M. Meclisi B : 41 iç piyasaya satmış olduğu bilister bakırdaki al tın ve
advertisement
M. Meclisi B : 41 iç piyasaya satmış olduğu bilister bakırdaki al­ tın ve gümüş miktarı maalesef ziyan olmak­ tadır. Ümidedcriz ki, önümüzdeki senelerde bu husus da değerlendirilir. Şark Kromları İşletmesi : Sermayesi 5 milyon lira olan Şark Kromları İşletmesinin 1959 yılı istihsali 109 bin ton, sa­ tışı 143 bin ton, kâr 19 milyon lira. 1960 yılı istihsali 153 bin ton, satışı 119 bin ton, kâr 21 milyon lira. 1961 yılı istihsali 132 bin ton, sa­ tış 153 bin ton, kâr 20 milyon lira. 1962 yılı istihsali 132 bin ton, satış 88 bin ton, kâr 4 milyon lira. Müessese 1963 yılında 77 000 ton istihsal etmiş, 51 bin ton satışta bulunmuş ve 4 milyon lira zarar etmiş bulunmaktadır. yaptığımız incelemeye güre 1964 yılında mües­ sese 139 000 ton istihsal etmiş, 108 bin ton sat­ mış, zarar nisheti geçen sene 4 milyon lira idi, 1964 yılında 2 695 100 liraya inmiş bulunmak­ tadır. Burada 1963 yılında bir işçinin mües­ seseye maliyeti günde 31 lira, 1964 yılında gün­ de 32 lira 77 kuruştur. Üçköprü İşletmesinde 1963 yılı istihsali 32 000 ton, satış 30 000 ton, kâr 1 610 bin lira. 1964 yılında istihsal, geçen yıla nazaran takri­ ben yüzde yüzün üzerimde bir artış göısterm'ektedir, 76 bin ton istihsal, satış 54 bin ton, kâr 2 milyon, lira. Bu iki müessesede de yani, Şark Kromları İşletmesi ile, Üçköprü Kroım İşletme­ sinde de işçi ücretleri arasında büyük farklar görünmektedir. Meselâ 1963 yılında Şark Kroınıları İşletmesinde bir işçinin müesseseye maliyeti 3.1 lira olduğu halde, Üçköprü'de 19 liradır. 1964 yılında bu miktar, yani bir işçinin mües­ seseye maliyeti Şark Kromlarında 32 lira ve Üç­ köprü Kroım İşletmesinde 24 liradır. Halbuki bunun tamamen aksi olması icalbetmektedir. Çünkü Şark Kromları işletmesi zarar eden bir müessesedir ve burada işçi ücretleri daha yük­ sektir. Üçköprü Kroım İşletmesi kâr eden bir müessesedir, burada işçi ücretleri daha düşük­ tür. Mütaakıp toplu sözleşmelerde bu aradaki farkın izale edilmesi yoluna gidilmesi uygun lolacaktır kanısmdayiiz. Müessese işçi ücretleri politikasını kendisine bağlı müesseselerde aşağı yukarı büyük farklar arz etmiyecek şekilde mütaakıp toplu sözleşmelerde ayarlamak zorunda­ dır. 30 . 1 . 1967 O : 1 Keçiborlu Kükürtleri İşletmesi 1963 yılımda 19 430 ton istihsalde, 1964 yılında 22 200 ton istihsalde bulunmuş ve kârlı olarak çalışmakta olan bir müessesedir. Burada da işçi ücretleri, 1903 yılında vasati 24 lira iken, 1964 te yapılan bir toplu sözleşme ile 4 lira kadar bir zam. ya­ pılmış olduğu görülmektedir. Ayrıca müessese 5 Yıllık Plânda 15 milyon 803 bin liralık bir yatırım yapmakla görevlen­ dirilmiş, 1963 yılında 4 793 000 lira olarak yap­ ması lâzımgelen yatınınım ancak % 52 sini ta­ hakkuk ettirebilmiştir. Bu gecikmenin de dışar­ dan gelecek olan malzemenin ithalindeki güç­ lükten ve gecikmeden ileri geldiği ifade edil­ mektedir. Emet Kolemanit İşletmesi, 1963 yılında 10 milyon lirayla faaliyette bulunmuş. 1963 yılın­ da 65 bin ton klomanit istihsal etmiş, bunun 43 bin tonunu satmış ve 4 546 715 lira kâr sağ­ lamıştır. 1964 yılında 57 bin ton istihsal etmiş, bunun 56 bin tonunu satmış, 3 338 963 lira kâr sağlamıştır. Burada, benden önce O. H. P. Grupu adına koınuşan muhterem arkadaşını ifade ettiler; va­ sati işçi yevmiyesi 11 lira, buna müessesenin sosyal masraflar dolaynsiyle yaptığı ilâve iki lira olup günlük işçi maliyeti' 13 liradır. Daha evvel rakamları vermiş idim. Hemen hemen bundan evvel saymış okluğum 4 - 5 müessesede vasati işçi ücretleri 20 liranın üzerinde olduğu halde, 1963 yıllında bu müessesede 13 lira gibi bir işıçii yevmiyesine tesadüf edilmektedir. Yal­ nız 1963 yıllında bu miktar 21,98 kuruşa çıkmış bulunmakta ve dolayısiyle bu farklılık da işçi lehine giderilmiş bulunmaktadi/r. Küre Bakirli Prit İşletmesi 25 milyon lira ile 1963 tc faaliyette bulunmuş olup, 1963 te 97 000 ton bakirli prit istihsal etmiş ve bunun tamamını satmış olup 5 milyon lira kâr sağla­ mıştır. 1964 yılı istihsali 1963 yılma nazaran olduk­ ça bir artış göstermiş olup 121 000 tondur ve bunun 114 000 tonunu satmıştır. Müessesenin 1964 yılı kârı 24 milyion liradır. 1963 yılında vasati işçi yevmiyesi, müesseseye işçi maliyeti yevmiyesi 23 lira, 1964 yılında 27 lira 49 kuruştur. Simidi, Elektrik İşletmeleri Müessesesine ge­ çiyorum: Etibank Türkiye'nin enerji dâvasına bü­ yük hizmetleriyle katılmış bir müessesemizdir.
