ekon 331 uluslararası t*caret ve ekonom* bölüm 1 g*r
advertisement
EKON 331 ULUSLARARASI TİCARET VE EKONOMİ BÖLÜM 1 GİRİŞ GIRIŞ Uluslararası Ticaret Analizleri Uluslararası Ticaret Teorisi (International Trade Theory) ve Uluslararası Ticaret Politikası (International Trade Policy) olmak üzere, birbirini tamamlayan iki alt gruba ayrılmaktadır. Mal akımları uluslararası ekonomik ilişkilerde daima en eski ve en ağırlıklı yeri tutmuştur. Ancak teknolojinin ulaştığı boyutlar ve dünya hizmet ticaretindeki hızlı artışlar son yıllarda dikkatlerin daha yoğun biçimde hizmetler alanına yöneltilmesine neden olmuştur ULUSLARARASI EKONOMİ Uluslararası Ticaret (Mal Akımları) -İhracat -İthalat -Göreceli fiyatlar -Üretim, Tüketim Uluslararası Ticaret Teorisi Ülkeler hangi nedenle ticaret yaparlar Dış ticaretin yararları Dış ticaretin bileşimi Ticaret dengesini sağlayan göreceli fiyatların oluşumu Uluslararası Parasal İlişkiler (Mali Akımlar) Sınır ötesi para, sermaye ve ödeme akımları Döviz piyasası Kur değişmesi Ödemeler bilançosu Denkleşme mekanizmaları Uluslararası Ticaret Politikası Hükümetin dış ticarete müdahalesi Amaçlar Araçlar 3 ULUSLARARASI TİCARET TEORİSİ’NİN KAPSAMI Uluslararası Ticaret teorisinin başlıca amacı, ülkeler arasındaki mal ve hizmet alım satımlarının nedenlerini açıklamaktır. Uluslararası Ticaret teorisine ilişkin analizler, bazı aşırı basitleştirici varsayımlar altında ülkelerin birbiriyle yapmakta oldukları ticaretin temelini, yani dış ticaret kazançlarını, dış ticaretin bileşimini ve göreceli reel fiyat ilişkilerini açıklamaya yönelik bilimsel faaliyetlerdir. 4 ULUSLARARASI TICARET TEORISI’NIN YANITLAMAK ZORUNDA OLDUĞU ÜÇ SORU: 1. Ülkeler neden dış ticaret yaparlar? 2. Bir ülke dış ticaret bileşimi nasıl açıklanabilir; (ülkenin hangi malları ihraç, hangilerini ithal edeceği neye göre belirlenir?) 3. Bir ülkenin ihraç fiyatları ile ithal fiyatları oranı, yani dış ticarette nisbi fiyatlar, ya da dış ticaret hadleri nasıl oluşmaktadır? 5 ULUSLARARASI TİCARET’TE KAVRAMLAR İhracat— Bir ülkede üretilerek başka bir ülkeye satılan mal ve hizmetler İthalat—Başka bir ülkede üretilen ve yurtiçinde tüketilmek üzere alınan mal ve hizmetler. Ticaret Dengesi— Ülke ihracatı ile İthalatı arasındaki farktır (X-M). Eğer X < M ise Dış Ticaret Açığı X > M ise Dış Ticaret Fazlası var demektir. AÇIKLIK ENDEKSİ Bir ülkenin dış ticarete ne kadar açık olduğunu ölçen bir göstergedir. İhracat ve İthalat toplamının Milli Gelire oranı üzerinden hesaplanmaktadır. X+M GSYH Açık Ekonomi—endeks oranı yüksek olan (%70-80 ve üzeri) ülkeler için kullanılır. Kapalı Ekonomi—endeks oranı nispeten daha düşük (%50 ve altı) ülkeler için kullanılır. AÇIKLIK ENDEKSİ Country Real Export plus Imports as a Percent of GDP Singapore 462.9% Hong Kong 334.4 Luxembourg 282.0 Hungary 180.0 Ireland 176.7 Belgium 174.0 Netherlands 146.9 Taiwan 118.1 Honduras 109.7 Philippines 107.7 Austria 103.0 Costa Rica 96.4 Korea 95.5 AÇIKLIK ENDEKSİ Country Real Export plus Imports as a Percent of GDP Denmark 94.5 Switzerland 90.7 Sweden 88.9 Canada 81.8 Indonesia 81.7 Portugal 79.9 Nicaragua 79.3 Iceland 78.9 Israel 78.3 Finland 77.9 Ecuador 76.9 Germany 76.6 Norway 76.4 AÇIKLIK ENDEKSİ Country Real Export plus Imports as a Percent of GDP Turkey 71.2 Chile 71.1 Poland 69.5 Mexico 66.8 Spain 65.1 U.K. 59.9 France 57.5 Italy 54.5 China 54.4 South Africa 54.4 Greece 54.3 Australia 48.9 U.S. 26.6 Japan 23.4 1950–2007 YILLARI ARASI EKONOMİK BÜYÜME VE İHRACAT ARTIŞI DÜNYA İHRACATININ HIZLI ARTIŞI Ticari engellerin azalması Ulaştırma ve haberleşmedeki teknolojik gelişmeler Ticaret anlaşmalarının yaygınlaşması DÜNYA TİCARETİNİN COĞRAFİK YAPISI Dünya ticaretinin önemli bir kısmı (%70 civarı) gelişmiş ülkeler tarafından yapılmaktadır. Gelişmiş ülkeler çoğunlukla yine gelişmiş ülkelerle ticaret yapmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler de dış ticaret (ihracat ve ithalat) yönünden gelişmiş ülkelere dayanmaktadırlar. Ülkelerin çoğunluğu komşu veya bölgesel ülkeler ile ticaret yapmaktadırlar. SEÇİLMİŞ ÜLKELERİN İHRACAT PAZARLARI ÜRÜN KOMPOZİSYONU Dünyada uluslararası ticaret hacmi en yüksek üç ürün: PETROL OFİS CİHAZLARI, BİLGİSAYAR VE AKSAMLARI OTOMOTİV DÜNYADAKİ ÖNEMLİ İHRAÇ MALLARI: 1994, 1999, 2003, 2006 (MILYAR $, % PAY)
