M Meclisi B : ÖO 26 . î . İ971 O : 2 Hammadde bulamadağı i

M Meclisi
B : ÖO
Hammadde bulamadağı i§in tam kapasiteyle ça­
lışamaz, Devalüasyon kararlarından sonra TürMye&in 400 milyon livarında brüt rezervi,
7® - 80 milyon civarında net rezervi olmuştur
ve Merkez Bankasında transferler günü günü-ne yapılar &&le gelmiştir* Su bakımdan da de^alüas^öa Türkiye %în faydalı bir operasyon
tolmuşföır.
26 . î . İ971
O :2
Şimdi burada bu sene yüzde 6 dır-, önümüz­
deki sene için biz şunu söyledik, devalüasyon
operasyonundan sonra fiyatlarda yüzde 6, yüz­
de 10 civarında bir artiş normal addedilebilir.
Bunun üstündeki fiyat artışları suni fiyat artış­
larıdır, $ufoi İifak artışiaruıa karşı ekonomik
tedbirler aMmak suretiyel mücadele edilecek­
tir» Bunu mütaaddit defa söyledim; ekonomik.
tedbirlerle mücadele ettik, mücadele ediyoruz.
Bir hustısa daha işaret etmek iâ%örum. İşBundan sonra da, suni fiyat artışlariyle ekono­
'çi dövisinî 13 liraya alıyor, 9 liraca ithalâtçımik tarzda mücadele edeceğiz.
;ya Geriyorduk, ithalâta $rim M veriliyordu?
Ekonomik tarzda mücadele edeceğiz derken,
^ y ı r , ama dövizm resmî kuruyla, fiilî kuru
millî korunma devrini tahattur buyurmanızı
arasındaki fark bu&a icabettiriyordu. Bunu
istirham ediyorum. Millî korunma mevzuatı
müdafaa etmek iöfömkün değildir. Devalüasyon
ı fevkalâde şiddetli cezalar getiriyordu. Buna
bu muamelece de nihayet vermiştir.
rağmen, fiyat artışları önlenememiştir. Bu bir
&rJteaaşlarımın haklı oldukları bir nolîta var
arz ve talep dengesidir; talep fazla olur arz
'Sayın Başkan. Arkadaşlarım dediler ki, «fiyat
noksan olunsa elbetteki eşyanın fiyatı, malların
'istikrarını 48HÎ&. edemezseniz, 'devalüasyondan fiyatı, hizmetlerin fiyatı artar.
beklenen ftetieeför hasıl oMaz.» Tamamen işti­
Şimdi burada, fiyat artışlariyle mücadele ko­
rak edtyöram. «Fiyat istikrarını temin etmek
nusunda bir taraftan talebi kısıcı tedbirler ala­
tgim de Mtçelerin açık olmaması lâzımgelir» de-, caksınız, diğer taraftan üretimi artırıcı tedbir­
$îXei\ Tamat»6n katılıyorum.
ler alacaksınız. Devalüasyondan sonra ihraca­
«Devalüasyon kararından sonra fiyatlar bek­
tın büyük ölçüde artacağını, Türkiye'nin dış
lenenden çok fazla artmıştır» tarzındaki müta­ ticaret muvazenesinin hemen dengeye kavuşaca­
l â a ^ hakikat payı yoktur.
ğını kim iddia etti?.. Devalüasyon, istikbale
dönük bir operasyondur. Devalüasyon, gayet
Muhterem arkadaşlarım,
dikkatli
şekildi yan tedbirleriyle birlikte takiYıllardan beri tazim kullanılagelen fiyat en­
bedildiği
takdirde, istikbalde dış ticaret dengesi
dekslerimiz var. İler sene değerli sözcü arka­
üzerinde
müsbet
tesirler icra eder. Bu da zaman­
daşlarımız b& fiyat endekslerini ele alıp; «iş­
te* fiyaitl&r yüzde 6 artmıştır, - geçen sene söy- la olur ıdiye, (birçok defa ifade ettik. Altı ay ön­
ce devalüasyon yapacaksınız, altı ay sonra da
•eldiler* bu endişe vericidir.» Ben katıldım,
dış
ticaret dengeniz duzelivereeek... Dünyanın
<eve&.
hiç
bir
yerinde bu (görülmemiştir, mümkün de­
«istikrarın sınırındadır, nispî fiyat istikra­
ğildir.
Arkadaşlarımın
dedikleri doğrudur; fi­
rının sınırındadır, ama yüzde 0 fiyat artışı
küçümsenecek bir artış değildir» dediler. Doğ­ yat istikrarının korunması lâzımdır. Bizatihi de­
valüasyon, fiat istikrarının feoruramasııyle ilgili
rudur.
şu
iki hususu sağlamıştır:
Yıllar itibariyle de fiyat artışlarına bakabi­
Bir; ithalât imkânları getirmiştir. Bu ithalât
liriz; Türkiye'de ortalama yüzde 4 ilâ 5 civarın­
imkânları mal yokluğunu önler. Mal yokluğu ön­
da bir fiyat artışı plânlı dönemde olmuştur.
Devalüasyondan sonra fiyat artışı kaç olmuş­ lenince, yeteri kadar mal bulununca, arz artar.
tur?.. Aym endekslere baktığımız zaman, 1970 Binaenaleyh, fiat isftdikrarına müsbet tesiri Var­
dır.
yılı 12 ayımn ortalaması yüzde 6 lik bir fiyat
ÎM; hammadde ithalâtım, yatırım ithalâtını
artışı olmuştur. Bu, ortalama fiyat artışıdır.
Şu veya bu malın fiyatında fazla artış olabilir teminat altına aldığı için, üretimi artırıcı tesiri
gayet tabiî. Onun kendisine göre bir hususi­ vardır. Bu suretle de fiat istikrarını temin edi­
ci hassası mevcuttur.
yeti vardır veya suni şekilde artırılmıştır, ola­
Şimdi bir de devalüasyonla ilgili olarak,
bilir, ama genel fiyat endeksindeki, toptan eş­
ya fiya^armdaki genel endekste artış yüzde 6 bütün sözcü arkadaşlarımızın da üzerinde dur­
dukları, dış borçlar meselesi vardır.
dır,