Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İktisat Enstitü Anabilim Dalı (Yüksek Lisans)
Tez Başlığı
Döviz Kuru Sistemleri ve Türkiye’de Uygulanan Döviz Kuru Sistemlerinin Dış Ticaret İlişkisi: (1995-2003
Dönemi Ekonometrik Analiz)
Tez Yazarı
Elmas Demircioğlu
Danışman
Yrd.Doç.Dr. Salih Barışık
Mezuniyet Yılı
2004
Anahtar Kelimeler Dış Ticaret, Devalüasyon, Revalüasyon, Döviz Kuru
Özet
Ülkelerin ödemeler dengesini sağlamada başvurdukları en etkin araçlardan biri döviz kurlarıdır. Kur politikasının
başarılı olabilmesi için ülkenin hangi kur sistemini uygulayacağı önemli bir faktördür. Uygulanacak olan sabit
yada esnek kur sisteminin sonuçları da farklı olmaktadır.
Çalışmamızın birinci bölümünde, döviz kurunu ve döviz kuru sistemlerini tanımlayıp, döviz kurunun oluşmasında
döviz arz ve talebine etki eden faktörler açıklanmıştır. Bu faktörler; gelir değişmeleri, enflasyon oranları, faiz
oranları, beklentiler ve diğer faktörlerdir. Dış ticaret dengesinin sağlanması için en sık başvurulan politikalar
devalüasyon, revalüasyon ve gerçekçi kur politikalarıdır. Devalüasyon; ulusal paranın yabancı paralar
karşısında değerinin düşürülmesi, revalüasyon ise, ulusal paranın yabancı paralar karşısında değerinin
yükseltilmesidir. Gerçekçi kur ise, döviz kurunun serbest piyasada oluşmasıdır. Çalışmanın ikinci bölümünde,
Türkiye’de izlenen döviz kuru politikalarını, 1980 öncesi ve sonrası olarak iki ayrı dönemler halinde
incelenmiştir. Üçüncü bölümde, döviz kurlarının Türkiye’de dış ticaret dengesinin sağlanmasında etkin bir araç
olup olmadığı ampirik olarak test edilmektedir.
Sonuç olarak, dış ticaret dengesinin sağlanabilmesi için, kur politikalarının tek başına etkili olmadığı sonucuna
varılmaktadır. Dış ticaret dengesinin sağlanabilmesi için kur politikaları ile beraber yabancıların ve yerleşiklerin
geliri, üretim faktörlerinin fiyatı, zevk ve tercihler, maliyet gibi unsurları da beraber uyumlaştırmak
gerekmektedir.