye ulaşmak için mutlaka çaba göstermelidir.
gibi görürler.
IV. Kadın, arkadaşları tarafından dışlanan kızının saçlarını
B) Geçen yıl, öğrenci sayısının fazlalığı nedeniyle okula on
sevgiyle okşadı.
derslikli ek bina yapıldı.
V. Dünkü tartışmayı gündeme getirmemek üzere sen de bir
C) Sağlıklı bir bedene sahip olmak için her gün düzenli olarak
konuşma yapabilirsin.
spor yapmalısınız.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerdeki ilgeçlerle ilgili
D) Birçok mağazaya girip çıkmasına rağmen bize yetişmişti.
olarak aşağıdaki belirlemelerin hangisi yanlıştır?
E) Önümüzdeki haftadan itibaren hepimiz çalıştığımız konuyu
birbirimize anlatacağız.
A) I. cümleye benzetme anlamı katmıştır.
B) II. cümlede bir eylemin bitiş zamanını bildirmektedir.
C) III. cümleye amaç anlamı katmıştır.
D) IV. cümleye durum anlamı katmıştır.
E) V. cümlede koşul ilgisi kurmuştur.
10. Usta bir gazeteci “Düşündüğünü yazacaksın, ilk sansürcün
kafan olmayacak.” demişti. Bu usta gazeteci bile yazılanları
dikkatle okur, yazım yanlışlarını söyler fakat yazıdaki düşüncelerden dolayı kimseyi yargılamazdı.
Prf Yayınları
Bu parçada geçen,
I. bir
II. ilk
III. bile
IV. fakat
V. dolayı
sözcüklerinden hangisi ya da hangileri ilgeçtir?
A) Yalnız III.
B) Yalnız V.
D) II. ve IV.
8.
C) I. ve II.
E) III. ve V.
“Sanki” edatı aşağıdaki cümlelerin hangisinde ötekilerden
farklı bir anlam ilgisi kurmuştur?
11. Sana dün bir tepeden baktım aziz İstanbul!
Görmedim gezmediğim, sevmediğim hiçbir yer.
A) Kimse hırsızı bulamadı, adam sanki yer yarıldı da içine
Ömrüm oldukça gönül tahtıma keyfince kurul!
girdi.
Bir semtini sevmek bile bir ömre değer.
B) Söz verdiğiniz hâlde yanıma uğramayarak iyi mi ettiniz
Bu dizelerde aşağıdakilerin hangisinin örneği yoktur?
sanki?
C) Bahçemizdeki kuşlar, sanki bir müzik topluluğuymuşça-
A) Birleşik sıfat
sına uyum içinde ötüyordu.
B) Zaman zarfı
D) Adam sanki bir devdi; upuzun kolları, genişçe omuzları,
C) Kişi zamiri
iri bir gövdesi vardı.
D) Edat
E) Kışın, köyün suları sanki bir bıçaktı; bu suya dokunanın
E) Bağlaç
elleri kesiliyor gibiydi.
228
Test - 16
BAĞLAÇ
1.
4.
İki sözcüğü, sözü ya da cümleyi bağlayan sözcüklere bağlaç
Edebiyat öğretmenim, yazdıklarımı genellikle beğenmezdi.
Ona göre yeterli değildi yazdıklarım. Ama her görüşmemizde
denir.
I
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç kul-
II
ne yazdığımı sorar, görmek isterdi. Bir gün en kısa şiirimi alıp
lanılmıştır?
III
A) Onun yaptığı bunca hakarete, haksız eleştirilere hiç kimse
yanına gittim. Bu şiir üzerinde uzun uzun düşündü. Sonra
daha fazla sessiz kalamazdı.
IV
B) İyi bir romancı birkaç sayfada anlatılabilecek şeyleri birkaç
başını kaldırıp “Olacak gibi!” dedi. Doğrusu böyle bir övgüyü
cümle ile anlatabilir.
hiç beklemiyordum.
C) Gökyüzü bir anda kararıp ardından da yağmur başlayınca
V
sırılsıklam olmuştuk.
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerin hangisi bağlaçtır?
D) Trafiğe yakalanınca gecikeceğini bildirmek için arkadaşlarına telefon etti.
A) I.
E) O küçük kulübede çayı bitirinceye kadar oturmaya kat-
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
lanamadım.
5.
“Ne…ne” bağlacı aşağıdaki cümlelerin hangisine diğerlerinden farklı bir anlam katmıştır?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç iki sözcüğü
bağlama göreviyle kullanılmıştır?
A) İşleri gününde bitirmek istiyordu ancak bunun için yeterli
çabayı harcamıyordu.
B) İnsanlar, karşılıklı sevgi ile saygının olmadığı yerde sağlıklı
A) Konferans boyunca ne not alabildik ne de söylenenleri
Prf Yayınları
2.
tam olarak duyabildik.
B) Yeni bir iş kurmak isteyen amcasının durumu ne iyi ne
de kötüydü.
C) Tarih boyunca ne Türkler Araplara ne de Araplar Türklere
düşmanlık beslemiştir.
ilişki kuramaz.
D) Savaş yıllarında birçok hastanede ne doktor ve hemşire
C) İlgisiz kalan çocuklar zamanla ailesinden uzaklaşır ve
ne de ilaç vardı.
yanlış yollara sapmaya başlar.
E) Yöneticimiz ne bizi dinliyordu ne de bu karışıklığı gidere-
D) Şairler, yazdıkları şiirlerle insanın hem aklına seslenmeli
cek fikir üretebiliyordu.
hem gönlünden geçenlere tercüman olmalı.
E) Okuduklarınız sizlere bir ışık olmalı hatta sizler bu ışığı
elinizden asla düşürmemelisiniz.
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç niteleme sıfatlarını bağlama göreviyle kullanılmıştır?
3.
A) Düzyazının yaygınlaşması da şiirin yerini alması da çok
Dil insanların anlaşma aracı olarak kullandıkları işaretler
uzun bir zaman almıştır.
dizgesi diye tanımlanır fakat dili sadece bir anlaşma aracı
B) Roman ile hikâye arasındaki en önemli fark, hikâyenin
olarak görmek yanlış olur çünkü öyle olsaydı dünyada tek bir
daha yoğun bir anlam içermesidir.
dil kullanılırdı. Oysa bugün her ulusun kendine özgü bir dili
vardır. Toplumun içinden gelen, onun kültür ve uygarlığının
C) Yapıtlarında, en olumsuz durumları anlatırken dahi oku-
çekirdeği olan bir “öz”! Bundan dolayı dilin bozulması veya
yucuyu karamsarlığa sürüklemez.
yitirilmesi gerçekte “öz”ün yıpranmasıdır.
D) Şehrin merkezindeki fabrikalar hem çevre hem de hava
kirliliğine yol açıyor.
Bu parçada kaç bağlaç kullanılmıştır?
E) Nitelikli yapıtlar ancak ulusal ve evrensel değerleri kayA) 2
B) 3
C) 4
D) 5
E) 6
naştırmakla yaratılır.
229
BAĞLAÇ
7.
10. “de” bağlacı aşağıdaki cümlelerin hangisine “küçümseme”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç farklı türde iki
sözcüğü bağlamıştır?
anlamı katmıştır?
A) Sağanak yağışın, özellikle kuzey ve doğu kıyılarında etkili
A) Nice zorluklara göğüs germiş, çocuklarını da en iyi okullarda okutmuştu.
olacağı bildirildi.
B) Yalnız yaşayan insanlar olaylara da farklı açılardan bak-
B) Şiir okumayı veya yazmayı neden sevmediğinizi şimdi
mayı bilirler.
anlayabiliyorum.
C) Ne kadar çabalasa da işleri bir türlü istediği gibi olmu-
C) Böyle hiçbir şey yapmadan duracağımıza ya kitapları ya
yordu.
çantaları taşıyalım.
D) Kitapta, sanatçının kültürel sorunlar hakkındaki düşün-
D) Onun ve kardeşinin bu işten anladığını pek düşünmüyo-
celerine de yer verilmiştir.
rum.
E) Birkaç yıl içinde işlerini düzeltecekmiş de bize olan bor-
E) Dersin zorluğundan yakınıyor, çalışsa da çalışmasa da
cunu ödeyecekmiş.
dersi geçeceğine inanmıyordu.
11. Ne güzel şey hatırlamak seni
8.
I
(I) İyi eserler kadar kötü eserleri okurlara tanıtmak ne kadar
gerekliyse büyük sanatçılar kadar küçük sanatçıları tanıtmak
Yazmak sana dair
da o kadar gereklidir. (II) Hatta bir bakıma, bu işe başlamış
II
ya da başlayacak genç sanatçıları tanıtmak daha gereklidir.
Hapiste sırt üstü yatıp bile seni düşünmek
genç sanatçıları herkesin tanıdığı pek söylenemez. (V) Onları
okurlara tanıtmak da bu yüzden biz eleştirmenlere düşer.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde birden
çok bağlaç kullanılmıştır?
Prf Yayınları
(III) Çünkü okurlar, büyük sanatçıları az çok tanırlar. (IV) Ama
III
Filanca gün, filanca yerde söylediğin söz
IV
Kendisi değil
V
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
Edasındaki dünya
Bu dizelerdeki altı çizili sözcüklerin hangisi bağlaçtır?
A) I.
9.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
I. Susarak bir yolu uzatıyordun bana
Ve bir kahve fincanında tüten tadı
12. (I) Öncelikle bir romanı okumak için bir koltuğa oturmanın
II. Geldin işte kutsal bildiklerimi yeniden tanımladın
yetmediğini söyleyeceğim. (II) Çünkü okumak da yazmak
gibi bir çaba gerektirir. (III) Bu çabayı göstermeyenler oku-
Ülkemi bir bakışta bağladın güzelliğine de
duklarından yeteri kadar bir şey anlayamazlar. (IV) Bir yapıta
III. Yıldızlar kıyamet gibiydi kaldırımlarda
şöyle bir bakmakla sanatın mutluluğu elde edilemez. (V) Sanat
Çünkü biraz evvel yağmur yağmıştı
mutluluğuna ancak alın teri ile ulaşılabilir.
IV. Alışırım seni yalnız düşlerde sevmeye;
Bu parçayla ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden han-
Bunun verdiği mutluluk da az değil ki
gisi yanlıştır?
V. Ne kadar yakından ve arada uçurum;
A) I. cümlede edat ve bağlaç kullanılmıştır.
İnsanlar, evler, aramızda duvarlar gibi
B) II. cümlede birden çok bağlaç vardır.
Yukarıdaki numaralanmış dizelerin hangisinde birden çok
C) III. cümlede edat öbeği sıfat görevinde kullanılmıştır.
bağlaç kullanılmıştır?
D) IV. cümlede ekleşmiş edat vardır.
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V. cümlede birden çok edata yer verilmiştir.
E) V.
230
Test - 17
BAĞLAÇ - BAĞLAÇ VE EDAT KARŞILAŞTIRMASI
1.
4.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat da bağlaç da kul-
I. Bir gül gibi düştü sözlerin
lanılmamıştır?
Hep sana ait yıllarım yollarım
II. Daha güzel günler göreceğiz sevgilim
A) Nesnel bir değerlendirme yapmak istiyorsa karşı tarafı
Su gibi ak pak berrak ve duru
dinlemesi gerekiyor.
III. İçimde bir çocuk uyur gibi kimsesiz
B) Hastaların bazılarını diğer hastanelere sevk ettiler çünkü
burada yeterli personel yoktu.
Bir çocuk lakin uyur da uyanmaz
C) Hava sıcaklığının önümüzdeki günlerden itibaren birkaç
IV. Öyle sevdalar vardır da biter biter başlar
derece artacağı söylendi.
Buruk tatlar var ki ağızda sürüp gider
D) Kendisine çoğu zaman kötü davransam bile en zor gü-
V. Gece kadar yükümüz var karanlık
nümde bana yalnız o yardım etti.
Issız bir yürekte sancılı yıllar
E) Henüz tören başlamamıştı ancak insanlar dışarıda yavaş
Yukarıdaki numaralanmış dizelerin hangisinde birden çok
yavaş toplanmaya başlamıştı.
edat kullanılmıştır?
A) I.
2.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
“İle” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç
olarak kullanılmıştır?
5.
“Yalnız” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç
olarak kullanılmıştır?
A) Büyüklerinizle konuşurken üslubunuza daha da dikkat
etmelisiniz.
kamyon ile köyüne dönmüştü.
C) Anladığım kadarıyla şu anki koşullar onu pek de mutlu
etmiyor.
A) Anılarda, yalnız kişinin bilinmeyen yönleri değil, yaşadığı
Prf Yayınları
B) Bir hafta sonu eşyalarını apar topar toplayıp eski bir
dönem de anlatılır.
B) Yaşlı çift, en küçük kızları da evlenince kocaman evde
yalnız kalmışlardı.
C) Kardeşler arasındaki bu dargınlık yalnız senin çabalarınla
D) Yazarın eserleri okuyucuyla yaşam arasında güçlü bir
giderilebilir.
bağ kuruyor.
D) Dürüst bir insanım, derdi yalnız insanlara yalan söyleme-
E) O, geçmiş ile tüm bağını keserek öyküye yeni bir soluk
diği gün yoktu.
getirmiştir.
E) Son günlerde morali çok bozuktu, sürekli yalnız kalmak
istiyordu.
3.
I. Hediye alınırken dahi çocuğun duygu dünyasını olum­lu
yönde etkileyecek ürünlere öncelik verilmelidir.
6.
II. Toplumdaki sorunların zamanında çözülmemesi, sorun-
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi türü bakımından
ötekilerden farklıdır?
ların daha da karmaşık bir hâl almasına yol açar.
III. Kamp, gençlere zamanlarını yararlı uğraşlarla değer­
A) Bu araba ile bırak uzun yola çıkmayı, şehir içinde bile
lendirme alışkanlığı kazandırmak için yapıldı.
gezemezsin.
IV. Göz alıcı olan her şey aslında güzel olmayabilir ancak iyi
B) Duygularınızla hareket etmeyin zira bu, hata yapmanıza
olan her şey güzeldir.
yol açar.
V. İnsanoğlu geçirdiği evrimlere göre sanatını da evrim­
C) Kırsal yerlerde insanlar, eğlenmek için ilginç oyunlar
leştirerek geliştirmiştir.
bulmuşlardır.
D) Bir süre denize doğru dalgın gözlerle baktı, sonra yürüyüp
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde edat ve
gitti.
bağlaç bir arada kullanılmıştır?
E) Trafik ne kadar sıkışık olursa olsun, araçlar emniyet
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
şeridini kullanmamalıdır.
231
BAĞLAÇ - BAĞLAÇ VE EDAT KARŞILAŞTIRMASI
7.
10. (I) Onun şiirinde pastoral imgeler Orta Çağ’a yaraşır bir yalın-
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüklerden
lıkta yer alır. (II) Bilinçli bir şekilde hüznü mizaha dönüştürür.
her ikisi de edattır?
(III) Şiirlerinde kullandığı ögelerin yine de bilimsel bir dünya
görüşü olduğu söylenemez. (IV) Kuşağının bütün şairleri
A) Bakanlık sigara ve içki tüketimini azaltmak üzere yeni
gibi biçimcilikten de kurtulamamıştır. (V) Bu, kendisine bir
çalışmalar yapıyor.
şiir disiplini kazandırmış ancak şiirinin içeriğini zayıflatmıştır.
B) Çocukluk ile ilk gençlik yıllarımın geçtiği mahallede küçük
ama şirin bir park vardı.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde hem
edat hem de bağlaç kullanılmıştır?
C) Hiçbir şey olmamış gibi yanıma geldi, üstelik konuşmak
istediğini söyledi.
A) I.
D) Etkileyici düşüncelere sahip olmak her zaman iyidir ancak
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
yeterli değildir.
E) Bir sorunu çözmek için, sadece içinizden gelen sesi
dinlemeniz yeterli olmayabilir.
11. Genç adam yaptıkları ile ---Bu söz aşağıdakilerin hangisiyle tamamlanırsa “ile” söz-
8.
cüğü ötekilerden farklı türde kullanılmış olur?
“Ancak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat
ya da bağlaç olarak kullanılmamıştır?
A) yapacaklarını düşünüyor, bu konuda kendisinin haksız
olmadığına inanıyordu.
A) Havaların güzel olmasından dolayı sezon erken açılmış
ancak işler beklendiği gibi gitmemişti.
B) Bir toplumun sorunları ancak aydınların devreye girmesi
ve soruna dikkatleri çekmesiyle çözülebilir.
C) Küçük kardeşim erken geleceğine söz vermiş olmasına
rağmen yemeğe ancak yetişebildi.
D) Çocukluğumuzda yapılan düğünler hep çok renkli geçerdi
Prf Yayınları
B) yalnızca kendisini değil ailesini de zor durumda bırakmıştı.
C) büyük bir sorumluluğun altına girdiğinin henüz farkında
değildi.
D) tüm mahallenin takdirini kazanmıştı.
E) gurur duymasa da asla bundan pişmanlık da duymamıştı.
ancak bu kültürümüz de yok olup gidiyor.
E) Gece boyunca masadan kalkmayıp sürekli yazdı ancak
konuşma metnini bitiremedi.
12. (I) Yaşantılar, çoğu kez zaman içinde biçim, renk ve anlam
değiştirir. (II) Örneğin hoşumuza gitmeyen olayları anımsamaz olur, bunları bir masayı siler gibi sileriz belleğimizden.
(III) Sevdiğimiz olaylar ise durmadan yinelediğimiz için hep
canlı kalır, zamanla daha da güzelleşir. (IV) Bunu, yaşlı kişilerle
9.
konuşurken hep görürüz. (V) Bir yolunu bulup sözü kendine
Mahallemizde
getirmek, yaşadığı dönemin kendi çevresinde döndüğünü
Senden başka ağaç olsaydı
belli etmek ve buna kendisini inandırmak yaşlıların engel
Seni bu kadar sevmezdim.
olamadığı bir durumdur.
Fakat sen
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa-
Bizimle beraber
ğıdakilerin hangisi söylenemez?
Kaydırak oynamasını bilseydin
Seni daha çok severdim.
A) I. cümlede edat ve bağlaç kullanılmıştır.
Bu dizelerde aşağıdakilerin hangisinin birden çok örneği
B) II. cümlede bir edat öbeği zarf görevinde kullanılmıştır.
yoktur?
C) III. cümlede birden çok bağlaç vardır.
A) Edat
B) Bağlaç
D) İsim
D) IV. cümlede edat cümleye “beraber”, “birlikte” anlamı
C) Zarf
katmıştır.
E) V. cümlede bağlaç söz öbeklerini bağlamıştır.
E) Zamir
232
Test - 18
ÜNLEM
1.
4.
Öfke, acıma, sevinç, korku gibi duyguları ya da seslenme,
buyruk gibi durumları bildiren sözcüklere ünlem denir.
Ünlemler çekim eki aldığında isimleşir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya örnek
olabilecek bir kullanım vardır?
Buna göre aşağıdakilerin hangisinde ünlem türünde bir
sözcük kullanılmıştır?
A) Çok yazık, küçücük kızın dediğini neden yapmıyorsun?
A) Nefretle, kinle bu işin çözülemeyeceğini herkes çok iyi
B) Bir daha sakın söylediklerimden dışarı çıkmayasın!
biliyordu.
C) Kimsenin ahı kimsede kalmaz, unutma bunu!
B) Haydi, şu işe sen de bir el at da işi çabucak bitirelim.
D) Yahu, daha iki gün önce sana harçlık vermemiş miydim?
C) Şimdiye kadar hiçbir sivil, bu köprüyü yürüyerek geçme-
E) Aman sen bilirsin, hangi gömleği almak istiyorsan onu
mişti.
al!
D) Hastalığının ancak uzun süreli bir tedaviyle düzelebileceği
söylendi.
E) Başka işi yokmuş gibi sürekli küçük kardeşiyle uğraşıyordu.
2.
5.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde ünlem türünde bir sözcük
Filiz birdenbire oldu, tomurcuk birdenbire
B) Her gün bu kadar güzel mi bu deniz
Böyle mi görünür gökyüzü her zaman
III. Yazık sana, böyle mi davranacaktın bana?
Prf Yayınları
A) Birdenbire tütmeye başladı duman topraktan
I. Hah, silah patladı; yoksa baskına mı uğradık?
II. Ay, bunu sen mi söylüyorsun?
kullanılmıştır?
IV. Öf, ne ağır bir koku bu!
V. Ah ah, sözlerimi tutsaydın böyle olmazdı!
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde kullanılan ünlemlerin cümlelere kattığı anlamlar arasında aşağıdakilerin
C) Sen Türkiye gibi aydınlık ve güzelsin
hangisi yoktur?
Benim doğduğum köyler de güzeldi
D) Sırtüstü yatıyorum görmesinler diye
A) Beklenmezlik
Simsiyah gecelere ben sarına sarına
D) Tiksinti
E) Ey şimdi süzgün, rüzgârlarda dalgalı;
B) Şaşırma
C) Özlem
E) Kınama
Barışın güvercini, savaşın kartalı
3.
Kimi ünlemler seslenme bildirirken kimileri duygu bildirir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem duygu bildir-
6.
mektedir?
Aşağıdaki ünlemlerden hangisinin yapısı ötekilerden
farklıdır?
A) Gençler, bu yolda birçok zorlukla karşılaşacağımızı unutmayın!
A) Eyvah, yarınki ders için sunum hazırlamayı unuttum!
B) Hey, valizini almadan nereye gidiyorsun böyle?
B) Ah, ayağım birkaç gündür çok ağrıyor!
C) Şişşt, beni can kulağıyla dinlediğine emin misin?
C) Tüh, aldığımız eşyaları markette unuttuk!
D) Of, bu yol da git git bir türlü bitmek bilmiyor!
D) Vah zavallı çocuk, ayağında bir ayakkabısı bile yok!
E) Ey gafiller, yurdumuzu terk edeceğimizi mi sandınız?
E) Vay efendim, siz buralara uğrar mıydınız!
233
ÜNLEM
7.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem cümleye “şaşırma”
Neye baksam aynı şey, neyi görsem aynı şey
anlamı katmıştır?
Olan sensin hey gidi hakikat sultanı hey.
Bu dizelerde aşağıdakilerin hangisi yoktur?
A) İsim
B) Bağlaç
A) Hey, buraya kadar gelip de bir selam vermez mi insan?
B) Aa, bu kitabı daha dün kütüphaneden almamış mıydın?
C) Ünlem
D) Zamir
C) Oh, bu sıcak havada soğuk su çok iyi geldi!
E) Sıfat
D) Ya sen kaç gündür neredesin, her yerde seni arıyorum!
E) Yazık adama, yıllardır çocuklarını göremiyor!
8.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çokluk eki aldığı için
adlaşmış bir ünlem vardır?
11.
I. Gücü yetmez sana Batı denen illetli zalimin
Ölürsek bir gün uğrunda ey sevgili!
A) Sizin gibiler, söz verir ancak verdiği sözün ne olduğunu
bile hatırlamaz.
II. Dağların yıkılışını gördüm bir Venüs bardağında
Köle gibi satıldım hey pazarlar pazarında
B) On yıl kadar önce bu semtten bir ev almıştık.
C) Bu ahlar, hep bizim sözümüzü dinlemediğiniz için, bili-
III. Bahar geldi ardından kış yine
yorsunuz.
Ve gençliğim ah gençliğim bir su gibi aktı
D) Aman gençler, bu yolda bisiklet sürerken çok dikkatli
IV. Sen usul, ben yavaş, kime yaraşır bu sessizlik
olun.
atıyorlar.
Kim biner bu gemiye insandan kıyılar yapılırken
Prf Yayınları
E) Öğrenciler, denize karşı oturmuş; sınav öncesi stres
V. Her sabah bütün bitkiler iştahlı bir çocuk gibidir
Emer, emer, emer de toprak anayı
Yukarıdaki dizelerin hangisinde edat, bağlaç ve ünlem
türünde sözcükler bir arada kullanılmıştır?
A) I.
9.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
Başlar eşyada hareket kurtulmak için kendinden
I
Daha öteye geçmek için arınmak gibi elbiseden
II
12. (I) Ruhu okşayan bir rüzgârın, güneşin ve bulutların birlikte
Yakalar ölümsüzlüğün sonsuz ipini
görevde olduğu bir gündü. (II) Denize bakan bir tepeye otu-
III
rup peynirini, ekmeğini torbasından çıkaran bir yolcu, karnını
doyurana kadar bir “renk dersi” alacaktı. (III) Mavinin nasıl
Sonra ses olur
koyulaşıp açıldığını, nasıl kendini yeşile çevirmeye çalıştığını,
Zamanın idrak incisi ses döner, döner, döner de
yeşilin nasıl kendinden geçip mavileştiğini şaşkınlıkla göre-
IV
cekti. (IV) Sular, üzerinde boyalar karıştırılan bir tuvaldi sanki.
(V) Bu renk cümbüşü, izleyen herkesi çok farklı dünyalara
Yönelir sebebe
götürürdü.
Sebep ey!
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa-
V
ğıdakilerin hangisi söylenemez?
Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerle ilgili olarak
aşağıdaki eşleştirmelerin hangisi yanlıştır?
A) I. - ilgeç
B) II. - zarf
C) III. - sıfat
D) IV. - bağlaç
A) I. cümlede bağlaç kullanılmıştır.
B) II. cümlede edat öbeği zarf görevinde kullanılmıştır.
C) III. cümlede ünlem kullanılmıştır.
D) IV. cümlede benzetme edatı kullanılmıştır.
E) V. cümlede sıfatı derecelendiren bir zarf vardır.
E) V. - edat
234
Test - 19
MEB KAZANIM TESTI (EBA UYUMLU)
1.
4.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayrılma ekini alan sözcüğün türü ötekilerden farklıdır?
Dil, tarih ve kültür arasındaki ilişkiyi bilen bir kimse, dili tek
başına almaz. Zira dilde her kelimenin yazılış, ses, şekil ve
manasını belirleyen, tarih ve kültürdür. Yunus Emre’nin şiir-
A) Okuldan çıkar çıkmaz dere kenarına gider, kendimizi buz
lerinin dilini, yazıldığı devir ve çevreden ayrı ele alamazsınız.
gibi suya bırakırdık.
Zira o ağacın kökleri gelenek ile beraber, yetiştiği topraklara
sımsıkı bağlıdır.
B) Sokaktan geçen satıcının etrafı bir anda yaşlı teyzelerle
doldu.
Bu parçada,
C) Düşüncelerini halka anlatırken onların da bildiği kavram-
I. bağlaç
lardan yararlanırdı.
II. işaret zamiri
D) Toplumlar birbirlerinden kelime alırken o topluma ait
III. durum zarfı
kültürü de alır.
IV. edat
E) Her yıl yayımlanan binlerce kitabın içinden ancak birkaçı
V. sıfatlaştıran -ki
geleceğe kalır.
kavramlarından hangisi ya da hangileri yoktur?
2.
A) Yalnız II.
(I) Herhangi bir nesneye bakarak desen çizmek o nesneyi
B) Yalnız V.
D) III. ve IV.
tanımaya yönelik bir çalışmadır. (II) Bu desenler ressamın
C) I. ve II.
E) IV. ve V.
daha sonraki resim çalışmaları için biriktirdiği malzemedir. (III)
Ressam, resim yaparken desen çalışmalarıyla bu malzemeyi
iyice tanır. (IV) Tanıdığı bu malzemeden yola çıkarak da kendi
biçim dünyasını tuval üzerine aktarır. (V) Tuval üzerinde nesve yeni bir senteze ulaşır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede birden çok belirtme sıfatı kullanılmıştır.
Prf Yayınları
neleri, olmasını istediği biçimde parçalar, değiştirir, yorumlar
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüklerin her
ikisi de aynı türdedir?
A) Başkalarının özgürlüğünü tanımayanların bir gün kendi
özgürlüğünün de elinden alınacağı unutulmamalıdır.
B) Zaman en tarafsız değerlendirmeyi yapan bir hâkim
B) II. cümlede edat vardır.
gibidir, yapıtın değerini en iyi o anlatır.
C) III. cümlede farklı türde zarflar kullanılmıştır.
C) Büyük insan, amaçlarını gerçekleştirir ama lider insanın
D) IV. cümlede bir sıfat, zamiri belirtmiştir.
gerçekleştirdikten sonra bile hep yeni bir amacı olur.
E) V. cümlede bir isim, niteleme ve belirtme sıfatı almıştır.
D) Sanatçı, ödevini yapmış küçük bir çocuk; eleştirmen de
ödevi inceleyip iyi veya kötü notlar veren bir öğretmen
gibidir.
E) Bir şeyin bitmiş olması bir sürecin tamamlanmasıdır; oysa
3.
yarım kalmak her an bir devinime gebedir.
Ulusal bilinç olmadan evrensellik, evrensel (niteleme sıfatı)
I
bilinç olmadan (belirteç) da ulusallık var olamaz. Evrensellik
6.
II
cüzdanla ilişkilendiren yabancılaşmayı sorun eder; bunlara
karşı içli bir duruş sergiler.
amaç, ulusallık (isim) ise (bağlaç) ona (kişi zamiri) götüren
III
Şiirlerinde kaybolan şeyleri, yitip giden duyguları, korkuyu,
IV
V
Bu cümlede aşağıdakilerin hangisi yoktur?
yol; duygu ve renk zenginliğidir.
A) İyelik zamiri
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangilerinin türleri
B) İlgeç
ayraç içinde yanlış verilmiştir?
C) Bağlaç
A) Yalnız II.
B) Yalnız V.
D) III. ve IV.
C) I. ve II.
D) İşaret zamiri
E) IV. ve V.
E) Belgisiz sıfat
235
MEB KAZANIM TESTI (EBA UYUMLU)
7.
10. (I) Biz insanlar, niçin anılarımızı yazma ihtiyacı duyarız? (II)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yeni” sözcüğü isim
görevinde kullanılmıştır?
İnsanlar bu soruya kendi bakış açısına göre cevaplar bulmaya
çalışmıştır. (III) Kimi insana göre yaşadıklarımızı, tanık olduklarımızı, gözlem ve deneyimlerimizi başkalarıyla paylaşmak
isteriz. (IV) Kimilerine göreyse belleğimizde, yüreğimizde iz
bırakmış olaylardan arınmak isteriz. (V) Bir diğer görüş de
yaşamımızda yer almış insanların seslerini, geride bıraktığımız
yılları, yazarak yeniden yaşamak istememizdir.
A) Eve yeni gelmişti ki iş yerinden aradılar, gitmek zorunda
kaldı.
B) Yeni sözleşme yapılmadan kimse antrenmana çıkmak
istemedi.
C) Şair, yeninin geleneksel şiir üzerine bina edilmesi gerektiğini savunuyordu.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde zamir
(adıl) kullanılmamıştır?
D) Yapılan onca şeyin bizim iyiliğimiz için olduğunu yeni
anlamıştık.
A) I.
E) Arkadaşım yeni bir işe başladı, bu yüzden artık onunla
sık sık görüşemeyeceğiz.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
11. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin türü öteki8.
lerden farklıdır?
Kediler mangalın altında uyurdu
Biz küllenmiş ekmekler yerdik razı
A) Getirdiğin eriklerin üçünü ben yedim, kalanlarını kardeşime verdim.
İnanmış adamların övüncüyle
Bu dizelerde aşağıdakilerin hangisinin örneği yoktur?
A) Türemiş sıfat
B) Ekleşmiş edat
Prf Yayınları
Sabırla beklerdik geceyi
C) Kişi zamiri
B) Altı yıldır bu kurumda çalışıyordu, dürüst ve son derece
çalışkandı.
C) Okulun son haftasında birkaç kişiyle tartışmış, daha sonra
onlarla arasını düzeltmişti.
D) Piste gelen ikinci yarışmacı hakeme bir şeyler anlatmaya
çalışıyordu.
E) Yolculuk henüz başlamamıştı ancak dört yolcu uyuklamaya başlamıştı bile.
D) Zaman zarfı
E) İyelik zamiri
12. Bir edebî metin, yaratıcısının hayal dünyasında filizlenerek
9.
I
I. İnsan, bazen hayal kırıklığı yaşasa da hedeflerinden asla
vazgeçmemelidir. (zarf)
yaşama “Merhaba!” der; eleştirmen ise bu yapıtın daha
II
III
II. Nitelikli bir eserde aranması gereken ilk özellik eserin
özgün olup olmadığıdır. (sayı sıfatı)
iyi anlaşılmasını sağlar.
III. Sanatçıyı ölümsüz yapan, kendi çizdiği yolda, kim­senin
elini tutmadan yürümesidir. (isim)
Yukarıdaki altı çizili sözcüklerin türleri aşağıdakilerin
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
IV. Kurmaca metinlerde doğa, ressamın kendisine özgü
fırçasından çıkan bir resim gibi olmalıdır. (edat)
I
___________
II
___________
III
___________
Edat
Bağlaç
V. Aynı olaya bir kişinin yüklediği anlam diğer kişininkin­den
farklı olabilir. (belgisiz zamir)
A)
İsim
B)
Sıfat
Zarf
Edat
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde altı çizili
sözcüğün türü ayraç içinde yanlış verilmiştir?
C)
İsim
Bağlaç
Zarf
D)
Zamir
Edat
Sıfat
E)
Zarf
Bağlaç
Ünlem
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
236
Test - 20
ÜNİTE ÖLÇME TESTİ
1.
I.
4.
Çocuklar artık dikkatli olun
Aşağıdakilerin hangisinde ikileme ötekilerden farklı türde
kullanılmıştır?
An gelir işler zorlaşır
II. Biz çocuklarla büyükler arasındaki fark
A) Aylardan sonra işler yavaş yavaş düzelmeye başlamıştı.
Bir yanda şehir bir yanda kiraz bahçeleri
B) Koskoca adamın ileri geri konuşmasına dayanamayıp
masayı terk etti.
III. Ben kandan elbiseler giydim
C) Şimdilik bizimle alay etseniz de haklı olduğumuzu er geç
Bundan haberin var mı?
anlayacaksınız.
IV. O yıllar savaş yıllarıydı geceleri karartma
D) Resimden az çok anlasam da yaptığı resimlerle ilgili yorum
Gündüzleri fırın önlerinde birikirdi halk
yapmaktan kaçındım.
E) Konu komşu toplanmış, bu yoksul aile için neler yapıla-
V. Yağmur yağıyor ve bazı tahtalar vardır
bileceğini konuşuyordu.
Suyun içinde gürül gürül yanan
Yukarıdaki numaralanmış dizelerin hangisinde altı çizili
sözcüklerin her ikisi de aynı türdedir?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
5.
E) V.
Ne hoş, ey güzel Tanrı’m, ne hoş
I
Mavilerde sefer etmek!
II
Bir sahilden çözülüp gitmek
III
Roman ya da öykülerdeki kişiler önce sanatçının istediklerini
yapar, daha sonra ise sanatçı bu kişilerininkini.
Bu cümlede aşağıdakilerin hangisinin örneği yoktur?
A) İlgi zamiri
B) Bağlaç
Dolaşsam ben de deniz deniz
Prf Yayınları
2.
Ve bir sabah vakti, kimsesiz
IV
Bir limanda bulsam kendimi.
V
C) Edat
Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerden hangileri türü
D) İşaret sıfatı
bakımından özdeştir?
E) Zarf
A) I. ve II.
B) II. ve III.
D) III. ve IV.
3.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayraç içinde verilenin
6.
örneği yoktur?
C) II. ve V.
E) IV. ve V.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ise” bağlaç olarak
kullanılmıştır?
A) Güzel bir davranışa kötü demek ne kadar suçsa kötü bir
A) Sözünü ettiğiniz film gerçekten iyi ise biz de filmi izleye-
davranışa güzel demek de o kadar suçtur. (miktar zarfı)
ceğiz.
B) Konuşma yapmak üzere kürsüye davet edilen uzman,
B) O gün kardeşim bahçeyi geziyor ben ise ağacın altında
salonda yoktu. (edat)
bir şeyler okuyordum.
C) Çok gezen de çok okuyan da dünyaya öteki insanlardan
C) Eğer eviniz en alt katta ise kışın ısınma problemi yaşaya-
farklı bakar. (işaret sıfatı)
bilirsiniz.
D) İncelediği sanat yapıtında kendisini dolduran güzelliğe
D) Toplumu oluşturan insanlar erdemli ise o toplum gele-
başkalarını da çağıran kişidir eleştirmen. (dönüşlülük
cekten umutsuz olmamalıdır.
zamiri)
E) Kişinin amacı özgür olmak ise o zaman kişi, başkalarının
E) Yaşam gerçeği, sanatçının sözcükleriyle yeniden çizilerek
sanat gerçeğine dönüşür. (niteleme sıfatı)
da özgür olmasına çabalamalıdır.
237
ÜNİTE ÖLÇME TESTİ
7.
10.
Herhangi bir olayı olduğu gibi değil, olmasını istediğimiz gibi
I. Çocuklar sağlıklı bir aile ortamından uzakta büyüdükle-
hatırlıyor, evirip çeviriyoruz. Hafızamız, geçmiş gün kırıntılarını
rinde yaşama tutunmaları da zorlaşır.
küçük ya da büyük olsun süzüyor; gerçeğin tümü içinden
II. Onun tek amacı okuma yazmanın yaygınlaşmasına kat-
bir seçim yaparak sanki kurgu meydana getiriyor kendince.
kıda bulunmaktı.
III. Yaşlı, kambur adam derdini anlatacak ne memur ne de
Bu parçadaki sözcüklere ilişkin aşağıda verilen bilgilerden
görevli bulabilmişti.
hangisi yanlıştır?
IV. Bir önceki yüzyılın en büyük buluşlarından biri de şüphesiz
A) “herhangi bir” sözü belgisiz sıfattır.
bilgisayardır.
B) “değil” sözcüğü ilgeç olarak kullanılmıştır.
V. Bazı gecelerde bu kasabanın küçük barakalarında sazlı
sözlü eğlenceler düzenlenirdi.
C) “hafızamız” sözcüğünde ilgi zamiri vardır.
D) “tümü” sözcüğü belgisiz zamir olarak kullanılmıştır.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir isim
E) “kendince” sözcüğü durum zarfı olarak kullanılmıştır.
tamlaması, hem niteleme hem de belirtme sıfatı almıştır?
A) I.
8.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
I. Bu çağda tiyatro yazarlarından hiçbiri, tiyatroyu onun
kadar sevmemiştir.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir zamir, ilgi zamirinden
II. Son yaşananlara o üzülmesin de kim üzülsün, adamın
sonra yönelme ekini almıştır?
on yıllık emeği boşa gitti.
çalıştığımız kişi bizizdir.
IV. Taşındıkları yeni evin bazı odaları güneş almıyordu ancak
ev yine de serin değildi.
V. Yalnız kaldığınızda bu şehirde yaşamanın ne kadar zor
olduğunu anlayacaksınız.
Prf Yayınları
III. Başkalarına yardım ederken aslında yardım etmeye
9.
C) III.
den ilerliyorduk.
C) Havalar karardıktan sonra sokağımızdaki bütün lambalar
D) Bizimkiler aylardır dayımdan gelecek haberi bekliyordu
da bağlaç kullanılmamıştır?
B) II.
arkadaşından özür diledi.
B) Hepimiz, köyün tozlu topraklı yollarında durup dinlenme-
ışıl ışıl yanardı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde edat ya
A) I.
A) Bu işte asıl hatanın kendisinde olduğunu anlayınca gidip
ama o haber bir türlü gelmiyordu.
D) IV.
E) Bize söylediklerinizi dün akşam sizinkine de açtık ama o,
E) V.
hiç oralı olmadı.
12. Sanatçı Türkçeye ihanet ettiğinin farkında değil. Türkçenin
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde türemiş ve birleşik yapılı
cümle yapısını bozan ilginç cümleler kullanıyor. Olay ile be-
sıfata örnek vardır?
timlemenin ilgisini kuramıyorsunuz. Dili zenginleştirme adına
hiç duyulmadık sözcükleri gelişigüzel kullanmış.
A) Yaşananlardan sonra insanların birçoğu kırsal bölgelere
göç etti.
Bu parçayla ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi
yanlıştır?
B) Savaş yıllarında köylüler içecek suyu ancak bulabiliyordu.
C) Akşamüstü çok sisli bir hava vardı, araçlar ağır ağır iler-
A) Türemiş sıfat kullanılmıştır.
liyordu.
B) Birden çok edat vardır.
D) Hiçbir eserinde, gereksiz söz, betimleme ve ayrıntıya yer
C) Özel isim kullanılmıştır.
vermezdi.
D) Durum zarfı kullanılmıştır.
E) Programına iyi eğitimli insanları çıkarmaya özen gösteriyordu.
E) İyelik zamiri vardır.
238
Test - 21
ÜNİTE ÖLÇME TESTİ
1.
4.
Firuze rengi suların önünde diz çökmüş bir okçu, elinde
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de” bağlacıyla aynı
anlam ve görevde kullanılmış bir bağlaç vardır?
altın yayı ile.
“ile” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu cümle-
A) Kitap ile gerçekler arasındaki paralellik çoğu zaman kitabın
deki göreviyle kullanılmıştır?
ömrünü belirler.
B) Evden apar topar çıktıkları için ne çantalarını ne kitaplarını
A) Görünüşle gerçeğin birbirini tamamlamadığı bir ortamda
yanlarına almışlardı.
bilimden söz edilemez.
C) Bir sanatçı halkın kültürünü özümsemeli ve bu kültürün
B) Bir sanat eseri ile o eserin yaratıcısının yaşam biçimi
gelişmesine katkıda bulunmalıdır.
arasında çoğu zaman bir paralellik vardır.
D) Fabrikadaki işlerin artması patrondan başka kimin yüzünü
C) Bir çağın kapanıp başka bir çağın başlaması zihinlerin
güldürdü ki?
değişmesi ile gerçekleşebilmiştir.
E) Yakın arkadaşlarının kusurlarını bile hiç çekinmeden
D) Akıllı insan, diğer insanların yaptıklarıyla söyledikleri
yüzlerine vuran biriydi.
arasındaki tutarlılığı hemen fark eder.
E) Adam konuşmaya başlar başlamaz bazı gençlerle birkaç
yaşlı, lafı adamın ağzına tıktı.
2.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soyut bir adı niteleyen
soyut anlamlı bir sıfat vardır?
5.
kullanılmıştır?
A) Aslında o çok dikkatli bir çocuktu, nasıl böyle bir hata
B) Mutfaktaki çiçekli masa örtüsü kir içindeydi, sanki aylardır
yıkanmamıştı.
C) Yazın insanlar sıcak havalar yüzünden yüksek yaylalara
çıkardı.
A) İşçiler zoru görünce birer birer işe gelmemeye başladılar.
Prf Yayınları
yaptı?
“Zor” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf olarak
B) O çok zor beğenen biriydi, bir şiirin kusursuz olmasını
isterdi.
C) Askerler yarın zor bir göreve çıkacak diye aileleri tedirgindi.
D) Adama zor gününde bütün mahalleli yardım elini uzatmıştı.
D) Şimdiki hâlinizi düşünüyorum da eskiden ne büyük ha-
E) Kalmayı çok istesek de gitmek zorunda olduğumuzu
yalleriniz vardı.
biliyorduk.
E) Panelde sıra eğitim sistemindeki yanlışlıklara geldiğinde
birden elektrikler kesildi.
3.
6.
Aşağıdaki sorulardan hangisine verilen cevap, sözcük
türü bakımından ötekilerden farklıdır?
Bazen miktar zarfları adlaşmış sıfatların derecelerini belirtir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya örnek
olabilecek bir kullanım vardır?
A) – Az önce nereye bakıyordun?
A) Sınıfın neşe kaynağı olan çocuk son günlerde çok durgun
– Aşağı
ve düşünceliydi.
B) – En son kardeşinle ne zaman görüştün?
B) En büyük mücadelenin kişinin kendisiyle yaptığı mücadele
– Sabah
olduğunu söylemiştiniz.
C) – Dayın sana ne getirmiş?
C) Geçen yıl için söylenebilecek en doğru şey, ürünlerden
– Bilgisayar
alınan vergilerin arttığıdır.
D) – O kadar yolu nasıl geldin?
D) Onun öyle tembel oturduğuna bakmayın; aslında o,
– Yürüyerek
buraların en çalışkan adamıdır.
E) – Doğum günü pastasından bize ne kadar ayırdın?
E) Şiir ile romanın belki de tek ortak yanı ikisinin de kurmaca
– Biraz
metin olmalarıdır.
239
ÜNİTE ÖLÇME TESTİ
7.
10. Bir limanda, büyük ve beyaz
Lağımcının hamam rüyasıdır,
I
Rüyaların en güzeli.
Uzanır yatar göbek taşına;
Mercan adalarda bir liman…
Tellaklar gelip dizilir yanı başına.
Beyaz bulutların ardından
II
Biri su döker,
Biri sabunlar;
Gelse altın ışıklı bir yaz.
III
Elinde kese sıra bekler biri.
Yeni müşteriler girerken içeriye,
Doldursa içimi orada
IV
Lağımcı,
Pamuklar gibi çıkar dışarı.
Baygın kokusu iğdelerin.
V
Bu dizelerde geçen sözcüklerle ilgili olarak aşağıdakilerin
hangisi yanlıştır?
Bilmese tadını kederin
A) “Rüya”, soyut isimdir.
Bu dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisinin türü
ötekilerden farklıdır?
B) “en” üstünlük belirtecidir.
C) “Biri” belgisiz zamirdir.
A) I.
D) “içeriye” yer - yön belirtecidir.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
E) “gibi” benzetme edatıdır.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer - yön belirteci yakAh günüm yetse görmeye seni
Seni övmeye gücüm yetse
Barış çağı altın çağ gibidir
Son ozanı ben olayım bu özlemin
Bu özlem bitse
Prf Yayınları
8.
laşma durum eki aldığı için adlaşmıştır?
A) Çocuklar, yukarıya astıkları bayrakların rüzgârda dalgalanışını izliyordu.
B) Aşağısı oldukça gürültülü, isterseniz bir üst kata çıkalım.
Bu dizelerde aşağıdakilerin hangisi yoktur?
C) İçeriden etrafa yayılan güzel kokular, bekleyenlerin iştahını
kabartmıştı.
A) Ünlem
D) Çocuğa, ileride beklemesini söyledikten sonra markete
yöneldi.
B) Edat
E) Üstü başı kir pas içindeydi, galiba birkaç gündür evine
gitmemişti.
C) Kişi zamiri
D) Sayı sıfatı
E) Bağlaç
9.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcükler sözAşağıdaki cümlelerin hangisinde “mi”, pekiştirme göreviyle kullanılmıştır?
cük türü bakımından özdeştir?
A) Kimi sanatçılar okuyucunun düzeyine inemediği için ya
yanlış anlaşılıyor ya da hiç anlaşılamıyor.
A) Toplumu oluşturan insanlar erdemli oldu mu o toplumun
yok olması imkânsızdır.
B) Romanda evini terk edip başka insanlar tanımaya çalışan
küçük bir çocuğun hikâyesi anlatılıyor.
B) İnsanlar giyimleri ile ağırlanıp düşünceleriyle mi uğurlanırlarmış?
C) Genç ressam o kadar renk arasında özellikle maviyi ve
yeşili ağırlıklı olarak kullanıyor.
C) Dün akşam arkadaşına mı yoksa otele mi gitti, kimse
bilmiyordu.
D) Bir yazarın okuyucu bulması, içinde bulunduğu toplumsal
koşulları göz ardı etmemesine bağlıdır.
D) Düşünmeden söylediği bu sözler yüzünden başı derde
girdi mi?
E) Televizyon programlarını sunanlar dil konusuna en az dil
bilimciler kadar titiz yaklaşmalı.
E) Sizin gibi ince mi ince düşünen biri bunu nasıl söyleyebilir?
240