C. Senatosu B : 24 1 . 2 . 1968 O : 2 milyon lira noksan

C. Senatosu
B : 24
milyon lira noksan olarak konmuştur. Yıl için­
de bunun için ek ödenek istenecektir. Diğer
taraftan 12 Aralık 1967 g-ün ve 12 774 sayılı
Resmî Gazetede yayınlanan 1968 yılı progra­
mının sayfa 24 tablo 40 de belirtilen 1968 yıla
kamu kesimi gelir - gider dengesinde 1 mil­
yar 265 milyon liralık finansman açığı var­
dır. Ayrıca plân ve bütçe arasındaki çelişiği
ortaya koymak üzere, konsolide bütçe harca­
malarının bu tablodaki program harcamala­
rından, Karma Bütçe Komisyonundan geçen
son şekle göre, 976 milyon lira fazla olduğunu
da belirtmek gerekir. Bunun 789 milyon lira­
sı cari harcamalardadır.
Yine yıllık programın 40 No. lu tablosunda­
ki gelirlerin; yani plân ve hesaba dayanılarak
tesbit edilen gelirlerin, 1968 bütçe gelirle­
riyle karşılaştırılmağa da, bütçe açığını azal­
mak üzere bütçe gelir tahminlerinin 155 mil­
yon lira kabarık gösterildiğini ortaya koy­
maktadır. üstelik Bütçe Karma Komisyonun­
da genel bütçe harcamalarına 162 milyon lira
eklenince, bunun karşılığı 162 milyon lira da
hiçbir hesaba dayanılmadan gelir bütçesine
eklenmiştir.
Bütün bu rakamların ifadesi, 1968 progra­
mının 1 milyar 265 milyon ek finansmanından
ayrı olarak, bütçe harcamaları programdan
976 milyon lira daha fazla tutulmuş, belirler­
de ise yine 155 milyon fazla (Karma Bütçe Ko­
misyonundaki ilâve ile birlikte) 312 milyon lira
fazla tahminde bulunulmuştur. Öyle ise bütçe
harcamaları ve proaram gelirleri esas alınır,
Millî Savunmanın 500 milyon liralık ödenek
açığı da buna eklenirse:
Konsolide bütçede : 2 milvar 751 milyon.
Genel bütçede : 1 milyar 712 milyon lira a<uk
vardır. Yani ortalama olarak genel bütçe, yıl
içinde Millî Savunmanın 500 milyon lira ek öde­
neğinden ffayri ek ödenek talebinde bulunulmaz
ise, ki bulunulacağı muhakkaktır. 1 milyar
700 milyon lira açıktır.
Diğer taraftan Hazine açıklara da yıldan
yıla artmaktadır. Bütçe gerekçesine ekli 11
No. lu tabloda görüldüğü üzere 1960 yılında
1 milyar 595 milyon lira olan Hazine açığı,
1961 y»lmda 676 milyon lira kanatılarak 924
milyon liraya düşürülmüş iken ondan sonra­
ki yallarda evvelâ yavaş, sonra hızlı bir tem­
1 . 2 . 1968
O :2
po ile gittikçe kabarmış, 30 Eylül 1967 de, Ha­
zine açığı, 3 milyar 379 milyon liraya bulmuş­
tur. Bunun 2 milyar 9 milyon lirası son üç yal­
da meydana gelmiştir.
Dış ticaret ve ödemeler dengesi :
Uzun yıllardan beri ihracatımız ithalâtın
altında kalarak ödemeler dengesi açık ver­
mekte ve dış kredilerin yardımına muhtaç bu­
lunmaktadır. ithalâtın yüksek tutulması, kal­
kınma gayretleri için yatırım maddeleri it­
halâtının artırılması amacına yöneltildiğinde,
millî gelir artışı hızlanacak, sanayileşme so­
nucu bir süre sonra ithalât kalemlerinde azal­
ma olacak, dolayısiyle dış ödemeler dengesi
a"ik vermiyecektir. Ancak, bunun başlıca şartn. prcdüktüviteyi artıracak yatırım madde­
leri ithalâtını her türlü tesirden korumaktır.
^ y a bugüne kadar cok defa sanayileşmek için
b'humlu yatırım malları ve hammadde ithali
aleyhine olarak tüketim malları ithalâtına önem
verilmi.ş, veya yatırım malları ve hammadde
i/'hali. ticari ve politik amaçlarla, hedeflerin­
den başka yönlere yatırılarak imkânlar heder
edilmiştir. 15 ylfrk bir perspektivde millî geli­
ri n. sanayi sektöründeki artısının, yatırım mal­
lar. ve hammeddesi ithalâtı için harcanan imk^iaı.n cok altında obısn bunun delilidir. An^-«> l.Q63 -M Mahyan nîAnlı kalkınma dönemin­
de imkânların israf edilmesi oldukça önlenmiş1.967 ilk 9 avında srecen yıla eröre ithalâtta
^ 4 pzp.lma ve ihracatta % 3 oranında bir cofT-\V.-»a v-^T'-l'r. Bu haü ^e ödemler dengesi. 196
^ilyon. dolar acıktır Kamu hizmetlerinde cari
karlamalar durmadan artırılırken, dış ticaret
K^ömr, df-no^ai-nir». daim;», alıkla kapanması kalT-rTro, p-oy ret! eri i cin zararlı etkiler yar>acak
v> rifpİTi< tanıyacaktır. Türk ekonomisini yaf~.<,^nı irpo^-npre muhtaç ve dıs pazarlara banrrrnh duduma vetiren bu duruma prernekci bir
o^^ürm. yok- bulanması zamanı delmiştir. Bu baVım^nrı. pn.^a^ile^meye biz vermek ve bunun
"•p^VHrdiği temel reformlarına yönelmek lâ­
zımdır.,
Öte yandan, ihracat ve ithalâtımızda mevcut, düzensizlik, sorumsuzluk memleket için
a.fr-ır kavı.r,ia.ra vol açmaktadır. 1967 yılı bu baı-ı^fîn-n Jr'ntiî'^ry^lr^PTve^mi^tir. fevtin varına
madenî yp.fi karıştırılması obvı dıs, pazarlar­
da bize olan güveni sarsmış, iç piyasayı alt -
62 —