Öğretim Yılı: 2015–2016 T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencinin, Dersin Adı: İktisada Giriş II Adı Soyadı: Öğr. Üyesinin Adı: Yrd. Doç. Dr. Erkin Başer Numarası: Dersin Yarıyılı: 2 Bölümü: Kamu Yönetimi İÖ Sınav Tarihi: 11.04.2016 İmzası: CEVAP ANAHTARI Sınav Türü: Vize Toplam 105 puan bulunmaktadır. Süre 50 dakikadır. Tek kâğıt yeterlidir. Başarılar dilerim. SORULAR 1. Temel ekonomik döngü şemasını çiziniz. (12 puan) 2. Aşağıdaki tabloda, katma değer ve nihai ürün değerlerini dikkate alarak boşlukları doldurunuz. Bu sektörler zincirinin milli gelire toplam katkısı ne kadardır? Nasıl hesaplanır? (18 puan) Şeker pancarı üretimi Toz şeker üretimi Pastacılık Eğlence sektörü TOPLAM Girdi maliyeti 0 14 13 14 31 Katma değer 15 16 30 60 121 Üretim değeri 15 30 43 74 162 Girdi satışı 14 13 14 0 31 Nihaî ürün satışı 1 17 29 74 121 3. a) Çarpan nedir, genel olarak tanımlayınız. (8 puan) b) Bir ülkede genişletilmiş maliye politikası uygulayarak ekonomiyi düzeltmek için kamu harcamalarını artırdığınızda millî gelir üzerinde nasıl ve ne yönde bir etki ortaya çıkar? Formüle ediniz. (12 puan) 4. Bir ülkede bu yıl, bir önceki yıla göre transfer harcamaları 2,2 milyar TL artmışsa, bu artışın milli gelir üzerindeki etkisi nasıl hesaplanır ve sonuç ne olur? (marjinal tüketim eğilimi 0,8 ve vergi oranı yüzde 30’dur.) (15 puan) 5. 2007 yılından sonra Portekiz ve Yunanistan’da gelişen krizlerde hükümetler, dış ticareti dengelemek için devalüasyon politikası neden uygulayamadılar? Uygulanan alternatif politikaları açıklayınız. (18 puan) 6. Aşağıdaki tabloda hayalî bir ülkenin genel ekonomik verileri bulunmaktadır. Bu verilerden yola çıkarak aşağıdakileri hesaplayınız: (22 puan) a) GSYİH, b) GSMH, c) Özel kesim yatırım-tasarruf açığı, d) Kamu kesimi yatırım-tasarruf açığı e) Dış ticaret açığı, f) Toplam yurt-içi tasarruflar Kamu tüketimi Özel tüketim Kamu yatırımı Özel yatırım Mal ve hizmet ihracatı Mal ve hizmet ithalatı Dış âlem faktör gelirleri Dış âlem faktör giderleri 20 128 14 35 58 46 7 3 Kamu tüketimi Kamu tasarrufu Kamu yatırımı Özel tüketim Özel tasarruf Özel yatırım 20 10 14 128 55 35 a) GSYİH = C + I + Ig + Ic + X – M = 128 + 35 + 14 + 20 + 58 – 46 = 209 milyar dolar b)GSMH = GSYİH + Dış âlem fak. gelirleri – Dış âlem fak. giderleri = 209 + 7 – 3 = 213 milyar dolar c) I – S = 35 – 55 = - 20 (20 milyar dolar tasarruf fazlası vardır) d) Ig – Sg = 14 – 10 = 4 (4 milyar dolar kamu tasarruf açığı vardır) e) X – M = 58 – 46 = 12 milyar dolar dış ticaret fazlası vardır f) S + Sg = 55 + 10 = 65 milyar dolar * milyar dolar 2. Millî gelire bu sektörlerin katkısı, katma değerleri toplamıdır veya nihaî ürün değerleri toplamıdır. Yani 121 birimdir. (Devamı Sonraki Sayfada…) Öğretim Yılı: 2015–2016 T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencinin, Dersin Adı: İktisada Giriş II Adı Soyadı: Öğr. Üyesinin Adı: Yrd. Doç. Dr. Erkin Başer Numarası: Dersin Yarıyılı: 2 Bölümü: Kamu Yönetimi İÖ Sınav Tarihi: 11.04.2016 İmzası: CEVAP ANAHTARI Sınav Türü: Vize 1. Vergiler ve İşgücü Devlet Sabit Sermaye Yatırımları ve Teşvikler/Destekler Vergiler ve Mallar/Hizmetler Transfer Harcamaları, Maaşlar ve Kamu Hizmetleri Hanehalkı İşgücü ve Tüketim Harcaması Firmalar Ücret ve Mallar/Hizmetler İthalat Faktör Gelirleri Faktör Giderleri İhracat Dış Âlem 3. a) Çarpan: Otonom harcamalardaki bir miktar artışın (veya azalışın) hâsılayı bunun kaç katı artırdığını (veya azalttığını) gösteren katsayıdır. b) Kamu harcamaları artışı (∆G), çarpan etkisiyle millî geliri kendinden daha büyük bir miktarda artırır. ∆Y = 1 / [1 – c (1 – t)] ∆G 4. ∆Y = c / [1 – c (1 – t)] ∆H c = 0,8 ve t = 0,3 ∆Y = 0,8 / [1 – 0,8 (1 – 0,3)] 2,2 ∆Y = 4 milyar TL. Transfer harcamalarındaki 2,2 milyar TL’lik artış, millî geliri 4 milyar TL artırmıştır. 5. Portekiz ve Yunanistan hükümetleri, ortaya çıkan krizlerde devalüasyon politikası uygulayamadılar. Çünkü bu iki ülkede de Avrupa Birliği ortak para birimi Euro kullanılmaktadır. Euro’nun devalüe edilmesi yetkisi ise Avrupa Merkez Bankası’na aittir. Oysa bu iki ülkenin kendi para birimleri olsaydı, hükümetler dış ticaretlerini dengelemek için kendi paralarını devalüe edebileceklerdi. Devalüasyon politikası izleyemeyen hükümetler, dış ticaret açıklarını gidermek için yurt içi harcamalarını azalttılar. Aynı zamanda ihraç mallarının maliyetlerini azaltmak için ücretleri düşürdüler. İşçi ücretlerini düşürerek dış ticaret dengesini düzeltmeye “içte devalüasyon yapmak” denmektedir.